---

زمینه و هدف: یکی از راه‏های کسب اطلاعات پرسش است. برخی از پرسش‏ها با استفاده از واژه‏های پرسشی چه/چی، کی، کجا، چرا، چقدر، چطور و غیره انجام می‏شود. کودکان انگلیسی‏زبان واژه‏های پرسشی را به‏ترتیب فرا می‏گیرند، به‏طوری که معمولاً کودکان با واژۀ چه/چی استفاده از پرسش‏واژه‏ها را آغاز می‏کنند. آیا کودکان فارسی‏زبان در فراگیری و به‏کارگیری پرسش‏واژه‏ها ترتیبی را طی می­کنند؟
مورد: این مطالعه روی دو کودک بهنجار فارسی‏زبان، یک دختر و یک پسر، که تقریباً به‏طور منظم به مهدکودک دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران سپرده می‏شدند، انجام شد. نمونۀ گفتار آزاد این کودکان هر ماه به‏مدت 120 دقیقه از 12 تا 36 ماهگی به­طریق ضبط ویدئویی جمع‏آوری شد و واژه‏های پرسشی از نمونه‏های گفتار واج‏نویسی‏شدۀ هر دو کودک استخراج گردید. هر دو کودک قبل از بیان اولین واژۀ پرسشی، با بیان/m/ یا hum// همراه با آهنگ خیزان سؤال کردن را آغاز نمودند. واژه‏های /چی/ و /کو/ اولین پرسش­واژه‏های مورد استفادۀ هر دو کودک بود. تنوع پرسش‏واژه‏ها در گفتار دختر بیشتر بود. تا 36 ماهگی پرسش دربارۀ زمان با استفاده از پرسش‏واژۀ /کِی/ (/key/) در نمونه گفتار هر دو کودک مورد پژوهش ظاهر نشد.
نتیجه‏گیری: این کودکان فارسی‏زبان نیز طی توالی مشابه کودکان انگلیسی‏زبان از پرسش‏واژه‏ها در گفتار خود استفاده می‏کردند.

---

زمینه: کودکان معمولاً اولین واژه‏های خود را در سنین 10 تا 15 ماهگی بیان می‏کنند و طی مراحلی به گفتار ساده تا پیچیده دست می‏یابند. سنجش میانگین طول گفته، یکی از معیارهای بررسی رشد و تکامل زبان کودکان است. محاسبۀ میانگین طول گفته و بررسی ترتیب کاربرد برخی از تکواژهای دستوری در گفتار کودکان فارسی‏زبان از اهداف این مطالعه بود.
مورد: نمونۀ گفتار آزاد دو کودک در مهد کودک، از 12 تا60 ماهگی، هر ماه به‏مدت 120 دقیقه به طریق ضبط ویدئویی جمع‏آوری و نمونه‏های گفتار واج‏نویسی شد. مطالعه به روش طولی و توصیفی انجام گرفت. دختر و پسر مورد مطالعه اولین واژه‏های خود را به‏ترتیب در سن 12 ماهگی و 16 ماهگی بیان کردند. دختر در 18 ماهگی و  پسر 20 ماهگی بیان گفته‏های دوکلمه‏ای را آغاز کردند. تعدادی از تکواژهای دستوری که در ساختمان فعل کاربرد دارند قبل از 24 ماهگی با میانگین طول گفته کمتر از دو تکواژ در گفتار هر دو کودک ظاهر شدند. ترتیب کاربرد تکواژهای پی‏بندهای فعل، از مفرد به جمع بود. شش شناسۀ فاعلی قبل از 36 ماهگی در گفتار هر دو کودک ظاهر شد.
نتیجه‏گیری: مراحل تکامل گفتار کودکان فارسی‏زبان نیز همانند سایر کودکان از مرحلۀ گفتار تک‏واژه آغاز شد و با افزایش واژگان و کاربرد تکواژهای دستوری به‏تدریج بر پیچیدگی گفتار آنها افزوده شد. نکتۀ مهم این که کودکان فارسی‏زبان با میانگین طول گفته کمتر از 2 تکواژ کاربرد تکواژهای دستوری را آغاز کردند.