---

زمینه و هدف: گفتار به‏عنوان یک پدیدۀ حرکتی مستلزم توانایی در انجام حرکات تکرارشونده و سریع اندام‏های گویایی است و در نتیجه برای تولید آن مهارت‏هایی ظریف و دقیق مورد نیاز است. توانبخشی مهارت‏های حرکتی در تسریع روند درمان اختلالات تولید، به‏ویژه با منشأ واج‏شناختی، مؤثر است. از این‏رو این مطالعه با هدف مقایسۀ مهارت‏های حرکتی کودکان 5 ساله مبتلا به اختلالات تولیدی واج‏شناختی و آواشناختی انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه 32 کودک 5 ساله مبتلا به اختلال تولید، شامل 16 مورد با منشأ واج‏شناختی و 16 مورد با منشأ آواشناختی بررسی شدند. ابتدا قسمتی از آزمون زبانی TOLD جهت بررسی مهارت‏های زبانی انجام شد. جهت تشخیص اختلالات واج‏شناختی و آواشناختی از آزمون‏های تولید، وپمن، دیادوکوکینزیس و تولید تصویری استفاده شد. سپس این کودکان به‏وسیله مقیاس رشدی‏ـ‏حرکتی اوزرتسکی ارزیابی شدند.
یافته‏ها: میانگین امتیاز کل مهارت‏های حرکتی کودکان مبتلا به اختلال واج‏شناختی 79/1 با انحراف معیار 57/0 بود که به‏طور معنی‏داری کمتر از میانگین امتیاز کل (29/2 با انحراف معیار 46/0) گروه آواشناختی بود(p=0/006).
نتیجه‏گیری: یافته‏های این مطالعه حاکی از آن است که کودکان مبتلا به اختلال تولیدی دارای مهارت‏های حرکتی ضعیف هستند که احتمالاً با اختلال تولید با منشأ واج‏شناختی ارتباط دارد. این یافته‏ها ضرورت نیاز به توجه و تمرین بیشتر بر روی مهارت‏های حرکتی در کودکان مبتلا به اختلالات تولیدی را نشان می‏دهند.

---

زمینه و هدف: تعیین مهارت‏های شنوایی کودکان کم‏شنوا توسط آزمونی معتبر قبل از شروع تربیت شنوایی حائز اهمیت است. هر چند آزمون‏های متنوع غیرفارسی و نیز آزمون‏های محدود فارسی برای سنین 5 سال به بالا موجود است، اما آزمون معتبری برای تعیین مهارت‏های شنوایی کودکان کم‏شنوای کمتر از 5 سال در تربیت شنوایی موجود نیست. بر این اساس، هدف از این پژوهش ساخت آزمونی به‏عنوان ابزار اندازه‏گیری این مهارت‏های کودکان کم‏شنوای 4-3 ساله بود.
روش بررسی: این مطالعه از نوع ساخت آزمون است که در آن آزمونی برای تعیین مهارت‏های شنوایی کودکان کم‏شنوای 4-3 ساله ساخته شد و آزمون توانا نام گرفت. چارچوب کلی آن را چهار زیرآزمون آگاهی از وجود صدا، تمایزگذاری، شناسایی اصوات و درک جمله تشکیل می‏دهد که برای ساخت آن از مجموعه واژگان کودکان 4-3 ساله شنوا و کم‏شنوا استفاده شد. اعتبار محتوایی آن توسط هفت صاحب‏نظر از طریق پرسش‏نامه به‏دست آمد. زیرآزمون‏های اول تا چهارم آزمون توانا به‏ترتیب حاوی 10، 10، 8 و 6 یعنی جمعاًً 34 ماده آزمون می‏باشد.
یافته‏ها: اعتبار محتوایی زیرآزمون‏های آزمون توانا به‏ترتیب 100 درصد، 83 درصد، 96 درصد و 95 درصد و کل آزمون 94 درصد به‏دست آمد. میانگین زمان اجرای آزمون 82 دقیقه بود.
نتیجه‏گیری: اعتبار محتوایی آزمون توانا با 94 درصد، در مقایسه با آزمون مدرس (97%) و آزمون مظاهریزدی (88%)، از نظر آماری قابل اعتماد است.

---

زمینه و هدف: پردازش زمانی، که شامل وضوح، ترتیب، تجمع و پوشش زمانی می­باشد مؤلفۀ اصلی توانایی­های پردازش شنیداری است. نتیجۀ تحقیقات در مورد پردازش زمانی در افراد موسیقی­دان و غیرموسیقی­دان برتری موسیقی­دانان را نسبت به دیگر افراد در مبحث تمایز زمانی نشان می­دهد. در این مطالعه پردازش زمانی در افراد موسیقی­دان و غیر­موسیقی­دان با شنوایی هنجار با آزمون فاصله در نویز مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: این مطالعۀ هم­گروهی هم­زمان غیرمداخله­ای روی 24 فرد موسیقی­دان با میانگین سنی 3/25 سال و 24 فرد غیرموسیقی­دان با میانگین سنی 5/24 سال دارای شنوایی هنجار با شرایط سنی و جنسی مشابه در دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفت. پس از انجام آزمون فاصله در نویز، آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ­های صحیح افراد استخراج شد و با آزمون ناپارامتری من­ویتنی­یو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته­ها: بین درصد پاسخ­های صحیح و آستانۀ تقریبی دو گروه مورد و شاهد اختلاف معنی­داری مشاهده شد(p<0/001)، در حالی که بین درصد پاسخ­های صحیح و آستانۀ تقریبی دو جنس در هر دو گروه مورد و شاهد اختلاف معنی­داری به­دست نیامد(p>0/05).
نتیجه­گیری: کمتر بودن مقدار آستانۀ تقریبی و بیشتر بودن میزان درصد پاسخ­های صحیح افراد موسیقی­دان نسبت به افراد غیرموسیقی­دان نشان­دهندۀ پردازش زمانی شنوایی سریع­تر در این افراد بود که می­تواند ناشی از تربیت موسیقایی سیستم شنوایی مرکزی آنها باشد.

---

زمینه و هدف: اختلال یادگیری که به گروهی ناهمگن از اختلال‏ها اشاره دارد و ممکن است با مشکل در شنیدن، خواندن، نوشتن یا توانایی ریاضی بروز یابد. این کودکان به‏خاطر مشکل ناکارایی توجه در کلاس با مشکلات تحصیلی زیادی روبه‏رو می‏گردند. این پژوهش با هدف مقایسه توجه شنیداری در این گروه از کودکان با گروه عادی انجام گرفته است.
روش بررسی: تعداد 27 دانش‏آموز پسر مبتلا به اختلال یادگیری 9-7 ساله به‏صورت غیراحتمالی ساده از بین نمونه‏های در دسترس انتخاب شدند، و 27 دانش‏آموز پسر عادی به‏عنوان گروه شاهد وارد این پژوهش شدند. جهت بررسی توجه شنیداری، انتخابی و تقسیم شده، به‏ترتیب از آزمون‏های گفتار در نویز فارسی و اعداد دایکوتیک استفاده شد.
یافته‏ها: میانگین امتیاز گفتار در نویز در مقایسه هر دو گوش گروه مبتلا به اختلال یادگیری، در سنین 7 و 8 سال، اختلاف معنی‏دار با میانگین امتیاز در گروه عادی نشان نداد(p>0/05). در مقایسه بین 9 ساله‏ها تنها در گوش راست میانگین امتیاز دانش‏آموزان عادی بیشتر بود(p=0/033). در اعداد دایکوتیک، بین میانگین امتیازها در گوش راست بین دو گروه تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p>0/05). اما در سنین 7 و 8 سال در گوش چپ میانگین امتیاز دانش‏آموزان عادی بیشتر بود(p<0/05).
نتیجه‏گیری: در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در نسبت سیگنال به نویز مطلوب، توجه شنیداری انتخابی متأثر نمی‏شود لیکن به نظر می‏رسد توجه شنیداری تقسیم‏شده به‏دلیل عدم رشد کامل سیستم شنوایی مرکزی و یا اختلال پردازش شنیداری مرکزی متأثر می‏گردد.

---

زمینه و هدف: مطالعۀ زبان و شناسایی دقیق و سریع اختلالات و درمان آن از اولویت بالایی برای متخصصان برخوردار است. یکی از روش‏های بررسی سریع ساختار زبانی، روش تکرار جمله است که جهت اجرا و تجزیه و تحلیل، سریع‏تر از دیگر روش‏ها است. هدف از این پژوهش ساخت آزمون تکرار جمله برای اندازه‏گیری ساختار دستور زبان کودکان 5/2 تا 4 ساله و تعیین روایی و پایایی آن بود.
روش بررسی: در چند مرحله، با کمک آسیب‏شناس گفتار و زبان و زبان‏شناس، جملاتی مخصوص کودکان 5/2 تا 4 ساله تهیه شد. با نظرسنجی از 10 نفر از استادان، روایی محتوایی جملات بررسی شد. از بین این جملات 41 جمله که دارای روایی بالای 80 درصد بودند به‏عنوان جملات آزمون انتخاب شد. سپس تصاویر مناسب با جملات تهیه گردید و دوباره نظرسنجی انجام شد. 72 کودک (دختر و پسر) در سه گروه سنی شامل 5/2 تا 3، 3 تا 5/3، 5/3 تا 4 سال، در این آزمون شرکت کردند. پایایی به‏روش آزمون‏ـ‏بازآزمون به فاصله 2 هفته برای همان 72 کودک اجرا شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوایی جملات نهایی آزمون 80 درصد به‏دست آمد. میزان تکرارپذیری نسبی کل آزمون 95/0 و خطای معیار اندازه‏گیری آزمون برابر با 45/7 به‏دست آمد. همچنین تفاوت بین میانگین‏های امتیاز کسب شده از جملات آزمون بین گروه‏های سنی مورد مطالعه معنی‏دار بود(p=0/014 ,p<0/001 ,p<0/001).
نتیجه‏گیری: آزمون تکرار جمله روشی سریع برای اندازه‏گیری ساختار دستور زبان کودکان 5/2 تا 4 ساله فارسی‏زبان می‏باشد. همچنین آزمون از لحاظ محتوایی، روا بوده و پایایی بسیار بالایی دارد.

---

زمینه و هدف: مطالعات انجام شده از دهه 1900، اختلاف کودکان کم‏شنوای شدید و عمیق با کودکان هنجار در طیف گسترده‏ای از تمرینات حرکتی، به‏ویژه حفظ تعادل را نشان داده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی مهارت‏های تعادلی ایستا و پویا در کودکان کم‏شنوای شدید تا عمیق مادرزاد و مقایسۀ آن با کودکان هنجار هم سن صورت گرفت.
روش بررسی: بررسی مقطعی حاضر روی 30 کودک کم‏شنوای شدید تا عمیق و 40 کودک هنجار 10-6 ساله انجام شد. ارزیابی مهارت‏های تعادلی با زیرآزمون تعادلی نه مرحله‏ای، نسخه دوم آزمون قابلیت حرکتی بروئینینکس‏ـ‏اوسرتسکی انجام شد.
یافته‏ها: کودکان کم‏شنوا در هفت مرحله از آزمون، درصد ردی از 7/16 تا 0/100 درصد و گروه هنجار تنها در سه مرحله آزمون، درصد ردی از 5/2 تا 5/57 درصد داشتند که اختلاف آنها معنی‏دار بود(p<0/0001). بین دو گروه در دو مهارت ایستادن روی یک پا با چشم‏های بسته روی زمین و سپس روی تخته تعادلی، تفاوت معنی‏داری مشاهده شد(p<0/0001).
نتیجه‏گیری: به نظر می‏رسد رشد مهارت‏های تعادلی ایستا نسبت به مهارت‏های پویا، دیرتر به وقوع می‏پیوندد. از آنجا که کودکان کم‏شنوای شدید تا عمیق نسبت به کودکان هنجار، در هر دو مهارت‏های تعادلی ایستا و پویا ضعیف‏تر عمل می‏کنند، ارزیابی رفتاری مهارت‏های تعادلی می‏تواند به شناسایی اختلالات تعادلی کمک نماید.

---

زمینه و هدف: آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی در تشخیص نقایص آن و کشف تفاوت عملکرد حافظۀ دو نیمکره کاربرد دارد. پژوهش حاضر با هدف ساخت نسخۀ فارسی این آزمون و بررسی نتایج آن در افراد هنجار 18 تا 25 سال از دو جنس، انجام شد.
روش بررسی: نسخۀ فارسی آزمون حاضر همانند نسخۀ مرجع از 18 فهرست 10 واژه‏ای تشکیل شده است که در ارائۀ دایکوتیک، عکس واژه گوش مورد آزمون به‏طور هم‏زمان در گوش مقابل ارائه می‏شود. پس از انتخاب مواد آزمون براساس معیارهای مورد نظر و ساخت فهرست‏ها، روایی محتوای آزمون با نظرسنجی از هشت کارشناس خبره محاسبه و نظرات آنها در فهرست‏ها اعمال گردید. سپس کلمات هر فهرست به‏صورت دایکوتیک روی لوح فشرده ضبط شد. در ادامه، مطالعۀ مقطعی حاضر روی 110 فرد هنجار راست دست (55 زن و 55 مرد) در محدودۀ سنی 18 تا 25 سال با میانگین سنی 3/21 سال و انحراف معیار 7/1، اجرا و امتیازهای افراد در فرم‏های تهیه شده ثبت گردید.
یافته‏ها: بین میانگین امتیازهای افراد در 18 فهرست تهیه شده، از نظر آماری تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p=0/983). متوسط شاخص روایی محتوا در 18 فهرست آزمون معادل 96/0 درصد به‏دست آمد، و میانگین امتیازهای اجرای دایکوتیک آزمون برابر 5/6 با انحراف معیار 0/1 بود.
نتیجه‏گیری: براساس نتایج به‏دست آمده، نسخۀ فارسی آزمون حاضر از روایی محتوایی خوبی برخوردار است، و می‏تواند در تشخیص نقایص حافظه شنوایی‏ـ‏‏کلامی مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: حافظه فعال واج‏شناختی یک عامل مهم در رشد گفتار و زبان و اختلالات مرتبط می‏باشد. این نوع از حافظه با تکرار ناکلمه ارزیابی می‏شود. هدف از پژوهش حاضر تهیه آزمون تکرار ناکلمه به‏منظور بررسی ظرفیت حافظه فعال واج‏شناختی، و تعیین روایی و پایایی آن می‏باشد.
روش بررسی: این مطالعه به‏روش مقطعی انجام گرفته است. ابتدا 60 واژه براساس ساخت‏های آوایی رایج در زبان فارسی انتخاب شد. این واژه‏ها همراه با ناکلمه‏هایی که با تغییر یک یا دو واج از آنها ساخته شده بود، برای انتخاب و تعیین روایی محتوایی به صاحب‏نظران داده شد. براساس نظر آنها 25 ناکلمه انتخاب شد. این ناکلمه‏ها توسط یک آزمونگر و در طی دو مرحله برای بررسی ثبات آزمون اجرا شد. جمعیت مورد مطالعه 16 پسر و 14 دختر چهار تا چهار سال و یازده ماه بودند که به‏صورت آسان و غیرتصادفی از مهدکودک‏های منطقه دو و شش شهر تهران انتخاب شدند. امتیاز تکرار ناکلمه در کودکان تعیین شد و با آزمون ضریب همبستگی پیرسون مورد تجریه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته‏ها: نتایج نشان می‏دهد که 25 ناکلمه در نظر گرفته در این آزمون دارای روایی محتوایی هستند. بین اجراهای متوالی نیز ضریب همبستگی 76/0 در سطح معنی‏داری(p<0/001) وجود دارد.
نتیجه‏گیری: این یافته‏ها نشان می‏دهد آزمون تکرار ناکلمه از روایی و پایایی بالایی برخوردار است.

---

زمینه و هدف: پردازش زمانی که شامل وضوح، ترتیب، تجمع و پوشش زمانی است، مؤلفه اصلی توانایی‌های پردازش شنوایی است که اهمیت ویژه‏ای در درک اصوات پیچیده مانند گفتار و موسیقی دارد. نتیجه پژوهش‏ها در مورد پردازش زمانی در افراد نابینا برتری آنها را نسبت به دیگر افراد در مبحث تمایز زمانی نشان می‏دهد. هدف از این مطالعه مقایسۀ پردازش زمانی در افراد بینا و نابینا با شنوایی هنجار توسط آزمون فاصله در نویز بود.
روش بررسی: این پژوهش توصیفی‏ـ‏تحلیلی غیرمداخله‌ای روی 22 نابینای مادرزاد، 11 زن و 11 مرد، با میانگین سنی 22/26 سال و 22 فرد بینا، 11 زن و 11 مرد، با شنوایی هنجار با میانگین سنی 04/24 سال در دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. پس از انجام آزمون فاصله در نویز، آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ‏های درست افراد استخراج شده و با آزمون ناپارامتری من‏ـ‏ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‏ها: بین میانگین درصد پاسخ‏های درست و میانگین آستانۀ تقریبی در گروه مورد و شاهد اختلاف معنی‏داری مشاهده شد(p<0/05) در حالی که نتایج هر دو جنس در دو گروه مورد و شاهد اختلاف معنی‏داری نشان نداد(p>0/05).
نتیجه‏گیری: کمتر بودن مقدار آستانۀ تقریبی و بیشتر بودن میزان درصد پاسخ‏های درست افراد نابینا نسبت به افراد بینا نشان‏دهندۀ پردازش زمانی سریع‏تر در افراد نابینا احتمالاً به‏دلیل ساخت‏پذیری عصبی جبرانی به دنبال محرومیت از بینایی است.

---

زمینه و هدف: آسیب ویژۀ زبانی یکی از شایع‏ترین اختلالات زبانی دوران رشد کودکان است که در مطالعات زبان فارسی کمتر به آن پرداخته شده است. هدف این پژوهش بررسی تفاوت برخی ویژگی‏های صرفی‏ـ‏‏نحوی گفتار و دیگر مهارت‏های زبانی کودکان فارسی زبان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی با کودکان هنجار هم سن بود. علاوه بر آن، قابلیت کاربرد نسخۀ فارسی آزمون رشد زبان‏ـ‏3 به‏عنوان ابزاری برای شناسایی کودکان فارسی زبان مبتلا به این اختلال مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: در این مطالعۀ مقطعی، نتایج حاصل از آزمون رشد زبان‏ـ‏3 و تحلیل نمونه‏های گفتاری توصیفی 13 کودک 5 تا 7 ساله مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی با 13 کودک هنجار مورد مقایسه قرار گرفتند.
یافته‏ها: یافته‏ها نشان می‏دهد که بین امتیازهای گروه مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی و گروه شاهد در تمامی جنبه‏های زبانی مورد بررسی آزمون رشد زبان‏ـ3 تفاوت معنی‏داری وجود داشت(p<0/001)؛ کودکان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی میانگین طول گفتۀ پایین‏تری داشتند(p<0/001) و نسبت به همتایان سنی خود، به میزان کمتر از واژگان دستوری گفتار استفاده می‏کردند(p=0/002).
نتیجه‏گیری: همانند کودکان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی در دیگر زبان‏ها، تمامی عملکردهای زبانی کودکان فارسی زبان مبتلا به این اختلال، پایین‏تر از عملکرد مورد انتظار برای سن آنها است. به‏علاوه، به نظر می‏رسد که بتوان از نسخۀ فارسی آزمون رشد زبان‏ـ3، برای شناسایی کودکان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی در زبان فارسی به نحوی که قابل مقایسه با کودکان مبتلا در دیگر زبان‏ها باشند استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: ارتباط انسان شامل رفتارهای کلامی و غیرکلامی است. رفتار غیرکلامی یا زبان بدن شامل حالت چهره، جسچر، تماس چشمی، وضعیت بدن و نوای گفتار است. نوای گفتار، رفتاری است که بخش مهمی از اطلاعات معنایی و عاطفی را به شنونده منتقل می‏کند. با توجه به این ‌که در ایران آزمونی برای ارزیابی درک نوای گفتار وجود ندارد، تصمیم گرفته شد آزمونی متناسب با فرهنگ و زبان فارسی طراحی شده و روایی و پایایی آن تعیین شود.
روش بررسی: این مطالعه از نوع ساخت آزمون است. 73 جمله، توسط 22 دوبلر با هشت لحن بیان شد و 6582 جمله ضبط شد. برای بررسی روایی محتوایی صداها، 200 دانشجو در رده سنی 18 تا 30 سال و یک متخصص صدا، به موارد ضبط شده گوش دادند. از بین 6582 صدا، حالت عاطفی 1473 صدا، مورد توافق کامل شنوندگان بود. سپس 1473 صدا در اختیار یک متخصص صدا (مدیر دوبلاژ) قرار گرفت و در نهایت، 169 صدا جهت آزمون انتخاب گردید. آزمون درک نوای گفتار با چهار زیرآزمون تمایز نوای زبانی، تمایز نوای عاطفی، نامیدن نوای گفتار، نامیدن متناقض‏ها ساخته شد. پایایی آزمون روی 32 فرد بهنجار (18 تا 60 سال) تعیین گردید.
یافته‏ها: آزمون درک نوای گفتار دارای روایی محتوایی 100 درصد و پایایی 94 درصد بود و ضریب همبستگی آن 89 درصد بود(p=0/000).
نتیجه‏گیری: آزمون دارای روایی و پایایی مطلوبی است. و برای ارزیابی مهارت درک نوای گفتار در زبان فارسی مناسب است.

---

زمینه و هدف: اسکلروز متعدد یک بیماری نورولوژیک است که سیستم عصبی مرکزی را درگیر می‌کند. بررسی‌ها نشان داده‌اند که نتایج آزمون‏های رفتاری شنوایی مرکزی نظیر رهایی از ماسکینگ یا اختلاف سطح پوشش در بیماری اسکلروز متعدد متأثر می‌گردند. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسۀ میزان اختلاف سطح پوشش در افراد مبتلا به بیماری اسکلروز متعدد با افراد هنجار است.
روش بررسی: این مطالعۀ مقطعی غیرمداخله‌ای روی 32 فرد مبتلا به اسکلروز متعدد دارای شنوایی هنجار در محدودۀ سنی 20 تا 50 ساله و 32 فرد هنجار با شرایط سنی و جنسیتی مشابه در دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. آزمون اختلاف سطح پوشش روی آنها انجام شد.
یافته‌ها: میانگین اختلاف سطح پوشش در دو گروه هنجار و افراد مبتلا به اسکلروز متعدد تفاوت معنی‌داری نشان داد(p<0/01) در حالی که از نظر جنسیت اختلاف معنی‏داری بین میانگین میزان اختلاف سطح پوشش در دو گروه مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: استفاده از آزمون اختلاف سطح پوشش در مجموعه آزمون‏های تشخیص افتراقی بیماری اسکلروز متعدد برای ارزیابی اختلالات شنوایی و همچنین کنترل روند توانبخشی این بیماران مفید است.

---

زمینه و هدف: حافظۀ شنوایی، اساس رشد مهارت‏های زبانی و فرآیند یادگیری است. هدف از پژوهش حاضر بررسی روند حافظه و یادگیری شنوایی‏ـ‏کلامی در زنان جوان 18 تا 30 سال با استفاده از نسخۀ فارسی آزمون حافظه و یادگیری شنوایی‏ـ‏کلامی ری بود.
روش بررسی: مطالعۀ توصیفی و مقطعی حاضر روی 70 زن هنجار در محدودۀ سنی 18 تا 30 سال با میانگین 2/23 و انحراف معیار 4/2 سال که به روش نمونه‏گیری غیر احتمالی انتخاب شدند، انجام شد و جنبه‏های مختلف حافظه از جمله یادآوری فوری، یادآوری تأخیری، توانایی بازشناسی، سرعت فراموشی، تأثیر تداخل و روند یادگیری با استفاده از نسخۀ فارسی آزمون شنوایی‏ـ‏کلامی ری بررسی شد.
یافته‏ها: میانگین امتیازهای افراد مورد مطالعه از 94/8 با انحراف معیار 91/1 در مرحلۀ اول آزمون ری به 70/13 با انحراف معیار 18/1 در مرحلۀ پنجم افزایش یافت. میانگین یادگیری کلی افراد، 19/12 با انحراف معیار 08/1 و میانگین افزایش یادگیری 76/4 بود. همچنین، میانگین امتیازهای افراد در مرحلۀ یادآوری تأخیری و بازشناسی به‏ترتیب برابر 47/13 با انحراف معیار 2/1 و 72/14 با انحراف معیار 53/0 به‏دست آمد. میزان تداخل پیش‏گستر، تداخل پس‏گستر، سرعت فراموشی و بازیابی به‏ترتیب 86/0، 96/0، 01/1 و 90/0 به‏دست آمد.
نتیجه‏گیری: براساس یافته‏ها، عملکرد حافظه و یادگیری شنوایی‏ـ‏کلامی در زنان فارسی‎‏زبان با جمعیت مشابه در سایر کشورها مطابقت دارد که این امر نشان‏دهندۀ روایی نسخۀ فارسی آزمون حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی ری در این گروه است.

---

زمینه و هدف: شناسایی دقیق و سریع اختلالات زبان و درمان آن از اولویت بالایی برای درمانگران برخوردار است. یکی از روش‏های بررسی سریع ساختار زبانی، بازگویی داستان است که برای اجرا و تحلیل، سریع‏تر از دیگر روش‏ها است و سیستم امتیاز‏دهی پایایی دارد. هدف از این پژوهش ساخت و تعیین روایی و پایایی آزمون بازگویی داستان در کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: ابتدا با کمک گفتاردرمانگر، زبان‏شناس و داستان‏نویس کودک، داستانی مناسب کودکان شش تا هفت ساله نوشته شد. برای بررسی روایی محتوایی داستان، از 14 متخصص، نظرسنجی شد. سپس تصاویر مناسب با داستان تهیه و به‏صورت لوح فشرده در آمد، سپس دوباره نظرسنجی صورت گرفت. پایایی به روش آزمون‏ـ‏‏بازآزمون، به فاصلۀ دو هفته روی 72 کودک در گروه سنی شش تا هفت سال شامل 36 دختر، 36 پسر اجرا شد. برای بررسی پایایی مقیاس امتیازدهی از روش پایایی بین ارزیاب استفاده شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوایی آزمون بازگویی داستان 89 درصد، میزان تکرارپذیری نسبی کل آزمون 83 درصد و خطای معیار اندازه‏گیری آن 76/2 بود. همچنین تکرار‏پذیری نسبی مقیاس امتیازدهی 93 درصد و همبستگی پیرسون برای آن 90 درصد به‏دست آمد. همبستگی امتیاز‏های دو بار انجام آزمون معنی‏دار بود(p<0/01).
نتیجه‏گیری: آزمون بازگویی داستان، روشی سریع برای ارزیابی ساختار‏های زبان کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان است. آزمون از لحاظ محتوایی و کیفی، روا بوده و پایایی بالایی دارد.

---

زمینه و هدف: فعل از مهم‏ترین اجزای جمله است و آسیب به آن از ابعاد قابل توجه نابسامانی‏های زبان در دوران رشد کودک به شمار می‏رود. با توجه به این که در ایران برای بررسی این جنبه از زبان در کودکان آزمون مناسبی وجود ندارد، هدف از این پژوهش ساخت و ارزشیابی آزمون تصویری افعال برای کودکان 36 تا 54 ماهه فارسی‏زبان و بررسی قدرت تمایز‏گذاری آن در کودکان مورد مطالعه بود.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، فهرستی از افعال که قابلیت به تصویر کشیدن را داشتند، تهیه شد. برای تعیین شاخص روایی محتوایی از هفت گفتاردرمانگر نظرسنجی شد و تعداد 55 فعل که مورد تأیید هر هفت نفر بود، انتخاب شد. سپس تصاویر مناسب برای این تعداد فعل، با همکاری همان هفت متخصص، انتخاب گردید. آزمون روی 106 کودک در سه گروه سنی (42-36، 48-42 و 54-48 ماهه)، اجرا شد. پایایی آزمون با دو روش تکرارپذیری و ثبات درونی و همبستگی توانایی پاسخ‏دهی آزمودنی‏ها با سن آنها با آزمون آماری اسپیرمن تعیین شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوا برای تعداد 55 فعل برابر با یک بود. در بررسی پایایی، ضریب همبستگی حاصل از دو بار اجرا، 90/0 و ثبات درونی 60/0 بود که با استفاده از روش حذف آیتم این مقدار به 71/0 افزایش یافت. بین توانایی پاسخ‏دهی آزمودنی‏ها و سن آنها با ضریب همبستگی 76/0 ارتباط معنی‏دار وجود داشت .(p<0/001)
نتیجه‏گیری: آزمون تصویری افعال، ابزاری مناسب برای ارزیابی افعال در کودکان 36 تا 54 ماهه و دارای قدرت تمایز‏گذاری بین سه گروه سنی مورد مطالعه است.

---

زمینه و هدف: تمامی فعالیت‏های روزمره زندگی نیاز به کنترل تعادل در حالت سکون و جابه‏جایی دارند. طی سال‏های اخیر افزایش چشمگیری در شکل‏گیری ابزارهای ارزیابی عملکردی تعادل دیده می‏شود. آزمون‏های عملکردی تعادل بر حفظ تعادل ایستا، تعادل در هنگام انتقال وزن یا حرکات ارادی (تعادل پویا)، پاسخ‏های تعادلی هنگام به‏هم خوردن تعادل، و تحرک عملکردی تأکید دارند. این آزمون‏ها، استاندارد و در دسترس هستند که عملکرد را مورد ارزیابی قرار می‏دهند و نیاز به کمترین ابزار دارند و یا بدون تجهیزات انجام می‏شوند و زمان کمی برای اجرا نیاز دارند. تعادل عملکردی برای انجام بسیاری از فعالیت‏های ایستا و پویا که در زندگی روزمره دیده می‏شود پیش‏نیاز محسوب می‏شود و لازمه آن تعامل مناسب بین سیستم‏های حسی و حرکتی است. با توجه به نقش حیاتی تعادل در زندگی روزمره و کاربرد فراوان آزمون‏های عملکردی تعادل در تشخیص و ارزیابی بیماران، مروری بر این آزمون‏های عملکردی انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه بانک‏های اطلاعاتی موجود و در دسترس نظر Google Sholar، Pubmed، Science Direct، Scopus، Magiran، Iran Medex، Iran Doc جستجو شد و آزمون‏هایی معرفی شدند که علاوه بر بررسی روایی و پایایی آنها در مطالعات مختلف، توسط محققان ایرانی بیشترین مورد استفاده را داشتند.
نتیجه‏گیری: به نظر می‏رسد آزمون Berg بیش از بقیۀ آزمون‏ها توسط محققان داخل و خارج مورد بررسی قرار گرفته است و در سالمندی و اکثر بیماری‏های نورولوژیک از روایی و پایایی بالایی برخوردارند.

---

زمینه و هدف: یکی از توانایی‏های مهم دستگاه پردازش شنوایی مرکزی، پردازش زمانی شنیداری است. آزمون فاصله در نویز ابزار بالینی مناسبی جهت ارزیابی تفکیک زمانی است. به نظر می‏رسد این جنبه از پردازش در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد با مخاطراتی روبه‏رو است. از این رو، هدف از انجام این مطالعه مقایسۀ نتایج آزمون فاصله در نویز در افراد دچار اسکلروز متعدد و هنجار 18 تا 40 ساله بود.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی، روی 20 بیمار مبتلا به اسکلروز متعدد از نوع راجعه با میانگین سنی 9/28 سال، و 26 فرد سالم با میانگین سنی 7/27 سال با شنوایی هنجار در محدودۀ سنی 18 تا 40 ساله انجام گرفت. شاخص‏های مورد بررسی شامل آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ‏های درست آزمون بود.
یافته‏ها: یافته‏ها، نشان‏دهندۀ افزایش آستانۀ تقریبی کشف فاصله در نویز و کاهش پاسخ‏های درست در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد در مقایسه با افراد هنجار بود(p<0/0001). همچنین، نتایج مطالعه نشان داد که بین افزایش طول مدت بیماری و آستانۀ تقریبی 78 درصد و بین پاسخ‏های درست آزمون 82 درصد همبستگی وجود داشت(p<0/0001).
نتیجه‏گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، به نظر می‏رسد افراد دچار اسکلروز متعدد درجاتی از اختلال در پردازش تفکیک زمانی دارند که احتمالاً از درگیری دستگاه اعصاب مرکزی و نقص در پردازش شنیداری مرکزی ناشی می‏شود و برای بررسی مشکلات مربوط به‏تفکیک زمانی در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد می‏توان از آزمون فاصله در نویز استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: پردازش زمانی شنوایی جنبۀ مهمی از عملکرد شنوایی است و نقص در آن می‏تواند مانع کسب گفتار، زبان و خواندن شود. وضوح زمانی از زیرمجموعه‏های پردازش زمانی است و با آزمون‏های تشخیص فاصله قابل ارزیابی است. از آنجا که اختلالات واج‏شناختی کودکان نارساخوان‏ـ‏نارسانویس به نقایص پردازش زمانی شنوایی هم مربوط است، این مطالعه با هدف بررسی نتایج آزمون فاصله در نویز در آنها انجام شده است.
روش بررسی: آزمون فاصله در نویز روی 28 کودک هنجار و 24 کودک نارساخوان‏ـ‏نارسانویس 12-11 ساله انجام شد. سپس میانگین آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ‏های درست در دو گروه مقایسه شد.
یافته‏ها: میانگین آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ‏های درست گوش راست و چپ در دو گروه تفاوتی نداشت. میانگین آستانۀ تقریبی کودکان نارساخوان‏ـ‏نارسانویس با 97/6 و انحراف معیار 09/1 میلی‏ثانیه بیشتر از گروه هنجار با 05/5 و انحراف معیار 92/0 میلی‏ثانیه و میانگین پاسخ‏های درست آنها با 05/58 و انحراف معیار 98/4 درصد کمتر از گروه هنجار با 97/69 و انحراف معیار 16/7 درصد به‏دست آمد(p<0/001).
نتیجه‏گیری: وضوح زمانی ناهنجاری در کودکان نارساخوان‏ـ‏نارسانویس براساس آزمون فاصله در نویز دیده شد. از آنجا که نواحی ساقۀ مغز و قشر شنوایی، بخشی از پردازش زمانی شنوایی را عهده‏دار هستند، احتمالاً تفاوت‏های ساختاری و عملکردی افراد هنجار و نارساخوان‏ـ‏نارسانویس در این نواحی سبب رمزگذاری ناهنجار اطلاعات زمانی شنوایی و در نتیجه نقایص پردازش زمانی شنوایی می‏شود.

---

زمینه و هدف: دشواری بازیابی و یا تولید واژگان از مشکلات متداول و مشترک در انواع سندرم‏های زبان‏پریشی است. از این رو طراحی آزمونی معتبر که به بررسی این مشکل براساس فرآیندهای پردازشی مرتبط و عوامل مؤثر بر آن می‏پردازد، حائز اهمیت است. نامیدن در مواجهه تصویر، روشی شاخص برای ارزیابی و درمان نقایص بازیابی واژه است. هدف از این پژوهش تعیین روایی و پایایی آزمون تصویری نامیدن شفاهی برای ارزیابی توانمندی بازیابی واژه بیماران زبان‏پریش بود.
روش بررسی: روایی محتوایی و صوری آزمون که شامل تصویر خطی 115 اسم زبان فارسی بود با نظرسنجی از متخصصان گفتاردرمانگر، گرافیست و نقاش بررسی شد. سپس آزمون طی دو مرحله روی 10 بیمار زبان‏پریش و 30 فرد بهنجار معادل از نظر سن، جنس و تحصیلات اجرا شد. روایی سازه و ثبات درونی آزمون بررسی شد. ثبات بیرونی نیز به‏ شیوه آزمون‏ـ‏بازآزمون سنجیده شد.
یافته‏ها: روایی تمامی آیتم‏ها از نظر محتوایی و صوری به‏ترتیب بزرگتر ومساوی 90 و 85 بود. تفاوت بین میانگین امتیازهای بیماران و افراد بهنجار معنی‏دار بود(p=0/001). ثبات درونی 98/0 برای آزمون به‏دست آمد. ضریب تکرارپذیری این آزمون نیز 98/0 بود.
نتیجه‏گیری: آزمون تصویری نامیدن شفاهی از نظر محتوایی، صوری و سازه روا بود. همچنین، ثبات درونی و بیرونی بالایی داشت. بنابراین این آزمون ابزاری معتبر جهت ارزیابی توانمندی نامیدن بیماران زبان‏پریش با استفاده از مجموعۀ وسیع و متنوعی ازتصاویر است.

---

زمینه و هدف: صرع لوب گیجگاهی از شایع‏ترین سندرم‏های صرعی در بزرگسالان است. برخی از این بیماران با وجود عملکرد شنوایی محیطی طبیعی، دچار اختلال شنوایی مرکزی از جمله اختلال پردازش زمانی هستند. آزمون فاصله در نویز از آزمون‏های جدید برای ارزیابی وضوح زمانی است. هدف از این مطالعه ارزیابی وضوح زمانی در افراد مبتلا به صرع لوب گیجگاهی یک‏طرفه بود.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای، 25 فرد مبتلا به صرع لوب گیجگاهی (11 نفر مبتلا به صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ راست و 14 نفر مبتلا به صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ چپ) و 18 فرد هنجار در محدودۀ سنی 50-15 سال با آزمون فاصله در نویز مورد ارزیابی قرار گرفتند. پارامترهای آزمون فاصله در نویز با آزمون آنالیز واریانس یک‏طرفه تجزیه و تحلیل و بین سه گروه مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته‏ها: اختلاف معنی‏داری در گوش راست، گوش چپ و میانگین دو گوش آستانۀ تقریبی و درصد پاسخ درست آزمون فاصله در نویز بین گروه‏های مبتلا به صرع لوب گیجگاهی و گروه هنجار مشاهده شد(p<0/05). اما اختلاف بین گروه مبتلا به صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ راست و صرع لوب گیجگاهی نیمکرۀ چپ معنی‏دار نبود(p>0/05).
نتیجه‏گیری: کمتر بودن میزان درصد پاسخ درست و بیشتر بودن مقدار آستانۀ تقریبی در افراد مبتلا به صرع لوب گیجگاهی در مقایسه با افراد هنجار نشانگر اختلال در عملکردهای پردازش زمانی و به‏ویژه وضوح زمانی است که احتمالاً به‏دلیل درگیری ساختارهای مرتبط با پردازش زمانی است.