---

زمینه و هدف: تأثیر بی‏چون‏وچرای شنوایی بر فراگیری زبان به‏ویژه در مراحل ابتدایی تکامل، بر هیچ‏کس پوشیده نیست؛ بنابراین هرگونه آسیب شنوایی می‏تواند بر توانایی زبانی و شناختی اثر بگذارد. این پژوهش با هدف مقایسۀ شکل‏گیری مفاهیم اولیۀ کلامی، غیرکلامی و ریاضی بین کودکان هنجار و کم‏شنوا انجام گرفت.
روش بررسی: در این پژوهش 88 کودک شنوا و کم‏شنوا، در گروه‏های سنی 4 تا 6 سال با آزمون محقق‏ساخته شکل‏گیری مفاهیم اولیه که براساس مقیاس‏های رشد زبان و شناخت تهیه شده بود مقایسه شدند. کودکان شنوا به‏صورت تصادفی خوشه‏ای و گروه کم‏شنوا به‏صورت نمونۀ قابل دسترس انتخاب شدند.
یافته‏ها: تفاوت میانگین نمرات کودکان شنوا و کم‏شنوا در هر سه طبقه مفاهیم اولیۀ کلامی، غیرکلامی و ریاضی، و بین تمامی گروه‏های سنی، از نظر آماری معنی‏دار بود(p<0/05). تأثیر عامل جنسیت از لحاظ آماری معنی‏دار نبود(p>0/05). عامل گروه در هر سه طبقه مفاهیم(p<0/001) و عامل سن تنها در مفاهیم ریاضی تأثیر معنی‏دار داشت(p<0/001).
نتیجه‏گیری: در فرایند آموزش رسمی کودکان کم‏شنوا لازم است در ابتدا توانایی آنها در درک مفاهیم کلامی، غیرکلامی و ریاضی، و مهارت‏های شناختی‏ـ‏کلامی مشخص شود؛ برنامۀ آموزشی مناسب، متناسب با توانایی این کودکان تنظیم شود. چراکه در بیشتر مواقع برنامۀ آموزشی بدون اطلاع از چگونگی توانایی‏های زبانی‏ـ‏شناختی کودک ارائه می‏شود و به تبع پیشرفت کودک با شکل‏های روبه‏رو خواهد شد.