Research Article
Development, validity and reliability of the speech prosody comprehension test
Narges Torke Ladani1, Zahra Agharasouli2, Hassan Ashayeri3, Behrouz Mahmoudi Bakhtiyari4, Mohammad Kamali5, Seyyede Zohreh Ziatabar Ahmadi6
1- Cochlear Implant Clinic, Alzahra University Hospital, Isfahan University of Medical Sciences, Iran
2- Department of Speechtherapy, Faculty of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran
3- Department of Rehabilitation Basic Sciences, Faculty of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran
4- Department of Dramatic Literature, Faculty of Art, University of Tehran, Iran
5- Department of Rehabilitation Management, Faculty of Rehabilitation, Tehran University of Medical Sciences, Iran
6- Cochlear Implant Center, Baghiyatallah Hospital, Tehran, Iran
Received: 24 February 2011, accepted: 17 October 2011
Abstract
Background and Aim: The communication process includes both verbal and nonverbal elements. Nonverbal behavior or body language includes facial expression, eye contact, posture and prosody. Prosody conveys semantic or affective information to a listener. Nonetheless, so far in Iran no report on assessment of speech prosody comprehension in patients has ever been published. The aim of this study was to measure the validity and reliability of the prosody comprehension test specifically designed for the Persian language and culture.
Methods: This study is a type of test development. 73 sentences were orated by 22 professional vocalists in eight different prosodies. A total of 6582 voices were prepared which were listened by 200, 18-30 year-old students and a voice specialist. Having the content validity calculated for all voices, 1473 voices were found to be unanimously agreed upon by all participants in terms of emotional status which were analyzed by a voice specialist. Eventually, 169 voices were selected for developing the prosody comprehension test including the following four subtests: none motional prosody discrimination, emotional discrimination, naming of prosody and naming conflicts. Reliability of the test was determined by performing the test on 32, 18-60 year-old normal people.
Results: The designed test of comprehension prosody had 100% content validity ratio and 94% reliability and the correlation of test of prosody was 89% (p=0.001).
Conclusion: This test in Persian language has appropriate validity and reliability and is appropriate for assessment of prosody comprehension.
Keywords: Prosody comprehension, test, Persian
مقاله پژوهشی
ساخت و بررسی روایی و پایایی آزمون درک نوای گفتار
نرگس ترک لادانی1، زهرا آقارسولی2، حسن عشایری3، بهروز محمودی بختیاری4، محمد کمالی5، سیده زهره ضیاءتبار احمدی6
1ـ کلینیک کاشت حلزون، مرکز آموزشی درمانی الزهرا (س)، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران
2ـ گروه گفتاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران
3ـ گروه علوم پایه توانبخشی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران
4ـ گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران
5ـ گروه مدیریت توانبخشی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران
6ـ مرکز کاشت حلزون، بیمارستان بقیهالله، تهران، ایران
چكيده
زمينه و هدف: ارتباط انسان شامل رفتارهای کلامی و غیرکلامی است. رفتار غیرکلامی یا زبان بدن شامل حالت چهره، جسچر، تماس چشمی، وضعیت بدن و نوای گفتار است. نوای گفتار، رفتاری است که بخش مهمی از اطلاعات معنایی و عاطفی را به شنونده منتقل میکند. با توجه به اين كه در ايران آزمونی براي ارزيابي درک نوای گفتار وجود ندارد، تصمیم گرفته شد آزمونی متناسب با فرهنگ و زبان فارسی طراحی شده و روایی و پایایی آن تعیین شود.
روش بررسي: اين مطالعه از نوع ساخت آزمون است. 73 جمله، توسط 22 دوبلر با هشت لحن بیان شد و 6582 جمله ضبط شد. برای بررسی روایی محتوایی صداها، 200 دانشجو در رده سنی 18 تا 30 سال و یک متخصص صدا، به موارد ضبط شده گوش دادند. از بین 6582 صدا، حالت عاطفي 1473 صدا، مورد توافق کامل شنوندگان بود. سپس 1473 صدا در اختیار یک متخصص صدا (مدیر دوبلاژ) قرار گرفت و در نهایت، 169 صدا جهت آزمون انتخاب گردید. آزمون درک نوای گفتار با چهار زیرآزمون تمایز نوای زبانی، تمایز نوای عاطفی، نامیدن نوای گفتار، نامیدن متناقضها ساخته شد. پایایی آزمون روی 32 فرد بهنجار (18 تا 60 سال) تعیین گردید.
يافتهها: آزمون درک نوای گفتار دارای روایی محتوایی 100 درصد و پایایی 94 درصد بود و ضریب همبستگی آن 89 درصد بود(000/0p=).
نتيجهگيري: آزمون داراي روايي و پايايي مطلوبي است. و براي ارزيابي مهارت درک نوای گفتار در زبان فارسی مناسب است.
واژگان كليدي: درک نوای گفتار، آزمون، فارسی
(دریافت مقاله: 5/12/89، پذیرش: 25/7/90)
مقدمه
ارتباط غیرکلامی شامل بیان یا حالت چهره، جسچر، تماس چشمی، وضعیت بدن و نوای گفتار است. توانایی در درک و بیان ارتباط غیرکلامی، ابزار قدرتمندی برای برقراری ارتباط، بیان هدف و مقصود واقعی، هدایت کردن موقعیتهای دشوار و ایجاد ارتباط مؤثرتر است(1). Monrad و Krohn(1963) و Janet و Gaudet (1990) و اظهار میدارند که نواي گفتار براي درک و بیان عواطف، به اندازۀ محركهای معنايي حائز اهمیت است. علیرغم نقش پر اهمیت صدا و چهره در ارتباطات و سهم زیاد جنبههای غیرکلامی در روابط انسانی، گفتاردرمانگرها (آسیبشناسان گفتار و زبان) در درمان اختلالات ارتباطی کمتر به این جنبه میپردازند و بیشتر به جنبههای کلامی توجه دارند.
مهارتهای درک نوای گفتار را میتوان با استفاده از آزمونهای نوای گفتار سنجید. محققان در ارزیابی مهارتهای غیرکلامی، چندین مشکل را مطرح میکنند که از مهمترین آنها تناسب آزمون با ساختار و فرهنگ هر زبان است. شناسايي نوايي گفتار در فرهنگها و زبانهای مختلف تقريباً يكسان است، ولي تفاوتهایي نيز در بعضی مطالعات گزارش شده است(2).
در کشورهای دیگر، آزمونهای متعددی در ارتباط با دو جنبه از ارتباط غیرکلامی (نوای گفتار و حالات چهره) متناسب با آن فرهنگ و زبان تدوین شده است. اما در ایران در حال حاضر آزمون خاصی در این رابطه وجود ندارد و ضرورت ساخت ابزار مناسبی برای ارزیابی و درمان اختلالات مهارتهای غیرکلامی، برای استفادۀ متخصصانی که در زمینۀ اختلالات ارتباطی مشغول فعالیت هستند کاملاً احساس میشود. هدف اصلی پژوهش حاضر طراحی و ساخت آزمون درک نوای گفتار برای افراد فارسیزبان و متناسب با فرهنگ و زبان فارسی و تعیین روایی و پایایی آزمون برای افراد فارسیزبان در ردۀ سنی 18 تا 60 سال بود.
روش بررسي
ابزار پژوهش شامل آزمون درک نوای گفتار بود. براي ساخت این آزمون از آزمون عواطف فلوریدا (Florida Affect Battery: FAB) که دارای سه بخش مختلف نوای گفتار، حالات چهره و تقابل چهره با نوا است، استفاده شد. قسمت نوای گفتار دارای چهار زیرآزمون، قسمت حالات چهره دارای پنج زیرآزمون و قسمت تقابل دارای دو زیرآزمون است. در بخش نوای گفتار از جمله استفاده شده است(1).
تمرکز اصلی مطالعۀ حاضر بر بخش نوای گفتار آزمون FAB بود. در ابتدا، با توجه به بافت زبان فارسی، 73 جمله با مشورت زبانشناس و گفتاردرمانگرها تهیه شد. در هیچ آزمون مشابهی در خارج از ایران، محدودیتی برای انتخاب تعداد جملات تعیین نگردیده بود، و فقط ویژگیهای زبانشناختی آنها اهمیت داشته است که در پژوهش حاضر این عوامل در ساخت جملات رعایت شد. در ساخت جملات، 45 جمله دارای بار عاطفی خنثی و 28 جمله با بار عاطفی مثبت یا منفي در نظر گرفته شد. تمامي جملات، کوتاه، ساده و کاربردی بودند (جملات حداکثر از پنج کلمه تشكيل شده بودند) و با در نظر گرفتن بافت زبان فارسی، تعداد جملات ساخته شده در این پژوهش، بیشتر از پژوهشهای خارجی بود. سپس فهرست جملات در اختیار 22 گوینده (11 زن و 11 مرد) قرار گرفت و از آنها خواسته شد که جملات را با هشت لحن مختلف (خنثی، شادی، ناراحتی، عصبانیت، ترس، انزجار، تعجب و سؤالی) بگویند. صدای گويندگان با استفاده از نرمافزار Jet Audio با فورمت 44100 KH,16 bite mono در یک اتاق اکوستیک ضبط ميشد. صداهای ضبط شده با استفاده از نرمافزار Adobe Audition مورد ویرایش قرار میگرفت. گویندگان برای هر حالت باید حس مربوط به آن لحن را در خود ایجاد میکردند و سپس جمله را بیان میکردند. هیچ نوع محدودیتی در مورد شدت بیان هر لحن برای گویندگان اعمال نمیشد. در صورت عدم توافق بین گوینده و محقق، جمله دوباره بیان میشد. گوینده باید هر یک از جملات مجموعۀ اول را با هشت لحن بیان میکرد، ولی گاهی هنگام ضبط صدا، گوینده جمله را دو تا سه بار با یک لحن (شاد، انزجار و غیره) بیان میکرد. به همین دلیل در بعضی مواقع از یک جمله با یک گوینده برای یک لحن، بیشتر از یک صدای ضبط شده موجود بود. مجموعۀ دوم جملاتی بودند که به لحاظ معنایی بار عاطفی شاد یا غمگین داشتند و هر جمله یکبار با لحن شاد و یک بار با لحن غمگین بیان میشد که در بعضی از مواقع، گوینده چند بار جمله را مجدداً بیان مینمود. در مجموع، حدود 8000 صدا با این روش تهیه شد که با ویرایش اولیۀ صداها (بیکیفیت بودن برخی از صداها در هنگام ضبط، مشکلات تخصصی فن بیان با نظر مدیر دوبلاژ طرح و در مواردی محدود، نویز محیطی که قابل ویرایش نبود)، 6582 صدا بهطور تصادفی در سه مجموعه برای تعیین روایی محتوایی تنظیم شد.
برای بررسی روايي محتوایی جملات، از 200 دانشجو (غیر از 32 نمونۀ اصلی برای تعیین پایایی) در محدودۀ سنی 18 تا 30 سال كه براساس مشاهده، مصاحبۀ شفاهی و پرسشنامۀ سلامت طبیعی بودند، استفاده شد. از آنها خواسته شد که به هر صدا گوش دهند و نوع لحن گوینده در بیان هر جمله را یادداشت نمایند. هشت نوع لحن مورد نظر بود، ولی شنوندگان هیچگونه محدودیتی در انتخاب حالتهای عاطفی نداشتند و میتوانستند موارد دیگر را نیز یادداشت نمایند. هر صدا توسط چهار دانشجو بررسي شد و در كل هر دانشجو به 116 صدا گوش داد. Pell (2002) برای بررسی پایایی آزمون درک نوای گفتار و عواطف غیرکلامی در افراد سالم و دچار آسیبهای اکتسابی ارتباطی و همچنین Bowers (1999) برای ساخت آزمون FAB نیز از همین روش بررسی روایی استفاده کردند(3). برای تعیین دقیق روایی محتوایی، صداهایی که روی لحن آن توافق صددرصدی بود، انتخاب شد. از بین 6582 صدا، حالت عاطفي 1473 صدا، مورد توافق صددرصدی شنوندگان بود. در نهایت نسبت روایی محتوایی (Content Validity Ratio: CVR) برای هر صدای مورد توافق شنوندگان محاسبه شد. سپس بهدلیل تعدد صداها (1473 مورد) و بهمنظور اعمال نظر متخصصان در مورد انتخاب بهترین صداها از نظر تخصصی، از یک مدیر دوبلاژ تقاضا شد که به 1473 صدا گوش دهد و به هر لحن جمله امتیاز بدهد که در نتیجه به 169 صدا امتیاز مناسب (کامل) تعلق گرفت.
در نهایت، زیرآزمونهای درك نوای گفتار (شامل چهار زیرآزمون) و تکالیف مربوط به هر زیرآزمون، تنظیم گردیدند.
الف) تمایز نوای غیرعاطفی (زبانی): این زیرآزمون دارای هشت جفت جمله است که از این بین، چهار جفت جمله با لحن مشابه، مانند «در اتاق بازه؟» (سؤالی). و «در اتاق بازه؟» (سؤالی) و چهار جفت جمله با لحن متفاوت، مانند «علی نون میخره.» (خبری)، «علی نون میخره؟» (سؤالی) است. در این زیرآزمون فقط دو لحن مد نظر است (خنثی و سؤالی) که برای هر یک از آنها هشت تکلیف انتخاب گردید. هر جفت جمله توسط یک گوینده بیان شد. در این زیرآزمون از آزمودنی خواسته میشد به دو جمله گوش دهد و در مورد متفاوت یا مشابه بودن لحن جملهها قضاوت نماید.
ب) تمایز نوای عاطفی: این زیرآزمون شامل 16 جفت جمله است که هشت جفت جمله دارای لحن یکسان، مانند «حامد سوار موتور شد» (شاد)، «حامد سوار موتور شد» (شاد) و هشت جفت جمله با لحن متفاوت، مانند «قطار ساعت پنج رسید» (ترس)، «قطار ساعت پنج رسید» (تعجب) است. تعداد لحنهای موجود در این بخش شش لحن عاطفی است (شادی، ناراحتی، خشم، ترس، تعجب و انزجار) که برای هر لحن شش تکلیف در نظر گرفته شد. در این زیرآزمون از آزمودنی خواسته ميشد در مورد مشابه یا متفاوت بودن لحن عاطفی جملات قضاوت نماید.
ج) نامیدن نوای گفتار: این زیرآزمون شامل 32 جمله با هشت لحن مختلف است که برای هر لحن چهار تکلیف در نظر گرفته شد. هر جمله با فاصلۀ چهار ثانیه برای فرد پخش میشد. در این زيرآزمون از آزمودنی خواسته ميشد به جملات گوش داده و لحن مربوط به آن را نام ببرد.
د) نامیدن متناقضها: این زیرآزمون شامل 36 جمله است و در آن از جملاتی استفاده شد که به لحاظ معناشناختی دارای بار عاطفی مثبت یا منفی باشند. مثلاً جمله «داره میمیره» یک بار با لحن شاد و یک بار با لحن غمگین و در مثال دیگر جملۀ «زهرا پول برنده شد» یک بار با لحن شاد و یک بار با لحن غمگین گفته میشد. در این زیرآزمون از فرد خواسته ميشد بدون توجه به محتوای جمله، لحن آن را نام ببرد. در حقیقت، این زیرآزمون شامل دو لحن شاد و غمگین میشد که برای هر لحن شش تکلیف در نظر گرفته شد. در بعضی از تکالیف لحن جمله با معنای آن منطبق بود، مثلاً گوینده با لحن غمگین جملۀ «همۀ پرندهها مردند» را بیان میکرد و آزمودنی میبایست انتخاب میکرد که نوای جمله غمگین است یا شاد. در بعضی از تکالیف لحن جمله با معنای آن منطبق نبود، برای نمونه گوینده جملۀ «اتوبوس تصادف کرد» را با لحن شاد بیان میکرد.
برای تعیین پایایی آزمون، 32 فرد سالم در دو گروه سنی جوان (18 تا 30 سال) و میانسال (31 تا 60 سال) فارسيزبان شهر تهران در پژوهش شركت کردند. نمونهها همه مسلط به زبان فارسي و راست دست بودند. میزان تحصیلات همۀ آنها دیپلم به بالا بود و هيچكدام از آنها براساس مشاهده، مصاحبۀ شفاهی و نتایج پرسشنامۀ سلامت، مبتلا به مشكلات بينايي و شنوايي و اختلالات نورولوژیک و سایکولوژیک نبودند. قبل از انجام آزمون، فرم رضایتنامه به همراه پرسشنامه در مورد سلامت افراد طراحی شد و در اختیار آزمودنیها قرار گرفت. پس از اطمینان از سلامت آزمودنيها، هر فرد در محيطي آرام، با نور كافي و بهصورت انفرادي آزمون شد. ابتدا توضیح کافی در مورد نحوۀ اجرای آزمون داده میشد و آنها با یک تکلیف آزمایشی نسبت به شرایط آزمون آگاه میشدند. تکالیف آزمون با استفاده از هدفون مدل HS-60 شرکت A4Tech ساخت کشور چین برای آزمودنی پخش میشد. بلندی ارائه شده بسته به سطح راحتی شنوایی آزمودنی بود.
اجراي آزمونها به ترتیب زیر بود: تمایز نوای زبانی، تمایز نوای عاطفی، نامیدن نوای عاطفی و نامیدن متناقضها. در صورت پاسخ درست به تکلیف امتیاز یک و در صورت پاسخ غلط امتیاز صفر تعلق ميگرفت. روش امتیازدهی براساس آزمون FAB بود.
برای بررسي
پایایی از تمام افراد مورد مطالعه (گروه سنی جوان و
میانسال)، با فاصلۀ دو هفته دوباره آزمون گرفته شد. بررسی
پایایی با استفاده از دو روش تكرارپذيري نسبي (Intra Class Coefficient: ICC) و تكرارپذيري
مطلق يا
خطاي معيار اندازهگيري (Standard Error Measurement: SEM) انجام شد. برای بیان مقدار ICC از تعریف Munro
(2005) در تفسیر ضریب همبستگی استفاده شد. ضریب
همبستگی صفر تا 25/0 بهعنوان ارتباط اندک، 26/0 تا 49/0 بهعنوان ارتباط
ضعیف، 50/0 تا 69/0 بهعنوان ارتباط متوسط، 70/0 تا 89/0 بهعنوان ارتباط
بالا، و 90/0 تا 00/1 بهعنوان ارتباط بسیار بالا در نظر گرفته شد. بررسي ضريب همبستگي
هريک از زیرآزمونها با کل آزمون درک نوای گفتار با استفاده از روش
ضريب همبستگي پيرسون انجام
شد. برای
توصیف دادهها از جدول فراوانی ترسیم نمودارها استفاده شد.
يافتهها
همانطور که ذکر شد، برای بررسی نسبت روایی محتوایی، مواد آزمون درک نوای گفتار (صداها) مورد قضاوت 200 دانشجوی 18 تا 30 سال و یک متخصص صدا قرار گرفت و شاخص روایی محتوایی هر صدا برابر با یک بود.
میانگین امتیاز افراد برای کل آزمون نوای گفتار در بار اول اجرای آزمون، برابر 65/110 با انحراف معیار 72/7 بود.
مقدار ICC براي كل آزمون نوای گفتار برابر با 94/. و مقدار SEM برابر با 89/1 بود (جدول 1).
ضریب همبستگی تمایز نوای زبانی با کل آزمون 77/0(001/0p<) و بخش تمایز نوای عاطفی با کل آزمون برابر با 82/0(000/0p=)، بین دو بخش نامیدن نوا با کل آزمون برابر با 93/0(000/0p=) و بین نامیدن متناقضها با کل آزمون برابر با 78/0(000/0p=) بود.
بحث
در این پژوهش، آزمون درک نوای گفتار طراحی شد که شامل چهار زیرآزمون تمایز نوای غیرعاطفی، تمایز نوای عاطفی، نامیدن نوای گفتار، و نامیدن متناقضها است. برای بررسی روایی محتوایی آزمون از CVR استفاده شد. با توجه به منابع مربوط به تعیین روایی محتوایی، هرچه مقدار روایی محتوایی به عدد یک نزدیکتر باشد، نشاندهندۀ آن است که آزمون دارای روایی محتوایی مطلوبی است و با توجه به آن که CVR آزمون برای هر تکلیف (صدا) برابر با یک بوده است، بنابراین میتوان نتیجه گرفت که آزمون طراحی شده از روایی محتوایی مطلوبی برخوردار است. انواع دیگر روایی از جمله روایی سازه، معیارـمحور و روایی صوری میتوانند در پژوهشهای بعدی در مورد این آزمون مورد بررسی قرار گیرند.
بررسی پایایی به دو روش ICC و SEM انجام شد. برای بررسی ICC در این پژوهش، هر 32 آزمودنی به فاصلۀ دو هفته، دو بار آزمون شدند. هرچه مقدار ICC به عدد یک نزديك باشد، نشاندهندۀ آن است كه تكاليف از پايايي يا تكرارپذيري نسبي بيشتري برخوردار است(4). با توجه به آن که مقدار ICC و ضریب همبستگی بهدست آمده برای هريك از زیرآزمونها و كل آزمون درک نوای گفتار در دو بار انجام آزمون، به عدد یک نزدیک بوده است، میتوان نتیجه گرفت که آزمون طراحي شده از تکرارپذیری نسبی بسیار بالا برخوردار است.
برای بررسی تکرارپذیری مطلق از روش SEM استفاده شد. هرچه مقدار SEM کمتر باشد، نشاندهندۀ آن است که آزمون از تکرارپذیری مطلق بیشتری برخوردار است(4). با توجه به نتایج بهدست آمده SEM در دو بار انجام آزمون برای تمام بخشها و كل آزمون حداقل بوده است و این نشان میدهد که آزمون از تکرارپذیری مطلق مناسبی برخوردار است.
ضریب همبستگی سه زیرآزمون درک نوای گفتار با یکدیگر و با کل آزمون نیز محاسبه شد. بررسي ضريب همبستگي بين بخشها و كل آزمون نشان داد كه هر كدام از بخشها بهعنوان جزئي از كل، همبستگي معنیداري با یکدیگر و کل آزمون دارند. به عبارت ديگر، مهارت در هر كدام از بخشها پيشبينيكنندۀ مهارت در بخش ديگر نیست، ولي دارا بودن مهارت يا وجود هرگونه تغييري در يك بخش بر نتيجۀ كل آزمون درک نوای گفتار تأثير ميگذارد.
براساس Richmond و همکاران (2008) در پژوهش Bowers و همکاران (1999) برای بررسی پایایی آزمون FAB از بررسی تکرارپذیری نسبی بهروش ICC استفاده شد، که مقدار آن در دامنۀ 76 تا 89 گزارش شده است(1) و Dimoska (2010) نیز در پژوهش خود آزمونی برای بررسی درک نوای گفتار در افراد سالم و دچار آسیبهای اکتسابی در استرالیا ساخت و از روش ICC برای بررسی پایایی آزمون خود استفاده کرد(5).
این پژوهش اولین قدم در ساخت آزمون درک نوای گفتار است و پیشنهاد میشود در نمونههای طبیعی بزرگتر برای هنجاریابی و انواع اختلالات گفتار و زبان به منظور مقایسه آنها با گروه هنجار اجرا گردد.
نتيجهگيری
با توجه به نتایج بهدست آمده، آزمون طراحی شده برای ارزیابی درک نوای گفتار دارای روایی محتوایی مطلوب و برای گروه سنی 18 تا 30 سال از پایایی بسیار بالایی برخوردار بوده و ابزار تشخیصی معتبری برای ارزیابی درک نوای گفتار در انواع اختلالات گفتار و زبان و اختلالات روانشناختی است.
سپاسگزاری
نویسندگان مقاله مراتب تقدیر و تشکر خود را از Dawn Bowers استاد دانشگاه فلوریدا، آقای حامد عزیزی مدیر دوبلاژ، آقای افشین اعتماد گوینده و آقای دکتر کبیر بهدلیل راهنمايي ارزندهشان در اجرای این پژوهش اعلام میدارند.
REFERENCES
1. Richmond VP, McCroskey JC, Hickson ML. Nonverbal behavior interpersonal relations. 6th ed. Boston: Allyn and Bacon; 2008.
2. Hoekert M, Kahn RS, Pijnenborg M, Aleman A. Impaired recognition and expression of emotional prosody in schizophrenia: review and meta-analysis. Schizophr Res. 2007;96(1-3):135-45.
3. Barrett AM, Crucian GP, Raymer AM, Heilman KM. Spared comprehension of emotional prosody in a patient with global aphasia. Neuropsychiatry Neuropsychol Behav Neurol. 1999;12(2):117-20.
4. Mathur S, Eng JJ, MacIntyre DL. Reliability of surface EMG during sustained contractions of the quadriceps. J Electromyogr Kinesiol. 2005;15(1):102-10.
5. Dimoska A, Mc Donald S, Pell MC, Tate RL, James CM. Recognizing vocal expressions of emotion in patients with social skills deficits following traumatic brain injury. J Int Neuropsychol Soc. 2010;16(2):369-82.