---

زمینه و هدف: شنوایی نقش مهمی در تولید گفتار و ایجاد تمایز واجی و به‏ویژه تمایز واکداری‏ـ‏بیواکی دارد. متغیر زمان شروع واک مهم­ترین سرنخ آکوستیکی است که در ایجاد تمایز واکداری‏ـ‏بیواکی در همخوان‏های انفجاری نقش دارد. هدف پژوهش حاضر اندازه‏گیری زمان شروع واک در کودکان کاشت حلزون شده فارسی‏زبان و مقایسه آن با کودکان شنوای هم‏زبان است.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی 20 کودک ناشنوای پیش‏زبانی که 5/4 سال از کاشت حلزون آنها می‏گذشت و 20 کودک با سنین مشابه با شنوایی هنجار مورد بررسی قرار گرفتند. مقدار زمان شروع واک در تولید همخوان‏های انفجاری دهانی در دو گروه ارزیابی و مقایسه شد به‏علاوه تأثیر وضعیت شنوایی، واکداری و جنسیت بر متغیر زمان شروع واک سنجیده شد.
یافته‌ها: در یافته‏های این پژوهش مشخص شد که میانگین زمان شروع واک در تمامی دخترهای کاشت حلزون شده و شنوا، بیشتر از پسرهای دو گروه است و این اختلاف در همخوان‏های بیواک به‏طور معنی‏داری بیشتر از همخوان‏های واکدار است(p<0/001). در هر دو گروه از کودکان، همخوان‏های بیواک در زمرۀ آواهای دارای پس‌اُفت بزرگ قرار داشتند و انفجاری‏های واکدار دارای پس‌اُفت کم بودند.
نتیجه‏گیری: در هر دو گروه از کودکان، واکداری بر زمان شروع واک تأثیر معنی‏دار داشت. در رابطه با وضعیت شنوایی، زمان شروع واک در انفجاری‏های بیواک بین دو گروه تفاوت معنی‏دار ایجاد نمی‏کرد، اما در انفجاری‏های واکدار این تفاوت و در نتیجه تمایز واکداری، معنی‏دار بود. در انفجاری‏های بیواک نیز در هر دو گروه، زمان شروع واک در دخترها به‏طور معنی‏داری بیشتر از پسرها بود؛ در حالی که در انفجاری‏های واکدار، زمان شروع واک دخترها و پسرها اختلاف معنی‏داری نداشت.

---

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه، بررسی حساسیت درکی شنوندگان بومی فارسی، زبانی دارای تکیه قابل پیش­بینی، نسبت به سرنخ­های آکوستیکی تکیه است. این پژوهش براساس الگوی شناختی ناشنوایی تکیه طراحی شده است که مطابق آن، هر قدر جایگاه تکیه در یک زبان، بیشتر قابل پیش‏بینی باشد، گویشور بومی آن زبان، دارای حساسیت درکی ضعیف‌تری نسبت به ویژگی‌های تکیه خواهد بود.
روش بررسی: در این آزمون، نوع خاصی از آزمون درکی تطبیق به‏کار رفت که در آن 35 گویشور فارسی در قالب سه گروه متمایز براساس زمینه زبانی، باید محرک‏های مصنوعی پخش‌شده را، به‏صورت رایانه‌ای، شبیه‌سازی می‌کردند. در کنار بررسی عملکرد فارسی‌زبانان در درک تکیه، تأثیر دانش آواشناسی و قرار گرفتن در محیط زبان انگلیسی بر حساسیت درکی آنها نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: در یافته‌های این پژوهش مشخص شد که حساسیت کلی فارسی‌زبانان نسبت به تکیه ضعیف است. با این حال قرار گرفتن آنها در محیط زبانی انگلیسی، تأثیر چشمگیری در میزان حساسیت آنها به تکیه در پی داشت(p<0/0001)؛ در حالی که دانش آواشناسی تأثیری در عملکرد درکی گویشوران نداشت. همچنین از بین سه همبسته، بیش از همه، در تشخیص دیرش، میان فارسی‌زبانان مشکل وجود داشت(p=0/0001) و از لحاظ آماری تفاوتی میان درک سرنخ فرکانس پایه و شدت مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: گویشوران زبان فارسی عملکرد ضعیفی در درک تکیه دارند و چنین نتیجه‌ای با پیش‌بینی الگوی ناشنوایی تکیه در مورد ناشنوایی تکیه گویشوران زبان‌های دارای تکیه ثابت سازگار است.

---

زمینه و هدف: فرکانس پایۀ آغازۀ واکداری به‏عنوان سرنخ آکوستیکی با واکداری‏ـ‏بیواکی همخوان‏های انفجاری مرتبط است. هدف پژوهش حاضر مطالعۀ آکوستیکی فرکانس پایۀ آغازۀ هجای همخوان‏های انفجاری دهانی آغاز کلمه در کودکان کاشت حلزون‏شده و مقایسۀ آن با کودکان شنوا است.

روش بررسی: در این مطالعه، مقدار فرکانس پایۀ آغازۀ هجا در تولید همخوان‏های انفجاری دهانی آغاز هجا توسط ۴۷ کودک ناشنوای پیش‏زبانی که ۶۱ ماه (دامنۀ ۷۶-۴۷ ماه با انحراف معیار ۶/۸) از کاشت حلزون شنوایی‌شان می‌گذشت اندازه‌گیری و با نتایج تولید ۶۰ کودک شنوا که ۶۰ ماه سن داشتند (دامنۀ ۷۳-۴۹ ماه با انحراف معیار ۵/۶ ماه) مقایسه شد. از آزمون آماری اندازه‏گیری‏های مکرر و آزمون مقایسه‏های چندگانه بنفرونی برای انجام تحلیل‏های آماری استفاده شد.

یافته‏ها: در تمام محل‏های تولید، مقدار فرکانس پایۀ آغازۀ هجای انفجاری‏های بیواک بیشتر از انفجاری‏های واکدار بود؛ که دلیل آن می‏تواند پایین‏تر بودن جایگاه حنجره و استخوان لامی در انفجاری‏های واکدار باشد. از سوی دیگر، در بیشتر موارد فرکانس پایۀ آغازۀ هجای کودکان کاشت حلزون‏شده کمتر از کودکان شنوا بود و اینکه در انفجاری‏های واکدار بین فرکانس پایۀ آغازۀ هجای کودکان کاشت حلزونی و شنوا تفاوت معنی‏دار مشاهده شد(p=۰/۰۰۵).

نتیجه‏گیری: در تمام محل‏های تولید، مقدار فرکانس پایۀ آغازۀ هجای همخوان‏های انفجاری بیواک بیشتر از انفجاری‏های واکدار بود. براساس جنسیت بین فرکانس پایۀ آغازۀ هجای دختران و پسران تفاوت معنی‏دار وجود نداشت. اما، در انفجاری‏های واکدار بین فرکانس پایۀ آغازۀ هجای کودکان کاشت حلزونی و شنوا تفاوت معنی‏دار مشاهده شد.