---

کم شنوایی حتی زمانی که محدود به یک گوش باشد، برای ارتباط و یادگیری معلولیت به حساب می آید. گرچه طبق تجربیات بالینی این موضوع درست به نظر نمی‏رسد، اما هیچگونه اطلاعات عینی جهت ارزیابی یا حتی ارجاع وجود ندارد تا مشخص نماید چه نوع کم‏شنوایی می‏تواند معلولیت حقیقی برای موفقیت‏های تحصیلی محسوب شود. یافته‏هایی که در اینجا ارائه شده به‏طور ضمنی وجود معلولیتی بالقوه در زمینه‏های تحصیلی را در نتیجه کم‏شنوایی یک‏طرفه نشان می‏دهد، اگرچه آن را اثبات نمی‏کند. این مطالعه آینده‏نگر، آزمون‏های غربالگری ادیولوژی و اتولوژی را مدتی بیش از 9 سال در یکی از دانشگاه‏های معتبر مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است.

---

مشاهده لب های گوینده مانند شنیدن گفتار با چشم است (به جای گوش) و به طور قابل ملاحظه ای درک گفتار را بهبود می بخشد. در این مقاله مروری داشته ام بر پژوهش های شصت سال گذشته در مورد لب خوانی، مشکلات پژوهشی، مطالعات بر روی عوامل موثر بر آن، مسائل مربوط به سوبرتری و منطقه بندی مغزی و عملکردهای نوروسایکولوژیک و درکی آن. بررسی های متعدد بر روی گفتار خوانی حاکی از آن است که افراد کم شنوا در مقایسه با افراد شنوای هنجار، دارای مهارت های گفتار خوانی برتری نیستند. FMRI همچنین نشان داده است که نشانه های زبان شناختی بینایی در مورد اصوات گفتاری قشر شنوایی را فعال می سازند. در اینجا اطلاعات و بحث هایی در مورد تمامی جنبه های پدیده لب خوانی و استفاده آن در شنوایی شناسی توانبخشی ارائه شده است.

---

باور کلی براین است که آموزش دریافت گفتار و به‏طور اختصاصی‏تر، آموزش گفتارخوانی برای بزرگسالان دچار ضایعه شنوایی اکتسابی بسیار سودمند است. پژوهشگرانی چون Abrahamson، Kopra و Dunlop (1981) Owens و Raggio (1987)، Walden، Erdman، Montgomary، Schwartz، Prosac (1981)، Montgomaryّ، Prosac، Walden، Sherr و Jones (1977) به این نکته اذعان داشتند (Pichora-Faller و همکاران، 1991؛ Alpiner و Mc Carthy، 1977، 2000) که نشانه‏های دیداری حتی در درک گفتار افراد دارای شنوایی هنجار نیز نقش مهمی برعهده دارند. از این رو افراد معمولاً مایلند هنگام گفتگو به چهره گوینده نگاه کنند.

---

زمینه و هدف: بیشتر بررسی های موجود روی والدین کودکان کم شنوا حاکی از بروز اختلالاتی در سلامت روانی آنها پس از شناسایی ناشنوایی کودک بوده است. یکی از هدف های عمده هر نوع برنامه مداخله به هنگام مشاوره با والدین است. این مقاله به بررسی تاثیر یک برنامه مشاوره به صورت گروهی بر سلامت روانی والدین کودکان کم شنوا می پردازد.
روش بررسی: این مطالعه به روش شبه آزمایشی و پیش آزمون- پس آزمون تک گروهی صورت گرفت. شرکت کنندگان در پژوهش همه والدین کودکان کم شنوایی بودند که در یک مرکز ویژه کودکان کم شنوا حضور داشتند. ابتدا وضعیت سلامت روانی والدین ارزیابی شد. سپس برنامه مشاوره به صورت گروهی برای آنان اجرا گردید. برنامه شامل 6 جلسه 1.5 ساعته و شکل کلی هر جلسه شامل سخنرانی و بحث های گروهی به روش شناختی- رفتاری بود. وضعیت سلامت روانی والدین پیش از اجرای برنامه و بلافاصله پس از آن با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی و فهرست علایم روانی 90 مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته ها: بیش از نیمی از والدین دچار اختلالات روانشناختی بودند. مقایسه پیش آزمون و پس از آزمون نشان دهنده کاهش معنی دار میزان افسردگی، اضطراب و بیشتر دیگر شاخص های روانی والدین پس از اجرای برنامه مشاوره به روش شناختی- رفتاری در والدین کودکان کم شنوا بود.
نتیجه گیری: نتایج حاکی از وجود اختلالات روانی در والدین کودکان کم شنوا و موثر بودن مداخله های شناختی- رفتاری در بهبود این شاخص ها بود. با توجه به گسترش برنامه های شناسایی کم شنوایی در کودکان در کشورمان پیشنهاد می شود بررسی های بیشتری روی برنامه های مداخله ای روانشناختی مناسب برای والدین صورت گیرد.

---

زمینه و هدف: شغل نقش مهم و ارزشمندی در امنیت روانی، فردی، اجتماعی و اقتصادی انسان دارد. وضعیت شغلی ناشنوایان می‏تواند در ایجاد بهداشت فردی و اجتماعی این گروه مفید باشد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت اشتغال به کار ناشنوایان عضو کانون ناشنوایان انجام شد.
روش بررسی: پژوهش حاضر روی اعضای کانون ناشنوایان شهر تهران با استفاده از پرسش‏نامه محقق‏ساخته در سه قسمت مجزا شامل داده‏های اولیه، ارزیابی وضعیت اشتغال و ارزیابی نگرش ناشنوایان مورد بررسی قرار گرفت. به‏منظور تحلیل داده‏ها از روش‏های آمار توصیفی استفاده شد.
یافته‏ها: نتایج در سه بخش مجزا حاکی از آن است که بخش عمده‏ای از جامعه کانون ناشنوایان را جوانان تشکیل می‏دهند که 68 نفر از آنها زن (5/52%) و 53 نفر از آنها مرد (5/47%) بودند؛ 2/56 درصد افراد بیکار و 8/43 درصد شاغل بودند و دارای مشکلاتی اعم از عدم ارائه تسهیلات مرتبط با معلولیت (5/14%)، مشکل در برقراری ارتباط در محیط کار (4/9%)، دستمزد کمتر از سایرین (افراد عادی) به‏دلیل معلولیت (4/12%)، دوری مسافت (4/15)، تناسب محیط کار با ناشنوایی (4/11%)، رفتار نامناسب همکاران (2/13%)، رفتار نامناسب مدیر (5/12%) و تبعیض به‏علت معلولیت (2/11%) بوده‏اند؛ نگرش ناشنوایان در تمام موارد مثبت و 90 درصد آنها شغل را یکی از ضروریات زندگی و در مقابل 10 درصد آن را غیرضروری دانسته‏اند.
نتیجه‏گیری: تعداد بسیار زیادی از ناشنوایان بیکار بودند، و لازم است در سیاست‏های موجود برای تسهیل اشتغال به کار این گروه بزرگ از معلولین تجدید نظری صورت گیرد.

---

زمینه و هدف: مدت‏ها مربیان به‏دنبال روشی بودند که بتواند گفتار را برای افراد کم‏شنوا قابل رؤیت کند. در دهه‏های اخیر روش‏های چندی ابداع شد که مهم‏ترین آن گفتار نشانه‏ای است که حدود 50 سال پیش توسط کورنت در سال 1967 ابداع شد. هدف مقالۀ حاضر، بررسی نتایج پژوهش‏های انجام شده پیرامون گفتار نشانه‏ای و اثربخشی آن بر مهارت‏های زبانی کودکان کم‏شنوا بود.
روش بررسی: در این مقاله، پژوهش‏هایی که به بررسی گفتار نشانه‏ای و تأثیر آن بر جنبه‏های مختلف گفتار و خواندن و نوشتن کودکان کم‏شنوا پرداخته بودند، مرور شدند. این مطالعات با کلید واژه cued speech از بانک‏های اطلاعاتی Proquest،  Medlineو Scopus و نیز پایان‏نامه‏ها و کتاب‏های معتبر از سال 1972 تا 2011 استخراج شده‏اند.
نتیجه‏گیری: گفتار نشانه‏ای از جمله روش‏های شفاهی است که همه صداها را قابل دیدن و قابل دسترس می‏کند. این روش ادراک گفتار را بسیار ساده می‏سازد؛ همچنین مهارت‏های لب‏خوانی و توانایی استفاده از باقی‏مانده شنوایی را در کودکان کم‏شنوا بهبود می‏بخشد. گفتار نشانه‏ای توانایی برقراری ارتباط و درک و تمایز گفتار را از سنین کودکی افزایش می‏دهد و گفتار و توانایی بهره‏گیری از کاشت حلزون را بهبود می‏بخشد. هدف اصلی از ابداع گفتار نشانه‏ای ارتقاء سطح خواندن و نوشتن کودکان کم‏شنوا بوده است که در این حیطه به نظر کاملاً موفق می‏رسد.

---

زمینه و هدف: تولد و پرورش کودکان کم‏شنوا، غالباً مشکلات و احساسات روان‏شناختی ویژه‏ای را برای والدین به‏ویژه مادران که وقت بیشتری را صرف پرورش فرزندان خود می‏کنند به بار می‏آورد. هدف مطالعۀ حاضر، مقایسۀ سلامت عمومی مادران کودکان کم‏شنوا و مادران کودکان شنواست.

روش بررسی: این مطالعه که از نوع توصیفی تحلیلی بود روی 88 مادر (44 مادر کودک کم‏شنوا و 44 مادر کودک شنوا) تهرانی که به‏صورت تصادفی خوشه‏ای انتخاب شدند، صورت گرفت. به‏منظور بررسی وضعیت سلامت عمومی از پرسش‏نامه 28 سؤالی سلامت عمومی استفاده شد. داده‏های گردآوری شده با استفاده از آزمون آماری t مستقل تحلیل شد.

یافته‏‌ها: تحلیل داده‌‏ها نشان داد سلامت عمومی مادران کودکان کم‏‏شنوا پایین‌تر از مادران کودکان شنواست(p=0/01) . همچنین، میانگین امتیازهای علائم اضطراب(p=0/01)، علائم افسردگی(p=0/01)، علائم جسمانی(p=0/02) و کارکرد اجتماعی(p=0/01) مادران کودکان کم‏شنوا بالاتر از مادران کودکان شنواست.

نتیجه‏‌گیری: با توجه به نتایج به‏ دست آمده می‌توان گفت وجود کودک کم‏شنوا بر سلامت عمومی مادر اثرگذار است. این یافته لزوم توجه هر چه بیشتر متخصصان امر و ایجاد زمینه‏های حمایت روان‏شناختی و اجتماعی مادران کودکان شنوا را بیش از پیش روشن می‏سازد .

---

زمینه و هدف: آسیب شنوایی می‌تواند کیفیت زندگی نوجوانان کم‏شنوا را تحت تأثیر قرار دهد و به انزوای اجتماعی و افسردگی منجر شود پژوهش حاضر درصدد بررسی اثربخشی مشاورۀ توانبخشی مبتنی بر آموزش گروهی مهارت‌های مثبت‏اندیشی بر افزایش شادکامی کم‏شنوایان دختر و پسر بود.

روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع تجربی بوده و در آن از طرح پیش‏آزمون‏ـ‏پس‏آزمون با گروه شاهد استفاده شد. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانش‌آموزان آموزشگاه‌های دخترانه و پسرانه کم‏شنوایان مقاطع دبیرستان، جنوب تهران در سال تحصیلی ۱۳۹۲-۱۳۹۱ بود، از طریق روش نمونه‌گیری چندمرحله‏ای، ۴۸ نفر انتخاب و به‏صورت تصادفی در دو گروه مورد و شاهد ۱۲ نفری برای پسران و دختران، گمارده شدند. گروه‌های مورد به‏مدت هشت جلسه ۴۵ دقیقه‌ای به‏مدت دو روز در هفته تحت آموزش مهارت‌های مثبت‏اندیشی قرار گرفتند. نمرۀ پرسش‏نامه شادکامی آکسفورد قبل و بعد از مداخله مقایسه شد.

یافته‌ها: نتایج این پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مهارت‌های مثبت‏اندیشی بر افزایش شادکامی کم‏شنوایان تأثیر معنی‌داری دارد(p<۰/۰۱) همچنین متوسط نمرۀ شادکامی در دو گروه دختران و پسران تفاوت معنی‌داری با یکدیگر مشاهده شد(p<۰/۰۱).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به‏دست آمده می‌توان گفت که آموزش مهارت‌های مثبت‏اندیشی موجب افزایش نمرۀ شادکامی نوجوانان کم‏شنوا می‌شود. بنابراین می‌توان روش به‏کار گرفته شده در پژوهش حاضر را روش مناسبی برای مداخلات روانی‏ـ‏تربیتی و مشاوره‌ای و درمانی در نوجوانان کم‏شنوا قلمداد کرد.

---

زمینه و هدف: مطالعات نشان می‌دهد افراد کم‏شنوا بیشتر از افراد شنوا به مشکلات روان‏پزشکی از جمله مشکلات رفتاری مبتلا هستند. هدف مطالعۀ حاضر، مروری بر پژوهش‌های انجام گرفته در زمینۀ مشکلات رفتاری افراد کم‌شنوا و بررسی میزان شیوع، علل بروز و رویکردهای مداخله‌ای برای پیشگیری و کاهش مشکلات رفتاری در این گروه بود.

یافته‌های اخیر: مرور بر مطالعات انجام شده در سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۳ نشان داد شیوع مشکلات رفتاری در گروه کم‌شنوایان بیش از گروه شنوا برآورد شده است. چهار عامل نقص زبانی، مشکلات ارتباطی، نقش والدینی، و طرز نگرش و باورهای فرد و جامعه نسبت به مسئله کم‌شنوایی در بروز مشکلات رفتاری این گروه دخیل بودند.

نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع بالای مشکلات رفتاری در گروه کم‌شنوایان باید برای پیشگیری مشکلات رفتاری به راهکارهای ضروری توجه شود؛ به این منظور می‌توان به تشخیص زودهنگام نقص شنوایی، افزایش قابلیت دسترسی افراد کم‌شنوا به خدمات سلامت و بهداشت، بالا بردن سطح آگاهی فرد کم‌شنوا در مورد توانمندی‌های خود، افزایش آگاهی و مهارت لازم در مربیان، کارکنان و متخصصان، و اجرای برنامه‌های تغییر رفتار اشاره کرد.

---

زمینه و هدف: مطالعات مختلف نشان می‏دهد که کودکان کم ‎ شنوا در مقایسه با کودکان عادی مشکلاتی را در کلیۀ ابعاد رشد هیجانی شامل بیان چهره‏ای، بازشناسی هیجانی، قواعد تظاهری، فهم هیجانات آمیخته و متضاد و نظریۀ ذهن‏خوانی نشان می‏دهند. هدف مقاله حاضر مروری بر پژوهش‌های انجام گرفته در زمینۀ بررسی مشکلات رشد هیجانی در کودکان کم‌شنوا بود.

یافته‏های اخیر: برخی یافته‏ها نشان می‏دهند در سنین پایین عملکرد کودکان کم ‎ شنوا مشابه عملکرد کودکان شنواست. در بررسی قواعد تظاهری در کودکان کم‎شنوا می‏توان اذعان کرد الگوی پاسخ‏دهی کودکان کم‏شنوا ممکن است نشان‏دهندۀ مشکلات آنان در درک حالات ذهنی نباشد، بلکه ناشی از ناتوانی آنان از بیان کردن دلایل خود در این موقعیت‏ها باشد. به‏طور کلی یافته‏های تحقیقاتی نشان می‏دهد که فهم و درک هیجانی در جنبه‏ها و ابعاد مختلف با توانایی ‎ های ارتباط زبانی کودک مرتبط است.

نتیجه گیری: الگوی نتایج به‏دست آمده بر مبنای فرضیۀ مکالمات، مبین این است که کودکان ناشنوا در بیشتر ابعاد رشد هیجانی مانند تفسیر و تشخیص هیجانات چهره‏ای، عملکردی مشابه همسالان شنوا دارند اما این کودکان در فهم قواعد تظاهری و نظریۀ ذهن‏خوانی که در آن تجربه مکالمات نقش اساسی دارد عملکرد ضعیف‏تری داشتند. یافته‏های اخیر به‏طور کلی نشان می‏دهد که زبان نقشی اساسی در رشد هیجانی کودکان دارد و بنابراین کودکان ناشنوا در مقایسه با کودکان شنوا عملکرد ضعیف‏تری دارند.