Research Article

Ocular vestibular evoked myogenic potentials in normal-hearing adults

Maryam Ramezani¹, Abdoreza Sheibanizade¹, Akram Pourbakht¹, Homa Zarinkoub², Mohammad Kamali³, Seyede Nazanin Hajari¹

¹- Department of Audiology, School of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran

²- Department of Audiology, Faculty of Rehabilitation, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

³- Department of Rehabilitation Management, School of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran

Received: 11 August 2011, accepted: 28 November 2011

Abstract

Background and Aim: Ocular vestibular-evoked myogenic potential (oVEMP) is a novel vestibular function test. This short-latency response can be recorded through contracting extraocular muscles by high-intensity acoustic stimulation and can be used to evaluate contralateral ocular-vestibular reflex. The aim of this study was to record and compare the amplitude, latency, asymmetry ratio and occurrence percentage of oVEMP (n10) and cervical VEMP (p13) responses in a group of normal adult subjects.

Methods: We carried out a cross-sectional study on 20 adult subjects’ mean age 22.18 years, SD=2.19 with normal hearing sensitivity and no history of vestibular diseases. oVEMP and cVEMP responses in both ears were recorded using air conducted stimuli 500 Hz short tone burst, 95 dB nHL via insert earphone and compared.

Results: cVEMP was recorded in all subjects but oVEMP was absent in two subjects. Mean amplitude and latency were 140.77 μv and 15.56 ms in p13; and 3.18 μv and 9.32 ms in n10. There were statistically significant differences between p13 and n10 amplitudes (p<0.001).

Conclusion: This study showed that occurrence percentage and amplitude of oVEMP were less than those of cVEMP. Since these two tests originate from different sections of vestibular nerve, we can consider them as parallel vestibular function tests and utilize them for evaluation of vestibular disorders.

Keywords: Vestibule, ocular vestibular-evoked myogenic potentials, cervical vestibular-evoked myogenic potentials

مقاله پژوهشی

ثبت پتانسیلهای عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی در افراد هنجار بزرگسال

مریم رمضانی¹، عبدالرضا شیبانیزاده¹، اکرم پوربخت¹، هما زرینکوب²، محمد کمالی³، سیده نازنین حجاری¹

¹ـ گروه شنواییشناسی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران

²ـ گروه شنواییشناسی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی،تهران، ایران

³ـ گروه مدیریت توانبخشی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: آزمون پتانسیلهای عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی ابزار جدیدی برای بررسی عملکرد دهلیزی است. این پاسخ با زمان نهفتگی کوتاه را میتوان با تحریک صوتی با شدت بالا، از عضلات چشمی منقبض شده ثبت کرد، و بهعنوان ابزار تشخیصی برای ارزیابی رفلکس دهلیزی چشمی طرف مقابل استفاده کرد. هدف مطالعۀ حاضر بررسی و مقایسۀ دامنه، زمان نهفتگی، نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف و میزان وقوع پتانسیلهای عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی (n10) و گردنی (p13) در افراد هنجار بود.

روش بررسی: مطالعۀ مقطعی حاضر روی 20 فرد با میانگین سنی 18/22 و انحراف معیار 19/2 سال و حساسیت شنوایی هنجار و عدم سابقه اختلالات دهلیزی انجام شد. امواج p13 و n10 با استفاده از محرک تنبرست 500 هرتز راه هوایی در سطح شدت 95 دسیبل nHL و با استفاده از گوشی داخلی ثبت و مقایسه شدند.

یافتهها: موج p13 در همۀ افراد مورد مطالعه ثبت شد، ولی در دو مورد موج n10 ثبت نشد. دامنۀ مطلق و زمان نهفتگی بهترتیب 77/140 میکروولت و 56/15 میلیثانیه برای پتانسیل گردنی و 18/3 میکروولت و 32/9 میلیثانیه برای پتانسیل چشمی بهدست آمد. تفاوت معنیداری در دامنۀ دو پتانسیل مشاهده شد(000/0p=).

نتیجهگیری: در مطالعۀ حاضر شاخصههای این دو آزمون نشان داد که دامنه و درصد وقوع پاسخ در پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی کمتر از پتانسیل دهلیزی گردنی بود. از آنجایی این دو پاسخ احتمالأ از دو بخش متفاوت عصب دهلیزی منشأ میگیرند، میتوان بهعنوان دو آزمون مکمل در نظر گرفت و بهعنوان ابزاری برای ارزیابی اختلالات دهلیزی استفاده کرد.

واژگان كليدی: دهلیز، پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی، پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی گردنی

(دریافت مقاله: 20/5/90، پذیرش: 7/9/90)

مقدمه

صوتهای بلند با فعال کردن گیرندههای دهلیزی یا شنوایی باعث رفلکسهای صوتیـحرکتی متعددی میشوند. امروزه از میان رفلکسهای صوتیـحرکتی، تنها از پتانسیلهای عضلانی برانگیخته شده از دهلیز، در حیطه ارزیابیهای تشخیصی شنواییشناسی استفاده میشود. پتانسیلهای عضلانی برانگیخته را میتوان با استفاده از تحریک AC یا ارتعاش BC، از عضلات چنبریـجناغیـماستوئیدی (Sternoclidomastoid: SCM) منقبض شده ثبت کرد. این پاسخ که از عضلات منقبض گردنی با استفاده از محرک صوتی با شدت بالا ثبت میشود، پتانسیل عضلانی برانگیختۀ دهلیزی گردنی (cervical Vestibular Evoked Myogenic Potentials: cVEMP) نامیده میشود(1).

علیرغم فواید بسیار این آزمون، محدودیتهایی در اجرای آن برای بیماران با تون عضلانی ضعیف وجود دارد. Rosengren و همکاران در سال 2005 گزارش کردند که میتوان پتانسیلهای عضلانی برانگیختۀ منفی را با زمان نهفتگی کوتاه (10 میلیثانیه) و با الکترودهای سطحی اطراف چشم در پاسخ به محرک تنبرست کوتاه BC ثبت کرد. آنها این پاسخ را پتانسیلهای عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی (ocular Vestibular Evoked Myogenic Potentials: oVEMP) نامیدند(2). بر خلاف cVEMP که مسیر دهلیزی نزولی (مسیر گردنی ساکولی همانطرفی) را ارزیابی میکند، آزمون oVEMP مسیر دهلیزی صعودی را بررسی میکند(3). به نظر میرسد که oVEMP نشاندهندۀ عملکرد دهلیزی ایجاد شده توسط مسیرهای دهلیزی چشمی طرف مقابل باشد(4).

oVEMP احتمالاً فعالیت عضلانی الکتریکی عضلات خارج چشمی، بهویژه عضلۀ مایل تحتانی (Inferior oblique: IO) را نشان میدهد، چرا که در نگاه خیره به سمت بالا پاسخ بزرگتری ظاهر میشود(4). در نگاه خیره به سمت بالا، موقعیت چشمها در کرۀ چشم بالا میرود و عضلۀ IO به الکترودهای ثبت نزدیکتر میشود، و دامنۀ پاسخ بهطور قابل توجهی افزایش مییابد(2).

وقتی تحریک BC قوی مثل تنبرست کوتاه 500 هرتز (4 میلیثانیه زمان فراز و فرود و 1 میلیثانیه زمان پلاتو) در وسط پیشانی (F_z) در خط رویش مو ارائه میشود، جزء منفی با زمان نهفتگی کوتاه 10 میلیثانیه از دو چشم در افراد طبیعی شناسایی میشود که بهعنوان n10 شناخته میشود(2). از آنجایی که در بیماران با افت دهلیزی دوطرفه اما شنوایی هنجار، پتانسیل n10 حذف میشود، در افراد مبتلا به اختلال شنوایی و عملکرد دهلیزی باقیمانده، پاسخ طبیعی مشاهده میشود، n10 منشأ دهلیزی دارد(4). همچنین n10 ناشی از فعالیت عصب صورتی یا پلک زدن نیست، زیرا جزء اولیۀ پاسخ پلک زدن (R₁) در شروع پاسخ، زمان نهفتگی 5/14-5/12 دارد که نسبت به زمان شروع پاسخ n10 تأخیر بیشتری دارد. بهعلاوه، R₁ در نگاه خیره به سمت بالا افزایش دامنه ندارد(5و6).

برخی از محققان به بررسی پاسخ oVEMP در افراد بدون مشکل شنوایی و دهلیزی پرداختهاند. Iwasaki و همکاران در سال 2008 به بررسی دامنه و زمان نهفتگی oVEMP با تحریک BC پرداختند که در آن دامنۀ n10 37/19-23/2 میکروولت با میانگین 47/8 و انحراف معیار 02/4 و زمان نهفتگی 35/10 میلیثانیه با انحراف معیار 63/0 با محرک تنبرست 500 هرتز در 64 نفر بهدست آمد و هیچ تفاوت معنیداری بین دو گوش و زنان و مردان وجود نداشت(5). Park و همکاران (2010) نیز به مقایسۀ آستانه، دامنه، نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف و میزان وقوع پاسخ در دو آزمون oVEMP و cVEMP در 20 فرد هنجار (34-24 ساله) با محرک تنبرست 250، 500، 1000 و 2000 هرتز پرداختند و نشان دادند که بهترین پاسخ در فرکانس 500 هرتز ظاهر میشود. در این مطالعه مشخص شد که cVEMP دامنۀ بزرگتری نسبت به oVEMP دارد(7).

این مطالعه اولین مورد در ایران است که در آن، شاخصههای پاسخ oVEMP مورد مطالعه قرار گرفته است. از آنجا که این آزمون ابزار جدیدی برای ارزیابی عملکرد دستگاه دهلیز بوده و زمان اجرای آن بسیار کوتاه است، میتوان آن را بهعنوان ابزار تشخیصی در کلینیک به کار برد. هدف مطالعۀ حاضر بررسی دامنه، زمان نهفتگی، نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف و میزان وقوع n10 و p13 در افراد هنجار مورد مطالعه بود.

روش بررسی

مطالعۀ مقطعی حاضر روی 20 فرد هنجار (13 زن و 7 مرد) با میانگین سنی 18/22 و با انحراف معیار 19/2 (محدوده سنی 27-21) سال انجام شد. تمام افراد مورد مطالعه از آستانۀ شنوایی هنجار برخوردار بودند و هیچگونه سابقۀ اختلال دهلیزی نداشتند. در مطالعۀ حاضر، وجود مشکلات مربوط به گردن مانند آرتروز، هرگونه پاتولوژی فعال در گوش میانی و خارجی، اختلال تعادل، اختلالات نورولوژیک و بینایی بهعنوان معیارهای خروج از مطالعه در نظر گرفته شدند. نمونۀ مورد مطالعه از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با روش نمونهگیری غیراحتمالی در دسترس انتخاب شد. این مطالعه در پاییز 1389 انجام شد.

افراد علاقهمند به شرکت در پژوهش، ابتدا با روش اجرای طرح آشنا شدند و پس از کسب رضایتنامه و انجام تاریخچهگیری، برای بررسی سلامت گوش خارجی و میانی، اتوسکپی، ادیومتری تن خالص با دستگاه ادیومتر دو کاناله OB822 ساخت شرکت Madsen کشور دانمارک و آزمایش ایمیتانس اکوستیک با استفاده از دستگاه AZ26 ساخت شرکت Interacoustic کشور دانمارک) انجام شد. افراد واجد معیارهای ورود به مطالعه پس از آمادهسازی، تحت آزمون cVEMP و oVEMP (دستگاه ICS Charter کشور امریکا) با تحریک راه هوایی (AC) قرار گرفتند. برای ثبت cVEMP الکترود وارونگر روی لبۀ قدامی استخوان ترقوه و الکترود ناوارونگر روی یک سوم فوقانی عضلۀ SCM راست و چپ بهطور قرینه قرار داده شد(8). پس از اتصال الکترودها امپدانس آنها بررسی میشد تا همواره کمتر از 5 کیلو اهم باشد. در ثبت پتانسیل گردنی نیاز به فعال کردن عضله بود که برای این منظور از فرد خواسته میشد روی صندلی نشسته، سر خود را 30 درجه به سمت جلو و 30 درجه به سمت مخالف عضله مورد نظر بچرخاند. برای کنترل عضلانی یکسان در طول آزمون از روش فیدبک استفاده شد. در این روش کیسۀ هوای یک دستگاه فشار خون تا 20 میلیمتر جیوه باد میشود و فرد آزمایششونده کیسه را بین چانه و دست مقابل قرار میدهد و با وارد کردن فشار روی کیسه هوا عقربۀ فشارسنج را همواره روی 40 میلیمتر جیوه ثابت نگه میدارد. برای ثبت cVEMP از محرکهای تنبرست 500 هرتز در سطح شدت 95 دسیبل nHL استفاده شد که از طریق گوشیهای داخل گوشی ارائه میشدند. تعداد تحریک در هر ثانیه 1/5 هرتز، فیلتر باند گذر 2000-10 هرتز، تعداد محرک 150 و پنجرۀ زمانی 50 میلیثانیه در نظر گرفته شد. در نهایت، آزمون در هر گوش دو بار تکرار شد تا از تکرارپذیری پاسخ اطمینان حاصل شود. بهعلاوه، برای رفع اثرات خستگی روی نتایج آزمون cVEMP پس از ثبت هر موج بهمدت 2 دقیقه یا بیشتر به آزمایششونده استراحت داده شد.

در آزمون oVEMP از بیمار خواسته میشد که روی صندلی بنشیند. الکترود ناوارونگر در زیر چشم با فاصله یک سانتیمتری از وسط پلک پایین، الکترود وارونگر 2-1 سانتیمتر زیر الکترود ناوارونگر و الکترود زمین روی جناغ قرار میگرفت. از فرد خواسته میشد در طی آزمون با زاویۀ 30 درجه به سمت بالا به یک شئ که در فاصله یک متری از چشم او قرار گرفته بود خیره شود. پارامترهای ثبت مشابه cVEMP بود. با این تفاوت که از ریت 1/3 هرتز، تعداد تحریک 100 و فیلتر 1000-5 استفاده شد.

تحریک بهصورت همانطرفی و ثبت پاسخ از سمت مقابل انجام شد. عدم مشاهده موج n10 یا عدم تکرارپذیری پاسخ طی دو بار ارائۀ محرک، بهعنوان نبود پاسخ در سطح شدت تحریک مورد نظر تلقی میشد.

شاخصهای مورد بررسی شامل دامنه (از قله تا قعر بعدی یا از قله تا خط پایه)، زمان نهفتگی (فاصله زمانی بین ارائۀ محرک تا شروع پاسخ برانگیخته) موج p13 پتانسیل عضلانی برانگیختۀ دهلیزی گردنی و n10 پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی با فرمول AR%=(A_U-A_a)/(A_U+A_a)×100، میزان وقوع پاسخ (به درصد) و نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف بود.

A_u= دامنه سمت غیرمبتلا =A_a دامنه سمت مبتلا

برای بررسی توزیع هنجار دادهها از آزمون آماری کولموگروفـاسمیرنوف استفاده شد. همۀ متغیرها بهجز نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف آزمون cVEMP دارای توزیع نرمال بودند و از آزمون t مستقل استفاده شد. از آزمون پارامتری منویتنی برای مقایسۀ داده با توزیع غیرنرمال استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماری 16 SPSS در سطح معنیداری 05/0>p انجام شد.

یافتهها

در این مطالعه، پاسخهای بهدست آمده از دو آزمون با محرک تنبرست 500 هرتز در افراد بزرگسال هنجار با میانگین سنی 18/22 با انحراف معیار 19/2 ثبت شد و زمان نهفتگی، دامنه، نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف و میزان بروز پاسخ امواج
مورد محاسبه قرار گرفت (شکل1).

پاسخ cVEMP در تمامی نمونهها ثبت شد، ولی در دو مورد از نمونهها پاسخی برای oVEMP مشاهده نشد. در جدول 1 پارامترهای این دو آزمون با هم مقایسه شده است. همانطور که در جدول مشاهده میشود، میزان بروز پاسخ در oVEMP 90 درصد و در cVEMP در 100 درصد موارد مشاهده شد. دامنۀ مطلق پاسخ 77/140 میکروولت برای آزمون cVEMP و 18/3 میکروولت برای oVEMP بهدست آمد. در این مطالعه مقادیر هنجار زمان نهفتگی برای cVEMP 56/15 میلیثانیه و برای oVEMP 32/9 میلیثانیه بهدست آمد. نتایج آزمون آماری نشان داد که تفاوت معنیداری بین میانگین دامنۀ cVEMP و oVEMP وجود دارد(000/0p=). همچنین تفاوت معنیداری بین میزان وقوع پاسخ آزمون cVEMP و oVEMP مشاهده شد(05/0p<).

بحث

براساس یافتههای پژوهش حاضر دامنۀ cVEMP بهطور معنیداری بیشتر از oVEMP بود. همچنین میزان وقوع پاسخ در آزمون cVEMP 100 درصد بهدست آمد که نسبت به حضور 90 درصدی پاسخ oVEMP بیشتر است. تفاوت معنیداری در نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف در دو آزمون مشاهده نشد.

در پژوهش حاضر زمان نهفتگی دو آزمون cVEMP و
oVEMP در دو گوش بهدست آمد، اما تفاوت قابل توجهی بین مقادیر زمان نهفتگی بهدست آمده در دو گوش وجود نداشت. از آنجایی که هر کدام از امواج p13 و n10 در زمان مشخصی ظاهر میشوند، زمان نهفتگی دو آزمون با هم قابل مقایسه نیست. در مطالعۀ حاضر میانگین زمان نهفتگی قلۀ n10 32/9 میلیثانیه و قلۀ مثبت بعد از آن 15/11 میلیثانیه بهدست آمد که تفاوت قابل ملاحظهای بین دو گوش نبود. از آنجایی که زمان نهفتگی قلۀ مثبت از تغییرپذیری و انحراف معیار بیشتری برخوردار است، این مورد بررسی نشد. همچنین، میانگین زمان نهفتگی موج p13 در دو گوش 56/15 میلیثانیه بهدست آمد. Park و همکاران (2010) به مقایسۀ شاخصهای پاسخهای cVEMP و oVEMP در چهار فرکانس (250، 500، 1000 و 2000 هرتز) محرک تنبرست AC در 20 فرد هنجار (6 زن و 14 مرد) در محدودۀ سنی 34-24 سال پرداختند. میانگین زمان نهفتگی در چهار فرکانس تفاوت چندانی نداشت و میانگین زمان نهفتگی n10 در 1/10 میلیثانیه و زمان نهفتگی p13 2/14 میلیثانیه بهدست آمد. در مطالعۀ آنها نیز هیچگونه تفاوت معنیداری بین نتایج دو گوش مشاهده نشد(7). نتایج مطالعۀ حاضر با این مطالعه مطابقت دارد. Iwasaki و همکاران (2008) پاسخها را در 64 فرد هنجار (با میانگین سنی 83-20 سال) با استفاده از محرک تنبرست BC بهدست آوردند. آنها زمان نهفتگی oVEMP را 35/10 میلیثانیه گزارش کردند(5) که به نظر میرسد دلیل این تفاوت در زمان نهفتگی قله n10، در

مطالعه Iwasaki و همکاران (2008) و مطالعه حاضر، تفاوتهای روششناختی (مثل استفاده از تحریک BC به جای تحریک AC) باشد. Wang و همکاران (2009) به مقایسۀ تحریک تکگوشی در مقابل دوگوشی در 20 فرد هنجار با محرک تنبرست 500 هرتز AC پرداختند. زمان نهفتگی n10 در تحریک تکگوشی و دوگوشی 01/11 میلیثانیه بهدست آمد(9). همچنین، این محققان در 2010 به مقایسۀ نتایج آزمون oVEMP با تحریک AC و BC در افراد هنجار پرداختند و زمان نهفتگی 1/11 میلیثانیه را برای تحریک AC گزارش کردند(10). همینطور Chou و همکاران (2009) زمان نهفتگی 9/10 میلیثانیه را بهدست آوردند(3). به نظر میرسد افزایش زمان نهفتگی در این مطالعات، به علت روش اجرای متفاوت باشد که در تمام مطالعات ذکر شده، فرد در فاصلۀ بیش از دو متری از نقطۀ هدف نشسته بود، در حالی که در پژوهش حاضر افراد از فاصله یک متری به نقطۀ هدف خیره میشدند. Cheng و همکاران (2009) مقادیر زمان نهفتگی n10 را در 10 فرد هنجار با تحریک AC 5/9 میلیثانیه بهدست آوردند(11). همچنین Rosengren و همکاران (2010) زمان نهفتگی 4/9 میلیثانیه را در 10 فرد هنجار با محرک تنبرست AC گزارش کردند(12). نتایج مشابهی توسط Todd و همکاران (2007) گزارش شد(13). یافتههای پژوهش حاضر با نتایج این سه مطالعه مطابقت دارد. در تمام این مطالعات هیچگونه تفاوت
معنیداری بین میانگین زمان نهفتگی دو طرف مشاهده نشد.

بر خلاف زمان نهفتگی، دامنۀ امواج از تغییرپذیری بیشتری برخوردار بوده و در مطالعات مختلف مقادیر دامنۀ متفاوتی گزارش شده است. علاوه بر این در آزمون cVEMP دامنه بسیار وابسته به میزان انقباض عضلۀ SCM بود. بنابراین، بیشتر به پارامتر اختلاف دامنۀ دو طرف پرداخته میشود. در پژوهش حاضر مقادیر دامنۀ مطلق پتانسیل n10 18/3 میکروولت و موج p13 77/140 میکروولت بهدست آمد که نشان میدهد تفاوت قابل ملاحظهای در دامنۀ دو موج وجود دارد. Chihara و همکاران (2007) و همچنین Govender و همکاران (2009) دامنۀ مطلق پاسخ را برای آزمون oVEMP در سمت دگرطرف برای تحریک AC بهترتیب 5/3 و 2 میکروولت بهدست آوردند(14و15)، که با یافتههای پژوهش حاضر مطابقت دارد. در مطالعۀ حاضر اختلاف دامنۀ دو طرف 51/7 درصد برای دامنۀ n10 و 9/9 درصد برای دامنۀ p13 بهدست آمد. Chihara و همکاران (2007) در مطالعۀ خود اختلاف دامنۀ دو طرف را در آزمون oVEMP و با محرک تنبرست 3/19 درصد و در آزمون cVEMP 4/11 درصد گزارش کردند(14) که نتایج مطالعۀ حاضر با آنها مطابقت دارد. Iwasaki و همکاران (2008) دامنۀ مطلق n10 47/8 میکروولت را گزارش کردند که بالاتر بودن مقادیر دامنه در این مطالعه نسبت به یافتههای پژوهش حاضر، احتمالاً بهدلیل استفاده از تحریک BC است(5). زیرا براساس مطالعات Wang و همکاران (2010) تحریک BC نسبت به AC روش مناسبتری برای ثبت پاسخ n10 است. آنها مقادیر دامنۀ p13 و n10 را بهترتیب 179 میکروولت و 5/10 میکروولت گزارش کردند(10). همچنین در مطالعۀ Chou و همکاران (2009) با استفاده از محرک تنبرست 500 از طریق AC با شدت 105 دسیبل nHL دامنۀ 1/9 میکروولت و نسبت اختلاف دامنه 11 درصد گزارش شد(3). احتمالاً این اختلاف مشخص دامنه به علت استفاده از پارامترهای ثبت متفاوت باشد که در این مطالعات از سطح شدت 105 دسیبل nHL استفاده شده است، در حالی که در مطالعۀ حاضر از سطح شدت 95 دسیبل nHL استفاده شده است. این محققان در مطالعۀ خود نشان دادند که دامنۀ پاسخ بهطور معنیداری در cVEMP بیشتر از oVEMP است و در پژوهش حاضر نیز این مسئله مشاهده شد. براساس مطالعۀ حاضر و دیگر مطالعات مشابه ذکر شده، دامنۀ موج p13 بهطور معنیداری بیشتر از دامنه موج n10 بود.

در پژوهش حاضر در دو نفر از افراد مورد مطالعه پاسخی با تحریک AC در oVEMP بهدست نیامد در حالی که وقوع پاسخ 90 درصد مشاهده شد، اما موج p13 در تمامی افراد مورد پژوهش ثبت شد. Iwasaki و همکاران (2008) و همچنین Chou و همکاران (2009) میزان وقوع پاسخ را برای هر دو آزمون cVEMP و oVEMP با محرک تنبرست 500 هرتز (تحریک BC) 100 درصد گزارش کردند(3و5) که به نظر میرسد اختلاف موجود به تفاوت در روش ارائۀ محرک مربوط باشد که در این مطالعۀ آنها از تحریک BC و در مطالعه حاضر از تحریک AC استفاده شده است. Chihara و همکاران (2007) درصد مشاهدۀ پاسخ در آزمون oVEMP را با استفاده از تحریک AC 90 درصد در سمت دگرطرف گزارش کردند(14) که نتایج پژوهش حاضر با آنها مطابقت دارد.

پیشنهاد میشود در تحقیقات بعدی، مطالعات مشابهی با حجم نمونۀ بیشتر و در گروههای مبتلا به اختلال دهلیزی متفاوت صورت گیرد تا براساس نتایج بهدست آمده بتوان از این آزمون ارزشمند بهصورت کلینیکی در تشخیص و تفسیر بالینی دقیقتر استفاده کرد.

نتیجهگیری

از آنجایی که oVEMP نسبت به cVEMP نیازی به انقباض عضله SCM در طی ثبت ندارد، در افراد مسن، بچهها و بیماران مبتلا به اسپوندیلوزیس گردنی به راحتی میتوان این پاسخ را ثبت کرد و به زمان کوتاهتری برای انجام آزمون نیاز است. از آنجایی که این دو پاسخ احتمالأ از دو بخش متفاوت عصب دهلیزی نشأت میگیرند، میتوان بهعنوان دو آزمون مکمل در نظر گرفت و بهعنوان ابزاری برای ارزیابی اختلالات دهلیزی استفاده کرد.

سپاسگزاری

این مقاله از پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی تهران استخراج شده است. بدینوسیله از جناب آقای دکتر کیانوش شیخالاسلامی، فوق تخصص نورواتولوژی، بهدلیل راهنماییهای بیدریغشان سپاسگزاریم. همچنین از مدیر محترم گروه آموزشی شنواییشناسی دانشکدۀ توانبخشی شهید بهشتی، سرکار خانم مرضیه شریفیان، بهدلیل فراهم کردن امکانات پژوهشی در دانشکدۀ توانبخشی شهید بهشتی تشکر و قدردانی میشود.

REFERENCES

1. Colebatch JG, Halmagyi GM, Skuse NF. Myogenic potentials generated by a click-evoked vestibulocollic reflex. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1994;57(2):190-97.

2. Rosengren SM, McAngus Todd NP, Colebatch JG. Vestibular-evoked extraocular potentials produced by stimulation with bone-conducted sound. Clin Neurophysiol.
2005;116(8):1938-48.

3. Chou CH, Wang SJ, Young YH. Feasibility of the simultaneous ocular and cervical vestibular-evoked myogenic potentials in unilateral vestibular hypofunction. Clin Neurophysiol. 2009;120(9):1699-705.

4. Iwasaki S, Murofushi T, Chihara Y, Ushio M, Suzuki M, Curthoys IS, et al. Ocular vestibular evoked myogenic potentials to bone-conduction vibration in vestibular schwannomas. Otol Neurotol. 2010;31(1):147-52.

5. Iwasaki S, Smulders YE, Burgess AM, McGarvie LA, Macdougall HG, Halmagyi GM, et al. Ocular vestibular evoked myogenic potentials to bone conducted vibration of the midline forehead at Fz in healthy subjects. Clin Neurophysiol. 2008;119(9):2135-47.

6. Smulders YE, Welgampola MS, Burgess AM, McGarvie LA, Halmagy GM, Curthoys IS. The n10 component of the ocular vestibular-evoked myogenic potential (oVEMP) is distinct from the R1 component of the blink reflex. Clin Neurophysiol. 2009;120(8):1567-76.

7. Park HJ, Lee IS, Shin JE, Lee YJ, Park MS. Frequency-tuning characteristics of cervical and ocular vestibular evoked myogenic potentials induced by air-conducted tone bursts. Clin Neurophysiol. 2010;121(1):85-9.

8. Sheykholeslami K, Murofushi T, Kaga K. The effect of sternocleidomastoeid electrode location on vestibular evoked myogenic potential. Auris Nasus larynx. 2001;28(1):41-3.

9. Wang SJ, Jaw FS, Young YH. Ocular vestibular-evoked myogenic potentials elicited from monaural versus binaural acoustic stimulations. Clin Neurophysiol. 2009;120(2):420-3.

10. Wang SJ, Weng WJ, Jaw FS, Young YH. Ocular and cervical vestibular-evoked myogenic potentials: a study to determine whether air- or bone-conducted stimuli are optimal. Ear Hear. 2010;31(2):283-8.

11. Cheng PW, Chen CC, Wang SJ, Young YH. Acoustic, mechanical and galvanic stimulation modes elicit ocular vestibular-evoked myogenic potentials. Clin Neurophysiol. 2009;120(10):1841-4.

12. Rosengren SM, Welgampola MS, Colebatch JG. Vestibular evoked myogenic potentials: past, present and future. Clin Neurophysiol. 2010;121(5):636-51.

13. Todd NP, Rosengren SM, Aw ST, Colebatch JG. Ocular vestibular evoked myogenic potentials (OVEMP) produced by air- and bone-conducted sound. Clin Neurophysiol. 2007;118(2):381-90.

14. Chihara Y, Iwasaki S, Ushio M, Murofushi T. Vestibular-evoked extraocular potentials by air-conducted sound: another clinical test for vestibular function. Clin Neurophysiol. 2007;118(12):2745-51.

15. Govender S, Rosengren SM, Colebatch JG. The effect of gaze direction on the ocular vestibular evoked myogenic potential produced by air-conducted sound. Clin Neurophysiol. 2009;120(7):1386-91.