---

زمینه و هدف: استرس با رضایت از زندگی و بیماری‏های جسمانی مرتبط است. یکی از عوامل استرس، تولد کودک مبتلا به ناتوانی است. کودکانی که از نظر ذهنی یا جسمی ناتوان هستند، به‏خصوص کودک ناشنوا یا کم‏شنوا استرس خاصی را بر والدین به‏ویژه مادر تحمیل می‏کنند. هدف این پژوهش مقایسه میزان استرس در مادران دارای کودک کم‏شنوا با سایر مادران دارای کودک کم‏توان ذهنی، کم‏بینا و عادی می‏باشد.
روش بررسی: در این پژوهش مقایسه‏ای 120 مادر در چهار گروه دارای فرزند کم‏توان ذهنی، کم‏بینا، کم‏شنوا و عادی، و به‏روش تصادفی خوشه‏ای در شهرستان کرج انتخاب شدند. جهت تعیین میزان استرس از پرسش‏نامه رویدادها و تغییرات زندگی M‏c Cubbin  و همکاران به‏عنوان ابزار پژوهش استفاده گردید.
یافته‏ها: نتایج بیانگر آن بود که میزان استرس مادران دارای کودک کم‏شنوا با دیگر مادران کودکان استثنایی و کودکان عادی، در کل و در خرده‏مقیاس‏های فشارهای درون‏خانوادگی، مالی و تجاری، ناشی از تغییر شغل، بیماری و پرستاری و کم و زیاد شدن اعضای خانواده دارای تفاوت معنی‏داری بود(p<0/05). در دیگر خرده‏مقیاس‏ها تفاوت معنی‏داری بین گروه‏ها دیده نشد.
نتیجه‏گیری: از آنجایی که ناشنوایی یک معلولیت پنهان است، کودک کم‏شنوا مجموعه‏ای از مشکلات آموزشی و اجتماعی را با خود به‏همراه دارد که برای والدین به‏ویژه مادر استرس زیادی ایجاد می‏کند. برای کاهش استرس مادران راهکارهایی چون مشاوره‏های خانوادگی، آموزش مهارت‏های مقابله‏ای مناسب در برابر استرس، حمایت اجتماعی کافی، ایجاد کلاس‏های آموزشی مخصوص والدین ضروری انگاشته می­شود.

---

زمینه و هدف: مطالعات، آسیب شنوایی را پراسترس‏ترین معلولیت می‏داند. استرس والدین نیز می‏تواند به عملکرد بد نظام خانواده و فرزندپروری نامتناسب منتهی شود. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامۀ فرزندپروری مثبت بر تنیدگی والدینی مادران کودکان دچار آسیب شنوایی بود.

روش بررسی: جامعۀ آماری شامل کلیه مادران کودکان ۷ تا ۱۲ ساله آسیب‏دیدۀ شنوایی در شهر تهران بود که با استفاده از روش نمونه ‎ گیری تصادفی ۲۴ نفر به ‎ عنوان نمونۀ مورد پژوهش انتخاب و به تصادف در دو گروه مورد و شاهد جای داده شدند. به گروه مورد برنامۀ فرزندپروری مثبت بر مبنای برنامه Sanders (۱۹۹۳) در طول هشت جلسه آموزش داده شد. از پرسش ‎ نامۀ تنیدگی والدین Abidin به‏عنوان ابزار سنجش استفاده شد.

یافته‏ها: نتایج نشان داد که میانگین نمرات در قلمرو والد و قلمرو کودک در گروه مورد نسبت به گروه شاهد در پیش‏آزمون نسبت به پس‏آزمون با توجه به هدف پژوهش کاهش بیشتری یافته است. همچنین نتایج با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری حاکی از این بود که آموزش روش فرزندپروری مثبت در کاهش نمرات تنیدگی والدینی در قلمرو کودک و مؤلفه‏های تقویت‏گری و خلق کودک و در قلمرو والد و مؤلفه‏های آن احساس صلاحیت، روابط با همسر و محدودیت نقش مؤثر بوده است(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: با توجه به مزیت‏های آموزش والدین در کاهش تنیدگی والدینی مادران کودکان آسیب‏دیدۀ شنوایی، آموزش این روش به مادران این کودکان در کلیه مراکز آموزشی ناشنوایان توصیه می‏شود.