---

زمینه و هدف: ارزشیابی درونی فرایندی مهم در هر سازمانی است. یکی از سیاست‏های آموزش عالی ارزشیابی هریک از گروه‏های آموزشی است. هدف از ارزشیابی درونی گروه گفتاردرمانی سنجش میزان کیفیت در حوزه‏های آموزش، پژوهش و درمان به‏منظور ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت‏ها و تهدیدها و شناسایی راه‏های برطرف کردن ضعف‏ها و تهدیدها است.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی‏ـ‏توصیفی در 10 گام به‏منظور بررسی 10 عامل انجام شد. نمونه‏ها شامل دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، دانش‏آموختگان و مسئولان آنان، اعضاء هیأت علمی و مدیر گروه، کارشناسان و بیماران بودند. در این پژوهش از نرم‏افزار ارزیابی درونی گروه‏های آموزشی و پژوهشی مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی استفاده شد. تجزیه و تحلیل براساس میانگین میانگین‏ها انجام شد.
یافته‏ها: طیف مطلوبیت عوامل به‏ترتیب از بیشترین به کمترین عبارت بودند از: کیفیت تشخیص و درمان و نحوۀ برخورد با بیماران 15/4 از 5 و هیأت علمی 5/3 در طیف مطلوب، ساختار سازمانی و مدیریت 34/3، دانش‏آموختگان 21/3، فرایند تدریس و یادگیری 1/3، رسالت‏ها و اهداف 09/3، دوره‏های آموزشی و برنامه‏های درسی 99/2، امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی 9/2، دانشجویان 76/2 و پژوهش 67/2 در طیف نسبتاً مطلوب. گروه گفتاردرمانی در کل میانگین 17/3 (4/63%) از 5، طیف نسبتاً مطلوب را به‏دست آورد.
نتیجه‏گیری: گروه گفتاردرمانی قبل از ادغام در وضعیت نسبتاً مطلوب قرار داشت. با توجه به شرایط و امکانات موجود این وضعیت برای گروه مناسب بود.

---

زمینه و هدف: به‏دلیل محدود بودن آزمون‏های استاندارد شده برای افراد فارسی‏زبان دچار اختلالات زبانی، جمع‏آوری نمونه زبانی خودانگیخته، بخش مهمی از پروتکل ارزیابی زبان را تشکیل می‏دهد. بر این اساس، انتخاب کارآمدترین روش نمونه‏گیری زبانی که در مدت زمان کوتاه، اطلاعات مناسبی را از توانش زبانی فرد ارائه کند، حایز اهمیت است. در این مطالعه، به مقایسۀ نمونه‏های زبانی فراخوانی شده توسط شیوه‏های توصیف تصویر و داستان‏گویی با هدف تعیین کارآیی این دو شیوه انجام شد.
روش بررسی: در این پژوهش، 30 دانش‏آموز دختر پایۀ اول ابتدایی به‏روش نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند. برای بررسی شیوۀ توصیف تصویر، از دو داستان مصور چهار تصویری استفاده شد، و نمونۀ زبانی از طریق داستان‏گویی، با تعریف یک داستان معروف کودکانه به‏دست آمد. دو شاخص مدت زمان جمع‏آوری نمونۀ زبانی و میانگین طول گفته مقایسه شد.
یافته‏ها: تفاوت معنی‏داری بین میانگین طول گفتۀ حاصل از دو روش بالا مشاهده نشد(p>0/05). اما زمان نمونه‏گیری از طریق توصیف تصویر کوتاه‏تر از زمان نمونه‏گیری از طریق داستان‏گویی بود(p<0/05).
نتیجه‏گیری: دو شیوۀ توصیف تصویر و داستان‏گویی توان یکسانی در فراخوانی نمونۀ زبانی دارند. از آنجایی که شیوه توصیف تصاویر در مدت زمان به مراتب کوتاه‏تری نمونۀ زبانی با پیچیدگی یکسان به‏دست می‏دهد، این روش می‏تواند به‏عنوان یک روش بهینه مورد استفاده بالینی قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: شناسایی دقیق و سریع اختلالات زبان و درمان آن از اولویت بالایی برای درمانگران برخوردار است. یکی از روش‏های بررسی سریع ساختار زبانی، بازگویی داستان است که برای اجرا و تحلیل، سریع‏تر از دیگر روش‏ها است و سیستم امتیاز‏دهی پایایی دارد. هدف از این پژوهش ساخت و تعیین روایی و پایایی آزمون بازگویی داستان در کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: ابتدا با کمک گفتاردرمانگر، زبان‏شناس و داستان‏نویس کودک، داستانی مناسب کودکان شش تا هفت ساله نوشته شد. برای بررسی روایی محتوایی داستان، از 14 متخصص، نظرسنجی شد. سپس تصاویر مناسب با داستان تهیه و به‏صورت لوح فشرده در آمد، سپس دوباره نظرسنجی صورت گرفت. پایایی به روش آزمون‏ـ‏‏بازآزمون، به فاصلۀ دو هفته روی 72 کودک در گروه سنی شش تا هفت سال شامل 36 دختر، 36 پسر اجرا شد. برای بررسی پایایی مقیاس امتیازدهی از روش پایایی بین ارزیاب استفاده شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوایی آزمون بازگویی داستان 89 درصد، میزان تکرارپذیری نسبی کل آزمون 83 درصد و خطای معیار اندازه‏گیری آن 76/2 بود. همچنین تکرار‏پذیری نسبی مقیاس امتیازدهی 93 درصد و همبستگی پیرسون برای آن 90 درصد به‏دست آمد. همبستگی امتیاز‏های دو بار انجام آزمون معنی‏دار بود(p<0/01).
نتیجه‏گیری: آزمون بازگویی داستان، روشی سریع برای ارزیابی ساختار‏های زبان کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان است. آزمون از لحاظ محتوایی و کیفی، روا بوده و پایایی بالایی دارد.

---

زمینه و هدف: یکی از توانایی‏های مهم دستگاه پردازش شنوایی مرکزی، پردازش زمانی شنیداری است. آزمون فاصله در نویز ابزار بالینی مناسبی جهت ارزیابی تفکیک زمانی است. به نظر می‏رسد این جنبه از پردازش در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد با مخاطراتی روبه‏رو است. از این رو، هدف از انجام این مطالعه مقایسۀ نتایج آزمون فاصله در نویز در افراد دچار اسکلروز متعدد و هنجار 18 تا 40 ساله بود.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی، روی 20 بیمار مبتلا به اسکلروز متعدد از نوع راجعه با میانگین سنی 9/28 سال، و 26 فرد سالم با میانگین سنی 7/27 سال با شنوایی هنجار در محدودۀ سنی 18 تا 40 ساله انجام گرفت. شاخص‏های مورد بررسی شامل آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ‏های درست آزمون بود.
یافته‏ها: یافته‏ها، نشان‏دهندۀ افزایش آستانۀ تقریبی کشف فاصله در نویز و کاهش پاسخ‏های درست در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد در مقایسه با افراد هنجار بود(p<0/0001). همچنین، نتایج مطالعه نشان داد که بین افزایش طول مدت بیماری و آستانۀ تقریبی 78 درصد و بین پاسخ‏های درست آزمون 82 درصد همبستگی وجود داشت(p<0/0001).
نتیجه‏گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، به نظر می‏رسد افراد دچار اسکلروز متعدد درجاتی از اختلال در پردازش تفکیک زمانی دارند که احتمالاً از درگیری دستگاه اعصاب مرکزی و نقص در پردازش شنیداری مرکزی ناشی می‏شود و برای بررسی مشکلات مربوط به‏تفکیک زمانی در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد می‏توان از آزمون فاصله در نویز استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: درگیری سیستم عصبی مرکزی شنوایی و اختلالات شناختی در افراد مبتلا به بیماری اسکلروز متعدد نسبتاً شایع است. برای آگاهی از فرایند عملکرد قشری، پتانسیل‏های وابسته به رخداد بسیار مناسب است. پژوهش حاضر به‏منظور مقایسۀ پتانسیل وابسته به رخداد P300 شنوایی در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد و افراد هنجار انجام گرفته است.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی P300 شنوایی به روش تحریک متفاوت با استفاده از دو محرک تن‏برست 1000 هرتز و 2000 هرتز از 21 فرد مبتلا به اسکلروز متعدد شامل 10 زن و 11 مرد با میانگین سنی 8/27 سال و 27 فرد هنجار 15 مرد و 12 زن با میانگین سنی 2/23 ثبت شد.
یافته‏ها: میانگین دامنه در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد به‏طور معنی‏داری کوچک‏تر و میانگین زمان نهفتگی موج P300 آنها به‏طور معنی‏داری طولانی‏تر بود. جنیست در دامنه و زمان نهفتگی موج P300 تأثیر نداشت.
نتیجه‏گیری: بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد درجاتی از ناهنجاری در پتانسیل‏های وابسته به رخداد دارند و می‏توان از P300 به‏عنوان یک ابزار ارزشمند در کنار آزمون نوروسایکولوژیک در بررسی اختلالات شناختی مثل کاهش توجه در اسکلروز متعدد بهره گرفت.

---

زمینه و هدف: اکتساب گفتار و زبان یکی از مهم‏ترین مؤلفه‏های رشد است که تعامل اجتماعی نقش بنیادی را در این فرایند ایفا می‏کند. تحقیقات اخیر نشان داده است که توانایی‏های زبانی کودک ارتباط نزدیکی با مهارت اجتماعی وی دارد. هدف از این پژوهش بررسی وجود ارتباط بین رشد زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی در کودکان چهار تا شش سالۀ فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: در این پژوهش، 123کودک 6-4 ساله 76 پسر و 47 دختر که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، از بین کلیه مهدکودک‏های شیراز، انتخاب شدند. انتخاب مهدکودک‏ها براساس نمونه‏گیری خوشه‏ای صورت گرفت. از این کودکان آزمون رشد زبان و مقیاس نظام درجه‏بندی مهارت‏های اجتماعی که شامل دو فرم معلم و والدین است،گرفته شد. داده‏های حاصله با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‏ها: ارتباط مثبت و معنی‏داری بین زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی مشاهده شد(p<0/001) ولی ضرایب همبستگی بین تحول زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی فرم والدین، ضعیف‏تر از فرم معلمان بود(p=0/031). همچنین، بین نظرات معلم و والدین همبستگی معنی‏داری وجود نداشت(p=0/27).
نتیجه‏گیری: با توجه به نتایج، رشد زبان بیانی با رشد مهارت‏های اجتماعی افزایش می‏یابد. از طرفی در ارتباط با ضعیف بودن این رابطه از دیدگاه والدین می‏توان به عدم پویایی آن و شرایط متفاوت محیط خانه و محیط آموزشی در امر تعلیم و تربیت کودکان اشاره کرد.

---

زمینه و هدف: عادت‏های دهانی می‏توانند اثرات زیان‏باری بر وضعیت دهان و گفتاری کودک داشته باشند که گاه غیرقابل برگشت و دائمی است. از این رو در مطالعۀ حاضر ارتباط بین عادت‏های دهانی با تولید نوک زبانی و وضعیت دهان در کودکان مهدکودکها ی شهر تهران بررسی شد.
روش بررسی: نمونه‏های مورد مطالعه 400 کودک پسر و دختر  72-24 ماهه فارسی زبان از 16 مهد کودک شهر تهران با نمونه‏گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. مکیدن انگشت ، استفاده از شیشه شیر و استفاده از پستانک در کودکان مورد بررسی قرار گرفت .گردآوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسش‏نامه، بستۀ مهارت‏های دهانی کودکان و تولید گفتار صورت گرفت.
یافته‏ها: از 400 کودک مورد مطالعه 68 نفر از هر دو جنس مبتلا به عادت‏های دهانی بودند. از بین آنها 9/52 درصد به مکیدن انگشت ، 2/38 درصد به استفاده از شیشه شیر، 3/7 درصد به مکیدن انگشت همراه با استفاده از شیشه شیر و 4/1 درصد به پستانک عادت داشتند. بین مکیدن انگشت ، بی‏نظمی دندانی و شکل سخت کام ارتباط مستقیم معنی‏داری وجود داشت که به ترتیب (r=0/4, p<0/001) و (r=0/39, p<0/001) بود. بین استفاده از شیشه شیر و بی‏نظمی دندانی ارتباط مستقیم معنی‏داری وجود داشت (r=0/25, p<0/001). همچنین بین مکیدن انگشت و وجود تولید نوک زبانی ارتباط مستقیم معنی‏داری به‏دست آمد (r=0/37, p<0/001). تفاوتی بین دو جنس در موارد فوق مشاهده نشد.
نتیجه‏گیری: نتایج این مطالعه نشان می‏دهد که عادت‏های دهانی ممکن است تغییرات ساختاری در وضعیت اندامهای دهانی و در نتیجه تولید گفتار ایجاد کنند.

---

زمینه و هدف: مهارت‏های پردازش واجی شامل توانایی ذخیره‏سازی، بازیابی و استفاده از رمزهای واج‏شناختی در حافظه است. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسۀ این مهارت‏ها در کودکان شش سالۀ نابینا و بینا صورت گرفته است.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعۀ مقطعی بوده است. آزمودنی‏ها شامل 24 کودک نابینا و 24 بینای شش تا هفت ساله بود. ابزار پژوهش عبارت بود از آزمون ارزیابی اختلالات خواندن و نوشتن در دانش‏آموزان دبستانی، مهارت‏های زبانی و شناختی و خرده‏آزمون نامیدن آزمون ارزیابی آفازی.
یافته‏ها: یافته‏های این پژوهش نشان می‏دهد که در میانگین درصد پاسخ‏های درست خرده‏آزمون بازشناسی صدا در ناکلمه و خرده‏آزمون نامیدن گل‏ها، گروه بینا عملکرد بالاتری داشتند و تفاوت معنی‏دار بود(p<0/001). در میانگین درصد پاسخ‏های درست خرده‏آزمون حافظۀ کلمات و جملات، گروه نابینا عملکرد بالاتری داشت و تفاوت معنی‏دار بود(p<0/001) و در بقیه خرده‏آزمون‏ها تفاوت مشاهده شده معنی‏دار نبود.
نتیجه‏گیری: کودکان نابینا در آیتم‏های مربوط به حافظه، عملکرد بهتری را داشتند که این مسئله ناشی از حافظۀ شنیداری قوی‏تر بود.

---

زمینه و هدف: مطالعات نشان داده‏اند اکثر کودکان قبل از چهار سالگی توانایی درک و بیان سؤألات پرسش‌واژه‌ای مانند /what/، /where/ و /who/ را کسب می‌کنند. یک پژوهش موردی در زبان فارسی، این نتایج را تأیید می‌کند. هدف این مطالعه بررسی توانایی درک و بیان سؤالات پرسش‌واژه‌ای در کودکان 6-4 ساله بود.
روش بررسی: در پژوهش حاضر 72 کودک 6-4 سالۀ فارسی‏زبان به‏طور تصادفی انتخاب شدند. پرسش‌واژه‌ها شامل /či/، /koja/، /ki/، /čera/ و /key/ بود. دو تصویر برای درک و چهار تصویر برای بیان استفاده شد. در قسمت درک، آزمودنی‏ها باید به سؤالاتی در مورد تصاویر پاسخ می‌دادند و در قسمت بیان پس از ارائۀ جملات انگیزشی توسط عروسک سخنگو باید سؤال می‌پرسیدند. برای بررسی نتایج این پژوهش از آمار توصیفی و t مستقل استفاده شد.
یافته‏ها: در قسمت درک، آزمودنی‏ها در همۀ پرسش‌واژه‌ها میانگین دو با انحراف معیار صفر به‏دست آوردند، به‏جز کودکان 5-4 ساله که برای پرسش‌واژه /key/ میانگین 89/1 با انحراف معیار 32/0 را کسب کردند. در قسمت بیان بالاترین میانگین 52/3 با انحراف معیار 84/0 برای پرسش‌واژه ‌/ki/ بود؛ بین آزمودنی‏های 6-5 ساله و 5-4 ساله در پرسش‌واژه‌های /key/ با p<0/001، /ki/ با p=0/012، /koja/ با p=0/003 و /či/ با p=0/005 اختلاف معنی‏داری مشاهده شد. بیشترین خطاها نیز در کاربرد پرسش‌واژه ‌/key/ بود.
نتیجه‏گیری: آزمودنی‏های این مطالعه توانایی درک و بیان پرسش‌واژه‌ها را داشتند. درک پرسش‌واژه‌های /koja/či/key/čera/ki/ برای کودکان 6-4 ساله ساده است و می‌توانند از این واژه‌ها در جملات پرسشی استفاده کنند، اما خطاهای کاربردی نیز در بیان آنها وجود داشت.

---

زمینه و هدف: خواندن از مهم‏ترین نیازهای بشر برای یادگیری بوده و در افراد عادی حافظۀ کاری پیش‏بینی‏کنندۀ مهارت درک خواندن است. در این مطالعه علاوه بر بررسی ارتباط بین مهارت حافظۀ کاری و درک خواندن افراد کم‏شنوا، این مهارت‏ها با گروه عادی مقایسه شد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی‏ـ‏تحلیلی با استفاده از آزمون خواندن مهارت حافظۀ کاری و درک خواندن، 18 کودک شامل 8 پسر و 10 دختر کم‏شنوای شدید پایۀ پنجم مدارس استثنایی با 18 کودک شنوا به‏عنوان گروه هنجار که براساس پایۀ تحصیلی و جنسیت با گروه نمونه همتاسازی شده بودند، مورد مقایسه قرار گرفتند.
یافته‏ها: یافته‏ها نشان داد که کودکان کم‏شنوا در تکالیف حافظۀ شنیداری‏ـ‏کلامی صداها (معکوس)، حافظۀ بینایی کلامی حروف و حافظۀ بینایی‏ـ‏کلامی تصاویر عملکرد مشابهی با گروه هنجار داشتند ولی در تکلیف درک خواندن متن عملکرد ضعیف‏تری نشان دادند(p<0/001). همچنین بین مهارت‏های حافظۀ کاری با مهارت درک خواندن متن هیچ‏گونه رابطۀ معنی‏داری دیده نشد.
نتیجه‏گیری: نتایج نشان داد که کودکان کم‏شنوا در مهارت درک خواندن نقص چشمگیری دارند. نقص در دانش زبانی و گنجینۀ لغات ممکن است عامل اصلی مهارت ضعیف درک خواندن در این کودکان باشد و توانایی حافظۀ کاری پیش‏بینی‏کننده‏ای قوی برای سطح توانایی درک خواندن کودکان کم‏شنوا نیست.

---

زمینه و هدف: صرع لوب گیجگاهی از شایع‏ترین سندرم‏های صرعی در بزرگسالان است. برخی از این بیماران با وجود عملکرد شنوایی محیطی طبیعی، دچار اختلال شنوایی مرکزی از جمله اختلال پردازش زمانی هستند. آزمون فاصله در نویز از آزمون‏های جدید برای ارزیابی وضوح زمانی است. هدف از این مطالعه ارزیابی وضوح زمانی در افراد مبتلا به صرع لوب گیجگاهی یک‏طرفه بود.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای، 25 فرد مبتلا به صرع لوب گیجگاهی (11 نفر مبتلا به صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ راست و 14 نفر مبتلا به صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ چپ) و 18 فرد هنجار در محدودۀ سنی 50-15 سال با آزمون فاصله در نویز مورد ارزیابی قرار گرفتند. پارامترهای آزمون فاصله در نویز با آزمون آنالیز واریانس یک‏طرفه تجزیه و تحلیل و بین سه گروه مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته‏ها: اختلاف معنی‏داری در گوش راست، گوش چپ و میانگین دو گوش آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ درست آزمون فاصله در نویز بین گروه‏های مبتلا به صرع لوب گیجگاهی و گروه هنجار مشاهده شد(p<0/05). اما اختلاف بین گروه مبتلا به صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ راست و صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ چپ معنی‏دار نبود(p>0/05).
نتیجه‏گیری: کمتر بودن میزان درصد پاسخ درست و بیشتر بودن مقدار آستانۀ تقریبی در افراد مبتلا به صرع لوب گیجگاهی در مقایسه با افراد هنجار نشانگر اختلال در عملکردهای پردازش زمانی و به‏ویژه وضوح زمانی است که احتمالاً به‏دلیل درگیری ساختارهای مرتبط با پردازش زمانی است.

---

زمینه و هدف: یک‏ونیم درصد از کودکان استثنایی مبتلا به اختلال شنوایی هستند و این خود عاملی است که روند آموزش و یادگیری را تحت تأثیر قرار می‏دهد. هدف در این مطالعه بررسی اثر بازخورد آگاهی از نتیجه با بسامد مختلف بر یادگیری حرکتی کودکان دچار اختلال شنوایی بود.

روش بررسی: در این مطالعه 24 نفر از پسران و دختران 7 تا 14 ساله (محدودۀ سنی 56/10 با انحراف معیار 53/2) با اختلال شنوایی براساس امتیازهای به‏دست آمده در پیش‏آزمون به‏طور تصادفی در سه گروه هشت نفری همسان قرار گرفتند و به‏مدت هشت جلسه به شیوۀ مورد نظر، بازخورد صفر، 50 و 100 درصد تمرین کردند. آزمون‏های اکتساب، یادداری و انتقال اجرا شد و تحلیل داده‏ها از روش‏های تحلیل واریانس یک‏طرفه و آزمون تعقیبی توکی و همچنین تحلیل واریانس دوطرفه با اندازه‏گیری مکرر انجام گرفت.

یافته‏ها: نتایج تحقیق نشان داد که تمام گروه‏ها در طی جلسات تمرینی و در مراحل مختلف پیشرفت داشته‏اند. با این حال نتایج بین سه گروه تمرینی حاکی از اختلاف معنی‏دار در مراحل اکتساب(p=0/008)، یادداری(p=0/001) و انتقال(p=0/035) بود. به این معنی که در مرحلۀ اکتساب گروه تمرینی بازخورد 100درصد و در مراحل یادداری و انتقال گروه تمرینی بازخورد 50 درصد عملکرد بهتری داشتند.

نتیجه‏گیری: براساس نتایج تحقیق، بازخورد بیش از حد باعث بهبود عملکرد در مرحلۀ اکتساب و ایجاد اختلال در مرحلۀ یادداری می‏شود و بازخورد 50 درصد می‏تواند باعث بهبود یادگیری یک مهارت حرکتی شود که اصول مربوط به بازخورد در این کودکان نیز مورد تأیید قرار می‏گیرد.

---

زمینه و هدف: دیابت شیرین اختلال شایعی است که می‏تواند درگیری‏های گوناگونی از جمله نقائص شناختی در سیستم عصبی مرکزی ایجاد کند. کاربرد پتانسیل وابسته به رخداد P300 به‏عنوان یک رویکرد نوروفیزیولوژیک در ارزیابی عملکردهای شناختی به خوبی مشخص شده است. در این مطالعه پتانسیل وابسته به رخداد P300 شنوایی در افراد هنجار و مبتلا به دیابت نوع I مقایسه شده است.

روش بررسی: در این مطالعه غیرمداخله‏ای، پتانسیل P300 شنوایی به روش الگوی تحریک متفاوت با استفاده از دو محرک تن‏برست 1000 و 2000 هرتز روی 25 فرد مبتلا به دیابت نوع I با میانگین سنی 76/28 سال و 25 فرد هنجار با میانگین سنی 68/29 سال و شرایط سنی، جنسی و سطح تحصیلات مشابه انجام شد. از روش نمونه‏گیری از نوع احتمالی و تصادفی طبقه‏ای استفاده شد.

یافته‏ها: میانگین زمان نهفتگی P300 در بیماران به‏طور معنی‏داری در مقایسه با افراد هنجار در هر دو جایگاه الکترودی و دو جنس افزایش(p=0/000) نشان داد و میانگین دامنۀ P300 در هر دو جنس بیماران نسبت به افراد هنجار در هر دو جایگاه الکترودی باشد کاهش معنی‏داری(p=0/000) داشت.

نتیجه‏گیری: افزایش معنی‏دار زمان نهفتگی در بیماران نشانۀ پردازش اطلاعات شنوایی کندتر و سرعت طبقه‏بندی اطلاعات کمتر بود. کاهش معنی‏دار دامنۀ موج P300 در بیماران بیان می‏کند که حافظۀ کاری نمی‏تواند به خوبی رخداد جدید را شناسایی کرده و محیط خود را برحسب آن به‏هنگام کند.

---

زمینه و هدف: پدیده دوزبانگی که یکی از مسائل مطرح در حیطۀ روان‏شناسی و زبان‏شناسی است می‏تواند بر پردازش گفتار نیز تأثیرگذار باشد. برای بررسی پردازش شنیداری آزمون‏های زیادی طراحی شده است. یکی از این آزمون‏ها، آزمون اعداد دایکوتیک است که توجه شنیداری تقسیم شده را بررسی می‏کند. هدف پژوهش حاضر مقایسۀ توجه شنیداری افراد دوزبانه و تک‏زبانه جوان ایرانی بود.

روش بررسی: مطالعۀ مقطعی مقایسه‏ای حاضر روی 30 دانشجو دوزبانه (آذری‏ـ‏فارسی‏زبان) با میانگین سنی 63/23 و انحراف معیار 25/3 و 30 دانشجو تک‏زبانه (فارسی‏زبان) با میانگین سنی 27/22 و انحراف معیار 02/3 در محدودۀ سنی 18 تا 30 سال از دو جنس انجام شد. آزمون اعداد دایکوتیک روی افراد راست دست برخوردار از شنوایی محیطی هنجار، انجام شد.

یافته‏ها: بین امتیازهای آزمون اعداد دایکوتیک افراد دوزبانه و تک‏زبانه تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p=0/195)، و همچنین بین امتیازهای گوش راست و گوش چپ در گروه‏های تک‏زبانه(p=0/465) و دوزبانه(p=0/054) تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد. از نظر آماری تفاوت معنی‏داری بین نمونه‏های زن و مرد در گروه تک‏زبانه‏ها مشاهده شد(p=0/031) و در این گروه میانگین امتیازها در زنان بیشتر از مردان بود.

نتیجه‏گیری: نتایج به‏دست آمده نشان داد که افراد دوزبانه و تک‏زبانه در توجه شنیداری تقسیم شده تفاوت قابل توجهی ندارند و به نظر می‏رسد فراگیری زبان دوم در سنین پایین بر این نوع توجه شنیداری، تأثیر بارزی ندارد.

---

زمینه و هدف: آزمون گفتار با فشردگی زمانی از رایج‏ترین آزمون‏های مرکزی تک‏گوشی است که حدت زمانی را بررسی می‏کند. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی اثر نسبت فشردگی و جنسیت بر نتایج آزمون گفتار با فشردگی زمانی در افراد جوان با شنوایی هنجار انجام شد.

روش‏بررسی: نسخۀ فارسی آزمون گفتار با فشردگی زمانی با شش فهرست کلمات تک‏هجایی 25 تایی در سه نسبت فشردگی صفر، 40 و 60 درصد تهیه شد. افراد نمونه شامل 36 فرد جوان 18 تا 30 سال از دو جنس با شنوایی هنجار در دو گوش بود. آزمون در سه نسبت فشردگی ذکر شده در سطح راحت شنوایی به‏صورت تک‏گوشی در دو گوش انجام شد و امتیازهای دو گوش و دو جنس و سه نسبت فشردگی با یکدیگر مقایسه شد.

یافته‏ها: بین امتیاز بازشناسی واژه‏ها در سه نسبت فشردگی صفر، 40 و 60 درصد تفاوت معنی‏داری وجود داشت(p<0/0001)‏. بررسی تفاوت امتیاز بازشناسی واژه در دو گوش، تنها در نسبت فشردگی 60 درصد، اختلاف معن ی‏ داری را نشان داد(p=0/039). بین دو جنس در نسبت‏های مختلف فشردگی، اختلاف معنی‏داری وجود نداشت.

نتیجه‏گیری: با افزایش نسبت فشردگی و سرعت ارائۀ کلمات، امتیاز بازشناسی واژه‏ها کاهش می‏یابد. از آزمون گفتار با فشردگی زمانی می‏توان در کنار سایر آزمون‏های شنوایی‏شناسی به‏عنوان یک مجموعه آزمون برای بررسی حدت زمانی و سرعت پردازش اطلاعات گفتاری استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: اسکلروز متعدد با ویژگی‏های سه‏گانه التهاب، میلین‏زدایی، و اسکارگذاری مشخص می‏شود. سیر این بیماری ممکن است به‏صورت عود‏کننده بهبودیابنده و یا پیش‌رونده باشد. اختلالات شناختی در افراد مبتلا به بیماری اسکلروز متعدد نسبتاً شایع است و هر چه از طول مدت بیماری می‏گذرد میزان اختلال بیشتر می‏شود. برای آگاهی از اختلالات شناختی، پتانسیل‏های وابسته به رخداد ابزار مناسبی هستند. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر طول مدت بیماری و مقیاس حالت ناتوانی گسترده بر دامنه و زمان نهفتگی پتانسیل وابسته به رخداد P300 شنوایی در افراد مبتلا به بیماری اسکلروز متعدد می‏پردازد.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی و غیرمداخله‌ای، P300 شنوایی به روش تحریک متفاوت با استفاده از دو محرک تن‏برست 1000 هرتز و 2000 هرتز روی 21 فرد مبتلا به اسکلروز متعدد با میانگین سنی 8/27 سال و انحراف معیار 1/7 سال در محدودۀ سنی 50-18 سال انجام شد. افراد مورد مطالعه به‏صورت تصادفی ساده انتخاب شدند .

یافته‏ها: بین زمان نهفتگی موج P300 با طول مدت بیماری و مقیاس حالت ناتوانی گسترده همبستگی وجود داشت(p<0/05). نتایج نشان‏دهندۀ میزان بالای همبستگی زمان نهفتگی موج P300 در هر دو جایگاه الکترودی بود(r>0/50) اما بین دامنۀ موج P300 با طول مدت بیماری و میان گین مقیاس حالت ناتوانی گسترده همبستگی وجود نداشت(p>0/05).

نتیجه‏گیری: ارتباط معنی‏دار بین زمان نهفتگی P300 و ناتوانی فیزیکی بیمار می‏تواند حاکی از آن باشد که تغییراتی که در اسکلروز متعدد اتفاق می‏افتد ناشی از تغییر در سیستم عصبی مرکزی است. همچنین بین طول مدت بیماری با اختلالات شناختی ارتباط وجود دارد .

---

زمینه: اختلالات تعادلی از جمله مشکلات شایع بیماران پس از سکتۀ مغزی است. برای درمان نقص‏های تعادلی، روش‏های مختلفی به‏کار گرفته می‏شوند که یکی از آنها استفاده از ارتعاش است. تاکنون اثرات ارتعاش موضعی بر اختلالات تعادلی متعاقب سکتۀ مغزی مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف از این گزارش مورد، ارائۀ اثرات استفادۀ موضعی ارتعاش کف پا بر تعادل یک بیمار مبتلا به سکتۀ مغزی بود.

معرفی بیمار: بیمار مردی 72 ساله با همی‏پلژی سمت راست بود که پس از درمان با مداخلات توانبخشی استاندارد به‏دلیل عدم بهبود تعادل، تحت درمان با ارتعاش قرار گرفت. وی علی‏رغم توانایی راه رفتن مستقل، از مشکلات تعادلی شکایت داشت. پیامدهای اصلی مورد مطالعه، آزمون بالینی برخاستن و راه رفتن زمان‏بندی شده و شاخص‏های پوسچروگرافی بود. همچنین حس کف پا، شدت اسپاستیسیته عضلات خم‏کنندۀ مچ به سمت کف پا و دامنۀ حرکتی غیرفعال خم شدن مچ به سمت پشت پا، در سمت مبتلا مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از ارزیابی اولیه، ارتعاش با فرکانس 100 هرتز به‏مدت پنج دقیقه به کف پای مبتلای بیمار اعمال شد و بلافاصله پس از آن کلیۀ ارزیابی‏ها دوباره انجام شد. پس از اعمال مداخله، آزمون‏ها در مقایسه با قبل بهبودی نشان داد.

نتیجه‏گیری: نتیجه این مطالعۀ مورد نشان داد که اعمال ارتعاش به کف پا می‏تواند در بهبود اختلال تعادل بیمار سکتۀ مغزی مؤثر باشد.

---

زمینه و هدف: بیماری فنیل‌کتونوری یکی از بیماری‌های متابولیک ارثی است. هدف از این مطالعه بررسی عملکرد هوشی و زبانی این کودکان با توجه به سن شروع درمان و میزان رعایت رژیم است.

روش بررسی: این مطالعه مقطعی به بررسی عملکرد زبانی و هوشی (آزمون‏های رشد زبان‏ـ۳ و هوش ویپسی) ۳۱ بیمار مبتلا به فنیل‌کتونوری در سنین ۴ تا ۶/۵ سال و مقایسۀ آنها با ۴۲ کودک گروه همتا پرداخته است. بیماران براساس سن شروع درمان به سه گروه بیماران فنیل‌کتونوری با درمان زودهنگام (نوزادی)، درمان دیرهنگام قبل از یک‏سالگی و دیرهنگام پس از یک‏سالگی تقسیم شده‌اند. میزان رعایت رژیم به‏صورت مناسب (Phe≤۶mg/dl) و نامناسب (Phe>۶mg/dl) طبقه‌بندی شده است.

یافته‌ها: تمامی گروه‌های فنیل‌کتونوری در بهره‌های هوشی و زبانی در مقایسه با گروه همتا، تفاوت معنی‌داری داشتند(p=۰/۰۰۱). درمان زودهنگام باعث ایجاد افزایش معنی‌داری در بهره‌های هوشی و زبانی در مقایسه با درمان دیرهنگام می‌شد(p=۰/۰۱۹). درمان دیرهنگام حداکثر تا قبل از یک‏سالگی باعث ایجاد افزایش معنی‌داری در تمامی مهارت‌ها به‏جز هوش‌بهر عملی، در مقایسه با درمان پس از یک‏سالگی می‌شد(p=۰/۰۵۰). نتایج میزان رعایت رژیم نشان داد که رعایت رژیم به‏صورت مناسب در بیماران با درمان زودهنگام باعث افزایش معنی‌داری(p=۰/۰۲۱) در هوش‏بهر کلامی و کلی در مقایسه با رعایت رژیم به‏صورت نامناسب می‌شود.

نتیجه‏گیری: احتمالاً رشد مهارت زبانی در کودکان فنیل‌کتونوری تحت تأثیر زمان شروع درمان است اما مهارت‌های شناختی مثل هوش‌بهر کلی و کلامی در این بیماران علاوه بر زمان شروع درمان، از میزان رعایت رژیم نیز تأثیر می‌پذیرد.

---

زمینه و هدف: آزمون امتیاز بازشناسی واژه‏ها یکی از مهم‏ترین آزمون‏ها در مجموعه آزمایش‏ها شنوایی است. تاکنون مطالعه‏ای برای احراز روایی و پایایی فهرست‏های کلمات تک‏هجایی مصلح انجام نگرفته است. از این رو در این مطالعه برآنیم که فهرست‏های تک‏هجایی مصلح را در بزرگسالان مبتلا به کم‏شنوایی ناشی از نویز مورد ارزشیابی قرار دهیم.

روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی‏ـ‏تحلیلی از نوع ارزشیابی و جمعیت مورد مطالعه شامل 30 فرد در محدودۀ سنی ۴۰-۱۸ سال بودند. کلیۀ افراد دچار کم‏شنوایی حلزونی شیب‏دار فرکانس‏های بالا ناشی از نویز بودند. روایی ساختاری از طریق مقایسه فهرست‏های مصلح با فهرست NU-6 و پایایی به روش آزمون‏ـ‏بازآزمون به فاصله دو هفته برای افراد به‏دست آمد.

یافته‏ها: در افراد با کم‏شنوایی حلزونی میانگین امتیازهای فهرست‏های دو، چهار، پنج و نه برحسب درصد واژه‏ای به‏ترتیب، ۰۱/۹۴ درصد با انحراف معیار ۹۵/۳، ۴۰/۹۰ درصد با انحراف معیار ۹۰/۴، ۰۸/۸۹ درصد با انحراف معیار ۴۳/۴ و ۱۰/۹۴ درصد با انحراف معیار ۱۱/۴ بود. پایایی براساس مقدار آلفای کرونباخ در هر چهار فهرست بالاتر از ۹۴ درصد به‏دست آمد. ضریب همبستگی یا ارتباط در افراد با کم‏شنوایی حلزونی نشان داد امتیازهای بازشناسی گفتار متناسب با میانگین تن خالص کاهش یافته است(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: فهرست‏ها از نظر ساختاری دارای روایی قابل قبول هستند. براساس امتیازدهی واجی و واژه‏ای هر چهار فهرست از پایایی مناسبی برخوردار بودند.

---

زمینه و هدف: دیابت شیرین یک بیماری متابولیک پیش‏رونده است. وجود تناقض بین نتایج بررسی ارتباط بین آسیب‏ شنوایی و بیماری دیابت حاکی ‏از واکنش پیچیدۀ بیماری بر مسیر شنوایی است. در این مطالعه ویژگی شنوایی مبتلایان به دیابت شیرین نوع II با استفاده ازآزمون‏های رفتاری و الکتروفیزیولوژیک مورد بررسی قرار گرفت.

روش بررسی: در این مطالعۀ مقطعی ۳۰ فرد مبتلا ‏به دیابت شیرین نوع II در محدودۀ سنی ۴۵-۴۰ سال با میانگین سنی ۷/۴۳ و انحراف معیار ۳/۱ و ۳۰ فرد سالم همتا با میانگین سنی ۵/۴۱ و انحراف معیار ۵/۱ سال با آزمون‏های پاسخ شنوایی ساقۀ مغز و ادیومتری تن‏ خالص ارزیابی و نتایج در دو گروه مقایسه شد.

یافته‏ها: آستانۀ شنوایی افراد دیابتی در محدودۀ هنجار به‏دست‏آمد. اما بین گروه دیابتی و هنجار، تفاوت آماری معنی‏داری در زمان نهفتگی مطلق امواج III، I و V و نیز زمان نهفتگی بین قله‏ای امواج III-V ،III-I  و I-V مشاهده شد(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: افزایش زمان نهفتگی امواج پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز نشان‏دهندۀ کاهش سرعت انتقال عصب شنوایی در بیماران دیابتی است و از ‏آنجا که این ناهنجاری می‏تواند قبل از بروز کم‏شنوایی رخ دهد، استفاده از پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز می‏تواند به ‎ عنوان یکی از ابزارهای بررسی تأثیر دیابت بر سیستم عصبی شنوایی قبل از بروز کم‏شنوایی، سودمند باشد.