---

زمینه و هدف: آگاهی از قافیه معیار مهمی برای مهارت‌های پردازش گفتار، خواندن و نوشتن است. با توجه به این­که در ایران آزمون مناسبی برای ارزیابی مهارت شنیداری در کودکان 5 تا 6 سال وجود ندارد، هدف اصلی این پژوهش ساخت و ارزشیابی تکالیف آگاهی از قافیه در کودکان 5 تا 6 ساله بود.
روش بررسی: یکصد کودک بهنجار 5 تا 6 ساله مهدکودک‌های شهر تهران مشتمل بر 50 دختر و 50 پسر به­طور تصادفی انتخاب شدند. ابزار بررسی شامل تکالیف آگاهی از قافیه، یعنی شناسایی قافیه و بیان کلمۀ هم‌قافیه بود. بررسی روایی و پایایی با روش شاخص روایی محتوایی، تکرارپذیری نسبی و مطلق انجام شد. ضریب همبستگی تکالیف با روش همبستگی پیرسون و مقایسۀ میانگین نمرات کودکان در هر دو بخش با روش سطوح سادگی مشخص شد. مقایسۀ میانگین نمرۀ دختران و پسران با روش t مستقل انجام گرفت.
یافته‌ها: تکالیف طراحی شده برای گروه سنی 5 تا 6 سال مناسب بود و دو بخش، روایی و پایایی مطلوبی داشتند. توانایی کودکان در بخش بیان کلمۀ هم‌قافیه بیشتر از بخش شناسایی قافیه بود. ضریب همبستگی یا ارتباط هریک از بخش‌ها با کل مهارت آگاهی از قافیه معنی­دار بود(p<0/05). مهارت کودکان دختر و پسر در کل تکالیف تفاوت معنی­داری با یکدیگر نداشت(p>0/05).
نتیجه‌گیری: تکالیف طراحی شده برای ارزیابی مهارت آگاهی از قافیه مناسب می‌باشند و دارای روایی محتوایی و پایایی مطلوبی هستند و رابطۀ معنی­داری با کل مهارت آگاهی از قافیه دارند و بر یکدیگر تأثیر می­گذارند. مهارت­های دو گروه دختر و پسر در این تکالیف مشابه می‏باشد.

---

زمینه و هدف: ارتباط انسان شامل رفتارهای کلامی و غیرکلامی است. رفتار غیرکلامی یا زبان بدن شامل حالت چهره، جسچر، تماس چشمی، وضعیت بدن و نوای گفتار است. نوای گفتار، رفتاری است که بخش مهمی از اطلاعات معنایی و عاطفی را به شنونده منتقل می‏کند. با توجه به این ‌که در ایران آزمونی برای ارزیابی درک نوای گفتار وجود ندارد، تصمیم گرفته شد آزمونی متناسب با فرهنگ و زبان فارسی طراحی شده و روایی و پایایی آن تعیین شود.
روش بررسی: این مطالعه از نوع ساخت آزمون است. 73 جمله، توسط 22 دوبلر با هشت لحن بیان شد و 6582 جمله ضبط شد. برای بررسی روایی محتوایی صداها، 200 دانشجو در رده سنی 18 تا 30 سال و یک متخصص صدا، به موارد ضبط شده گوش دادند. از بین 6582 صدا، حالت عاطفی 1473 صدا، مورد توافق کامل شنوندگان بود. سپس 1473 صدا در اختیار یک متخصص صدا (مدیر دوبلاژ) قرار گرفت و در نهایت، 169 صدا جهت آزمون انتخاب گردید. آزمون درک نوای گفتار با چهار زیرآزمون تمایز نوای زبانی، تمایز نوای عاطفی، نامیدن نوای گفتار، نامیدن متناقض‏ها ساخته شد. پایایی آزمون روی 32 فرد بهنجار (18 تا 60 سال) تعیین گردید.
یافته‏ها: آزمون درک نوای گفتار دارای روایی محتوایی 100 درصد و پایایی 94 درصد بود و ضریب همبستگی آن 89 درصد بود(p=0/000).
نتیجه‏گیری: آزمون دارای روایی و پایایی مطلوبی است. و برای ارزیابی مهارت درک نوای گفتار در زبان فارسی مناسب است.

---

زمینه و هدف: تحقیقات مختلف در کودکان سالم و کودکان دچار اختلال زبانی دوران رشد، رابطۀ بین زبان و رشد نظریۀ ذهن را نشان داده‏اند. اما بین نویسندگان، دربارۀ نقش جنبه‏های زبانی نظیر واژگان، معنی‏شناسی، نحو و کاربردشناسی در رشد نظریۀ ذهن، توافق نظر وجود ندارد. هدف این مطالعه، مرور شواهد موجود دربارۀ رابطۀ بین حیطه‏های مختلف زبان و رشد نظریۀ ذهن، در کودکان دچار اختلال زبانی دوران رشد و طبیعی بود.

روش بررسی: در این مطالعه مروری، مقالات چاپ شده فارسی و انگلیسی‏زبان در پایگاه‏های مختلف مانند Pubmed ، Cochreane Library ، Proquest ، Springer ، Ebsco ، Science Direct ، Magiran و SID از 1995 تا 2012 جستجو شدند. واژگان کلیدی جستجو شده شامل نظریۀ ذهن، زبان، نحو، متمم‏های نحوی، واژگان، معنی‏شناسی و کاربردشناسی بود. مقالات مرتبط با اهداف این مطالعه، انتخاب و بررسی شدند.

نتیجه‏گیری: نتایج نشان داد که زبان مهم‏ترین عامل و پیش‏نیاز رشد نظریۀ ذهن است. علی‏رغم مؤثر بودن جنبه‏های واژگان، معنی‏شناسی، کاربرد و کل زبان، اکثریت پژوهش‏ها به نقش جملات با متمم‏های نحوی، همراه با افعال ذهنی یا ارتباطی، در رشد نظریۀ ذهن کودکان طبیعی و مبتلا به اختلال زبان تأکید داشتند. از آنجا که جملات با متمم‏های نحوی پیش‏نیازی ضروری برای رشد نظریۀ ذهن به‏ویژه مفهوم باور غلط است؛ از این رو، پیش‏بینی می‏شود که تمرکز روی آموزش این نوع ساختارها در درمان کودکان دچار انواع اختلالات زبانی، می‏تواند هم بر رشد پیچیدگی زبان و هم بر رشد نظریۀ ذهن آنها اثرگذار باشد.