زمینه و هدف: اندازه‏گیری وضوح گفتار به معنای تعیین میزان قابلیت فهم گفتار در برقراری ارتباط است. وضوح گفتار در تصمیم‏گیری برای مداخله، تعیین اهداف مداخله و ارزیابی تأثیر مداخله کاربرد دارد. هدف از این مطالعه، بررسی وضوح گفتار کودکان ۳۶ تا ۶۰ ماهۀ فارسی‏زبان و تعیین تغییرات آن در این دورۀ سنی بود.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی، ۳۶۰ کودک (۱۸۰ دختر و ۱۸۰ پسر) از میان کودکان بهنجار فارسی زبان مهد کودک‏های شهر خرم‏آباد مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونۀ گفتار آزمودنی‏ها با نامیدن تصاویر آزمون اندازه‏گیری وضوح گفتار کودکان که توسط حیدری و همکاران در سال ۲۰۱۰ جمع‏آوری شد. صدای آزمودنی‏ها ضبط شد و وضوح گفتار کودکان در قالب ۱۲ گروه با فاصلۀ هر دو ماه یک‏بار مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‏ها: حداقل و حداکثر میانگین درصد وضوح گفتار کودکان به‏ترتیب مربوط به گروه ۳۶ و ۳۷ ماهه و ۵۸ و ۵۹ ماهه بود. گروه ۳۶ و ۳۷ ماهه با گروه‏های ۴۴ و ۴۵ ماهه به بالا و گروه ۳۸ و ۳۹ ماهه با گروه‏های ۵۴ و ۵۵ ماهه به بالا و گروه ۴۰ و ۴۱ ماهه با گروه‏های ۵۸ و ۵۹ ماهه تفاوت معنی‏داری داشتند(۰۵/۰>p). تفاوت معنی‏داری میان وضوح گفتار دختران و پسران مشاهده نشد(۷۷/۰=p).

نتیجه‏گیری: برطبق نتایج پژوهش حاضر، وضوح گفتار از ۳۶ تا ۴۶ ماهگی بیشترین رشد و از ۴۶ ماهگی به بالا کمترین رشد را دارد.

زمینه و هدف: اسکلروز متعدد یکی از بیماری‏های دستگاه عصبی مرکزی است که می‏تواند با نشانه‏های گوناگونی همراه باشد. یکی از این نشانه‏ها، اختلالات شنوایی است. با توجه به اینکه ضعف درک گفتار از پیامدهای اصلی نقص شنوایی است و توانایی حدت زمانی در درک گفتار نقش به‏سزایی دارد. در پژوهش حاضر، درک گفتار و حدت زمانی توسط امتیاز بازشناسی واژه در سکوت و حضور نویز و آزمون کشف فاصله در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد مورد بررسی قرار گرفت.

روش بررسی: پژوهش حاضر روی ۱۸ بزرگسال مبتلا به اسکلروز متعدد با میانگین سنی ۲۸/۳۷ سال و ۱۸ بزرگسال با شنوایی هنجار با میانگین سنی ۰۰/۳۸ سال که از نظر سن و جنس مطابقت داشتند، انجام شد. توانایی حدت زمانی در سطوح شدتی فوق آستانه به‏وسیله آزمون کشف فاصله و امتیاز بازشناسی گفتار در سکوت و سه نسبت سیگنال به نویز مختلف در دو گروه اندازه‏گیری و نتایج به‏دست آمده در افراد مبتلا به اسکلروز متعدد با افراد هنجار مقایسه شد.

یافته‏ها: بین گروه مبتلا و هنجار در آزمون کشف فاصله و امتیاز بازشناسی واژه، اختلاف معنی‏داری وجود داشت(p<۰/۰۵). در آزمون کشف فاصله در دو گروه، بین چهار سطح شدت مورد بررسی، تفاوت معنی‏داری مشاهده شد(p<۰/۰۵). همچنین امتیاز بازشناسی واژه در هر دو گروه بین چهار وضعیت اندازه‏گیری تفاوت معنی‏داری داشت(p<۰/۰۰۱).

نتیجه‏گیری: براساس یافته‏های مطالعۀ حاضر، در بیماری اسکلروز متعدد نقص در پردازش ویژگی‏های زمانی محرک مشاهده می‏شود. به نظر می‏رسد نقص در پردازش ویژگی‏های زمانی محرک صوتی، علت کاهش امتیاز بازشناسی واژه و درک گفتار در این بیماران است.

زمینه و هدف: اوتیسم، یکی از بیماری‏های طیف اختلال نافذ رشد است که شامل نقائص متعدد گفتاری از جمله مشکلات نوایی و کاربردشناختی می‏باشد. روش گفتاردرمانی آواز آهنگین با اقتباس از مدل Albert و همکاران در سال ۱۹۷۳، روش توانبخشی گفتار براساس عناصر نوایی زبان است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر این روش بر نوای گفتار کودکان اوتیستیک فارسی‏زبان است.

روش‏ بررسی: ابتدا یک مدل کاربردی و آسان توسط محققان برای آواز آهنگین براساس زبان فارسی، طراحی و پس از مطالعۀ آزمایشی یک ماهۀ موفقیت‏آمیز روی یک پسر اوتیستیک ده ساله، ‏تعداد ۱۳ کودک اوتیستیک پسر ۱۰-۷ ساله فارسی‏زبان از مرکز اوتیسم اصفهان انتخاب شدند. اطلاعات زمینه‏ای توسط پرسش‏نامه از والدین ‏گردآوری شد و برای ارزیابی، شاخص‏های آکوستیکی شدت و فرکانس ‏پایۀ واکه‏های گفتار و جملات خبری و پرسشی، با استفاده از نرم‏افزار آواشناسی Praat 5.3 مورد بررسی قرار گرفتند. همه شاخص‏ها دو بار در پیش‏آزمون و ‏پس‏آزمون، بعد از اجرای ۴۸ جلسۀ آواز آهنگین به‏مدت چهار ماه بررسی شدند. سپس داده‏ها با نرم‏افزار SPSS مورد تحلیل آماری قرار گرفتند.

یافته‏ها: شدت صوت در جملات خبری و پرسشی و همه واکه‏های فارسی پس از اجرای روش آواز آهنگین به‏صورت معنی‏داری افزایش یافت. فرکانس پایه در جملات خبری و پرسشی و همه واکه‏های فارسی به‏جز /æ/ و /a/ به‏صورت معنی‏داری افزایش یافت(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: نتایج تحقیقات قبلی مبنی بر اختلالات نوای گفتار در کودکان اوتیستیک در این پژوهش نیز به اثبات رسید و ضمناً تأثیر مثبت روش آواز آهنگین بر مشخصات نوایی آواهای گفتاری و آهنگ جملات کودکان اوتیستیک مشخص شد.

زمینه و هدف: تعداد رقیب‏های ممکن برای هر کلمه که ابتدای آنها با هم مشابه است «عدد کوهورت» نام دارد. علی‏رغم اهمیت تعداد و ویژگی‏های رقیب‏ها در شناسایی کلمه، در هیچ یک از آزمون های ساخته شده برای زبان فارسی عامل عدد کوهورت در انتخاب کلمه در نظر گرفته نشده است. هدف مطالعه کنونی، معرفی نقش عدد کوهورت در شناخت کلمه و سپس محاسبۀ عدد کوهورت برای کلمات دوهجایی پربسامد زبان فارسی بود.

روش بررسی: پس از تهیۀ پیکرۀ واژه‏های پر بسامد زبان فارسی و استخراج کلمات دوهجایی آنها، عدد کوهورت هر یک از کلمه‏های دوهجایی از فرهنگ فارسی عمید محاسبه شد. به این ترتیب یک فهرست کامل از کلمات دوهجایی پر بسامد مشتمل بر ۴۱۲۱ واژه به همراه مقدار کوهورت برای هر یک از کلمات به‏دست آمد.

یافته‏ها: مقادیر کوهورت کلمات محدوده‏ای از صفر تا ۸۷ را شامل شدند. نیمی از کلمات مورد بررسی عدد کوهورت بالای ۱۴ و نیمی عدد کوهورت زیر ۱۴ داشتند.

نتیجه‏گیری: عدد کوهورت بر سرعت و دقت تصمیم‏گیری درکی کلمه تأثیر دارد. کلمات فارسی از نظر متغیر کوهورت وزن یکسانی ندارند. از این رو برای طراحی مواد آزمونی کنترل شده‏تر در ساخت انواع مختلف آزمون‏های شنوایی، می‏توان عامل عدد کوهورت را نیز در کنار سایر عوامل مؤثر در نظر داشت.

زمینه و هدف: پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز برانگیخته با گفتار در ارزیابی رمزگشایی تحت قشری محرک‏های گفتاری در زبان انگلیسی به‏کار رفته‏اند. این پردازش‏ها متأثر از تجربیات و زمینۀ زبانی است. با در نظر گرفتن تفاوت‏های اکوستیکی خاص هر زبان، هدف از انجام این مطالعه به‏دست آوردن مقادیر هنجار پاسخ در بزرگسالان فارسی‏زبان بود.

روش بررسی: در 48 فرد بزرگسال هنجار (۲۵ زن و ۲۳ مرد) با میانگین سنی ۷/۲۲ و انحراف معیار ۰۵/۲ سال، پاسخ شنوایی ساقۀ مغز به هجای گفتاری /da/ از گوش راست ثبت شد. پس از شناسایی اجزای بخش آغازین، گذر از همخوان به واکه، بخش پریودیک و پاسخ به خاتمۀ محرک، این مؤلفه‏ها در دو بازۀ زمانی و فرکانسی مورد تحلیل قرار گرفت و با مقادیر هنجار ۹۵ درصد اطمینان در محدودۀ سنی ۲۸-۱۸ سال مقایسه شد.

یافته‏ها: پاسخ به هجای گفتاری /da/ در تمامی افراد بزرگسال فارسی‏زبان مورد مطالعه قابل ثبت بود و مؤلفه‏های اصلی پاسخ هم‏پوشانی بالایی با مقادیر منتشر شده در زبان انگلیسی داشت.

نتیجه‏گیری: این مطالعه مقادیر هنجار پاسخ‏های برانگیختۀ شنوایی ساقۀ مغز به هجای گفتاری در بزرگسالان فارسی‏زبان را ارائه کرده است. نتایج این مطالعه نشان می‏دهد روش پیشنهادی انجام آزمون و مهم‏تر از آن، شیوۀ امتیازدهی بر مبنای اطلاعات هنجار به‏دست آمده در زبان انگلیسی را می‏توان در افراد فارسی‏زبان نیز بدون جایگزین کردن هجای ساختگی /da/ اصلی استفاده کرد.

زمینه و هدف: رشد آگاهی واج‏شناختی در برخی کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار با مشکل همراه است، از این رو هدف این مطالعه بررسی ارتباط آگاهی واج‏شناختی و فرآیندهای واجی در کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار بود.

روش بررسی: این مطالعۀ مقطعی روی ۲۱ کودک پنج سالۀ مبتلا به اختلال صدای گفتار انجام شد. کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار از کلینیک‏های دانشگاه علوم پزشکی تهران به روش نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند. مهارت‏های زبانی، تولیدی، عملکرد حرکتی‏ـ‏دهانی و آگاهی واج‏شناختی این کودکان به‏ترتیب با استفاده از آزمون رشد زبان‏ـ۳، آزمون تشخیصی آوایی و واجی برای کودکان سه تا شش سالۀ فارسی‏زبان و آگاهی واج ‎ شناختی ارزیابی شد. داده‏ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن مورد تحلیل قرارگرفتند.

یافته‏ها: ضریب همبستگی فرآیندهای واجی غیرطبیعی با خرده‏آزمون‏های تجانس(p=۰/۰۰۵)، قافیه(p=۰/۰۰۹)، ترکیب(p=۰/۰۰۶)، شناسایی واج آغازین یکسان(p=۰/۰۰۷) و شناسایی واج پایانی یکسان(p=۰/۰۰۷) معنی‏دار بود. همچنین ارتباط معنی‏داری بین همبستگی فرآیندهای واجی غیرطبیعی در سطح واج با خرده‏آزمون‏های تجانس(p=۰/۰۰۱)، قافیه(p=۰/۰۰۸)، ترکیب(p=۰/۰۲۹)، شناسایی واج آغازین یکسان(p=۰/۰۰۷) و شناسایی واج پایانی یکسان(p=۰/۰۰۳) وجود داشت. سطح معنی‏داری کمتر از ۰۵/۰ در نظر گرفته شده است.

نتیجه‏گیری: بین مهارت‏های آگاهی واج‏شناختی کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار با فرآیندهای واجی ارتباط وجود دارد به‏ویژه در کودکانی که از فرآیندهای واجی غیرطبیعی در سطح واج در گفتار خود بیشتر استفاده می‏کنند.