زمینه و هدف: مهارت‏های پردازش واجی شامل توانایی ذخیره‏سازی، بازیابی و استفاده از رمزهای واج‏شناختی در حافظه است. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسۀ این مهارت‏ها در کودکان شش سالۀ نابینا و بینا صورت گرفته است.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعۀ مقطعی بوده است. آزمودنی‏ها شامل 24 کودک نابینا و 24 بینای شش تا هفت ساله بود. ابزار پژوهش عبارت بود از آزمون ارزیابی اختلالات خواندن و نوشتن در دانش‏آموزان دبستانی، مهارت‏های زبانی و شناختی و خرده‏آزمون نامیدن آزمون ارزیابی آفازی.
یافته‏ها: یافته‏های این پژوهش نشان می‏دهد که در میانگین درصد پاسخ‏های درست خرده‏آزمون بازشناسی صدا در ناکلمه و خرده‏آزمون نامیدن گل‏ها، گروه بینا عملکرد بالاتری داشتند و تفاوت معنی‏دار بود(p<0/001). در میانگین درصد پاسخ‏های درست خرده‏آزمون حافظۀ کلمات و جملات، گروه نابینا عملکرد بالاتری داشت و تفاوت معنی‏دار بود(p<0/001) و در بقیه خرده‏آزمون‏ها تفاوت مشاهده شده معنی‏دار نبود.
نتیجه‏گیری: کودکان نابینا در آیتم‏های مربوط به حافظه، عملکرد بهتری را داشتند که این مسئله ناشی از حافظۀ شنیداری قوی‏تر بود.

زمینه و هدف: خواندن از مهم‏ترین نیازهای بشر برای یادگیری بوده و در افراد عادی حافظۀ کاری پیش‏بینی‏کنندۀ مهارت درک خواندن است. در این مطالعه علاوه بر بررسی ارتباط بین مهارت حافظۀ کاری و درک خواندن افراد کم‏شنوا، این مهارت‏ها با گروه عادی مقایسه شد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی‏ـ‏تحلیلی با استفاده از آزمون خواندن مهارت حافظۀ کاری و درک خواندن، 18 کودک شامل 8 پسر و 10 دختر کم‏شنوای شدید پایۀ پنجم مدارس استثنایی با 18 کودک شنوا به‏عنوان گروه هنجار که براساس پایۀ تحصیلی و جنسیت با گروه نمونه همتاسازی شده بودند، مورد مقایسه قرار گرفتند.
یافته‏ها: یافته‏ها نشان داد که کودکان کم‏شنوا در تکالیف حافظۀ شنیداری‏ـ‏کلامی صداها (معکوس)، حافظۀ بینایی کلامی حروف و حافظۀ بینایی‏ـ‏کلامی تصاویر عملکرد مشابهی با گروه هنجار داشتند ولی در تکلیف درک خواندن متن عملکرد ضعیف‏تری نشان دادند(p<0/001). همچنین بین مهارت‏های حافظۀ کاری با مهارت درک خواندن متن هیچ‏گونه رابطۀ معنی‏داری دیده نشد.
نتیجه‏گیری: نتایج نشان داد که کودکان کم‏شنوا در مهارت درک خواندن نقص چشمگیری دارند. نقص در دانش زبانی و گنجینۀ لغات ممکن است عامل اصلی مهارت ضعیف درک خواندن در این کودکان باشد و توانایی حافظۀ کاری پیش‏بینی‏کننده‏ای قوی برای سطح توانایی درک خواندن کودکان کم‏شنوا نیست.

زمینه و هدف: عدم توازن بین زیرساخت‏های دخیل در آواسازی می‏تواند منجر به برهم خوردن توازن عضلانی سازوکار آواسازی و در نهایت اختلال صوتی شود. روش درمان دستی صداـ‏معیار با الگو گرفتن از درمان‏های دستی متعارف و استفاده از صداسازی در راهبری فرایند درمان، به لحاظ نظری یکی از کوتاه‏ترین روش‏ها در کاهش یا از بین بردن تنش عضلانی اختلالات صوتی است. این پژوهش ضمن معرفی روش، به تعیین میزان تأثیر آن در مواجهه با اختلالات پرکاری صوتی پرداخته است.

روش بررسی: بیست بزرگسال دچار پرکاری صوتی به شیوۀ مداخله‏ای قبل و بعد، تحت ۱۵ جلسه درمان دستی صداـ‏معیار قرار گرفتند. صدای بیماران از جنبه‏های آکوستیک، ادراکی شنیداری و استروبوسکوپی قبل و بعد از مداخله مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل آماری داده‏ها با استفاده از آزمون‏های t زوجی و ویلکاکسون نشان‏دار صورت پذیرفت.

یافته‏ها: نتایج پژوهش تغییرات معنی‏داری را در بهبود پارامترهای آکوستیک پس از درمان نشان داد. تغییرات واکه /a/ شامل کاهش آشفتگی فرکانس(p=۰/۰۰۳) و آشفتگی شدت(p=۰/۰۰۱) و افزایش نسبت هارمونی به نویز(p=۰/۰۰۱) و تغییرات واکه /i/ شامل افزایش نسبت هارمونی به نویز(p=۰/۰۰۹) و کاهش آشفتگی فرکانس(p=۰/۰۲۰) بود. کاهش آشفتگی شدت واکه /i/ معنی‏دار نبود. تغییرات در پارامترهای ارزیابی‏های ادراکی(p=۰/۰۰۱) و استروبوسکوپی(p=۰/۰۰۱)، اختلاف معنی‏داری را در جهت بهبود آنها نشان داد.

نتیجه‏گیری: درمان دستی صداـ‏معیار به‏عنوان روشی جدید می‏تواند در درمان اختلالات پرکاری صوتی مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: نتایج بسیاری از مطالعات نشان می‏دهد که نارساخوان‏ها نقص‏هایی در نامیدن سریع نشان می ‎ دهند. اما میزان این نقص و ارتباط آن با سطح خواندن آنها در زبان‏های نوشتاری مختلف، متفاوت است. هدف این مطالعه بررسی سرعت نامیدن در کودکان نارساخوان فارسی‏زبان بود.

روش بررسی: در این پژوهش، سرعت نامیدن ۱۹ کودک نارساخوان و ۳۱ کودک رساخوان با استفاده از تکلیف نامیدن خودکار سریع و درستی و سرعت خواندن آنها از طریق خواندن متن آزمون تشخیصی خواندن، خواندن کلمات پربسامد، کلمات کم ‎‎ بسامد و ناکلمه‏ها، آزمون خواندن و نارساخوانی بررسی شد. آزمودنی‏ها از بین دانش ‎ آموزان پایۀ دوم ابتدایی شهر تهران انتخاب شدند و همگی از هوش ‎ بهر عادی برخوردار بودند. رساخوان‏ها در محدودۀ سنی ۷/۷ تا ۷/۸ با میانگین ۶/۷ سال و نارساخوان‏ها در محدودۀ سنی ۸/۷ تا ۴/۹ سال با میانگین ۱/۸ بودند.

یافته‏ها: نارساخوان ‎ ها نسبت به رساخوان‏ها زمان بیشتری برای تکمیل هر یک از زیرآزمون‏های نامیدن خودکار سریع اشیا(p<۰/۰۰۱)، اعداد(p=۰/۰۰۱) و حروف(p<۰/۰۰۱) صرف کردند. میانگین نمره z نارساخوان‏ها در نامیدن سریع اشیا ۹۸/۱-، اعداد ۹۶/۱- و حروف ۳۵/۳- بود. ۴۲ درصد نارساخوان‏ها هیچ نقصی در تکلیف نامیدن سریع نشان ندادند. تمام این خرده‏آزمون ‎ ها با متوسط سرعت خواندن همبستگی نشان دادند(p≤۰/۰۵)، اما بین خرده‏آزمون‏های نامیدن سریع، فقط سرعت نامیدن حروف با درستی خواندن همبستگی داشت(p≤۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: بیش از نیمی از نارساخوان‏ها در سرعت نامیدن به‏ویژه نامیدن سریع حروف مشکل داشتند. و به نظر می‏رسد بین سرعت نامیدن با درستی و سرعت خواندن همبستگی وجود دارد که این ارتباط با دومی چشمگیرتر است.

زمینه و هدف: علی‏رغم کاربرد وسیع رویکرد تحلیل نمونۀ زبانی در مطالعات رشد زبان و ارزیابی آسیب‏شناسی آن در زبان‏های دیگر، در زبان فارسی کاربرد آن رایج نبوده است. در تحقیق حاضر برخی ویژگی‏های روان‏سنجی این رویکرد، نظیر روایی محتوا داستان و تصاویر آن، پایایی آزمون‏ـ‏بازآزمون و پایایی بین مصححان بررسی شد.

روش بررسی: برای جمع‏آوری نمونۀ زبانی داستانی فارسی بر ‎ اساس مطالعۀ Schneider و همکاران در سال ۲۰۰۶ نوشته و به تصویر کشیده شد. ابتدا افراد خبره روایی متن داستان و سپس کیفیت تصاویر آن را ارزیابی کردند. تصاویر طی دو مرحله به فاصله ۱۰-۷ روز به ۳۰ کودک ۶-۵ ساله نشان داده شد و از آنها خواسته شد بر ‎ اساس تصاویر داستانی را بسازند. هیچ سرنخی توسط آزمونگر ارائه نشد. صدای کودکان ضبط، نسخه ‎ نویسی و تحلیل شد. در تحلیل ساختار جمله و کلمه ارزیابی شد.

یافته‏ها: میانگین درصد توافق افراد صاحب‏نظر در مورد متن نوشتاری ۲۸/۹۲ به‏دست آمد. کیفیت تصاویر رتبۀ بسیار عالی را کسب کرد. ضرایب تکرارپذیری نشان می‏دهد در متغیرهای ساختار جمله و ساختار کلمه بین دو مرحلۀ اجرا همبستگی معنی‏داری مشاهده شد(p<۰/۰۵). در ساختار جمله فقط در متغیر جملۀ مرکب ناهم‏پایه همبستگی مشاهده نشد(p=۰/۱۳۷). همبستگی میانگین درصد توافق بین ارزیاب‏ها در نسخه‏نویسی ۱/۹۷ بود و نتایج بررسی پایایی در تحلیل نمونه نشان داد ضرایب همبستگی شدید و معنی‏داری بوده است.

نتیجه‏گیری: ابزار جمع‏آوری نمونۀ زبانی از روایی برخوردار است و ثبات عملکرد زبانی در اندازه‏گیری مکرر در رویکرد تحلیل نمونۀ زبانی از ضعیف تا قوی متغیر است.

زمینه و هدف: داده‏های حاصل از ارزیابی واجی بخشی از پروتکلی است که آسیب‏شناسان گفتار و زبان اغلب برای بررسی مهارت‏های ارتباطی کودکان به آن رجوع می‏کنند. هدف پژوهش حاضر انطباق نسخه فارسی آزمون ارزیابی تشخیصی واجی در کودکان فارسی‏زبان و بررسی روایی و پایایی آن بود.

روش بررسی: نسخه فارسی آزمون واجی روی ۳۸۷ کودک سه تا شش ساله تک‏زبانه فارسی‏زبان که از مهدکودک‏های شمال غرب تهران انتخاب شده بودند، اجرا شد. روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی نسخه فارسی آزمون واجی توسط آسیب‏شناسان گفتار و زبان و زبان‏شناسان بررسی شد. روایی سازه از طریق بررسی همگرایی آراء آسیب‏شناسان گفتار و زبان و نتایج آزمون واجی در تشخیص کودکان با و بدون اختلال واجی و پایایی آزمون از طریق آزمون‏ـ‏بازآزمون و دوبار نمره‏گذاری توسط دو ارزیاب مستقل ارزیابی شد.

یافته‏ها: روایی محتوایی گویه‏ها و شاخص روایی محتوایی کل آزمون در حد مطلوب برآورد شد (به‏ترتیب ۷۱/۹۴ و ۳۵/۹۷). مقایسه نتایج حاصل از آزمون واجی و نظر متخصصان در تشخیص دو گروه با و بدون اختلال واجی از همگرایی مطلوبی برخوردار بود (ضریب هبستگی اسپیرمن ۷۶/۰ و ضریب توافق کاپا ۷۳/۰). درصد توافق آوانگاری و تحلیل الگوهای خطا در آزمون‏ـ‏بازآزمون بین ۲۷/۸۶ تا ۱۰۰ درصد و برای دوبار نمره‏دهی توسط دو ارزیاب مستقل بین ۲۸/۹۴ تا ۱۰۰ درصد بود.

نتیجه‏گیری: مبتنی بر نتایج مطالعۀ حاضر به نظر می‏رسد نسخه فارسی آزمون واجی می‏تواند به‏عنوان یک ابزار روا و قابل قبول در بررسی مهارت‏های واجی کودکان فارسی‏زبان به‏کار گرفته شود.