---

زمینه و هدف: اندازه‏گیری‏های عینی در کل و اندازه‏گیری‏های آکوستیکی به طور خاص جنبۀ مهمی از ارزیابی لکنت طی چند دهۀ گذشته بوده‏اند. اگرچه این اندازه‏گیری‏ها جایگزین قضاوت‏های درکی نمی‏شوند اما به کمک آنها تشخیص دقیق‏تری صورت می‏گیرد و لزوم مداخله‏های درمانی تأیید می‏شود. همچنین، می‏توان از آنها برای بازخورد نتایج درمان به بیمار استفاده کرد.از این رو، این مطالعه به­منظور اندازه‏گیری و مقایسه برخی از ویژگی‏های آکوستیکی بین مردان غیرلکنتی و لکنتی بزرگسال انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعۀ موردـشاهدی، نمونه‏های مورد بررسی مردان غیرلکنتی و لکنتی بزرگسال بودند. برای جمع‏آوری نمونۀ صوت آزمودنی‏ها، از گفتار روان آنها در خواندن 20 جمله از آزمون لب‏خوانی سارا، کشیده بیان کردن واکه‏های /a/ و /i/ و شمارش ریتمیک اعداد از یک تا 20 استفاده شد و تجزیه و تحلیل آنها با نرم افزار Dr. Speech صورت گرفت.
یافته‏ها: فرکانس پایه و دامنه تغییرات آن در واکه‏های /a/ و /i/ ، شمارش اعداد از یک تا 20 و خواندن 20 جمله آزمون بین دو گروه لکنتی و غیرلکنتی تفاوت معنی‏داری نداشت. در مورد آشفتگی بسامد و آشفتگی شدت بین دو گروه نیز تفاوت معنی‏داری وجود نداشت.
نتیجه‏گیری: نبود تفاوت معنی‏دار بین دو گروه ممکن است ناشی از مطالعه این خصوصیات در گفتار روان افراد لکنتی وغیرلکنتی باشد.

---

زمینه و هدف: امروزه بررسی کیفیت زندگی بیماران از جمله مبتلایان به اختلال صوت با ابزارهای مبتنی بر بیمار متداول شده و در نظام سلامت، مرجع تصمیم‏گیری‏های بالینی محسوب می‏شود. این پژوهش برای اولین بار و با هدف مقایسه ویژگی‏های ادراکی صوت از نظر آسیب‏شناس گفتار و زبان و بزرگسالان مبتلا به اختلال صوت و دارای صوت بهنجار می‏پردازد.
روش بررسی: سی بزرگسال مبتلا به اختلال صوت و سی بزرگسال دارای صوت بهنجار همگن از نظر سن، جنس و شرایط شغلی ارزیابی شدند. ویژگی‏های ادراکی صوت از دیدگاه آسیب‏شناس گفتار و زبان به‏وسیله نیمرخ جامع ارزیابی شنیداری‏ـ ادراکی صوت و از دیدگاه فرد بزرگسال به‏وسیله پرسش‏نامه شاخص معلولیت صوت بررسی و مقایسه گردید. تحلیل داده‏ها با آزمون‏های من‏ویتنی و ویلکاکسون انجام شد.
یافته‏ها: اختلاف میانگین امتیاز کل و امتیاز هر یک از شاخص‏های معلولیت صوت میان افراد مبتلا به اختلال صوت و صوت بهنجار معنی‏دار بود(p<0/01). مقایسه میانگین امتیاز کل و امتیاز شاخص‏های شنیداری‏ـ ادراکی صوت، غیر از شاخص‏های زیر و بمی و سرعت، نیز بین دو گروه معنی‏دار بود(p<0/01). بررسی همبستگی‏ها در مبتلایان به اختلال صوت، همبستگی ضعیفی (34/0 =r) بین امتیاز شاخص معلولیت صوت و شاخص‏های شنیداری‏ـ ادراکی نشان داد.
نتیجه‏گیری: مبتلایان به اختلال صوت مشکل صوتی خود را متفاوت و شدیدتر از متخصص ارزیابی می‏کنند که بیانگر تأثیرات جسمی، روانی و اجتماعی اختلال بر بیمار می‏ًباشد. این پژوهش تأیید می‏کند ارزیابی صوت توسط بیمار باید بخشی از ارزیابی‏های متداول در اختلال صوت باشد.

---

زمینه و هدف: ناآشنائی با سازوکار آواسازی صدمات جبران­ناپذیری به حنجره وارد می­کند. بد و نادرست استفاده کردن از صدا شایع­ترین علت اختلالات صوت است، از این­رو گاهی درمان جهت حذف یا اصلاح این رفتارها ارائه می­شود. هدف این مطالعه بررسی شاخص­های ادراکی صوت قبل و بعد از برنامه بهداشت صوتی در مبتلایان به اختلال صوت  است.
روش بررسی: این مطالعه طولی­ـ­مداخله­ای طی 6 هفته روی 8 بزرگسال مبتلا به اختلال صوت انجام  شد. ابتدا ارزیابی ادراکی با نیمرخ جامع ارزیابی شنیداری­ـ­ادراکی صوت انجام شد. سپس برنامه بهداشت صوتی ارائه و جلسات پی­گیری در هفته­های دوم و چهارم برگزار شد. در جلسه آخر، ارزیابی ادراکی انجام و از شرکت­کنندگان نظرخواهی شد. نتایج ارزیابی ادراکی قبل و بعد از درمان مقایسه گردید.
یافته­ها: میانگین امتیاز شاخص­های ادراکی بعد از برنامه بهداشت صوتی کاهش یافت که به معنای بهبود صوت است. اختلاف میانگین امتیاز شاخص­های ادراکی صوت، به استثنای تلاش و تقلا قبل و بعد از درمان، معنی­دار بود(p≤0/0001). مقایسه امتیازها نشان داد که بلندی بیشترین و هماهنگی گفتار و تنفس کمترین تغییرات را داشته است. کلیه شرکت­کنندگان کارایی  درمان را تأیید کردند.
نتیجه­گیری: برنامه بهداشت صوتی کلیه شاخص­های ادراکی صوت را بهبود می­بخشد، اما تأثیر آن بر شاخص­های مختلف یکسان نیست. ارزیابی­های بیمارمحور این یافته را تأیید می­کند. بدین­ترتیب برنامه بهداشت صوتی لازمه یک برنامه درمانی کامل است، اما به­تنهایی همه مشکلات صوتی را برطرف نمی­کند.

---

زمینه و هدف: عضلات شرکت­کننده در تولید صدا از مهم­ترین اعضای دست­اندرکار در تکلم هستند. ثبت الکترومیوگرافی فعالیت‌های عضلات با استفاده از الکترودهای سوزنی مشکل است و نیاز به آرامش بیمار و مهارت فرد معاینه­کننده دارد. هدف از این تحقیق رسیدن به راهی جدید برای ارزیابی فعالیت عضلات با استفاده از الکترودهای سطحی است.
روش بررسی: در این پژوهش 34 زن و 34 مرد هنجار شرکت کردند. افراد به­صورت نشسته روی صندلی قرار می­گرفتند. الکترودهای ثبات بر روی عضلات ناحیۀ قدام گلو، شامل تیروییدی هرمی و انگشتری تیروییدی، در دو سمت چپ و راست قرار داده می­شدند. تولید همخوان­های سایشی واکدار /z/ و /ž/ و بی­واک /s/ و /š/ به­مدت 10 ثانیه و استراحت بینابینی 10 ثانیه­ای به تعداد 5 تکرار انجام می­گرفت. اطلاعات به­دست آمده در حوزۀ زمان و فرکانس مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافته­ها: در ثبت الکترومیوگرافی عضلات مسئول تولید همخوان­های سایشی واکدار، میزان فعالیت و میانه طیف فرکانس به­طور معنی­داری در مردان بیشتر از زنان بود(p<0/05)، ولی این مقادیر در هر دو گروه، در همخوان­های سایشی واکدار بیشتر از حالت استراحت بود(p<0/001).
نتیجه­گیری: ثبت سطحی از عضلات تیروییدی هرمی و انگشتری تیروییدی در زنان بسیار سخت­تر از مردان است. این امر می­تواند به­دلیل تفاوت­های آناتومیکی نظیر اندازۀ طول و عرض گردن در زنان باشد.
واژگان کلیدی: الکترومیوگرافی سطحی، عضلۀ تیروییدی هرمی، عضلۀ انگشتری تیروییدی

---

زمینه و هدف: الگوی انسداد چاکنای مهم‏ترین نشانۀ استروبوسکوپی برای قضاوت دربارۀ بهنجار بودن عملکرد حنجره است. بنابر پژوهش‏های اخیر، الگوی انسداد کامل تنها الگوی مشاهده شده در آواسازی بهنجار نیست. هدف از این مطالعه بررسی الگوی انسداد چاکنای در افراد بهنجار و بررسی عامل جنس بر آن می‏باشد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی از بین 218 دانشجو و پس از تاریخچه‏گیری، ارزیابی ادراکی و ارزیابی صوت از دیدگاه فرد، 80 نفر، 58 زن و 22 مرد، با میانگین سنی 19/21، که ارزیابی‏ها دال بر بهنجار بودن صوت آنها بود، به‏صورت تصادفی انتخاب شدند ارزیابی ویدئولارنگوسکوپی در هنگام تولید واکه i// در سطوح زیر و بمی و بلندی عادتی، زیر، بم، بلند و آهسته انجام شد و الگوی انسداد چاکنای در سطوح آواسازی فوق ثبت و بین زنان و مردان مقایسه گردید.
یافته‏ها: فراوان‏ترین الگو در کل آواسازی‏ها، الگوی انسداد کامل بود اما الگوی شکاف خلفیY، دومین الگو در مردان با فراوانی 2/20 درصد و در زنان با فراوانی 4/39 درصد بود که مقایسۀ فراوانی‏ها دال بر وجود تفاوت معنی‏دار بین مردان و زنان بود(p=0/001). مقایسۀ الگوی انسداد در سطوح عادتی(p=0/004)، زیر(p=0/006) و آهسته (p=0/02) بیانگر تفاوت معنی‏دار بین دو جنس بود اما در هنگام تولید واکه به‏صورت بم(p=0/7) و بلند(p=0/19)، تفاوت معنی‏دار بین دو جنس مشاهده نشد(p>0/05).
نتیجه‏گیری: الگوی انسداد شکاف خلفی Y را می‏توان به‏همراه الگوی انسداد کامل یک یافته بهنجار استروبوسکوپی در افراد جوان دارای صوت بهنجار پذیرفت. علاوه بر این، جنسیت افراد تأثیر معنی‏داری بر الگوی انسداد چاکنای آنها دارد.

---

زمینه و هدف: به‏دلیل نقص در بازخورد شنوایی، گفتار کودکان مبتلا به افت شنوایی آهنگ نامناسبی دارد. نتایج مطالعات نشان می‏دهد که کودکان کاشت حلزون شده نیز در بیان آهنگ گفتار دچار مشکل هستند. آهنگ، حالت جمله خبری یا پرسشی را نشان می‏دهد. هدف از این مطالعه مقایسۀ بیان آهنگ گفتار در کودکان استفاده‏کننده از کاشت حلزون با کودکان دارای شنوایی هنجار بود.
روش بررسی: پژوهش حاضر روی 25 کودک کاشت حلزون شده و 50 کودک هنجار انجام گرفت. جهت بیان جملات خبری و پرسشی تصاویری به کودک نشان داده می‏شد. پس از آن تمامی جملات توسط هشت نفر گفتاردرمانگر شنیده شدند و مورد قضاوت ادراکی قرار گرفتند. با استفاده از نرم‏افزار praat میانگین فرکانس پایه و تغییرات زیروبمی محاسبه شد.
یافته‏ها: در گروه کاشت حلزون شده میانگین فرکانس پایه گفتار بالاتر و میانگین تغییرات زیروبمی کمتر از گروه هنجار بود. همچنین میانگین امتیازات صاحب‏نظران در گروه کاشت حلزون شده پایین‏تر از گروه هنجار بود. تفاوت‏ها در هر سه متغیر معنی‏دار بود(p<0.05). همبستگی میان مدت زمان استفاده از دستگاه کاشت حلزون و امتیاز قضاوت ادراکی معنی‏دار بود(p<0.05).
نتیجه‏گیری: با توجه به نتایج، دستگاه کاشت حلزون در تسهیل بیان آهنگ گفتار محدودیت دارد. با این وجود با افزایش مدت زمان استفاده از کاشت حلزون، عملکرد کودکان در بیان آهنگ گفتار بهبود می‏یابد. بنابراین لازم است گفتاردرمانگرها در برنامۀ درمانی کودکان کاشت شده، مداخله در بیان آهنگ گفتار را در نظر داشته باشند.

---

زمینه و هدف: ارزشیابی درونی فرایندی مهم در هر سازمانی است. یکی از سیاست‏های آموزش عالی ارزشیابی هریک از گروه‏های آموزشی است. هدف از ارزشیابی درونی گروه گفتاردرمانی سنجش میزان کیفیت در حوزه‏های آموزش، پژوهش و درمان به‏منظور ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت‏ها و تهدیدها و شناسایی راه‏های برطرف کردن ضعف‏ها و تهدیدها است.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی‏ـ‏توصیفی در 10 گام به‏منظور بررسی 10 عامل انجام شد. نمونه‏ها شامل دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، دانش‏آموختگان و مسئولان آنان، اعضاء هیأت علمی و مدیر گروه، کارشناسان و بیماران بودند. در این پژوهش از نرم‏افزار ارزیابی درونی گروه‏های آموزشی و پژوهشی مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی استفاده شد. تجزیه و تحلیل براساس میانگین میانگین‏ها انجام شد.
یافته‏ها: طیف مطلوبیت عوامل به‏ترتیب از بیشترین به کمترین عبارت بودند از: کیفیت تشخیص و درمان و نحوۀ برخورد با بیماران 15/4 از 5 و هیأت علمی 5/3 در طیف مطلوب، ساختار سازمانی و مدیریت 34/3، دانش‏آموختگان 21/3، فرایند تدریس و یادگیری 1/3، رسالت‏ها و اهداف 09/3، دوره‏های آموزشی و برنامه‏های درسی 99/2، امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی 9/2، دانشجویان 76/2 و پژوهش 67/2 در طیف نسبتاً مطلوب. گروه گفتاردرمانی در کل میانگین 17/3 (4/63%) از 5، طیف نسبتاً مطلوب را به‏دست آورد.
نتیجه‏گیری: گروه گفتاردرمانی قبل از ادغام در وضعیت نسبتاً مطلوب قرار داشت. با توجه به شرایط و امکانات موجود این وضعیت برای گروه مناسب بود.

---

زمینه و هدف: دشواری بازیابی و یا تولید واژگان از مشکلات متداول و مشترک در انواع سندرم‏های زبان‏پریشی است. از این رو طراحی آزمونی معتبر که به بررسی این مشکل براساس فرآیندهای پردازشی مرتبط و عوامل مؤثر بر آن می‏پردازد، حائز اهمیت است. نامیدن در مواجهه تصویر، روشی شاخص برای ارزیابی و درمان نقایص بازیابی واژه است. هدف از این پژوهش تعیین روایی و پایایی آزمون تصویری نامیدن شفاهی برای ارزیابی توانمندی بازیابی واژه بیماران زبان‏پریش بود.
روش بررسی: روایی محتوایی و صوری آزمون که شامل تصویر خطی 115 اسم زبان فارسی بود با نظرسنجی از متخصصان گفتاردرمانگر، گرافیست و نقاش بررسی شد. سپس آزمون طی دو مرحله روی 10 بیمار زبان‏پریش و 30 فرد بهنجار معادل از نظر سن، جنس و تحصیلات اجرا شد. روایی سازه و ثبات درونی آزمون بررسی شد. ثبات بیرونی نیز به‏ شیوه آزمون‏ـ‏بازآزمون سنجیده شد.
یافته‏ها: روایی تمامی آیتم‏ها از نظر محتوایی و صوری به‏ترتیب بزرگتر ومساوی 90 و 85 بود. تفاوت بین میانگین امتیازهای بیماران و افراد بهنجار معنی‏دار بود(p=0/001). ثبات درونی 98/0 برای آزمون به‏دست آمد. ضریب تکرارپذیری این آزمون نیز 98/0 بود.
نتیجه‏گیری: آزمون تصویری نامیدن شفاهی از نظر محتوایی، صوری و سازه روا بود. همچنین، ثبات درونی و بیرونی بالایی داشت. بنابراین این آزمون ابزاری معتبر جهت ارزیابی توانمندی نامیدن بیماران زبان‏پریش با استفاده از مجموعۀ وسیع و متنوعی ازتصاویر است.

---

زمینه و هدف: وجود عوامل خطر و مطالبات صوتی متفاوت در آموزگاران به‌عنوان بزرگ‌ترین کاربران حرفه‌‌ای صوت سبب بروز شکایت‌های صوتی متفاوت می‌شود. با توجه به ماهیت چندبعدی‌ صوت، هدف از این مطالعه ارزیابی اکوستیک و ادراکی صوت آموزگاران و مقایسۀ نتایج آن بین آموزگاران با شکایت‌های صوتی کم و زیاد بود.

روش بررسی: در این مطالعۀ مقطعی‏ـ‏مقایسه ‌ ای، ۶۰ آموزگار زن به‌صورت نمونۀ دردسترس از دبیرستان‌های دخترانه شهرستان ساری انتخاب و براساس امتیاز شکایت صوتی به دو گروه شکایت صوتی کم و زیاد تقسیم شدند. پرسش‏نامۀ خودارزیابی صوت در انتهای روز کاری توسط آموزگاران تکمیل شد. همچنین صدای آموزگاران در انتهای روز کاری در تکالیف کشش واکه، خواندن متن و گفتار محاوره‌ای ضبط و ارزیابی ادراکی با نیمرخ GRBAS توسط دو گفتاردرمانگر و ارزیابی اکوستیک با نرم‌افزار Praat روی شاخص‌های فرکانس پایه، شدت، آشفتگی فرکانس و آشفتگی شدت انجام شد. نتایج ارزیابی‌های اکوستیک و ادراکی بین دو گروه آموزگاران مقایسه شد.

یافته‌ها: فقط نتایج خودارزیابی صوت بین آموزگاران با شکایت‌های صوتی کم و زیاد تفاوت معنی‏دار داشت(p<۰/۰۵) اما نتایج ارزیابی اکوستیک و شنیداری‏ـ‏ادراکی بین دو گروه تفاوت معنی‏داری نشان نداد.

نتیجه‌گیری: با وجود شیوع بالای مشکلات صوت در آموزگاران، نمود آن برحسب میزان شکایات و شیوه‌های ارزیابی متفاوت است. با توجه به این‌که آموزگاران با شکایات صوتی زیاد تنها در ارزیابی‌های مراجع‌محور انحرافات معنی‏دار بیشتری را نسبت به گروه با شکایات کم نشان دادند احتمالاً علت این امر ادراک متفاوت دو گروه از ویژگی‌های صوتی خودشان ‌است. این نتایج از توجه به خودارزیابی‌ها در فرآیند بالینی مشکلات صوت حمایت می‏کند.

---

زمینه و هدف: ارزیابی شنیداری‏ـ‏ادراکی یک روش اصلی در شناسایی اختلال صوت و سنجش میزان پیشرفت درمان است. با این وجود، مطالعات داخلی معدودی به موضوع ارزیابی شنیداری‏ـ‏ادراکی صوت پرداخته‌اند. هدف مطالعۀ حاضر تدوین، بررسی روایی نسخۀ فارسی نیمرخ ارزیابی توافقی شنیداری‏ـ‏ادراکی صو ت (اتشا) و پایایی ارزیاب‌ها با استفاده از این نیمرخ بود.

روش بررسی: روایی محتوایی کیفی نیمرخ با استفاده از آرای ۹ آسیب‌شناس گفتار و زبان متخصص در زمینۀ صوت و اختلالات آن و یک زبان‌شناس از طریق پرسش‏نامه به‌دست آمد. برای بررسی پایایی، نمونه‏های صوتی ۴۰ بزرگسال ۲۰ تا ۴۵ ساله دچار اختلال صوت با منشأ عصب‌زاد و اختلال عملکردی با و بدون ضایعه فیزیکی در حنجره و ۱۰ بزرگسال با همان محدودۀ سنی دارای صوت بهنجار ضبط شد. نمونه‏های صوتی حاوی کشش واکه و خواندن شش جمله نیمرخ اتشا بود. پایایی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی ارزیاب‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شد.

یافته‏ها: نتایج حاصل از روایی محتوایی کیفی منجر به تدوین یک نیمرخ توافقی برای ارزیابی شنیداری ادراکی صوت شد. ثبات درونی نیمرخ براساس ضریب آلفای کرونباخ ۹۵/۰ بود. زمانی‏که نمره‌دهی نیمرخ دوبار توسط یک نفر انجام شد، ضریب همبستگی پیرسون بین ۸۶/۰ برای شدت کلی اختلال تا ۴۲/۰ برای زیروبمی بود(p<۰/۰۵). هنگامی‏که ارزیابی‌کنندگان دو فرد متفاوت بودند، ضریب همبستگی پیرسون بین ۸۵/۰ برای شدت کلی اختلال تا ۳۲/۰ برای زیروبمی بود(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: اتشا یک نیمرخ روا و پایا برای ارزیابی شنیداری‏ـ‏ادراکی صوت در بزرگسالان در زبان فارسی است.