Research Article

Effects of the syntactic complexity on speech dysfluency of stuttering Persian-speaking children and adults in conversational speech

Tabassom Azimi¹, Sheida Puladi¹, Behrooz Mahmoodi Bakhtiari², Hamid Haghani³

¹- Department of Speech therapy, School of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran

²- Department of Dramatic Literature, Faculty of Art, University of Tehran, Iran

³- Department of Statistics, School of Management and Medical Information, Tehran University of Medical Sciences, Iran

Received: 2 August 2011, accepted: 21 January 2012

Abstract

Background and Aim: Recently, researchers have increasingly turned to study the relation between stuttering and syntactic complexity. This study investigates the effect of syntactic complexity on the amount of speech dysfluency in stuttering Persian-speaking children and adults in conversational speech. The obtained results can pave the way to a better understanding of stuttering in children and adults, and finding more appropriate treatments.

Methods: In this cross-sectional study, the participants were 15 stuttering adult Persian-speakers, older than 15 years, and 15 stuttering child Persian-speakers of 4-6 years of age. In this study, first a 30 minute sample of the spontaneous speech of the participants was provided. Then the utterances of each person were studied in respect to the amount of dysfluency and syntactic complexity. The obtained information was analyzed using paired samples t-test.

Results: In both groups of stuttering children and adults, there was a significant difference between the amount of dysfluency of simple and complex sentences (p<0.05).

Conclusion: The results of this study showed that an increase in syntactic complexity in conversational speech, increased the amount of dysfluency in stuttering children and adults. Moreover, as a result of increase of syntactic complexity, dysfluency had a greater increase in stuttering children than stuttering adults.

Keywords: Stuttering, children, adults, conversational speech, syntactic complexity

مقاله پژوهشی

اثر پیچیدگی نحوی بر ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان مبتلا به لکنت فارسیزبان در گفتار خودانگیخته

تبسم عظیمی¹، شیدا پولادی¹، بهروز محمودی بختیاری²، حمید حقانی³

¹ـ گروه گفتاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران

²ـ گروه هنرهای نمایشی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران

³ـ گروه آمار و ریاضی، دانشکده مدیریت و اطلاعرسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: چگونگی ارتباط میان پیچیدگی نحوی با ناروانیهای لکنت در سالهای اخیر مورد توجه محققان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر پیچیدگی نحوی بر میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی فارسیزبان در تکلیف گفتار خودانگیخته بود. نتایج بهدست آمده میتواند برای شناخت بیشتر ماهیت لکنت کودک و بزرگسال و نیز یافتن شیوههای مناسبتر برای درمان آن کاربرد داشته باشد.

روش بررسي: در این مطالعه مقطعی، افراد مورد مطالعه شامل 15 بزرگسال لکنتی تکزبانۀ فارسیزبان 15 ساله به بالا و 15 کودک لکنتی تکزبانه و فارسیزبان 6-4 ساله بود. پس از تهیۀ نمونهای 30 دقیقهای از گفتار خودانگیخته، گفتههای هر فرد از لحاظ میزان ناروانی و پیچیدگی نحوی مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات بهدست آمده با استفاده از آزمون آماری t زوج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافتهها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در هر دو گروه بزرگسالان و کودکان لکنتی، تفاوت معنیداری بین میزان ناروانی جملات ساده و پیچیده وجود داشت(05/0p<).

نتیجهگیری: نتایج نشان داد که در سطح گفتار خودانگیخته، با افزایش پیچیدگی نحوی میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی فارسیزبان افزایش مییابد. همچنین با افزایش پیچیدگی نحوی، میزان ناروانی گفتار کودکان لکنتی نسبت به بزرگسالان لکنتی بیشتر افزایش مییابد.

واژگان کلیدی: لکنت، بزرگسالان، کودکان، گفتار خودانگیخته، پیچیدگی نحوی

(دریافت مقاله: 11/5/90، پذیرش: 1/11/90)

مقدمه

گفتار و زبان کارآمدترین راه ارتباطی میان انسانهاست. این شیوۀ ارتباطی در صورت دارا بودن ویژگیهایی خاص میتواند نقش خود را به طور مؤثرتر ایفا کند. یکی از این ویژگیها، روانی گفتار است. رشد و تحول مهارتهای زبانی، شامل دانشهای واجی، واژگانی، نحوی، معنایی و کاربردی برای دستیابی به گفتار روان لازم و ضروری است. اما در مواردی این روانی مختل میشود و شناختهشدهترین این اختلالها لکنت است(1).

شاید برجستهترین ویژگی لکنت را بتوان تغییرپذیری آن دانست. هم در کودکان و هم در بزرگسالان لکنتی میزان روانی گفتار از موقعیتی به موقعیت دیگر متفاوت است. گاهی حتی در موقعیتهایی ممکن است فرد گفتار کاملاً روانی داشته باشد، اما در موقعیتهای دیگر این چنین نباشد و گفتار با ناروانی زیادی همراه باشد. متغیر بودن میزان ناروانی گفتار در لکنت، نقش و اثر مهمی در درمان دارد. از این رو، عوامل زبانشناختی که بر تغییر میزان ناروانی گفتار در لکنت اثر دارند موضوع پژوهشهای متعددی قرار گرفته است(2).

اخیراً محققان تمایل زیادی به بررسی ارتباط پیچیدگی نحوی با لکنت پیدا کردهاند. جملۀ پیچیده معمولآً از يك جملۀ هسته (پايه) و يك يا چند جملۀ وابسته (پيرو) تشكيل ميشود. بخشي از جملۀ پیچیده كه پيوند وابستهساز (حرف ربط) دارد، جملۀ وابسته و بخشي كه پيوند وابستهساز ندارد، هسته نامیده میشود. جملۀ ساده جملهاي است كه در آن مطلب گوينده با يك فعل گفته ميشود. بسياري از محققان بر اين اعتقادند كه شيوع، ماهيت و منشأ لكنت با متغيرهاي زباني ارتباط دارد. در طول دهههای گذشته، مطالعاتی با هدف بررسی نقش پیچیدگی نحوی در گفتار افراد لکنتی صورت گرفته است. بیشتر این مطالعات روی کودکان انجام شده است و در آنها هدف، درک بهتر ماهیت لکنت و عواملی بوده است که به بهبود علائم لکنت کمک میکنند(2). با آن كه در برخي پژوهشها از وجود تأخير و يا اختلال در پردازش نحوي كودكان لكنتي حمايت چنداني به عمل نيامده است، ولي برخي مدلها ارتباط بين ساختارهاي نحوي را با رواني گفتههاي كودك نشان ميدهند. علاوه بر آن، نتايج ساير تحقيقات نشان داده است كه گفتههاي ناروان كودكان نسبت به گفتههاي روان آنها، به طور ميانگين از پيچيدگي نحوي بيشتري برخوردارند یا طولانی هستند(6-3).

در مطالعات مختلف برای تعیین تأثیر طول و پیچیدگی نحوی بر میزان ناروانی از سه نوع تکلیف به این شرح استفاده شده است 1- گفتار خودانگیخته؛ 2- تقلید جملات؛ 3- جملهسازی بر اساس الگو.

با اینکه تحقیقات زیادی در زمینۀ ارتباط بين تحول زبان و نارواني در كودكان انجام شده است، اما يافتههاي مشخص و معنیداری كه نشاندهندۀ ماهيت واقعي اين رابطه باشد، وجود ندارد. با این وجود، ميتوان تصور كرد كه رشد مهارتهاي زباني تا حدودی با روانی گفتههای کودکان ارتباط دارد(7).

مطالعات زیادی به بررسی ارتباط پیچیدگی نحوی و میزان ناروانی کودکان لکنتی پرداختهاند، اما اطلاعات کمی دربارۀ تأثیر ساختارهای نحوی بر میزان ناروانی گفتار در بزرگسالان لکنتی وجود دارد. دستیابی به چنین اطلاعاتی میتواند در درک بهتر ماهیت لکنت بزرگسالان و همچنین یافتن مؤلفههایی که در درمان آنها باید مد نظر قرار گیرند، مفید واقع شود.

Silverman و Ratner (1997) میزان ناروانی گفتار نوجوانان لکنتی و غیرلکنتی را مقایسه کرده و گزارش کردهاند که در هر دو گروه با افزایش پیچیدگی نحوی، ناروانی غیرلکنتی بیشتر میشود(8).

در مطالعۀ دیگری که توسط Kleinow و Smith (2000) در همین زمینه انجام شد، یافتهها نشان داد که بزرگسالان و کودکان لکنتی و غیرلکنتی در هنگام تولید جملات پیچیده، نسبت به تولید جملات ساده، تغییرپذیری زمانیـفضایی بیشتری در حرکات اندام گویایی نشان میدهند(9).

از آنجایی که تاکنون در هیچ مطالعهای عامل پيچيدگي نحوي در گروه سنی بزرگسال در داخل کشور بررسی نشده و همچنین تأثیر این عامل بین دو گروه کودک و بزرگسال مورد مقایسه قرار نگرفته است، مطالعۀ حاضر با هدف آگاهی از نحوه و میزان تأثیر عامل زبانی پیچیدگی نحوی بر ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان و مقایسۀ تأثیر پیچیدگی نحوی بر میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی انجام شد.

روش بررسي

در این مطالعة مقطعی، از روش نمونهگیری مستمر استفاده شد؛ به این ترتیب که 15 کودک لکنتی تکزبانه و فارسیزبان 6-4 ساله و 15بزرگسال لکنتی تکزبانه و فارسیزبان 15 تا 60 ساله(3) با مهارتهای زبانی رشدیافته، از بین مراجعهکنندگان به کلینیک گفتاردرمانی دانشکدۀ توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران و کلینیکهای گفتاردرمانی وابسته به آن انتخاب شدند. گروه بزرگسال شامل چهار زن و 11 مرد و گروه کودکان شامل یک دختر و 14 پسر بود. لکنت کودکان و بزرگسالان مورد مطالعه توسط متخصصان گفتاردرماني درمانگاهها تشخیص داده شد و براساس ابزار شدت لکنت رایلی (Stuttering Severity Instrument-3: SSI-3) تشخیص لکنت تأیید شد(10). همچنین، براساس اطلاعات موجود در پروندههای درمانگاهها و

فرم اطلاعات فردی، این افراد هیچگونه مشکل بینایی، شنوایی، حرکتی، عصبی، شناختی و یا ذهنی و نیز هیچ مشکل دیگری غیر از لکنت در زمینۀ گفتار و زبان نداشتند.

معیارهای شرکت در این پژوهش عبارت بود از:

1- براساس SSI-3، مجموع امتياز کودک لکنتی 11 (معادل با شدت خفيف) يا بالاتر و مجموع امتياز بزرگسالان لکنتی 18 (معادل با شدت خفيف) يا بالاتر باشد(10) 2- کودکان و بزرگسالان لکنتی در هر 100 كلمۀ گفتار محاورهاي، سه مورد يا بيشتر، نارواني مشابه لكنت (مثل تكرارهاي صدا/هجا، كشيده ادا كردن صدا، گسيختگي كلمات يا تكرار كل واژههاي تكهجايي) نشان دهند.

اطلاعات مربوط به انتخاب نمونه از طریق مشاهده، مصاحبه و اطلاعات موجود در پروندههای کلینیکهای گفتاردرمانی تهیه شد. برای کسب اجازه از بزرگسالان و والدین کودکان بهمنظور شرکت در این مطالعه توضیحات لازم دربارۀ این پژوهش، اهداف و نحوۀ انجام کار ارائه شد. در اجرای این مطالعه نام شرکتکنندگان در برگۀ ثبت نتایج وارد نمیشد و به هر فرد یک کد داده میشد و کلیۀ اطلاعاتی که از مصاحبه، فرم اطلاعات فردی و انجام آزمون بهدست میآمد، بهطور محرمانه نگهداری میشد. پیش از اجرای آزمون سعی شد هر عاملی که ممکن بود موجب اضطراب یا احساس فشار در فرد بزرگسال باشد حذف شود. اجرای پژوهش هیچ آسیب جسمی یا آموزشی به آزمودنی وارد نمیکرد و آزمودنی برای پاسخ دادن به تکالیف مجبور نبود و در صورتی که علیرغم همۀ موارد بالا، مایل به همکاری نبود از مطالعه حذف میشد. لازم به ذکر است که برای جلب اعتماد و همکاری نمونه مورد نظر، نتایج پژوهش به هر یک از شرکتکنندگان در پژوهش گزارش میشد.

پس از تعیین آزمودنی و کسب اجازه از بزرگسال و والدین کودک، نمونهگیری از گفتار خودانگیخته در یک اتاق ساکت اجرا شد. در انجام بررسی، پس از صرف زمانی برای برقراری ارتباط لازم با کودک آنها و بزرگسال و توضیح در مورد آنچه که قرار بود انجام شود، با استفاده از تصاویری که به عنوان محرک گفتار کودکان به طور یکسان به همۀ کودکان ارائه شد، نمونهای از گفتار خودانگیختۀ کودک بهمدت 30 دقیقه بهدست آمد که در طی آن از هر کودک خواسته میشد دربارۀ تصاویر ارائه شده توضیحاتی بیان کند. تصاویری که ارائه میشد چهار سری متوالی بود که از کتاب قصههای تصویری دو انتخاب شده بودند. همچنین نمونهای از گفتار خودانگیختۀ بزرگسال بهصورت گفتوگو و با موضوعی مشخص بین آزمونگر و آزمودنی، بهمدت 30 دقیقه، تهیه شد. صدا و تصویر کاملی نیز از افراد مورد بررسی در حین صحبتکردن با استفاده از دوربین فیلمبرداری از نوع canonمدل fs200، ساخت کشور ژاپن ضبط و فیلمبرداری شد. پس از ثبت موارد ضبط شدۀ مربوط به گفتار خودانگیخته و بررسی آنها، میزان ناروانی گفتار با 3-SSI محاسبه شد. براساس امتیاز بهدست آمده، لکنتی و غیرلکنتیبودن نمونۀ مورد نظر تعیین شد. چنانچه SSI-3 ناروانی گفتار فرد را تایید میکرد و آزمودنی امتیاز مورد نظر را کسب میکرد، به عنوان نمونۀ مورد نظر پژوهش حاضر قرار میگرفت.

موارد ضبط شدۀ مربوط به تکلیف گفتار خودانگیخته با چندین بار مرور و با دقت ثبت شد. سپس، گفتهها تعیین شد و از لحاظ پیچیدگی نحوی مورد بررسی قرار گرفت. جملات ساده و پیچیده مشخص و جدا شدند و سپس میزان ناروانی محاسبه شد. برای بررسی تأثیر پیچیدگی نحوی بر میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی فارسیزبان، ابتدا گفتههای هر فرد به دو گروه جملات ساده و پیچیده تقسیم شد. سپس، میانگین ناروانی جملات ساده و پیچیدۀ هر گروه محاسبه و با آزمونهای آماری مورد بررسی قرار گرفت. ميزان نارواني گفتار شامل مجموع موارد ناروانيهاي غيرلكنتي و لكنتي ميشد. ناروانیهای لکنتی ناروانيهایي است كه اغلب توسط لكنتيها ايجاد ميشوند، و شامل تكرار كلمات، صداها يا هجاها، كشيدهگوييها و گيرها هستند. ناروانیهای غیرلکنتی بيشتر به وسيلۀ گويندگان روان ايجاد ميشوند و شامل تكرار عبارات، اصلاحات و اضافهگوييها هستند. اطلاعات با آزمون t زوج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافتهها

برای بررسی تأثیر پیچیدگی نحوی بر میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی فارسیزبان در تکلیف گفتار خودانگیخته، ابتدا گفتههای هر فرد به دو گروه ساده و پیچیده تقسیم شد. سپس میانگین ناروانی جملات ساده و پیچیدۀ هر گروه محاسبه و با استفاده از آزمون t زوج، دو میانگین در هر گروهمورد مقایسه قرار گرفت. نتایج دو گروه در جدول 1 آمده است. نتایج نشان میدهد که در هر دو گروه کودکان و بزرگسالان لکنتی میانگین ناروانی جملات پیچیده بیشتر از جملات ساده است. از آنجایی که 05/0p< است، این تفاوت معنیدار محسوب میشود بهطوری که با افزایش پیچیدگی نحوی، میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی فارسیزبان در تکلیف گفتار خودانگیخته افزایش مییافت.

بحث

نتایج نشان داد که در تکلیف گفتار خودانگیخته با افزایش پیچیدگی نحوی، میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی فارسیزبان افزایش معنیداری مییابد.

Logan و Conture (1995) در پژوهشی روی کودکان لکنتی با میانگین سنی چهار سال  و با عنوان تأثیر طول و پیچیدگی نحوی بر گفتههای ناروان و روان دریافتند که بهطور بارزی گفتههای ناروان نسبت به گفتههای روان دارای پیچیدگی نحوی بیشتری است(5). آنها در پژوهش خود از تکلیف گفتار خودانگیخته استفاده کردند(3) و نتایج مطالعۀ حاضر با یافتههای پژوهش آنها همسو است.

Zackheim و Conture (2003) در پژوهشی با عنوان ناروانیهای گفتار کودکان و ارتباط آن با میانگین طول گفته به این نتیجه رسیدند که ناروانیهای مشابه لکنت و ناروانیهای غیرمشابه با لکنت بیشتر در گفتههایی اتفاق میافتد که پیچیدهتر باشند(12). نتایج این پژوهش نیز با نتایج مطالعۀ حاضر همسو است.

Buhr و Zebrowski در سال 2009 مطالعهای تحت عنوان موقعیت جمله و پیچیدگی نحوی لکنت کودکان خردسال انجام دادند. در این پژوهش از  گفتار خودانگیخته که از تعامل کودک با والدینش بهدست آمده بود، استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در کودکان لکنتی، هم ناروانیهای لکنتی و هم غیرلکنتی به طور بارزی بیشتر در گفتههای پیچیدهتر اتفاق میافتد(13). نتایج این پژوهش نیز با نتایج مطالعۀ حاضر همسو است.

Richels و همکاران در سال 2010 مطالعهای تحت عنوان پیچیدگی نحوی و لکنت در کلمات عملکردی کودکان لکنتی پیشدبستانی انجام دادند. این پژوهش در سطح گفتار خودانگیخته که از تعامل کودک با والدین او بهدست آمده بود، انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش طول گفته، میزان ناروانی گفتار نیز افزایش مییابد(14). نتایج این پژوهش نیز با مطالعۀ حاضر همسو است.

مطالعۀ دیگری نیز در زمینۀ ارتباط عوامل زبانی با لکنت در افراد فارسیزبان توسط حارثآبادی و همکاران در سال 2010 تحت عنوان بررسی اثر طول گفته بر میزان ناروانی کودکان لکنتی و غیرلکنتی فارسیزبان انجام شد. نتایج حاصل از تأثیر طول گفته نشان داد که افزایش طول گفته در کودکان لکنتی منجر به افزایش میزان ناروانی در تقلید جملات میشود(6). این پژوهش به بررسی عامل زبانی غیر از پیچیدگی نحوی پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان داد که با افزایش طول گفته بهعنوان یک عامل زبانی، میزان ناروانی گفتار کودکان افزایش مییابد. مطالعۀ حاضر نیز با نتایج این مطالعه همسو است.

در مطالعهای که توسط Kleinowو Smithدر سال 2000 در همین زمینه انجام شد، یافتهها نشان داد که بزرگسالان و کودکان لکنتی و غیرلکنتی در هنگام تولید جملات پیچیده نسبت به تولید جملات ساده تغییرپذیری زمانیـفضایی بیشتری در حرکات اندام گویایی نشان میدهند(9). علیرغم اینکه روش مورد استفاده در این پژوهش متفاوت با مطالعۀ حاضر است، نتایج این پژوهش با نتایج مطالعۀ حاضر همسو است.

Gordon و Luperدر سال 1989 در پژوهش خود دریافتند که کودکان لکنتی در تولید گفتههایی با ساختار نحوی پیچیدهتر، ناروانتر هستند. نتایج این پژوهش مشابه با نتایج مطالعۀ حاضر است. همچنین آنها در مطالعۀ خود در زمینۀ ارتباط ویژگیهای نحوی و روانی گفتار در افراد بزرگسال لکنتی، به این نتیجه رسیدند که ارتباط بین ساختارهای نحوی و روانی گفتار بستگی به نوع تکلیف دارد. تأثیر عوامل نحوی بر روی گفتههای فرد بزرگسال لکنتی زمانی آشکار خواهد شد که تکلیف از نوع گفتار خودانگیخته باشد(15). یافتههای این پژوهش نیز در تکلیف گفتار خودانگیخته با نتایج مطالعۀ حاضر همسو است.

نتایج این پژوهش با نتایج مطالعۀ Logan (2003) متفاوت است. وی مطالعهای با عنوان تأثیر پیچیدگی نحوی روی روانی گفتار بزرگسالان و نوجوانان انجام داد. در این پژوهش 12 شرکتکننده با میانگین سنی 23 سال، ابتدا در موقعیتی با ساختار مکالمهای قرار گرفتند و سپس جملات از پیش تهیه شدهای را تقلید کردند. طبق نتایج به دست آمده از مطالعۀ آنها، در تکلیف گفتار خودانگیخته بین گفتههای ساده و پیچیده که از لحاظ طول با هم همگن هستند، هیچ تفاوتی مشاهده نشد(16). نتایج پژوهش حاضر نیز در تکلیف گفتار خودانگیخته با مطالعۀ Logan همسو بود.

با توجه به نتایج مطالعۀ حاضر و سایر مطالعات ذکر شده که نشان میدهند با افزایش پیچیدگی نحوی، میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی در تکلیف گفتار خودانگیخته افزایش معنیداری مییابد، میتوان دریافت که پیچیدگی نحوی عاملی تاثیرگذار بر میزان ناروانی کودکان لکنتی است. یکی از مواردی که مطرح میشود، فرضیۀ نقص حسیـحرکتی گفتار در افراد لکنتی است. Starkwheather (1987) به نقل از Guitar(6-2) در مطالعۀ خود به این نتیجه رسید که وقتی جملات پیچیدهتر میشوند، سرعت گفتار افزایش مییابد. ممکن است از این شواهد فرض شود که وقتی زبان پیچیدهتر میشود، فعالیت مغزی بیشتر میشود و منابع عصبی بیشتر و توجه بیشتری را به تقاضاهای زبانی اختصاص میدهد، بنابراین منابع اضافۀ کمتری برای جبران نقص حسی و حرکتی در دسترس قرار میگیرند و همین امر موجب لکنت بیشتر میشود. همچنین، براساس برخی مطالعات تصویربرداری مغزی De Neil در سال 2004، این احتمال وجود دارد که مشکل در پردازش حسی حرکتی تولید گفتار بهعنوان یک مشکل اساسی در لکنت مطرح باشد(10). مورد دیگری که مطرح میشود این است که تأثیر عوامل گوناگون و متفاوت بر بروز ناروانی بسیار زیاد است و میزان تأثیرگذاری یک عامل میتواند تحت تأثیر زمینهای که سایر عوامل فراهم میسازند قرار گیرد. از این رو، برخی تفاوتها در جزئیات نتایج میتواند مربوط به این امر باشد. با این وجود در بیشتر مطالعات، متفاوتبودن نوع تکلیف زبانی، که تعیین کنندۀ سطح تقاضاهای زبانی است، در میزان اثرگذاری پیچیدگی نحوی نقش داشته و در گفتار خودانگیخته میزان ناروانی گفتار بهطور بارز افزایش یافته است. با توجه به اینکه یافتههای این مطالعه و مطالعات دیگر نشان دادند که گفتههای پیچیدهتر در موقعیت گفتوگو و محاورات خودانگیخته، میزان بروز ناروانی گفتار را افزایش میدهد، میتوان این نظر را مطرح کرد که با افزایش تقاضاهای زبانی، تولید گفتار افراد لکنتی بیشتر مستعد گسیختگی و بروز انواع ناروانی میشود.

همانگونه که ملاحظه شد، مطالعات مربوط به بررسی تأثیر پیچیدگی نحوی بر میزان ناروانی بزرگسالان لکنتی بسیار محدود بود. اما با توجه به نتایج همین تعداد اندک از مطالعات انجام شده در این زمینه در بزرگسالان لکنتی و نتایج مطالعۀ حاضر، میتوان عامل پیچیدگی نحوی را عامل اثرگذار مهمی بر میزان ناروانی بزرگسالان لکنتی دانست که خود تحت تأثیر نوع تکلیف قرار میگیرد. بنابراین با افزایش پیچیدگی نحوی بزرگسالان لکنتی در تکلیف گفتار خودانگیخته که منجر به افزایش تقاضا برای فرمولسازی زبان میشود، تولید گفتار تحت تأثیر قرار گرفته و میزان ناروانی گفتار افزایش مییابد. البته در بررسی این نتایج، اشاره به این نکته نیز لازم است که در تکلیف گفتار خودانگیخته، جداسازی عامل طول گفته و پیچیدگی نحوی به طور کامل امکانپذیر نیست و جملات پیچیده معمولاً طولانیتر هستند.

نتایج مربوط به مقایسۀ کودکان و بزرگسالان لکنتی نشان داد که در تکلیف گفتار خودانگیخته، با افزایش پیچیدگی نحوی، میزان ناروانی گفتار کودکان لکنتی نسبت به بزرگسالان لکنتی، بیشتر افزایش مییابد. شاید رشد و تکامل، بارزترین تفاوتی است که در مقایسۀ کودکان و بزرگسالان به آن اشاره شده است و در بررسی این نتایج لازم است به عدم رشد و تکامل زبان در کودکان توجه داشت. اما در بزرگسالان که مهارتهای زبانی رشد و تکامل یافتهاند، پیچیدگی نحوی به اندازۀ کودکان بر افزایش ناروانی گفتار اثرگذار نیست. بنابراین تأثیر پیچیدگی نحوی بر بروز ناروانی گفتار با رشد مهارتهای زبانی تا سن بزرگسالی ادامه دارد، ولی زمانی که تقاضاهای زبانی در سطح بالاتری باشد (بهطور مثال تکلیف از نوع گفتار خودانگیخته)، این تأثیر برجسته و واضح خواهد بود.

با توجه به یافتههای این مطالعه، به نظر میرسد که توجه به عوامل زبانی در کودکان و بزرگسالان لکنتی، بهویژه کودکان لکنتی، ضروری باشد و نیز توجه به افزایش تدریجی پیچیدگی نحوی در درمان میتواند از پیشنهادات مفید باشد.

نتیجهگیری

با افزایش پیچیدگی نحوی، میزان ناروانی گفتار کودکان و بزرگسالان لکنتی در تکلیف گفتار خودانگیخته افزایش معنیداری یافت. اما کودکان لکنتی در مقایسه با بزرگسالان لکنتی، با افزایش پیچیدگی نحوی، ناروانی بیشتری را نشان دادند.

سپاسگزاری

 این مقاله بخشی از پایاننامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی تهران است. از جناب آقای دکتر محمد کمالی و نیز مسئولان مراکز گفتاردرمانی و مهدهای کودک بهویژه از کلیۀ کودکان و بزرگسالان آزمودنی و والدین آنها که در انجام این پژوهش یاریمان نمودند، سپاسگزاریم.

REFERENCES

1. Ward D. Stuttering and cluttering: frameworks for understanding and treatment. East Sussex: Psychology Press; 2006.

2. Sawyer J, Chon H, Ambrose NG. Influences of rate, length, and complexity on speech disfluency in a single-speech sample in preschool children who stutter. J Fluency Disord. 2008;33(3):220-40.

3. Tornick GB, Bloodstein O. Stuttering and sentence length. J Speech Hear Res. 1976;19(4):651-4.

4. Logan KJ. Language and fluency characteristics of preschoolers' multiple-utterance conversational turns. J Speech Lang Hear Res. 2003;46(1):178-88.

5. Logan KJ, Conture EG. Length, grammatical complexity, and rate differences in stuttered and fluent conversational utterances of children who stutter. J Fluency Disord. 1995;20(1):35-61.

6. Haresabadi F, Puladi Sh, Mahmoudi Bakhtiyari B, Kamali M. Effect evaluation of utterance length on speech dysfluency in stuttering and nonstuttering Persian-speaker children. Audiol. 2010;19(1):86-93. Persian.

7. Lees R, Anderson H, Martin P. The influence of language disorder on fluency. J Fluency Disord. 1999;24(3):227-38.

8. Silverman SW, Ratner NB. Syntactic complexity, fluency, and accuracy of sentence imitation in adolescents. J Speech Lang Hear Res. 1997;40(1):95-106.

9. Kleinow J, Smith A. Influences of length and syntactic complexity on the speech motor stability of the fluent speech of adults who stutter. J Speech Lang Hear Res. 2000;43(2):548-59.

10. Guitar B. Stuttering: an integrated approach to its nature and treatment. 3^rd ed. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 2006.

11. Contour EG. Stuttering: its nature, diagnosis, and treatment. 2^nd ed. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall; 1990.

12. Zackheim CT, Conture EG. Childhood stuttering and speech disfluencies in relation to children's mean length of utterance: a preliminary study. J Fluency Disord.
2003;28(2):115-41.

13. Buhr A, Zebrowski P. Sentence position and syntactic complexity of stuttering in early childhood: a longitudinal study. J Fluency Disord. 2009;34(3):155-72.

14. Richels C, Buhr A, Conture E, Ntourou K. Utterance complexity and stuttering on function words in preschool-age children who stutter. J Fluency Disord. 2010;35(3):314-31.

15. Gordon PA, Luper HL. Speech disfluencies in nonstutterers: syntactic complexity and production task effects. J Fluency Disord. 1989;14(6):429-45.

16. Logan KJ. The effect of syntactic structure upon speech initiation times of stuttering and nonstuttering speakers. J Fluency Disord. 2003;28(1):17-35.