|||  عنوان نشریه: شنوایی شناسی | ناشر: دانشگاه علوم پزشکی تهران | |||  Website: http://aud.tums.ac.ir | Email: aud@tums.ac.ir
   [صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: تماس با ما :: جستجو ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
بانک‌ها و نمایه‌نامه‌ها::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
::
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد قالب جدید پایگاه چیست؟
ضعیف
متوسط
خوب
عالی
   
..
Google Scholar Metrics

Citation Indices from GS

AllSince 2019
Citations21531230
h-index2113
i10-index6629

..
:: جستجو در مقالات منتشر شده ::
36 نتیجه برای فارسی

مریم آقاملایی، زهرا جعفری، ریحانه توفان، مهدیه اسماعیلی، شادی رحیم‏زاده،
دوره 21، شماره 3 - ( 7-1391 )
چکیده

زمینه و هدف: حافظۀ شنوایی، اساس رشد مهارت‏های زبانی و فرآیند یادگیری است. هدف از پژوهش حاضر بررسی روند حافظه و یادگیری شنوایی‏ـ‏کلامی در زنان جوان 18 تا 30 سال با استفاده از نسخۀ فارسی آزمون حافظه و یادگیری شنوایی‏ـ‏کلامی ری بود.
روش بررسی: مطالعۀ توصیفی و مقطعی حاضر روی 70 زن هنجار در محدودۀ سنی 18 تا 30 سال با میانگین 2/23 و انحراف معیار 4/2 سال که به روش نمونه‏گیری غیر احتمالی انتخاب شدند، انجام شد و جنبه‏های مختلف حافظه از جمله یادآوری فوری، یادآوری تأخیری، توانایی بازشناسی، سرعت فراموشی، تأثیر تداخل و روند یادگیری با استفاده از نسخۀ فارسی آزمون شنوایی‏ـ‏کلامی ری بررسی شد.
یافته‏ها: میانگین امتیازهای افراد مورد مطالعه از 94/8 با انحراف معیار 91/1 در مرحلۀ اول آزمون ری به 70/13 با انحراف معیار 18/1 در مرحلۀ پنجم افزایش یافت. میانگین یادگیری کلی افراد، 19/12 با انحراف معیار 08/1 و میانگین افزایش یادگیری 76/4 بود. همچنین، میانگین امتیازهای افراد در مرحلۀ یادآوری تأخیری و بازشناسی به‏ترتیب برابر 47/13 با انحراف معیار 2/1 و 72/14 با انحراف معیار 53/0 به‏دست آمد. میزان تداخل پیش‏گستر، تداخل پس‏گستر، سرعت فراموشی و بازیابی به‏ترتیب 86/0، 96/0، 01/1 و 90/0 به‏دست آمد.
نتیجه‏گیری: براساس یافته‏ها، عملکرد حافظه و یادگیری شنوایی‏ـ‏کلامی در زنان فارسی‎‏زبان با جمعیت مشابه در سایر کشورها مطابقت دارد که این امر نشان‏دهندۀ روایی نسخۀ فارسی آزمون حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی ری در این گروه است.


سلیمه جعفری، زهرا آقا‏رسولی، یحیی مدرسی، محمد کمالی،
دوره 21، شماره 3 - ( 7-1391 )
چکیده

زمینه و هدف: شناسایی دقیق و سریع اختلالات زبان و درمان آن از اولویت بالایی برای درمانگران برخوردار است. یکی از روش‏های بررسی سریع ساختار زبانی، بازگویی داستان است که برای اجرا و تحلیل، سریع‏تر از دیگر روش‏ها است و سیستم امتیاز‏دهی پایایی دارد. هدف از این پژوهش ساخت و تعیین روایی و پایایی آزمون بازگویی داستان در کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: ابتدا با کمک گفتاردرمانگر، زبان‏شناس و داستان‏نویس کودک، داستانی مناسب کودکان شش تا هفت ساله نوشته شد. برای بررسی روایی محتوایی داستان، از 14 متخصص، نظرسنجی شد. سپس تصاویر مناسب با داستان تهیه و به‏صورت لوح فشرده در آمد، سپس دوباره نظرسنجی صورت گرفت. پایایی به روش آزمون‏ـ‏‏بازآزمون، به فاصلۀ دو هفته روی 72 کودک در گروه سنی شش تا هفت سال شامل 36 دختر، 36 پسر اجرا شد. برای بررسی پایایی مقیاس امتیازدهی از روش پایایی بین ارزیاب استفاده شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوایی آزمون بازگویی داستان 89 درصد، میزان تکرارپذیری نسبی کل آزمون 83 درصد و خطای معیار اندازه‏گیری آن 76/2 بود. همچنین تکرار‏پذیری نسبی مقیاس امتیازدهی 93 درصد و همبستگی پیرسون برای آن 90 درصد به‏دست آمد. همبستگی امتیاز‏های دو بار انجام آزمون معنی‏دار بود(p<0/01).
نتیجه‏گیری: آزمون بازگویی داستان، روشی سریع برای ارزیابی ساختار‏های زبان کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان است. آزمون از لحاظ محتوایی و کیفی، روا بوده و پایایی بالایی دارد.


نسیبه سلطانی‏نژاد، علی قربانی، مسعود صالحی، سعید فخر‏ رحیمی،
دوره 21، شماره 3 - ( 7-1391 )
چکیده

زمینه و هدف: فعل از مهم‏ترین اجزای جمله است و آسیب به آن از ابعاد قابل توجه نابسامانی‏های زبان در دوران رشد کودک به شمار می‏رود. با توجه به این که در ایران برای بررسی این جنبه از زبان در کودکان آزمون مناسبی وجود ندارد، هدف از این پژوهش ساخت و ارزشیابی آزمون تصویری افعال برای کودکان 36 تا 54 ماهه فارسی‏زبان و بررسی قدرت تمایز‏گذاری آن در کودکان مورد مطالعه بود.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، فهرستی از افعال که قابلیت به تصویر کشیدن را داشتند، تهیه شد. برای تعیین شاخص روایی محتوایی از هفت گفتاردرمانگر نظرسنجی شد و تعداد 55 فعل که مورد تأیید هر هفت نفر بود، انتخاب شد. سپس تصاویر مناسب برای این تعداد فعل، با همکاری همان هفت متخصص، انتخاب گردید. آزمون روی 106 کودک در سه گروه سنی (42-36، 48-42 و 54-48 ماهه)، اجرا شد. پایایی آزمون با دو روش تکرارپذیری و ثبات درونی و همبستگی توانایی پاسخ‏دهی آزمودنی‏ها با سن آنها با آزمون آماری اسپیرمن تعیین شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوا برای تعداد 55 فعل برابر با یک بود. در بررسی پایایی، ضریب همبستگی حاصل از دو بار اجرا، 90/0 و ثبات درونی 60/0 بود که با استفاده از روش حذف آیتم این مقدار به 71/0 افزایش یافت. بین توانایی پاسخ‏دهی آزمودنی‏ها و سن آنها با ضریب همبستگی 76/0 ارتباط معنی‏دار وجود داشت .(p<0/001)
نتیجه‏گیری: آزمون تصویری افعال، ابزاری مناسب برای ارزیابی افعال در کودکان 36 تا 54 ماهه و دارای قدرت تمایز‏گذاری بین سه گروه سنی مورد مطالعه است.


حامد رحمانی، محمود بی‌جن‌خان، مهران قاجارگر،
دوره 21، شماره 3 - ( 7-1391 )
چکیده

زمینه و هدف: هدف از انجام این مطالعه، بررسی حساسیت درکی شنوندگان بومی فارسی، زبانی دارای تکیه قابل پیش­بینی، نسبت به سرنخ­های آکوستیکی تکیه است. این پژوهش براساس الگوی شناختی ناشنوایی تکیه طراحی شده است که مطابق آن، هر قدر جایگاه تکیه در یک زبان، بیشتر قابل پیش‏بینی باشد، گویشور بومی آن زبان، دارای حساسیت درکی ضعیف‌تری نسبت به ویژگی‌های تکیه خواهد بود.
روش بررسی: در این آزمون، نوع خاصی از آزمون درکی تطبیق به‏کار رفت که در آن 35 گویشور فارسی در قالب سه گروه متمایز براساس زمینه زبانی، باید محرک‏های مصنوعی پخش‌شده را، به‏صورت رایانه‌ای، شبیه‌سازی می‌کردند. در کنار بررسی عملکرد فارسی‌زبانان در درک تکیه، تأثیر دانش آواشناسی و قرار گرفتن در محیط زبان انگلیسی بر حساسیت درکی آنها نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: در یافته‌های این پژوهش مشخص شد که حساسیت کلی فارسی‌زبانان نسبت به تکیه ضعیف است. با این حال قرار گرفتن آنها در محیط زبانی انگلیسی، تأثیر چشمگیری در میزان حساسیت آنها به تکیه در پی داشت(p<0/0001)؛ در حالی که دانش آواشناسی تأثیری در عملکرد درکی گویشوران نداشت. همچنین از بین سه همبسته، بیش از همه، در تشخیص دیرش، میان فارسی‌زبانان مشکل وجود داشت(p=0/0001) و از لحاظ آماری تفاوتی میان درک سرنخ فرکانس پایه و شدت مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: گویشوران زبان فارسی عملکرد ضعیفی در درک تکیه دارند و چنین نتیجه‌ای با پیش‌بینی الگوی ناشنوایی تکیه در مورد ناشنوایی تکیه گویشوران زبان‌های دارای تکیه ثابت سازگار است.


مریم وهاب، سیما شهیم، محمدمجید اوریادی زنجانی، سلیمه جعفری، مریم فهام،
دوره 21، شماره 4 - ( 9-1391 )
چکیده

زمینه و هدف: اکتساب گفتار و زبان یکی از مهم‏ترین مؤلفه‏های رشد است که تعامل اجتماعی نقش بنیادی را در این فرایند ایفا می‏کند. تحقیقات اخیر نشان داده است که توانایی‏های زبانی کودک ارتباط نزدیکی با مهارت اجتماعی وی دارد. هدف از این پژوهش بررسی وجود ارتباط بین رشد زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی در کودکان چهار تا شش سالۀ فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: در این پژوهش، 123کودک 6-4 ساله 76 پسر و 47 دختر که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، از بین کلیه مهدکودک‏های شیراز، انتخاب شدند. انتخاب مهدکودک‏ها براساس نمونه‏گیری خوشه‏ای صورت گرفت. از این کودکان آزمون رشد زبان و مقیاس نظام درجه‏بندی مهارت‏های اجتماعی که شامل دو فرم معلم و والدین است،گرفته شد. داده‏های حاصله با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‏ها: ارتباط مثبت و معنی‏داری بین زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی مشاهده شد(p<0/001) ولی ضرایب همبستگی بین تحول زبان بیانی و ابعاد مهارت‏های اجتماعی فرم والدین، ضعیف‏تر از فرم معلمان بود(p=0/031). همچنین، بین نظرات معلم و والدین همبستگی معنی‏داری وجود نداشت(p=0/27).
نتیجه‏گیری: با توجه به نتایج، رشد زبان بیانی با رشد مهارت‏های اجتماعی افزایش می‏یابد. از طرفی در ارتباط با ضعیف بودن این رابطه از دیدگاه والدین می‏توان به عدم پویایی آن و شرایط متفاوت محیط خانه و محیط آموزشی در امر تعلیم و تربیت کودکان اشاره کرد.


زهرا قیومی انارکی، لیلا قسیسین، بهروز محمودی بختیاری، علی فلاح، فاطمه صالحی، الهام پریشن،
دوره 22، شماره 1 - ( 1-1392 )
چکیده

زمینه و هدف: توانایی اصلاح مکالمه زیرمجموعه‌ای از دانش کاربردشناختی زبان است. هنگامی که شنونده متوجه منظور گوینده نشود، اگر گوینده نتواند از روش‏های اصلاح مکالمه برای روشن شدن پیام استفاده کند، ارتباط دچار شکست می‌شود. از این رو، این پژوهش بر ‌آن است تا مهارت اصلاح مکالمه را در دو گروه سنی سه و پنج ساله، به‏منظور تعیین انواع روش‏های اصلاح مکالمه و مقایسۀ این مهارت‏ها در این دو گروه بررسی کند.
روش بررسی: در این پژوهش120 نفر از کودکان سه و پنج سالۀ هنجار شهر اهواز انتخاب شدند. ابزار پژوهش دو سری تصاویر متوالی بود که در حین بازگویی آنها آزمونگر شرایط برانگیخته شدن یکی از روش‏های اصلاح مکالمه را ایجاد می‏کرد. درصد به‏کارگیری انواع روش‏های اصلاح مکالمه در هر یک از گروه‌ها محاسبه و سپس مقایسۀ آنها با هم با استفاده از آزمون آماری t مستقل انجام شد.
یافته‌ها: در گروه سنی پنج ساله نسبت به سه ساله، میزان کاربرد روش‏های تکرار و پاسخ نامناسب کاهش و روش‏های اصلاح سرنخی و بازگویی افزایش یافته و روش افزایش تقریباً ثابت باقی مانده است. در میانگین درصد به‏کارگیری روش تکرار(p=0/04) و اصلاح سرنخی بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی‏دار مشاهده شد(p=0/001). از بین درصد به‏کارگیری روش‏های اصلاح مکالمه، به‏طور عمده‌ای کاربرد روش تکرار در کودکان سه ساله و کاربرد روش اصلاح سرنخی در کودکان پنج ساله بیشتر است.
نتیجه‏گیری: با افزایش سن و تکامل مهارت زبانی، احتمال استفاده از روش‏های پیچیده‌تر اصلاح مکالمه نظیر روش اصلاح سرنخی بیشتر می‌شود.


رضوان اکبری منیع، ناهید جلیله‏وند، علی قربانی، محمد کمالی، محمدرضا رضوی،
دوره 22، شماره 1 - ( 1-1392 )
چکیده

زمینه و هدف: مطالعات نشان داده‏اند اکثر کودکان قبل از چهار سالگی توانایی درک و بیان سؤألات پرسش‌واژه‌ای مانند /what/، /where/ و /who/ را کسب می‌کنند. یک پژوهش موردی در زبان فارسی، این نتایج را تأیید می‌کند. هدف این مطالعه بررسی توانایی درک و بیان سؤالات پرسش‌واژه‌ای در کودکان 6-4 ساله بود.
روش بررسی: در پژوهش حاضر 72 کودک 6-4 سالۀ فارسی‏زبان به‏طور تصادفی انتخاب شدند. پرسش‌واژه‌ها شامل /či/، /koja/، /ki/، /čera/ و /key/ بود. دو تصویر برای درک و چهار تصویر برای بیان استفاده شد. در قسمت درک، آزمودنی‏ها باید به سؤالاتی در مورد تصاویر پاسخ می‌دادند و در قسمت بیان پس از ارائۀ جملات انگیزشی توسط عروسک سخنگو باید سؤال می‌پرسیدند. برای بررسی نتایج این پژوهش از آمار توصیفی و t مستقل استفاده شد.
یافته‏ها: در قسمت درک، آزمودنی‏ها در همۀ پرسش‌واژه‌ها میانگین دو با انحراف معیار صفر به‏دست آوردند، به‏جز کودکان 5-4 ساله که برای پرسش‌واژه /key/ میانگین 89/1 با انحراف معیار 32/0 را کسب کردند. در قسمت بیان بالاترین میانگین 52/3 با انحراف معیار 84/0 برای پرسش‌واژه /ki/ بود؛ بین آزمودنی‏های 6-5 ساله و 5-4 ساله در پرسش‌واژه‌های /key/ با p<0/001، /ki/ با p=0/012، /koja/ با p=0/003 و /či/ با p=0/005 اختلاف معنی‏داری مشاهده شد. بیشترین خطاها نیز در کاربرد پرسش‌واژه /key/ بود.
نتیجه‏گیری: آزمودنی‏های این مطالعه توانایی درک و بیان پرسش‌واژه‌ها را داشتند. درک پرسش‌واژه‌های /koja/či/key/čera/ki/ برای کودکان 6-4 ساله ساده است و می‌توانند از این واژه‌ها در جملات پرسشی استفاده کنند، اما خطاهای کاربردی نیز در بیان آنها وجود داشت.


کوثر باغبان، فرهاد ترابی‏نژاد، نگین مرادی، اکبر بیگلریان،
دوره 22، شماره 4 - ( 10-1392 )
چکیده

زمینه و هدف: خیشومی‏شدگی واکه، اضافه شدن تشدید خیشومی به عملکرد انتقالی مسیر صوتی است و به‏علت فرآیند هم‏تولیدی رخ می‏دهد. یکی شدن فضای تشدیدی خیشومی با حفرۀ دهانی‏ـ‏حلقی، سازه‏های مسیر صوتی را تغییر می‏دهد. هدف از این پژوهش بررسی اثر خیشومی‏شدگی بر سازه‏های فرکانسی واکۀ /a/ قبل و بعد از همخوان خیشومی و بررسی فرآیند هم‏تولیدی و کنترل حرکتی در زبان فارسی بود.

روش بررسی: در این پژوهش نمونه صدای ضبط شده از ۶۰ کودک هنجار چهار تا نه ساله مورد بررسی قرار گرفت. از آزمودنی‏ها خواسته شد طبق ارائۀ مدل شنیداری، /ʔ ama/ را سه مرتبه تولید کنند و واکۀ /a/ را به‏مدت سه ثانیه بکشند. داده‏ها با استفاده از نرم‏افزار 5.3.13 Praat تحلیل شد. بین F0 ، F1 ، F2 و F3 در واکۀ /a/ قبل و بعد از همخوان خیشومی /m/ برای سه مرتبه تکرار ساختار /ʔ ama/ میانگین گرفته شد.

یافته‏ها: تفاوت F1 ، F2 و F3 در مقایسه‏های انجام شده میان واکۀ /a/ در قبل و بعد از همخوان خیشومی، واکۀ /a/ قبل از همخوان خیشومی با واکۀ /a/ تنها، واکۀ /a/ بعد از همخوان خیشومی با واکۀ /a/ تنها، معنی‏دار بود(۰۰۱/۰=p).

نتیجه‏گیری: در زبان فارسی همچون سایر زبان‏ها F1 ، F2 و F3 در واکۀ /a/ قبل از همخوان /m/ تحت تأثیر رخدادهای پیش‏بینی‏کنندۀ خیشومی و سازه‏های فرکانسی در واکۀ /a/ بعد از همخوان /m/ تحت تأثیر رخدادهای بعد از هم‏تولیدی خیشومی و خیشومی‏شدگی کاهش می‏یابند.


اکرم ولی‏زاده، علی قربانی، فرهاد ترابی‎نژاد، حمید حقانی،
دوره 22، شماره 4 - ( 10-1392 )
چکیده

زمینه و هدف: اندازه‏گیری وضوح گفتار به معنای تعیین میزان قابلیت فهم گفتار در برقراری ارتباط است. وضوح گفتار در تصمیم‏گیری برای مداخله، تعیین اهداف مداخله و ارزیابی تأثیر مداخله کاربرد دارد. هدف از این مطالعه، بررسی وضوح گفتار کودکان ۳۶ تا ۶۰ ماهۀ فارسی‏زبان و تعیین تغییرات آن در این دورۀ سنی بود.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی، ۳۶۰ کودک (۱۸۰ دختر و ۱۸۰ پسر) از میان کودکان بهنجار فارسی زبان مهد کودک‏های شهر خرم‏آباد مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونۀ گفتار آزمودنی‏ها با نامیدن تصاویر آزمون اندازه‏گیری وضوح گفتار کودکان که توسط حیدری و همکاران در سال ۲۰۱۰ جمع‏آوری شد. صدای آزمودنی‏ها ضبط شد و وضوح گفتار کودکان در قالب ۱۲ گروه با فاصلۀ هر دو ماه یک‏بار مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‏ها: حداقل و حداکثر میانگین درصد وضوح گفتار کودکان به‏ترتیب مربوط به گروه ۳۶ و ۳۷ ماهه و ۵۸ و ۵۹ ماهه بود. گروه ۳۶ و ۳۷ ماهه با گروه‏های ۴۴ و ۴۵ ماهه به بالا و گروه ۳۸ و ۳۹ ماهه با گروه‏های ۵۴ و ۵۵ ماهه به بالا و گروه ۴۰ و ۴۱ ماهه با گروه‏های ۵۸ و ۵۹ ماهه تفاوت معنی‏داری داشتند(۰۵/۰>p). تفاوت معنی‏داری میان وضوح گفتار دختران و پسران مشاهده نشد(۷۷/۰=p).

نتیجه‏گیری: برطبق نتایج پژوهش حاضر، وضوح گفتار از ۳۶ تا ۴۶ ماهگی بیشترین رشد و از ۴۶ ماهگی به بالا کمترین رشد را دارد.


زهرا سلیمانی، شهین نعمت‏زاده، لعیا غلامی تهرانی، مهدی رهگذر،
دوره 23، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: علی‏رغم کاربرد وسیع رویکرد تحلیل نمونۀ زبانی در مطالعات رشد زبان و ارزیابی آسیب‏شناسی آن در زبان‏های دیگر، در زبان فارسی کاربرد آن رایج نبوده است. در تحقیق حاضر برخی ویژگی‏های روان‏سنجی این رویکرد، نظیر روایی محتوا داستان و تصاویر آن، پایایی آزمون‏ـ‏بازآزمون و پایایی بین مصححان بررسی شد.

روش بررسی: برای جمع‏آوری نمونۀ زبانی داستانی فارسی بر ‎ اساس مطالعۀ Schneider و همکاران در سال ۲۰۰۶ نوشته و به تصویر کشیده شد. ابتدا افراد خبره روایی متن داستان و سپس کیفیت تصاویر آن را ارزیابی کردند. تصاویر طی دو مرحله به فاصله ۱۰-۷ روز به ۳۰ کودک ۶-۵ ساله نشان داده شد و از آنها خواسته شد بر ‎ اساس تصاویر داستانی را بسازند. هیچ سرنخی توسط آزمونگر ارائه نشد. صدای کودکان ضبط، نسخه ‎ نویسی و تحلیل شد. در تحلیل ساختار جمله و کلمه ارزیابی شد.

یافته‏ها: میانگین درصد توافق افراد صاحب‏نظر در مورد متن نوشتاری ۲۸/۹۲ به‏دست آمد. کیفیت تصاویر رتبۀ بسیار عالی را کسب کرد. ضرایب تکرارپذیری نشان می‏دهد در متغیرهای ساختار جمله و ساختار کلمه بین دو مرحلۀ اجرا همبستگی معنی‏داری مشاهده شد(p<۰/۰۵). در ساختار جمله فقط در متغیر جملۀ مرکب ناهم‏پایه همبستگی مشاهده نشد(p=۰/۱۳۷). همبستگی میانگین درصد توافق بین ارزیاب‏ها در نسخه‏نویسی ۱/۹۷ بود و نتایج بررسی پایایی در تحلیل نمونه نشان داد ضرایب همبستگی شدید و معنی‏داری بوده است.

نتیجه‏گیری: ابزار جمع‏آوری نمونۀ زبانی از روایی برخوردار است و ثبات عملکرد زبانی در اندازه‏گیری مکرر در رویکرد تحلیل نمونۀ زبانی از ضعیف تا قوی متغیر است.


هدیه هاشمی، ناهید جلیله‏وند، علی قربانی، محمد کمالی،
دوره 23، شماره 2 - ( 3-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: در روند ارزیابی میزان خیشومی‏شدگی گفتار بیماران، آگاهی از اطلاعات خیشومی‏شدگی هنجار در گفتار افراد بهنجار حائز اهمیت است. هدف این مطالعه بررسی میزان خیشومی‏شدگی در گفتار کودکان بهنجار ۵/۶-۵/۳ ساله فارسی‏زبان و تأثیر سن بر آن ‏بود.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای میزان خیشومی‏شدگی در گفتار ۱۱۲ کودک شامل ۵۷ دختر و ۵۵ پسر، ۵/۶-۵/۳ ساله مورد بررسی قرار گرفت. پس از غربالگری شنوایی و ارزیابی گفتار کودکان، آزمودنی‏هایی که واحد شرایط بودند، وارد مطالعه شدند. نمونۀ گفتار با اجرای آزمون تقلید و تکرار جمله (۱۴ جمله دارای هم‏خوان دهانی و ۳ جمله دارای هم‏خوان خیشومی) جمع‏آوری و اندازۀ خیشومی‏شدگی به‏وسیلۀ دستگاه نیزال‏ویو محاسبه شد. سپس داده‏ها با استفاده از آزمون‏های آماری اسپیرمن، t و فریدمن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.

یافته‏ها: براساس یافته‏های پژوهش میانگین خیشومی‏شدگی در جملات خیشومی ۲۵/۴۶ درصد، جملات سایشی ۶۷/۴۳ درصد، انسدادی‏ـ‏سایشی‏ها ۴۱/۴۳ درصد و در جملات انسدادی ۲۱/۴۲ درصد بود. میزان خیشومی‏شدگی گفتار در دختران بیشتر ولی تفاوت معنی‏داری با پسران نداشت ولی در جملات انسدادی(۰/۰۳۷=p) سایشی(۰۳۶/۰=p) و خیشومی(۰۳۲/۰=p) در گروه‏های سنی مختلف تفاوت معنی‏داری داشت و با افزایش سن، مقادیر افزایش داشته‏اند.

نتیجه‏گیری: یافته‏های حاصل از این پژوهش اطلاعات مفیدی را در خصوص میزان خیشومی‏شدگی گفتار در کودکان طبیعی ۵/۶-۵/۳ ساله فارسی‏زبان فراهم کرده است. به‏علاوه نشان می‏دهد که میانگین میزان خیشومی‏شدگی می‏تواند در جملات دارای شیوۀ تولید یکسان متفاوت باشد و تحت تأثیر وجود یا عدم هم‏خوان‏های خیشومی و حتی سن قرار داشته باشد.


ندا فردوسی، حسن عشایری، یحیی مدرسی، بلقیس روشن،
دوره 23، شماره 2 - ( 3-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: اوتیسم، یکی از بیماری‏های طیف اختلال نافذ رشد است که شامل نقائص متعدد گفتاری از جمله مشکلات نوایی و کاربردشناختی می‏باشد. روش گفتاردرمانی آواز آهنگین با اقتباس از مدل Albert و همکاران در سال ۱۹۷۳، روش توانبخشی گفتار براساس عناصر نوایی زبان است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر این روش بر نوای گفتار کودکان اوتیستیک فارسی‏زبان است.

روش‏ بررسی: ابتدا یک مدل کاربردی و آسان توسط محققان برای آواز آهنگین براساس زبان فارسی، طراحی و پس از مطالعۀ آزمایشی یک ماهۀ موفقیت‏آمیز روی یک پسر اوتیستیک ده ساله، ‏تعداد ۱۳ کودک اوتیستیک پسر ۱۰-۷ ساله فارسی‏زبان از مرکز اوتیسم اصفهان انتخاب شدند. اطلاعات زمینه‏ای توسط پرسش‏نامه از والدین ‏گردآوری شد و برای ارزیابی، شاخص‏های آکوستیکی شدت و فرکانس ‏پایۀ واکه‏های گفتار و جملات خبری و پرسشی، با استفاده از نرم‏افزار آواشناسی Praat 5.3 مورد بررسی قرار گرفتند. همه شاخص‏ها دو بار در پیش‏آزمون و ‏پس‏آزمون، بعد از اجرای ۴۸ جلسۀ آواز آهنگین به‏مدت چهار ماه بررسی شدند. سپس داده‏ها با نرم‏افزار SPSS مورد تحلیل آماری قرار گرفتند.

یافته‏ها: شدت صوت در جملات خبری و پرسشی و همه واکه‏های فارسی پس از اجرای روش آواز آهنگین به‏صورت معنی‏داری افزایش یافت. فرکانس پایه در جملات خبری و پرسشی و همه واکه‏های فارسی به‏جز /æ/ و /a/ به‏صورت معنی‏داری افزایش یافت(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: نتایج تحقیقات قبلی مبنی بر اختلالات نوای گفتار در کودکان اوتیستیک در این پژوهش نیز به اثبات رسید و ضمناً تأثیر مثبت روش آواز آهنگین بر مشخصات نوایی آواهای گفتاری و آهنگ جملات کودکان اوتیستیک مشخص شد.


گلنوش گلمحمدی، طلیعه ظریفیان، عباس پور‌شهباز، طاهره‏سیما شیرازی، اکبر بیگلریان، فرهاد سخایی،
دوره 23، شماره 3 - ( 5-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: شیوۀ ذخیره‏سازی و سازماندهی کلمات از نظر واجی در دوران رشد تغییر می‌کند. از این رو، بیشتر پژوهشگران در رابطه با این مسئله که توانایی‌های بازنمایی واجی در طی زمان تکامل می‌یابند، اتفاق نظر دارند. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت بازنمایی‌های واجی در دختران و پسران بهنجار فارسی‏زبان انجام شد.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی توصیفی‏ـ‏تحلیلی، کیفیت بازنمایی‌های واجی ۲۴۰ کودک هنجار ۵۴ تا ۷۷ ماه بررسی شد. نمونه‏های مورد مطالعه به شیوۀ تصادفی ساده از مهدکودک‏ها و مراکز پیش‌دبستانی شهر اراک انتخاب شدند. آزمون کیفیت بازنمایی واجی با استفاده از ابزار محقق‏ساخته انجام شد.

یافته‌ها: بین امتیاز آزمون کیفیت بازنمایی واجی در گروه‌های سنی مختلف تفاوت معنی‏دار وجود داشت(p<۰/۰۱)، به‌طوری‏که آزمودنی‌های ۵۴ تا ۵۹ ماهه و ۷۲ تا ۷۷ ماهه به‏ترتیب کمترین و بیشترین امتیاز را داشتند. تفاوت میانگین امتیاز آزمون در گروه ۵۴ تا ۵۹ ماهه با گروه ۶۶ تا ۷۱ ماهه و گروه ۶۶ تا ۷۱ ماهه با گروه ۷۲ تا ۷۷ ماهه تفاوت معنی‏دار نداشت و در بقیه گروه‌ها تفاوت امتیاز آزمون معنی‏دار بود(p<۰/۰۰۱). در همه گروه‏های هجایی (کلمات دو، سه و چهار هجایی) کودکان بزرگ‏تر عملکرد بهتری داشتند. میانگین امتیاز آزمون کیفیت بازنمایی واجی دو گروه پسر و دختر در هیچ یک از گروه‌های سنی تفاوت معنی‏داری با یکدیگر نداشت.

نتیجه‏گیری: به نظر ‌می‌رسد با افزایش سن عملکرد آزمونی‌ها در آزمون کیفیت بازنمایی واجی بهتر می‌شود و جنس روی کیفیت بازنمایی‌های واجی تأثیری ندارد.


سهیلا شایان مهر، جمیله فتاحی، سید علی‏اکبر طاهایی، شهره جلایی،
دوره 23، شماره 3 - ( 5-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: تعداد رقیب‏های ممکن برای هر کلمه که ابتدای آنها با هم مشابه است «عدد کوهورت» نام دارد. علی‏رغم اهمیت تعداد و ویژگی‏های رقیب‏ها در شناسایی کلمه، در هیچ یک از آزمون های ساخته شده برای زبان فارسی عامل عدد کوهورت در انتخاب کلمه در نظر گرفته نشده است. هدف مطالعه کنونی، معرفی نقش عدد کوهورت در شناخت کلمه و سپس محاسبۀ عدد کوهورت برای کلمات دوهجایی پربسامد زبان فارسی بود.

روش بررسی: پس از تهیۀ پیکرۀ واژه‏های پر بسامد زبان فارسی و استخراج کلمات دوهجایی آنها، عدد کوهورت هر یک از کلمه‏های دوهجایی از فرهنگ فارسی عمید محاسبه شد. به این ترتیب یک فهرست کامل از کلمات دوهجایی پر بسامد مشتمل بر ۴۱۲۱ واژه به همراه مقدار کوهورت برای هر یک از کلمات به‏دست آمد.

یافته‏ها: مقادیر کوهورت کلمات محدوده‏ای از صفر تا ۸۷ را شامل شدند. نیمی از کلمات مورد بررسی عدد کوهورت بالای ۱۴ و نیمی عدد کوهورت زیر ۱۴ داشتند.

نتیجه‏گیری: عدد کوهورت بر سرعت و دقت تصمیم‏گیری درکی کلمه تأثیر دارد. کلمات فارسی از نظر متغیر کوهورت وزن یکسانی ندارند. از این رو برای طراحی مواد آزمونی کنترل شده‏تر در ساخت انواع مختلف آزمون‏های شنوایی، می‏توان عامل عدد کوهورت را نیز در کنار سایر عوامل مؤثر در نظر داشت.


ناهید جلیله‏وند، محمد کمالی، مهدیه توکلی، زهره محمودی، منصور امیری، شهرام هادوی، مهنا جوانبخت،
دوره 23، شماره 3 - ( 5-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: طی رشد گفتار، کاهش خوشه یکی از فرآیندهای واجی معمول در گفتار کودکان است. کودکان توانایی تولید برخی از خوشه‏ها را از دو سالگی شروع می‏کنند اما توانایی در تولید انواع خوشه‏ها تا نه سالگی ادامه می‏یابد. هدف این مطالعه بررسی توانایی کودکان فارسی‏زبان در تولید خوشه در کلمات تک‏هجایی با ساختار CVCC است.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی‏ـ‏مقایسه ای ، ۲۰۰ کودک طبیعی سه تا شش ساله فارسی‏زبان از مهدهای کودک شهر تهران برای تولید ۱۹ خوشۀ حاوی هم‏خوان‏های سایشی، سایشی‏ـ‏انسدادی، انسدادی، روان و خیشومی در ۳۸ کلمه تک‏هجایی با ساختار CVCC مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص روایی محتوایی کلمات بالاتر از ۸۰/۰ و ضریب آلفای کرونباخ برای دو نیمه ۹۱/۰ بود.

یافته‏ها: بیش از ۷۵ درصد از کودکان سه ساله توانایی تولید خوشه‏های /rs/ ،/xm/ ،/xl/ و /bz/ را داشتند. متغیر سن با متغیر امتیاز تولید درست کلمات همبستگی مثبت داشت(p=۰/۰۰۱) و با متغیر تعداد کلمات دارای فرایند کاهش خوشه همبستگی منفی داشت(p=۰/۰۰۱).

نتیجه‏گیری: کودکان طبیعی سه ساله فارسی‏زبان در تولید کلمات دارای خوشۀ دو هم‏خوانی، ممکن است فرآیند کاهش خوشه به‏کار ببرند اما این فرایند با افزایش سن کاهش می‏یابد به‏طوری که اغلب کودکان شش ساله توانایی تولید خوشه‏های دو هم‏خوان را دارا هستند. جایگاه تولید هم‏خوان‏ها، بیش از شیوۀ تولید آنها در تولید درست خوشۀ دو هم‏خوانی نقش دارد.


عبدالله موسوی، بهاره خاورغزلانی، یونس لطفی، سعیده مهرکیان، عنایت‏الله بخشی، بهروز محمودی بختیاری،
دوره 23، شماره 4 - ( 7-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی مشکلاتی در ذخیرۀ واجی دارند. عملکرد ذخیرۀ واجی که بخش واج‏شناختی حافظۀ فعال را تشکیل می‏دهد، نمود دقیق توالی گفتار است ، بنابراین ارزیابی حافظۀ فعال واج‏شناختی در کودکان فوق حائز اهمیت است. آزمون تکرار ناکلمه یکی از روش‏های ارزیابی حافظۀ فعال واج‏شناختی است. هدف از این پژوهش، ساخت آزمون تکرار ناکلمه و تعیین روایی و پایایی آن برای بررسی ظرفیت حافظۀ فعال واج‏شناختی در کودکان فارسی زبان بود.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای، ۴۰ ناکلمه براساس معیارهای ساخت ناکلمه با نظر زبان‏شناس ساخته شد و در ۵۳ پسر و ۴۷ دختر در محدودۀ سنی ۷ تا ۱۰ سال اجرا شد. به‏منظور تعیین روایی محتوا، ناکلمه‏های ساخته شده توسط صاحب ‎ نظران مورد بررسی و اظهار نظر قرار گرفت. برای بررسی روایی سازه همبستگی نتایج آزمون تکرار ناکلمه با دو آزمون یادآوری مستقیم اعداد و یادآوری وارونه اعداد سنجیده شد. همچنین به‏منظور بررسی پایایی، این آزمون دوبار و با فاصلۀ زمانی اجرا شد.

یافته‏ها: مقدار روایی محتوایی در این پژوهش ۵/۹۵ با انحراف معیار ۲ به‏دست آمد. بین نتایج آزمون تکرار ناکلمه و آزمون یادآوری مستقیم اعداد و یادآوری وارونۀ اعداد ضریب همبستگی به‏ترتیب ۷۶/۰ و ۷۵/۰ بود . بین اجراهای متوالی آزمون تکرار ناکلمه، ضریب همبستگی ۸/۰ مشاهده شد(p=۰/۰۰۱).

نتیجه‏گیری: نتایج نشان می ‎ دهد که آزمون تکرار ناکلمۀ ساخته شده می‏تواند برای شناسایی اختلالات واجی در کودکان ۷ تا ۱۰ سال فارسی‏زبان مورد استفاده قرار گیرد.


طلیعه ظریفیان، یحیی مدرسی، لعیا غلامی تهرانی، مهدی دستجردی کاظمی، مهیار صلواتی،
دوره 23، شماره 4 - ( 7-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: داده‏های حاصل از ارزیابی واجی بخشی از پروتکلی است که آسیب‏شناسان گفتار و زبان اغلب برای بررسی مهارت‏های ارتباطی کودکان به آن رجوع می‏کنند. هدف پژوهش حاضر انطباق نسخه فارسی آزمون ارزیابی تشخیصی واجی در کودکان فارسی‏زبان و بررسی روایی و پایایی آن بود.

روش بررسی: نسخه فارسی آزمون واجی روی ۳۸۷ کودک سه تا شش ساله تک‏زبانه فارسی‏زبان که از مهدکودک‏های شمال غرب تهران انتخاب شده بودند، اجرا شد. روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی نسخه فارسی آزمون واجی توسط آسیب‏شناسان گفتار و زبان و زبان‏شناسان بررسی شد. روایی سازه از طریق بررسی همگرایی آراء آسیب‏شناسان گفتار و زبان و نتایج آزمون واجی در تشخیص کودکان با و بدون اختلال واجی و پایایی آزمون از طریق آزمون‏ـ‏بازآزمون و دوبار نمره‏گذاری توسط دو ارزیاب مستقل ارزیابی شد.

یافته‏ها: روایی محتوایی گویه‏ها و شاخص روایی محتوایی کل آزمون در حد مطلوب برآورد شد (به‏ترتیب ۷۱/۹۴ و ۳۵/۹۷). مقایسه نتایج حاصل از آزمون واجی و نظر متخصصان در تشخیص دو گروه با و بدون اختلال واجی از همگرایی مطلوبی برخوردار بود (ضریب هبستگی اسپیرمن ۷۶/۰ و ضریب توافق کاپا ۷۳/۰). درصد توافق آوانگاری و تحلیل الگوهای خطا در آزمون‏ـ‏بازآزمون بین ۲۷/۸۶ تا ۱۰۰ درصد و برای دوبار نمره‏دهی توسط دو ارزیاب مستقل بین ۲۸/۹۴ تا ۱۰۰ درصد بود.

نتیجه‏گیری: مبتنی بر نتایج مطالعۀ حاضر به نظر می‏رسد نسخه فارسی آزمون واجی می‏تواند به‏عنوان یک ابزار روا و قابل قبول در بررسی مهارت‏های واجی کودکان فارسی‏زبان به‏کار گرفته شود.


مریم ملکیان، طاهره‏سیما شیرازی، طلیعه ظریفیان، پوریا رضاسلطانی،
دوره 23، شماره 4 - ( 7-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: تعریف واژه یکی از مهارت‌های پیچیدۀ زبانی است که آگاهی فرازبانی و سواد، نقش مهمی در آن دارند. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسۀ رشد جنبۀ محتوایی تعریف واژه در کودکان ۵/۴ تا ۵/۷ ساله انجام شد.

روش بررسی: این پژوهش از نوع مقطعی و توصیفی‏ـ‏تحلیلی بود. آزمودنی‌ها شامل ۱۰۷ دختر و پسر بودند که در رده‏های سنی اول (۶۵-۵۴ ماه)، دوم (۷۷-۶۶ ماه) و سوم (۹۰-۷۸ ماه) به شیوۀ نمونه‏گیری چند مرحله‌ای، از مهدکودک‌ها و مدارس مناطق ۱، ۷ و ۱۷ تهران انتخاب شدند. تکلیف تعریف واژه روی آن‌ها انجام شد. پایایی تکلیف تعریف واژه به روش همبستگی نمرات دو ارزشیاب مستقل و روایی آن به‏صورت محتوایی بررسی شده است. برای تحلیل از روش‌های آماری کروسکال والیس و من‏ویتنی ‎ یو استفاده شد.

یافته‌ها: با افزایش سن، میانگین نمرۀ جنبۀ محتوایی تعریف واژه افزایش معنی‏داری پیدا کرد(p=۰/۰۰۱). البته افزایش میانگین نمرۀ جنبۀ محتوایی در گروه سنی دوم و سوم، اختلاف معنی‏داری نداشت. بیشترین پاسخ مورد استفاده در همۀ سنین، پاسخ عملکردی بود. همچنین با افزایش سن، میزان استفاده از پاسخ خطا(p=۰/۰۰۲) و عینی(p=۰/۰۰۳) به‏طور معنی‏داری کاهش یافت و در مقابل، درصد استفاده از پاسخ ترکیبی نوع دوم افزایش معنی‏داری داشت(p<۰/۰۰۱).

نتیجه‏گیری: با افزایش سن، کیفیت تعریف‏ها از نظر محتوایی بهبود می‌یابد و تعریف‏ها از پاسخ‌های عینی و عملکردی به سمت تعریف‏های ترکیبی نوع دوم پیش می‌روند.


نویده شاکری، زهرا سلیمانی، طلیعه ظریفیان، محمد کمالی،
دوره 23، شماره 5 - ( 9-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: رشد آگاهی واج‏شناختی در برخی کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار با مشکل همراه است، از این رو هدف این مطالعه بررسی ارتباط آگاهی واج‏شناختی و فرآیندهای واجی در کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار بود.

روش بررسی: این مطالعۀ مقطعی روی ۲۱ کودک پنج سالۀ مبتلا به اختلال صدای گفتار انجام شد. کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار از کلینیک‏های دانشگاه علوم پزشکی تهران به روش نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند. مهارت‏های زبانی، تولیدی، عملکرد حرکتی‏ـ‏دهانی و آگاهی واج‏شناختی این کودکان به‏ترتیب با استفاده از آزمون رشد زبان‏ـ۳، آزمون تشخیصی آوایی و واجی برای کودکان سه تا شش سالۀ فارسی‏زبان و آگاهی واج ‎ شناختی ارزیابی شد. داده‏ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن مورد تحلیل قرارگرفتند.

یافته‏ها: ضریب همبستگی فرآیندهای واجی غیرطبیعی با خرده‏آزمون‏های تجانس(p=۰/۰۰۵)، قافیه(p=۰/۰۰۹)، ترکیب(p=۰/۰۰۶)، شناسایی واج آغازین یکسان(p=۰/۰۰۷) و شناسایی واج پایانی یکسان(p=۰/۰۰۷) معنی‏دار بود. همچنین ارتباط معنی‏داری بین همبستگی فرآیندهای واجی غیرطبیعی در سطح واج با خرده‏آزمون‏های تجانس(p=۰/۰۰۱)، قافیه(p=۰/۰۰۸)، ترکیب(p=۰/۰۲۹)، شناسایی واج آغازین یکسان(p=۰/۰۰۷) و شناسایی واج پایانی یکسان(p=۰/۰۰۳) وجود داشت. سطح معنی‏داری کمتر از ۰۵/۰ در نظر گرفته شده است.

نتیجه‏گیری: بین مهارت‏های آگاهی واج‏شناختی کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار با فرآیندهای واجی ارتباط وجود دارد به‏ویژه در کودکانی که از فرآیندهای واجی غیرطبیعی در سطح واج در گفتار خود بیشتر استفاده می‏کنند.


محمد ابراهیم مهدوی، جعفر آقازاده، سید علی‏اکبر طاهایی، فاطمه حیران، علیرضا اکبرزاده باغبان،
دوره 23، شماره 6 - ( 11-1393 )
چکیده

زمینه و هدف: زیرآزمون شنوایی دایکوتیک یکی از اجزای مهم مجموعه آزمون پردازش شنوایی کودکان و بزرگسالان به‌شمار می‌رود. آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی در پاسخ به ضعف حساسیت آزمون اعداد دایکوتیک دو جفتی به ناقرینگی گوشی ناهنجار در شنوایی دایکوتیک ساخته شده است. مطالعۀ حاضر با هدف ساخت نسخۀ فارسی این آزمون و ارزیابی اولیۀ آن انجام شد.

روش بررسی: با ضبط اعداد یک تا ده (به‏جز عدد دوهجایی چهار) فارسی در استودیو و تنظیم مشخصات شدتی و زمانی امواج، نسخۀ فارسی آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی مطابق با نسخۀ انگلیسی آن ساخته شد. آزمون در سطح ۵۵ دسی‌بل HL روی ۵۰ نفر (به نسبت مساوی از هر دو جنس) راست‌دست ۱۸ تا ۲۵ سال با سطح شنوایی ۱۵ دسی‌بل HL یا کمتر در فرکانس‌های ادیومتریک انجام شد.

یافته‌ها: میانگین امتیاز گوش راست، گوش چپ و برتری گوش راست در افراد مورد مطالعه به‏ترتیب ۳/۹۴ درصد با انحراف معیار ۳/۵، ۸/۸۴ درصد با انحراف معیار ۷/۷ و ۵/۹ درصد با انحراف معیار ۷ درصد به‌دست آمد. ۶۰ درصد از افراد نتیجۀ بهنجار، ۲۴ درصد ضعف یک ‎ گوشی و ۱۶ درصد ضعف دوگوشی نشان دادند.

نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد نسخۀ فارسی آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی می‌تواند همانند آزمون اصلی خود ناقرینگی گوشی، ضعف‌های یک ‎ طرفه و دوطرفه را در شنوایی دایکوتیک نشان دهد.



صفحه 1 از 2    
اولین
قبلی
1
 

شنوایی شناسی - دانشگاه علوم پزشکی تهران Bimonthly Audiology - Tehran University of Medical Sciences
Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License which allows users to read, copy, distribute and make derivative works for non-commercial purposes from the material, as long as the author of the original work is cited properly.

Persian site map - English site map - Created in 0.07 seconds with 48 queries by YEKTAWEB 4657