---

زمینه و هدف: گفتار به‏عنوان یک پدیدۀ حرکتی مستلزم توانایی در انجام حرکات تکرارشونده و سریع اندام‏های گویایی است و در نتیجه برای تولید آن مهارت‏هایی ظریف و دقیق مورد نیاز است. توانبخشی مهارت‏های حرکتی در تسریع روند درمان اختلالات تولید، به‏ویژه با منشأ واج‏شناختی، مؤثر است. از این‏رو این مطالعه با هدف مقایسۀ مهارت‏های حرکتی کودکان 5 ساله مبتلا به اختلالات تولیدی واج‏شناختی و آواشناختی انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه 32 کودک 5 ساله مبتلا به اختلال تولید، شامل 16 مورد با منشأ واج‏شناختی و 16 مورد با منشأ آواشناختی بررسی شدند. ابتدا قسمتی از آزمون زبانی TOLD جهت بررسی مهارت‏های زبانی انجام شد. جهت تشخیص اختلالات واج‏شناختی و آواشناختی از آزمون‏های تولید، وپمن، دیادوکوکینزیس و تولید تصویری استفاده شد. سپس این کودکان به‏وسیله مقیاس رشدی‏ـ‏حرکتی اوزرتسکی ارزیابی شدند.
یافته‏ها: میانگین امتیاز کل مهارت‏های حرکتی کودکان مبتلا به اختلال واج‏شناختی 79/1 با انحراف معیار 57/0 بود که به‏طور معنی‏داری کمتر از میانگین امتیاز کل (29/2 با انحراف معیار 46/0) گروه آواشناختی بود(p=0/006).
نتیجه‏گیری: یافته‏های این مطالعه حاکی از آن است که کودکان مبتلا به اختلال تولیدی دارای مهارت‏های حرکتی ضعیف هستند که احتمالاً با اختلال تولید با منشأ واج‏شناختی ارتباط دارد. این یافته‏ها ضرورت نیاز به توجه و تمرین بیشتر بر روی مهارت‏های حرکتی در کودکان مبتلا به اختلالات تولیدی را نشان می‏دهند.

---

زمینه و هدف: به‏دلیل محدود بودن آزمون‏های استاندارد شده برای افراد فارسی‏زبان دچار اختلالات زبانی، جمع‏آوری نمونه زبانی خودانگیخته، بخش مهمی از پروتکل ارزیابی زبان را تشکیل می‏دهد. بر این اساس، انتخاب کارآمدترین روش نمونه‏گیری زبانی که در مدت زمان کوتاه، اطلاعات مناسبی را از توانش زبانی فرد ارائه کند، حایز اهمیت است. در این مطالعه، به مقایسۀ نمونه‏های زبانی فراخوانی شده توسط شیوه‏های توصیف تصویر و داستان‏گویی با هدف تعیین کارآیی این دو شیوه انجام شد.
روش بررسی: در این پژوهش، 30 دانش‏آموز دختر پایۀ اول ابتدایی به‏روش نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند. برای بررسی شیوۀ توصیف تصویر، از دو داستان مصور چهار تصویری استفاده شد، و نمونۀ زبانی از طریق داستان‏گویی، با تعریف یک داستان معروف کودکانه به‏دست آمد. دو شاخص مدت زمان جمع‏آوری نمونۀ زبانی و میانگین طول گفته مقایسه شد.
یافته‏ها: تفاوت معنی‏داری بین میانگین طول گفتۀ حاصل از دو روش بالا مشاهده نشد(p>0/05). اما زمان نمونه‏گیری از طریق توصیف تصویر کوتاه‏تر از زمان نمونه‏گیری از طریق داستان‏گویی بود(p<0/05).
نتیجه‏گیری: دو شیوۀ توصیف تصویر و داستان‏گویی توان یکسانی در فراخوانی نمونۀ زبانی دارند. از آنجایی که شیوه توصیف تصاویر در مدت زمان به مراتب کوتاه‏تری نمونۀ زبانی با پیچیدگی یکسان به‏دست می‏دهد، این روش می‏تواند به‏عنوان یک روش بهینه مورد استفاده بالینی قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: اکتساب گفتار و زبان یکی از مهم‏ترین مؤلفه‏های رشد است که تعامل اجتماعی نقش بنیادی را در این فرایند ایفا می‏کند. تحقیقات اخیر نشان داده است که توانایی‏های زبانی کودک ارتباط نزدیکی با مهارت اجتماعی وی دارد. هدف از این پژوهش بررسی وجود ارتباط بین رشد زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی در کودکان چهار تا شش سالۀ فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: در این پژوهش، 123کودک 6-4 ساله 76 پسر و 47 دختر که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، از بین کلیه مهدکودک‏های شیراز، انتخاب شدند. انتخاب مهدکودک‏ها براساس نمونه‏گیری خوشه‏ای صورت گرفت. از این کودکان آزمون رشد زبان و مقیاس نظام درجه‏بندی مهارت‏های اجتماعی که شامل دو فرم معلم و والدین است،گرفته شد. داده‏های حاصله با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‏ها: ارتباط مثبت و معنی‏داری بین زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی مشاهده شد(p<0/001) ولی ضرایب همبستگی بین تحول زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی فرم والدین، ضعیف‏تر از فرم معلمان بود(p=0/031). همچنین، بین نظرات معلم و والدین همبستگی معنی‏داری وجود نداشت(p=0/27).
نتیجه‏گیری: با توجه به نتایج، رشد زبان بیانی با رشد مهارت‏های اجتماعی افزایش می‏یابد. از طرفی در ارتباط با ضعیف بودن این رابطه از دیدگاه والدین می‏توان به عدم پویایی آن و شرایط متفاوت محیط خانه و محیط آموزشی در امر تعلیم و تربیت کودکان اشاره کرد.