^{Research Article}

Deficit of auditory temporal processing in children with dyslexia-dysgraphia

Sima Tajik1, Mansoureh Adel Ghahraman1, Ali Akbar Tahaie1, Fahimeh Hajiabolhassan1, Leila Jalilvand Karimi2, Shohreh Jalaie³

¹- Department of Audiology, School of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran

²- Department of Audiology, Faculty of Rehabilitation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

³- Department of Biostatistics, School of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran

Received: 12 March 2012, accepted: 23 July 2012

Abstract

Background and Aim: Auditory temporal processing reveals an important aspect of auditory performance, in which a deficit can prevent the child from speaking, language learning and reading. Temporal resolution, which is a subgroup of temporal processing, can be evaluated by gap-in-noise detection test. Regarding the relation of auditory temporal processing deficits and phonologic disorder of children with dyslexia-dysgraphia, the aim of this study was to evaluate these children with the gap-in-noise (GIN) test.

Methods: The gap-in-noise test was performed on 28 normal and 24 dyslexic-dysgraphic children, at the age of 11-12 years old. Mean approximate threshold and percent of corrected answers were compared between the groups.

Results: The mean approximate threshold and percent of corrected answers of the right and left ear had no significant difference between the groups (p>0.05). The mean approximate threshold of children with dyslexia-dysgraphia (6.97 ms, SD=1.09) was significantly (p<0.001) more than that of the normal group (5.05 ms, SD=0.92). The mean related frequency of corrected answers (58.05, SD=4.98%) was less than normal group (69.97, SD=7.16%) (p<0.001).

Conclusion: Abnormal temporal resolution was found in children with dyslexia-dysgraphia based on gap-in-noise test. While the brainstem and auditory cortex are responsible for auditory temporal processing, probably the structural and functional differences of these areas in normal and dyslexic-dysgraphic children lead to abnormal coding of auditory temporal information. As a result, auditory temporal processing is inevitable.

Keywords: Auditory temporal processing, gap-in-noise test, dyslexia, dysgraphia, learning disability

مقاله پژوهشی

نقص پردازش زماني شنوايي در كودكان مبتلا به نارساخوانيـنارسانويسي

سيما تاجيك1، منصوره عادل قهرمان1، علياكبر طاهايي1، فهيمه حاجي ابوالحسن1، ليلا جليلوند كريمي²، شهره جلايي3

¹ـ گروه شنواييشناسي، دانشكده توانبخشي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، ايران

²ـ گروه شنواييشناسي، دانشكده توانبخشي، دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، تهران، ايران

³ـ گروه آمار زيستي، دانشكده توانبخشي، دانشگاه علوم پزشكي تهران، ايران

چكيده

زمينه و هدف: پردازش زماني شنوايي جنبۀ مهمي از عملكرد شنوايي است و نقص در آن ميتواند مانع كسب گفتار، زبان و خواندن شود. وضوح زماني از زيرمجموعههاي پردازش زماني است و با آزمونهاي تشخيص فاصله قابل ارزيابي است. از آنجا كه اختلالات واجشناختی کودکان نارساخوانـنارسانويس به نقايص پردازش زماني شنوايي هم مربوط است، اين مطالعه با هدف بررسي نتايج آزمون فاصله در نويز در آنها انجام شده است.

روش بررسي: آزمون فاصله در نويز روي 28 کودک هنجار و 24 کودک نارساخوانـنارسانويس 12-11 ساله انجام شد. سپس ميانگين آستانۀ تقريبي و درصد پاسخهاي درست در دو گروه مقايسه شد.

يافتهها: ميانگين آستانۀ تقريبي و درصد پاسخهاي درست گوش راست و چپ در دو گروه تفاوتي نداشت. ميانگين آستانۀ تقريبي کودکان نارساخوانـنارسانويس با 97/6 و انحراف معیار 09/1 ميليثانيه بیشتر از گروه هنجار با 05/5 و انحراف معیار 92/0 میلیثانیه و ميانگين پاسخهاي درست آنها با 05/58 و انحراف معیار 98/4 درصد کمتر از گروه هنجار با 97/69 و انحراف معیار 16/7 درصد بهدست آمد(001/0p<).

نتيجهگيري: وضوح زماني ناهنجاري در كودكان نارساخوانـنارسانويس براساس آزمون فاصله در نويز ديده شد. از آنجا كه نواحي ساقۀ مغز و قشر شنوايي، بخشی از پردازش زماني شنوايي را عهدهدار هستند، احتمالاً تفاوتهاي ساختاري و عملكردي افراد هنجار و نارساخوانـنارسانويس در اين نواحي سبب رمزگذاري ناهنجار اطلاعات زماني شنوايي و در نتيجه نقايص پردازش زماني شنوايي ميشود.

واژگان كليدي: پردازش زماني شنوايي، آزمون فاصله در نويز، نارساخواني، نارسانويسي، اختلال یادگیری

(دریافت مقاله: 22/12/90، پذیرش: 2/5/91)

مقدمه

نارساخوانيـنارسانويسي (dyslexia-dysgraghia) يكي از انواع اختلال يادگيري (Learning Disability: LD) است كه در آن، با وجود هوش هنجار فرد مبتلا، مهارتهاي خواندن و نوشتن به علت نقص در عملكرد سیستم عصبی مرکزی پایینتر از سطح مورد انتظار متناسب با سن است. نقايص ادراكي بينايي و شنوايي، ضايعات مغزي و ژنتيك نيز ميتوانند سبب اختلال يادگيري شوند(1). توانايي دانشآموزان در پردازش و تجزيه و تحليل اصوات زباني میتواند بر كيفيت رشد خواندن و انتقال اصوات زباني به شكل نوشتاري اثرگذار باشد(2). تحقيقات در زمينۀ اختلال عملكرد عصبشناختي نارساخواني نشان ميدهد كه مشكلات واجشناختي این افراد ممكن است از نقايص اساسيتر مكانيزم ادراكي پايه كه مسئول پردازش اطلاعات زماني شنوايي است ناشي شود. تمايز زماني ضعيف ميتواند توجيهي براي تمايز ضعيف اصوات گفتاري باشد. درك ضعیف گفتار بهدليل نقايص پردازش شنوايي نمودهاي واجشناختي مبهمي را ايجاد ميكند كه سبب نقايص آگاهي واجشناختي ميشود(3). پردازش تحريكات صوتي متوالي كوتاه يا بسيار سريع كه پردازش زماني (temporal processing) نامیده میشود(4) جنبۀ مهمي از عملكرد شنوايي است كه براي محدودۀ وسيعي از فعاليتهاي روزانۀ شنوايي شامل درك گفتار و موسيقي مهم است و نقص در آن ميتواند مانع كسب گفتار، زبان و خواندن شود. از این رو، طبق بيانيۀ انجمن گفتار، شنوايي و زبان آمريكا (2005) بررسی اين جنبه از عملكرد شنوايي بايد در مجموعه آزمونهاي ارزيابي پردازش شنوايي گنجانده شود(5و6). وضوح زماني (temporal resolution) از زيرمجموعههاي پردازش زماني است و به كوتاهترين مدتی اطلاق ميشود كه فرد قادر به تفكيك دو تحريك صوتي از يكديگر باشد(4). ارزيابي باليني وضوح زماني بر الگوهاي تشخيص فاصله (gap detection) تكيه دارد(5). آزمون فاصله در نويز (Gap In Noise: GIN) توسط Musiek (2005) طراحي شده است و وضوح زماني را ارزيابي میكند. حساسيت آن 72 درصد و ويژگياش 94 درصد است(4). آستانۀ تقريبي آن در كودكان 18-7 سال هنجار در محدودۀ 05/5-7/4 ميليثانيه بهدست آمده است(9-7).

از آنجا که بين اختلال يادگيري و عملكرد ضعيف در انواع آزمونهای شنوايي مرکزی ارتباط وجود دارد(10و11) با استفاده از آزمونهاي تشخيص اختلال پردازش شنوايي ميتوان افرادي را كه دارای پردازش شنوايي هنجار هستند از کسانی که نياز به ارزيابي و احتمالاً مديريت بيشتر دارند، تفكيك كرد. ميزان اختلال پردازش شنوايي (Auditory processing disorder: APD) در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری 50-30 درصد تخمين زده شده است. Iliadou و همكاران (2009) ميزان اختلال پردازش زمانی شنوايي را با آزمون تشخيص فاصلۀ تصادفي (Random Gap Detection Test: RGDT) در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری 58 درصد تخمين زدند(10). اما نتایج مطالعات King و همكاران (2003) نشاندهندۀ فقدان اختلال شناسایی فاصله در افراد نارساخوان بود(11). با آن که آزمونهای ديگر تشخیص فاصله در LD بررسی شدهاند، اما آزمون GIN تاكنون در این افراد انجام نشده است. با توجه به اهميت پردازش زماني شنوايي در كسب گفتار و مهارتهاي خواندن و نوشتن، هدف از انجام اين پژوهش ارزيابي پردازش وضوح زماني با مقايسۀ نتايج آزمون GIN بين كودكان 12-11 سال هنجار و مبتلا به نارساخوانيـنارسانويسي بود.

روش بررسي

مطالعۀ مقطعيـمقايسهاي حاضر روي 28 كودك هنجار (20 پسر و 8 دختر) و 24 نارساخوانـنارسانويس (21 پسر و 3 دختر) در محدودۀ سني 12-11 سال (پايۀ پنجم ابتدايي) صورت گرفت. كودكان مبتلا به نارساخوانيـنارسانويسي از مراكز اختلالات يادگيري یک، دو و سه آموزش و پرورش استثنایي شهر تهران به روش نمونهگيري آسان انتخاب شدند. همۀ كودكان مراجعهكننده به اين مراكز با علت افت تحصيلي توسط آموزگاران، روانشناسان و روانپزشكان و ساير متخصصان ارجاع شده بودند. در اين مراكز هوشبهر کودک با آزمون وكسلر ارزيابی شده و كودكان با هوشبهر كمتر از هنجار به مراكز درماني ديگر ارجاع ميشوند. بنابراين تمامی كودكان مورد مطالعه از هوشبهر هنجار برخوردار بودند. تشخيص نارساخوانيـنارسانويسي آنها توسط كارشناسان مركز LD و با استفاده از آزمونهای تشخيصي انجام گرفت. كودكان هنجار با توجه به عملكرد تحصيليشان در درسهاي بخوانيم و املا از مدارس منطقۀ 12 آموزش و پرورش شهر تهران به روش نمونهگيري تصادفي ساده انتخاب شدند. از آنجا که ارزشیابی تحصیلی دانشآموزان در آموزش و پرورش نمرۀ بیشتر از 17 را عملکرد تحصیلی مطلوب در نظر میگیرد، دانشآموزانی انتخاب شدند که در اين دو درس نمرۀ بالاتر از 17 داشتند. از شرايط ورود نمونهها به مطالعه سلامت عمومي، عدم سابقۀ اختلالات روانشناختي و عصبشناختي بود كه براساس اظهارات والدين و با استفاده از پرسشنامه بهدست آمد. برای رعايت ملاحظات اخلاقي در اين پژوهش از والدين كودكان رضايتنامه کتبی گرفته شد. كودكان تحت تاريخچهگيري (پرسشنامه)، اديومتري، تمپانومتري و آزمون فاصله در نويز قرار گرفتند. برای كنترل برتري مغزي كودكان راستدست با استفاده از

پرسشنامه Edinburg انتخاب شدند. پس از انجام اتوسكپي، آستانههاي شنوايي دو گوش در محدودۀ فركانسي 250 تا 8000 هرتز با استفاده از دستگاه اديومتر دو كاناله مدل 922 v.2 Orbiter ساخت شركت Madsen دانمارك از دو مسير هوايي و استخواني بهدست آمد و برای اطمينان از سلامت گوش مياني، اديومتري ايميتانس با استفاده از دستگاه Zodiac 901 ساخت شركت Madsen كشور دانمارك انجام شد. افراد با آستانههاي شنوايي بهتر از 15 دسیبل HL در دو گوش، تمپانوگرام نوع A_n و رفلكس اكوستيك هنجار بهصورت همانطرفي و دگرطرفي وارد اين مطالعه شدند. سپس آزمون فاصله در نويز (2005 Musiek) با استفاده از اديومتر فوق و CD player متصل به آن بهصورت تكگوشي و در سطح 50 دسیبل SL نسبت به ميانگين آستانۀ تن خالص انجام شد. نحوۀ انجام آزمون برای کودک توضيح داده شد و هدفون روي گوشهای وی گذاشته شد. برای انجام آزمون GIN، نويز پهن باندی (نويز سفيد) با مدت زمان شش ثانيه ارائه شد كه شامل صفر تا سه فاصله سكوت بهصورت تصادفي بود. نویز سفید با کامپیوتر ایجاد شده بود و بهطور یکنواخت بین 32000- و 32000 با مقدار RMS، /sqrt32000 توزیع شده بود. سرعت نمونهگیری 44100 هرتز بود. مدت فاصلههاي ارائه شده 2، 3، 4، 5، 6، 8، 10، 12، 15،20 ميليثانيه بود و فرد آزمايششونده با شناسايي فاصلههاي موجود در تحريكهای ارائه شده به آزمايشگر پاسخ ميداد. از فرد آزمايششونده خواسته میشد زماني كه متوجه فاصله سكوت میشود دکمه را فشار دهد. اگر زماني كه فاصلهاي وجود نداشت پاسخ داده ميشد، پاسخ مثبت كاذب تلقي ميشد. در اين بررسي دو پاسخ مثبت كاذب قابل اغماض بود و در صورت تعداد بيشتر، نحوۀ پاسخدهي دوباره آموزش داده ميشد. قبل از اجراي آزمون از 10 آيتم تمريني استفاده میشد. دو معيار آستانۀ تقريبي و درصد پاسخهاي درست براي ارزيابي اين آزمون وجود دارد. كمترين زماني كه آزمايششونده حداقل چهار مورد از شش فاصله موجود را درست تشخيص دهد آستانۀ تقريبي ناميده ميشود و درصد پاسخهاي درست به پاسخهاي درست فرد در تشخيص فاصلههاي آزمون GIN اشاره دارد. اين دو معيار توسط آزمونگر محاسبه و در فرم مخصوص نتايج ثبت میشد(4). آستانۀ تقريبي دو انحراف معيار بيشتر و درصد پاسخهاي درست دو انحراف معيار كمتر از ميانگين دو گوش كودكان هنجار بهعنوان معيار جداكنندۀ (cut off) عملكرد ناهنجار در نظر گرفته شد(4). كليۀ ارزيابيها در كلينيك شنواييشناسي دانشكدۀ توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي تهران از اسفند 1389 تا خرداد 1390 انجام گرفت. در نهايت، نتايج آزمون فاصله در نويز دو گروه با نرمافزار آماري SPSS نسخۀ 16 و آزمونهاي آماري t زوجي برای مقايسۀ نتايج بين دو گوش و t مستقل براي بررسي اثر نارساخوانيـنارسانويسي در سطح معنیداري 05/0 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.

يافتهها

ميانگين آستانۀ تقريبي و درصد پاسخهاي درست گوش راست و چپ در هر دو گروه كودكان هنجار و نارساخوانـنارسانويس بهدست آمد و اثري از برتري گوش بر پارامترهاي آزمون GIN ديده نشد (بهترتیب 8/0=p، 57/0=p، 43/0=p، 69/0=p). بهدليل نبود اختلاف معنیدار بين نتايج گوش راست و چپ، از دادههاي هر دو گوش ميانگين گرفته شد و سپس با آمار تحليلي بين دو گروه مقايسه شد. ميانگين آستانۀ تقريبي و درصد پاسخهاي درست كودكان نارساخوانـنارسانويس تفاوت آماري معنیداري در مقايسه با كودكان هنجار نشان داد(001/0p<). آنها ميانگین آستانۀ تقريبي بيشتر و درصد پاسخهاي درست كمتري نسبت به كودكان هنجار كسب كردند (جدول 1).

معيار جداكننده براي آستانۀ تقريبي 89/6 ميليثانيه و برای پاسخهاي درست 65/55 درصد بهدست آمد. 27 كودك هنجار (96 درصد) عملكرد بهتري از معيار ناهنجار در آزمون GIN داشتند. فقط يكي از كودكان هنجار آستانۀ تقريبي 8 ميليثانيه و پاسخهاي درست 16/54 درصد بهدست آورد. 15 نارساخوانـنارسانويس (62 درصد) در آستانۀ تقريبي، هشت نفر (33/33%) از آنها در پاسخهاي درست و هفت (29%) نارساخوانـنارسانويس با در نظر گرفتن هر دو پارامتر عملكرد ناهنجار داشتند. به عبارت دیگر، از 24 کودک نارساخوانـنارسانویس مورد بررسی، 16 نفر (67%) حداقل در یک پارامتر اختلال نشان دادند.

بحث

كودكان نارساخوانـنارسانويس پژوهش حاضر نقص بيشتري در RGDT در مقايسه با كودكان با توانايي خواندن و نوشتن هنجار نشان دادند. آنها آستانۀ تقريبي بالاتر و درصد پاسخهاي درست كمتري داشتند. اما با مقايسۀ اين دو پارامتر بين گوش راست و چپ در هيچيك از دو گروه تفاوت آماري معنیداري ديده نشد. آزمون GIN در افراد مبتلا به LD انجام نشده است، اما ميتوان به تحقيقات اين آزمون در كودكان هنجار و آزمونهاي ديگر تشخيص فاصله در افراد LD اشاره كرد. Perez و Pereira (2010) برای ایجاد معیار رشد هنجار وضوح زمانی، آزمون GIN را روي 92 كودك 12-11 سال هنجار بدون سابقهاي از مشكلات گوشي، عصبي، شناختي و يادگيري اجرا کردند که در آن ميانگين آستانۀ تقريبي 05/5 ميليثانيه و پاسخهاي درست 70/71 درصد بهدست آمد(7). پژوهش Amaral و Colella-Santos (2010) که روی 75 كودك 10-8 سال با شنوایی هنجار و بدون مشکلات یادگیری، بهمنظور بررسی عملکرد توانایی پردازش زمانی با آزمون GIN انجام شده بود، اختلافي در آستانۀ تقريبي و درصد پاسخهاي درست آزمون GIN بين گوش راست و چپ نشان نداد و ميانگين 7/4 ميليثانيه و60/73 درصد بهدست آمد(8). Shinn و همكاران (2009) آزمون GIN را با هدف تعیین کاربرد آن در جمعیت کودکان، روی 72 كودك هنجار در محدودۀ سني 18-7 سال در شش گروه سني اجرا كردند و نتايج اختلاف آماري بين دو گوش و گروههاي سني مختلف نشان نداد(9). Musiek و همكاران (2005) آستانههاي تشخيص فاصله مشابه را براي گوش راست و چپ (9/4 و 8/4 ميليثانيه) 50 فرد بزرگسال با شنوايي هنجار، و افزایش آستانۀ تشخیص فاصله را در گوش راست 5/8 میلیثانیه و در گوش چپ 7/7 میلیثانیه در 18 فرد با درگیری سیستم شنوایی مرکزی گزارش كردند. نتایج پژوهش آنها آزمون فاصله در نویز را یک ابزار بالینی معتبر در ارزیابی وضوح زمانی با تمرکز بر بیماران با درگیری سیستم شنوایی مرکزی نشان داد(4). به این ترتیب در مطالعات مختلف، اثري از برتري گوشي در آزمونهاي تشخيص فاصله ديده نشد. فقدان تفاوت بين گوشي نشاندهندۀ اين است كه توانايي زماني اندازهگيري شده با آزمون فاصله در نويز بهطور متقارن تكامل مييابد و اثري از برتري گوشي و نيمكرهاي ديده نميشود(9). Sharma و همكاران (2006) توانایی پردازش شنوایی کودکان با اختلال خواندن را با آزمونهای رفتاری شنوایی مرکزی ارزیابی کردند و افزايش آستانۀ آزمون RGDT را در 23 نارساخوان در محدودۀ سني 12-8 سال نسبت به افراد گروه هنجار و نارساخواني درمان شده ثبت كردند(3). Iliadou و همكاران (2009) پردازش زماني شنوایی را در 127 کودک 16-8 سال مبتلا به LD بررسی کردند و افزايش آستانۀ آزمون RGDT را نشان دادند(10). نتايج مطالعۀ King و همكاران (2003) برای تعیین میزان اختلال پردازش شنوایی در 11 فرد بزرگسال نارساخوان، آزمون RGDT را شاخص مهمي براي تفاوت ميان دو گروه شاهد نارساخوان نشان نداد(11). از آنجا که آزمون GIN در LD بررسی نشده است و در این بررسی به مقایسۀ نتایج این آزمون با آزمونهای دیگر وضوح زمانی پرداخته شد، لازم است به متغيرهاي مربوط به نوع و نحوۀ ارائۀ تحريك، روش پاسخگويي و غيره توجه شود.

در اين پژوهش معيار اختلال آستانۀ تقريبي 89/6 ميليثانيه و برای پاسخهاي درست 65/55 درصد بهدست آمد. در مطالعۀ Amaral و Colella-Santos (2010) معيار جداكننده براي عملكرد هنجار و ناهنجار در آزمون GIN براي آستانۀ تقريبي 1/6 ميليثانيه و پاسخهاي درست 60 درصد بهدست آمد(8). Musiek و همكاران (2005) معيار ناهنجار درصد پاسخهاي درست را 54 درصد ذكر كردند(4). در پژوهش حاضر 96 درصد كودكان هنجار وضوح زماني مطلوبي براساس آزمون GIN داشتند. در مطالعۀ Musiek و همكاران (2005)، 94 درصد افراد شاهد عملكرد هنجار نشان دادند(4). Iliadou و همكاران (2009) ميزان اختلال پردازش زمانی با GDT را در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری 58 درصد تخمين زدند(10).

تفاوتهای ساختاری در مغز افراد نارساخوان، در مقایسه با افراد با توانایی خواندن هنجار، دیده شده است. برای مثال، مطالعات الگوي متفاوتي از کمتر بودن نورونهاي بزرگ و بیشتر شدن نورونهاي كوچك در هستههاي زانويي داخلي (medial geniculate) تالاموس افراد نارساخوان را نشان دادهاند. در نمونههای حيواني اين تفاوت در اندازه هستههاي زانويي داخلي سبب نقايص پردازش زماني شنوايي شده است(12). برخي كودكان مبتلا به LD اختلال زماني در سطح ساقۀ مغز فوقاني، يعني برجستگي تحتاني (inferior colliculus) و نوار جانبي (lateral lemniscus) و قشر شنوايي در پاسخ به اصوات گفتاري و غيرگفتاري نشان ميدهند(13). براساس Cohen-Mimran و Sapir (2007) به نقل از Tallal و همكاران، مغز افراد نارساخوان قادر نيست محركهای گفتاري كوتاه و متوالي نظير انتقال سازهها، نويز طيفي موجود در همخوانهاي انفجاري و تفاوت آستانۀ واكي در همخوانهاي واكدار و بيواك را بهطور مؤثر و قابل اعتماد پردازش كند. كودكان نارساخوان ممكن است در كسب مهارتهاي واجشناختي لازم براي انطباق واج با نويسه و رمزگذاري و رمزگشايي مناسب و خودكار واژهها هنگام خواندن و نوشتن مشكل داشته باشند(14). اين ارتباط بين رمزگذاري تحت قشري گفتار و خواندن نشان میدهد كه ناهمزماني عصبي در نارساخواني وجود دارد. اختلال در مادۀ سفيد و تفاوتهايي در اندازه و شكل جسم پينهاي در افراد نارساخوان گزارش شده است كه میتواند دال بر مشكلات پردازش اطلاعات شنوايي و بينايي سريع باشد. آكسونهاي بزرگتر در جسم پينهاي و ميلينه شدن كامل در افراد هنجار به انتقال سريعتر و كاراتر محركها كمك ميكند(12). مطالعات الكتروانسفالوگرافي (Electroencephalography: EEG) بزرگسالان نارساخوان كاهش پاسخ قشر شنوايي به محركهای شنوايي متوالي سريع و كوتاه را نشان داده است(13). نقص در پردازش اطلاعاتي كه سريع تغيير ميكنند يكي از منابع محتمل اختلال پردازش شنوايي است. افراد با سيستم عصبي شنوايي آسيبديده به فاصلههاي زمانی طولانيتري براي شناسايي فاصلهها نياز دارند. گفتار سريع فاصلههای كوتاهتري دارد و وضوح زماني ضعيف ميتواند شناسايي فاصلههاي كوتاه را مشكل كند و سبب ایجاد مشكل در نگهداشتن اصوات جدا از يكديگر شود. در حقيقت، وضوح زماني ضعيف ميتواند توجيهي براي تمايز ضعيف اصوات گفتاري باشد كه يكي از مشخصات عمدۀ افراد نارساخوانـنارسانويس است(3،6و13).

در مجموع با استفاده از نتايج يك آزمون سابجكتيو بهتنهايي نميتوان به اظهار نظري قطعي رسید. بهتر است نتايج چندين آزمون با يكديگر همراه شوند و يا با آزمونهاي آبجكتيو مربوط مقايسه شوند. با اين وجود يافتههاي اين پژوهش ميتواند اهميت پردازش زماني شنوايي در نارساخوانيـنارسانويسي و لزوم ارزيابي پردازش زماني در پروتكل تشخيص و پيگيري اقدامات توانبخشي در LD را مورد تأکید قرار دهد. پيشنهاد ميشود مجموعه آزمونهاي پردازش شنوايي در ساير گروههاي مبتلا به LD انجام شود و اثر شدت آن در پردازش زمانی شنوایی بررسی شود. همچنين براساس نتايج اين پژوهش آزمون غربالگري GIN نيز طراحي شود.

نتيجهگيري

وضوح زماني ناهنجاري در كودكان نارساخوانـنارسانويس براساس آزمون GIN ديده شد. از آنجا كه بخشی از پردازش زماني شنوايي در نواحي ساقۀ مغز و قشر شنوايي انجام میشود، احتمالاً تفاوتهاي ساختاري و عملكردي افراد هنجار و نارساخوانـنارسانويس در اين نواحي سبب رمزگذاري ناهنجار اطلاعات زماني شنوايي و در نتيجه نقايص پردازش زماني شنوايي ميشود. با توجه به ميزان بالاي نقص پردازش زماني شنوايي در كودكان نارساخوانـنارسانويس، شناسايی و توانبخشي مناسب كودكان با نقص پردازش شنوايي زماني مهم بهنظر ميرسد. بهبود پردازش زماني شنوايي ميتواند به پيشرفت مهارتهاي كلامي و آموزشي منجر شود.

سپاسگزاري

در پايان از شوراي تحقيقات آموزش و پرورش، مسئولان محترم مراكز اختلال يادگيري یک، دو و سه، مديريت مدارس آموزش و پرورش منطقۀ 12 و خانوادههاي كودكان شركتكننده در پژوهش تشكر و قدرداني ميگردد.

REFERENCES

1. Berninger VW, Nielsen KH, Abbott RD, Wijsman E, Raskind W. Writing problems in developmental dyslexia: under-recognized and under-treated. J Sch Psychol. 2008;46(1):1-21.

2. Yalçinkaya F, Muluk NB, Sahin S. Effects of listening ability on speaking, writing and reading skills of children who were suspected of auditory processing difficulty. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2009;73(8):1137-42.

3. Sharma M, Purdy SC, Newall P, Wheldall K, Beaman R, Dillon H. Electrophysiological and behavioral evidence of auditory processing deficits in children with reading disorder. Clin Neurophysiol. 2006;117(5):1130-44.

4. Musiek FE, Shinn JB, Jirsa R, Bamiou DE, Baran JA, Zaida E. GIN (Gaps-In-Noise) test performance in subjects with confirmed central auditory nervous system involvement. Ear Hear. 2005;26(6):608-18.

5. Zamyslowska-Szmytke E, Fuente A, Niebudek-Bogusz E, Sliwinska-Kowalska M. Temporal processing disorder associated with styrene exposure. Audiol Neurootol. 2009;14(5):296-302.

6. Rawool VW. Temporal processing in the auditory system. In: Geffner D, Ross-Swain D, editors. Auditory processing disorders: Assessment, management, and treatment. San Diego: Plural Publishing, Inc; 2007. p. 117-37.

7. Perez AP, Pereira LD. The gap in noise test in 11 and 12-year-old children. Pro Fono. 2010;22(1):7-12.

8. Amaral MI, Colella-Santos MF. Temporal resolution: performance of school-aged children in the GIN Gaps-in-noise test. Braz J Otorhinolaryngol. 2010;76(6):745-52.

9. Shinn JB, Chermak GD, Musiek FE. GIN (gaps-in-noise) performance in the pediatric population. J Am Acad Audiol. 2009;20(4):229-38.

10. Iliadou V, Bamiou DE, Kaprinis S, Kandylis D, Kaprinis G. Auditory Processing Disorders in children suspected of Learning Disabilities-a need for screening? Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2009;73(7):1029-34.

11. King WM, Lombardino LJ, Grandell CC, Leonard CM. Comorbid auditory processing disorder in developmental dyslexia. Ear Hear. 2003;24(5):448-56.

12. Huttunen-Scott T. Auditory duration discrimination in children with reading disorder, attention deficit or both. Jyväskylä, Finland: University of Jyväskylä; 2009.

13. Banai K, Kraus N. Neurobiology of (central) auditory processing disorder and language-based learning disability. In: Musiek FE, Chermak GD, editors. Handbook of (central) auditory processing disorders: volume 1: auditory neuroscience and diagnosis. 1^st ed. San Diego: Plural Publishing Inc; 2007;89-116.

14. Cohen-Mimran R, Sapir S. Auditory temporal processing deficits in children with reading disabilities. Dyslexia. 2007;13(3):175-92.