زمینه و هدف: زبان آموزی یکی از مهارت هایی است که باید در سال های اولیه زندگی کسب شود. بدین ترتیب زبان کودک به تدریج تحول می یابد و در هر مرحله واژه ها و ساخت های تازه ای به دانش او اضافه می گردد. حس شنوایی نیز مهم ترین پایه و اساس برای اکتساب طبیعی زبان است و کم شنوایی از عواملی است که مانع رشد طبیعی زبان می شود. هدف از این پژوهش بررسی تفاوت برخی ویژگی های زبانی (صرفی- نحوی) گفتار کودکان کم شنوای شدید- عمیق در حال آموزش با کودکان طبیعی 5-4 ساله فارسی می باشد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی، جامعه مورد بررسی 10 کودک طبیعی 5-4 ساله فارسی زبان به عنوان گروه شاهد از مهد کودک شهرستان قزوین و ده کودک مبتلا به کم شنوایی شدید- عمیق 5-4 ساله در حال آموزش به عنوان گروه مورد از مرکز توانبخشی نیوشا انتخاب شدند. در ابتدا با استفاده از آزمون سنجش هوش، هر دو گروه تقریبا از لحاظ بهره هوشی در یک سطح قرار گرفتند. اطلاعات غیر زبانی جامعه آماری از طریق پرسشنامه به دست آمد. اطلاعات زبانی مربوط به گفتار آزاد، گفتار توصیفی و درک نحوی به ترتیب از طریق پرسش های مکمل، آزمون توصیف تصاویر و آزمون فارسی اختلالات ویژه زبانی ثبت گردید و سرانجام یافته ها تحت آنالیز آماری قرار گرفتند.
یافته ها: با مقایسه میانگین متغیرهای گفتار آزاد و گفتار توصیفی کودکان کم شنوا مشخص شد که این کودکان نیز مانند کودکان هنجار تفاوتی میان گفتار آزاد و گفتار توصیفی آنان وجود دارد، تفاوت های مشاهده شده به این شرح است که: تعداد گفته ها، تعداد واژه های قاموسی و دستوری، تعداد کل واژه ها در گفتار آزاد کودکان کم شنوا بیشتر از گفتار توصیفی است ولی طول گفته بر حسب واژه و غنای واژگانی در گفتار توصیفی بیشتر از گفتار آزاد است. با بررسی هر دو گفتار (آزاد و توصیفی) مشخص گردید که میانگین تکواژهای آزاد (قاموسی و دستوری) و غنای واژگانی که مربوط به بخش صرفی زبان می باشد در کودکان طبیعی هم در گفتار آزاد و هم در گفتار توصیفی بیشتر از کودکان کم شنوا است و میانگین تعداد گفته ها، میانگین طول گفته بر حسب واژه و درک نحوی هم که جزو بخش نحوی محسوب می شوند در کودکان کم شنوا نسبت به کودکان هنجار کمتر است.
نتیجه گیری: بر طبق تحقیقاتی که در سال های اخیر انجام شده است تقریبا یک کودک کم شنوا نتوانسته است به سطح برابری با هم سالان شنوای خود از نظر الگوهای صرفی و نحوی برسد. همین ساله مهم ترین ملاک برای برنامه ریزی جهت آموزش این گروه است از یافته های این پژوهش می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که کودکان کم شنوای این پژوهش اگر چه کم شنوایی از نوع شدید- عمیق دارند ولی رشد زبانی آنها با استفاده از وسایل کمک شنوایی، تربیت شنوایی و گفتار درمانی و کمک های آموزشی در حال پیشرفت است و فقط نسبت به کودکان عادی دچار تاخیر هستند به عبارت دیگر رشد زبانی این کودکان کم شنوای 5-4 ساله را می توان تقریبا با رشد زبانی یک کودک هنجار سه ساله برابر دانست.