---

زمینه و هدف: یکی از بارزترین خطاهای گفتاری افراد آسیب دیده شنوایی خطاهای واکه‏ای بوده و تشخیص تولید صحیح واکه‏ها تنها با ارزیابی ادراکی انجام نمی‏شود و نیاز به بررسی دقیق آزمایشگاهی دارد. هدف از این مطالعه تعیین و مقایسه ساختار سازه‏ای واکه‏های زبان فارسی در کودکان عادی و مبتلا به افت شنوایی متوسط و شدید محدوده سنی ۹ـ۷ سال بود.
روش بررسی: این پژوهش به‏صورت مقطعی و توصیفی ـ تحلیلی روی ۶۴ نفر دانش‏آموز عادی و مبتلا به افت شنوایی متوسط و شدید انجام گرفته است.
اطلاعات زمینه‏ای از طریق مصاحبه گردآوری و سپس آزمون تولید واکه‏ها گرفته شد. سازه اول و دوم و سوم هر شش واکه به‏طور جداگانه توسط  دستگاه  به‏دست آمد و بین سه گروه مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته‏ها: میانگین سازه اول و دوم و نسبت سازه دوم به اول و سوم به اول شش واکه زبان فارسی در بین سه گروه تفاوت معنی‏داری داشت(p<۰/۰۵)، میانگین سازه سوم در واکه‏های/u/،/i/،/æ/ در بین سه گروه معنی‏دار نبود ولی تفاوت‏ها در واکه‏های  /o/،/e/ و/a/ معنی‏دار بود(p<۰/۰۵).
نتیجه‏گیری: تفاوت اصلی بین گروه کودکان عادی و مبتلا به افت شنوایی متوسط و شدید مربوط به فضای واکه‏ای است و هر چه شدت افت شنوایی افزایش یابد فضای واکه‏ای بسته‏تر می‏شود، از این‏رو این کودکان تکیه بیشتری بر حس عمقی دارند که این امر باعث تحرک کم زبان و جابجایی واکه‏های دارای F_۱ و F_۲  مشابه می‏شود.

---

زمینه و هدف: یکی از آلاینده‏های شیمیایی که به‏همراه نویز به وفور در صنعت یافت می‏شود، مونواکسیدکربن می‏باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر حفاظتی آنتی اکسیدان ان استیل سیستئین بر عملکرد سلول‏های مویی خارجی خرگوش‏های در معرض همزمان نویز و مونواکسیدکربن انجام گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه مداخله‏ای، ۲۴ خرگوش نر انتخاب گردیده و پس از ارزیابی مقدماتی گسیل‏های صوتی حاصل اعوجاج گوش، به‏طور تصادفی در چهار گروه مجزا قرار گرفتند. گروه‏ها شامل مواجهه با نویز و دریافت سرم نمکی، مواجهه با نویز و مونواکسیدکربن و دریافت سرم نمکی، مواجهه با نویز و دریافت ان استیل سیستئین، و مواجهه با نویز و مونواکسیدکربن و دریافت ان استیل سیستئین بودند.
سپس در دو مرحله، دو ساعت و یک هفته پس از پایان مواجهه، مورد ارزیابی مجدد گسیل‏های صوتی حاصل اعوجاج گوش قرار گرفتند. داده‏های حاصل با استفاده از آزمون‏های آماری t مستقل و t زوجی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته‏ها: مواجهه با نویز، مواجهه همزمان با نویز و مونواکسیدکربن، و همچنین استفاده از ان استیل سیستئین در هر دو گروه تغییر معنی‏داری را در دامنه گسیل‏های صوتی حاصل اعوجاج گوش ایجاد کرد (p<۰/۰۰۵).
نتیجه‏گیری: نتایج این تحقیق حاکی از آن است که مواجهه همزمان با نویز و مونواکسیدکربن موجب تشدید کم‏شنوایی ناشی از نویز می‏گردد و به‏کارگیری ان استیل سیستئین می‏تواند از کم‏شنوایی ناشی از نویز و تشدید آن توسط مونواکسیدکربن جلوگیری کند.

---

زمینه و هدف: تأثیر بی‏چون‏وچرای شنوایی بر فراگیری زبان به‏ویژه در مراحل ابتدایی تکامل، بر هیچ‏کس پوشیده نیست؛ بنابراین هرگونه آسیب شنوایی می‏تواند بر توانایی زبانی و شناختی اثر بگذارد. این پژوهش با هدف مقایسۀ شکل‏گیری مفاهیم اولیۀ کلامی، غیرکلامی و ریاضی بین کودکان هنجار و کم‏شنوا انجام گرفت.
روش بررسی: در این پژوهش ۸۸ کودک شنوا و کم‏شنوا، در گروه‏های سنی ۴ تا ۶ سال با آزمون محقق‏ساخته شکل‏گیری مفاهیم اولیه که براساس مقیاس‏های رشد زبان و شناخت تهیه شده بود مقایسه شدند. کودکان شنوا به‏صورت تصادفی خوشه‏ای و گروه کم‏شنوا به‏صورت نمونۀ قابل دسترس انتخاب شدند.
یافته‏ها: تفاوت میانگین نمرات کودکان شنوا و کم‏شنوا در هر سه طبقه مفاهیم اولیۀ کلامی، غیرکلامی و ریاضی، و بین تمامی گروه‏های سنی، از نظر آماری معنی‏دار بود(p<۰/۰۵). تأثیر عامل جنسیت از لحاظ آماری معنی‏دار نبود(p>۰/۰۵). عامل گروه در هر سه طبقه مفاهیم(p<۰/۰۰۱) و عامل سن تنها در مفاهیم ریاضی تأثیر معنی‏دار داشت(p<۰/۰۰۱).
نتیجه‏گیری: در فرایند آموزش رسمی کودکان کم‏شنوا لازم است در ابتدا توانایی آنها در درک مفاهیم کلامی، غیرکلامی و ریاضی، و مهارت‏های شناختی‏ـ‏کلامی مشخص شود؛ برنامۀ آموزشی مناسب، متناسب با توانایی این کودکان تنظیم شود. چراکه در بیشتر مواقع برنامۀ آموزشی بدون اطلاع از چگونگی توانایی‏های زبانی‏ـ‏شناختی کودک ارائه می‏شود و به تبع پیشرفت کودک با شکل‏های روبه‏رو خواهد شد.

---

زمینه و هدف: فعل از مهم‏ترین اجزای جمله است و آسیب به آن از ابعاد قابل توجه نابسامانی‏های زبان در دوران رشد کودک به شمار می‏رود. با توجه به این که در ایران برای بررسی این جنبه از زبان در کودکان آزمون مناسبی وجود ندارد، هدف از این پژوهش ساخت و ارزشیابی آزمون تصویری افعال برای کودکان ۳۶ تا ۵۴ ماهه فارسی‏زبان و بررسی قدرت تمایز‏گذاری آن در کودکان مورد مطالعه بود.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، فهرستی از افعال که قابلیت به تصویر کشیدن را داشتند، تهیه شد. برای تعیین شاخص روایی محتوایی از هفت گفتاردرمانگر نظرسنجی شد و تعداد ۵۵ فعل که مورد تأیید هر هفت نفر بود، انتخاب شد. سپس تصاویر مناسب برای این تعداد فعل، با همکاری همان هفت متخصص، انتخاب گردید. آزمون روی ۱۰۶ کودک در سه گروه سنی (۴۲-۳۶، ۴۸-۴۲ و ۵۴-۴۸ ماهه)، اجرا شد. پایایی آزمون با دو روش تکرارپذیری و ثبات درونی و همبستگی توانایی پاسخ‏دهی آزمودنی‏ها با سن آنها با آزمون آماری اسپیرمن تعیین شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوا برای تعداد ۵۵ فعل برابر با یک بود. در بررسی پایایی، ضریب همبستگی حاصل از دو بار اجرا، ۹۰/۰ و ثبات درونی ۶۰/۰ بود که با استفاده از روش حذف آیتم این مقدار به ۷۱/۰ افزایش یافت. بین توانایی پاسخ‏دهی آزمودنی‏ها و سن آنها با ضریب همبستگی ۷۶/۰ ارتباط معنی‏دار وجود داشت .(p<۰/۰۰۱)
نتیجه‏گیری: آزمون تصویری افعال، ابزاری مناسب برای ارزیابی افعال در کودکان ۳۶ تا ۵۴ ماهه و دارای قدرت تمایز‏گذاری بین سه گروه سنی مورد مطالعه است.

---

زمینه و هدف: توانایی اصلاح مکالمه زیرمجموعه‌ای از دانش کاربردشناختی زبان است. هنگامی که شنونده متوجه منظور گوینده نشود، اگر گوینده نتواند از روش‏های اصلاح مکالمه برای روشن شدن پیام استفاده کند، ارتباط دچار شکست می‌شود. از این رو، این پژوهش بر ‌آن است تا مهارت اصلاح مکالمه را در دو گروه سنی سه و پنج ساله، به‏منظور تعیین انواع روش‏های اصلاح مکالمه و مقایسۀ این مهارت‏ها در این دو گروه بررسی کند.
روش بررسی: در این پژوهش۱۲۰ نفر از کودکان سه و پنج سالۀ هنجار شهر اهواز انتخاب شدند. ابزار پژوهش دو سری تصاویر متوالی بود که در حین بازگویی آنها آزمونگر شرایط برانگیخته شدن یکی از روش‏های اصلاح مکالمه را ایجاد می‏کرد. درصد به‏کارگیری انواع روش‏های اصلاح مکالمه در هر یک از گروه‌ها محاسبه و سپس مقایسۀ آنها با هم با استفاده از آزمون آماری t مستقل انجام شد.
یافته‌ها: در گروه سنی پنج ساله نسبت به سه ساله، میزان کاربرد روش‏های تکرار و پاسخ نامناسب کاهش و روش‏های اصلاح سرنخی و بازگویی افزایش یافته و روش افزایش تقریباً ثابت باقی مانده است. در میانگین درصد به‏کارگیری روش تکرار(p=۰/۰۴) و اصلاح سرنخی بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی‏دار مشاهده شد(p=۰/۰۰۱). از بین درصد به‏کارگیری روش‏های اصلاح مکالمه، به‏طور عمده‌ای کاربرد روش تکرار در کودکان سه ساله و کاربرد روش اصلاح سرنخی در کودکان پنج ساله بیشتر است.
نتیجه‏گیری: با افزایش سن و تکامل مهارت زبانی، احتمال استفاده از روش‏های پیچیده‌تر اصلاح مکالمه نظیر روش اصلاح سرنخی بیشتر می‌شود.

---

زمینه و هدف: توجه پیوسته به توانایی حفظ توجه نسبت به محرک‏های هدف در طول یک دورۀ زمانی پیوسته گفته می‏شود. در پژوهش حاضر نسبت به تهیۀ نسخۀ فارسی آزمون ظرفیت توجه پیوستۀ شنوایی و بررسی نتایج آن در کودکان هنجار اقدام شد.
روش بررسی: در تهیۀ نسخۀ فارسی آزمون حاضر همانند آزمون مرجع از محرک گفتاری استفاده شد. محرک‏های گفتاری شامل ۱۰۰ واژۀ تک‏هجایی متشکل از ۲۰ مرتبه ارائۀ تصادفی واژۀ هدف و تکرار یک فهرست ۲۱ کلمه‏ای از مجموعه واژه‏های تک‏هجایی بود که به‏طور تصادفی در کنار یکدیگر قرار گرفتند. آزمون در سطح راحت شنوایی به‏صورت دو گوشی و دایوتیک روی ۴۶ کودک هنجار ۷ تا ۱۱ سال از دو جنس انجام شد.
یافته‏ها: بین سن با متوسط امتیاز خطای بی‏قراری(p=۰/۰۰۴) و امتیاز کل آزمون ظرفیت توجه پیوستۀ شنوایی(p=۰/۰۵۰) اختلاف معنی‏داری وجود داشت. بین سن با متوسط امتیاز خطای کم‏توجهی و همچنین شاخص کاهش ظرفیت توجه، اختلاف معنی‏داری مشاهده نشد. جنسیت بر شاخص‏های مختلف آزمون، تأثیر معنی‏داری نداشت.
نتیجه‏گیری: نتایج به‏دست آمده از آزمون حاضر روی گروهی از کودکان برخوردار از شنوایی هنجار، احتمالاً مؤید توانایی آزمون ارائه شده در تعیین ظرفیت توجه پیوستۀ شنوایی را با استفاده از محرک‏های گفتاری است.

---

زمینه و هدف: یکی از شاخص‏های خطر، تولد زودرس است که در صورت وقوع، نیازمند انجام ارزیابی‏های جامع شنوایی است. در این تحقیق با ثبت پاسخ شنوایی ساقۀ مغز، تأثیر جنس و سرعت ارائۀ تحریک بر پاسخ کودکان با تولد زودرس مورد بررسی قرار گرفت .

روش بررسی: مطالعۀ حاضر از نوع مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای بود که با روش نمونه‏گیری در دسترس انجام شد. ادیومتری پاسخ‏های برانگیختۀ شنوایی ساقۀ مغز در ۳۰ کودک هنجار و ۳۰ کودک زودرس از دو جنس، در محدودۀ سنی چهار تا شش سال، با محرک کلیک در دو سرعت ارائۀ تحریک بالا و پایین (سیکل بر ثانیه ۱/۲۱ و ۱/۵۱)، انجام شد.

یافته‏ها: بین کودکان زودرس و هنجار در فواصل بین امواج I-III در دو سرعت ارائۀ بالا و پایین، فواصل بین امواج III-V در سرعت ارائۀ پایین، I-V در سرعت ارائۀ بالا و زمان نهفتگی مطلق موج III در هر دو سرعت ارائه تفاوت معنی‏داری مشاهده شد(p<۰/۰۵). سرعت ارائۀ تحریک بر تعداد شاخص‏های پاسخ شنوایی ساقۀ مغز بیشتری در گروه مورد نسبت به گروه هنجار تأثیر داشت. جنس نیز بر برخی شاخص‏های پاسخ شنوایی ساقۀ مغز تأثیر داشت.

نتیجه‏گیری: در هر دو سرعت ارائۀ تحریک، کودکان زودرس نسبت به هنجار، زمان نهفتگی‏های طولانی‏تری نشان دادند. سرعت ارائۀ تحریک در کودکان زودرس بیش از هنجار تأثیر داشت. این یافته‏ها مؤید تأثیر منفی تولد زودرس بر عملکرد هم‏زمانی عصبی در پاسخ به محرکهای زودگذر شنوایی است.

---

زمینه و هدف: عدم توازن بین زیرساخت‏های دخیل در آواسازی می‏تواند منجر به برهم خوردن توازن عضلانی سازوکار آواسازی و در نهایت اختلال صوتی شود. روش درمان دستی صداـ‏معیار با الگو گرفتن از درمان‏های دستی متعارف و استفاده از صداسازی در راهبری فرایند درمان، به لحاظ نظری یکی از کوتاه‏ترین روش‏ها در کاهش یا از بین بردن تنش عضلانی اختلالات صوتی است. این پژوهش ضمن معرفی روش، به تعیین میزان تأثیر آن در مواجهه با اختلالات پرکاری صوتی پرداخته است.

روش بررسی: بیست بزرگسال دچار پرکاری صوتی به شیوۀ مداخله‏ای قبل و بعد، تحت ۱۵ جلسه درمان دستی صداـ‏معیار قرار گرفتند. صدای بیماران از جنبه‏های آکوستیک، ادراکی شنیداری و استروبوسکوپی قبل و بعد از مداخله مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل آماری داده‏ها با استفاده از آزمون‏های t زوجی و ویلکاکسون نشان‏دار صورت پذیرفت.

یافته‏ها: نتایج پژوهش تغییرات معنی‏داری را در بهبود پارامترهای آکوستیک پس از درمان نشان داد. تغییرات واکه /a/ شامل کاهش آشفتگی فرکانس(p=۰/۰۰۳) و آشفتگی شدت(p=۰/۰۰۱) و افزایش نسبت هارمونی به نویز(p=۰/۰۰۱) و تغییرات واکه /i/ شامل افزایش نسبت هارمونی به نویز(p=۰/۰۰۹) و کاهش آشفتگی فرکانس(p=۰/۰۲۰) بود. کاهش آشفتگی شدت واکه /i/ معنی‏دار نبود. تغییرات در پارامترهای ارزیابی‏های ادراکی(p=۰/۰۰۱) و استروبوسکوپی(p=۰/۰۰۱)، اختلاف معنی‏داری را در جهت بهبود آنها نشان داد.

نتیجه‏گیری: درمان دستی صداـ‏معیار به‏عنوان روشی جدید می‏تواند در درمان اختلالات پرکاری صوتی مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: برنامه‏های درمانی محدودی در حوزۀ کاربردشناسی وجود دارند. این برنامه‏های درمانی مدون و مکتوب برای مراجع، تیم توانبخشی و درمانگران مفید هستند . پژوهش حاضر با هدف طراحی یک برنامۀ درمانی برای مهارت‏های کاربردشناسی در چهار حوزه نوبت‏گیری، حفظ موضوع، درخواست رفع ابهام، و همچنین و پاسخ به درخواست رفع ابهام و بررسی روایی محتوایی و اثربخشی بالینی این برنامه انجام شد.

روش بررسی: برنامۀ درمانی مهارت‏های کاربردشناسی با انجام تحقیقات کتابخانه‏ای طراحی شده و روایی محتوایی آن با نظرسنجی از کارشناسان به‏دست آمد. برای تعیین اثربخشی بالینی برنامه ، طرح تک‏موردی با خط پایه چندگانه و پیگیری استفاده شد. پنج کودک آسیب‏دیدۀ شنوایی با روش نمونه‏گیری قضاوتی و به روش پلکانی وارد مطالعه شده و برنامه درمانی در ۱۶ جلسه برای آنها انجام شد. داده‏ها با استفاده از اندازۀ اثر و تحلیل چشمی نمودارها تحلیل شدند.

یافته‏ها: برنامۀ درمانی از نظر کارشناسان دارای روایی محتوایی بود. تحلیل چشمی نمودارها نشان داد همه آزمودنی‏ها در نوبت‏گیری، حفظ موضوع و پاسخ درخواست رفع ابهام، پیشرفت داشتند (اندازه اثر ≥۸/۰)، به‏جز آزمودنی‏ها ی ۱ و ۴ که اندازه اثر متوسط (۸/۰≥اندازه اثر≥۲/۰) دیده شد. در درخواست رفع ابهام، آزمودنی‏ها ی ۲ و ۴ پیشرفتی نداشتند و اندازۀ اثر برای آنها تعریف نشده بود ولی آزمودنی‏های دیگر پیشرفت نشان دادند (اندازه اثر ≥۸/۰).

نتیجه‏گیری: برنامۀ درمانی مهارت‏های کاربردشناسی روایی محتوایی داشته و روی مهارت‏های کاربردشناسی آزمودنی‏ها، اثربخش بود.

---

زمینه و هدف: با توجه به نقش و جایگاه مهم والدین کودکان کم‏شنوا در روش شنوایی‏ـکلامی و با توجه به این که امروزه این روش در کشورهای توسعه یافته، از موفق ‎ ترین روش ‎ های آموزش مهارت‏های شنوایی محسوب می ‎ شود، در مطالعۀ حاضر، نسخۀ فارسی پرسش‏نامۀ نیازهای والدین در روش شنوایی‏ـ‏کلامی ساخته شد و روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت.

روش بررسی: پس از ترجمۀ نسخۀ انگلیسی پرسش‏نامۀ بررسی نیازهای والدین کودکان کم ‎ شنوا در روش شنوایی‏ـ‏کلامی طبق پروتکل ترجمه و معادل‏سازی ارزیابی بین ‎ المللی کیفیت زندگی، نسخۀ فارسی آن برای محاسبۀ روایی محتوا در اختیار هفت کارشناس خبره قرار گرفت و نظرات آنان در پرسش‏نامه اعمال شد. در نهایت پرسش‏نامه توسط ۵۱ والد کودک کم ‎ شنوا که از روش شنوایی‏ـ‏کلامی استفاده می ‎ کردند تکمیل شد و نتایج مورد تحلیل آماری قرار گرفت.

یافته‏ها: متوسط شاخص روایی محتوا در ۳۲ آیتم پرسش‏نامه معادل ۸۷/۰ درصد و ضریب آلفای درونی کرونباخ کلی پرسش‏نامۀ حاضر در مرحلۀ آزمون معادل ۸۶/۰ و در مرحلۀ آزمون مجدد معادل ۹۹/۰ به‎دست آمد.

نتیجه‏گیری: براساس نتایج به‎دست آمده، نسخۀ فارسی پرسش‏نامۀ حاضر از روایی محتوایی و پایایی خوبی برخوردار است و می ‎ تواند در مراکز درمانی برای بررسی نیازهای والدین کودکان کم ‎ شنوا مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: مطالعات، وقوع تغییرات فیزیولوژیک در اثر استفاده طولانی‏مدت از سمعک در یک گوش، در کم‏شنوایی‏های قرینه را نشان داده است. در این مطالعه، احتمال وقوع شکل‏پذیری عصبی در افراد کم‏شنوای استفاده‏کننده از سمعک در یک گوش بررسی شد.

روش بررسی: مطالعۀ حاضر روی ۱۲ بزرگسال با میانگین سنی ۹۲/۶۱ سال با کم‏شنوایی متقارن حسی عصبی متوسط تا شدید با حداقل دو سال سابقۀ استفاده از سمعک تک‏گوشی انجام شد. با انجام آزمایش پاسخ شنوایی ساقۀ مغز با ارائه محرک کلیک از طریق راه هوایی، زمان نهفتگی و دامنۀ موج V در سه سطح شدت ۸۰، ۹۰ و ۱۰۰ دسی‏بل HL بین دو گوش، مقایسه شد.

یافته‏ها: علی‏رغم زمان نهفتگی کوتاه‏تر گوش با سمعک نسبت به گوش بدون سمعک در زمان نهفتگی موج V ، تفاوت معنی‏داری بین دو گوش مشاهده نشد(p>۰/۳۸۹) . اختلاف دامنۀ موج V دو گوش در سطح شدت ۹۰ دسی‏بل HL ، تفاوت معنی‏داری را نشان داد(p=۰/۰۴۳). میانگین زمان نهفتگی در زنان نسبت به مردان کوتاه‏تر و متوسط دامنۀ پاسخ، بزرگ‏تر بود. همچنین بین دو جنس در زمان نهفتگی موج V تفاوت معنی‏داری مشاهده شد(۰۳۷/۰>p).

نتیجه‏گیری: در کم‏شنوایی‏های دوطرفه، استفاده از سمعک در یک گوش می‏تواند باعث شکل‏پذیری عصبی در راه‏های شنوایی در سطح ساقۀ مغز شود و آزمایش پاسخ شنوایی ساقۀ مغز قادر است تغییرات ایجاد شده را نشان دهد.