---

زمینه و هدف: نظر به افزایش تعداد کودکانی که از بیماری سرطان جان سالم به در می‏برند و با توجه به اهمیت شنوایی در رشد گفتار و زبان، این پژوهش اقدام به بررسی تأثیر خانوادۀ دارویی سیس‏پلاتین بر شنوایی کودکان شش ماه تا دوازده سال مبتلا به سرطان نمود.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی، 10 کودک تحت درمان با گروه دارویی سیس‏پلاتین که شرایط ورود به طرح را داشتند، توسط آزمون پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز با سه محرک کلیک، تن‏برست 4000 و 8000 هرتز و طی دو مرحله، یک‏بار قبل از دریافت داروی شیمی‏درمانی و یک‏بار 72 ساعت پس از دریافت آخرین دوز دارو، مورد بررسی قرار گرفتند. سپس نتایج با هم مقایسه شد.
یافته‏ها: تفاوت آستانه‏های شنوایی قبل و بعد از دریافت دارو برای کلیک، تن‏برست 4000 و 8000 هرتز معنی‏دار بود(p<0/05). آستانه‏های گوش چپ و راست تفاوت معنی‏داری را نشان نداد.
نتیجه‏گیری: در این مطالعه تأثیر نامطلوب خانوادۀ دارویی سیس‏پلاتین بر ایجاد افت شنوایی تأیید شد. تفاوت تغییرات آستانه گوش چپ و راست معنی‏دار نبود که می‏تواند به واسطۀ تعداد کم نمونه‏ها باشد. به‏طور کلی نتایج این مطالعه تأیید کرد که پاسخ‏های شنوایی ساقه مغز به‏ویژه با استفاده از ویژگی فرکانسی، ابزاری ارزشمند در بررسی مسمومیت گوشی ناشی از خانوادۀ دارویی سیس‏پلاتین باشد.

---

زمینه و هدف: در پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز افراد کم‏شنوای عمیق با تحریک صوتی شدید، انحرافی منفی با زمان نهفتگی سه تا چهار میلی ثانیه مشاهده می‏شود که پاسخ منفی برانگیخته صوتی با زمان نهفتگی کوتاه نام گرفته و تصور شده است که پتانسیل برانگیختۀ دهلیزی، به‏ویژه ساکولی باشد. از آنجایی که پتانسیل‏های عضلانی برانگیختۀ دهلیزی نیز منشأ ساکولی دارند، هدف از مطالعۀ حاضر بررسی ارتباط بین این دو آزمون در بزرگسالان کم‏شنوای عمیق بود.
روش بررسی: مطالعۀ مقطعی حاضر روی 20 فرد (39 گوش) بزرگسال کم‏شنوای عمیق، در محدودۀ سنی 40-18 سال، به شیوه نمونه‏گیری غیراحتمالی از بین ناشنوایان بزرگسال در دسترس شهر تهران انجام شد. برای همۀ داوطلبان پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز با تن‏برست 1000 هرتز در سطوح شدتی 100-70 دسی‏بل nHL و آزمون پتانسیل‏های عضلانی برانگیختۀ دهلیزی ثبت شد.
یافته‏ها: در مجموع از 39 گوش، 34 گوش دارای امواج p13 و n23 طبیعی بود که در 27 گوش (41/79 درصد) پاسخ منفی ثبت شد؛ در هفت گوش علی‏رغم ثبت امواج p13 و n23 طبیعی، پاسخ منفی به‏دست نیامد. در صورتی که در سه گوش علی‏رغم نبود امواج p13 و n23 طبیعی، پاسخ منفی مشاهده شد. در دو گوش هیچ پاسخی مشاهده نشد.
نتیجه‏گیری: با توجه به میزان بروز بالای پاسخ منفی در گوش‏های کم‏شنوای عمیق دارای امواج p13 و n23 طبیعی، می‏توان نتیجه گرفت که پاسخ منفی می‏تواند در مواردی که به هر دلیلی ثبت پتانسیل عضلانی امکان‏پذیر نیست،  مورد استفاده قرار گیرد و به‏عنوان یک آزمون جدید در مجموعه آزمون‏های دهلیزی مورد توجه باشد.

---

زمینه و هدف: آزمون پتانسیل‏های عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی ابزار جدیدی برای بررسی عملکرد دهلیزی است. این پاسخ با زمان نهفتگی کوتاه را می‏توان با تحریک صوتی با شدت بالا، از عضلات چشمی منقبض شده ثبت کرد، و به‏عنوان ابزار تشخیصی برای ارزیابی رفلکس دهلیزی چشمی طرف مقابل استفاده کرد. هدف مطالعۀ حاضر بررسی و مقایسۀ دامنه، زمان نهفتگی، نسبت اختلاف دامنۀ دو طرف و میزان وقوع پتانسیل‏های عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی (n10) و گردنی (p13) در افراد هنجار بود.
روش بررسی: مطالعۀ مقطعی حاضر روی 20 فرد با میانگین سنی 18/22 و انحراف معیار 19/2 سال و حساسیت شنوایی هنجار و عدم سابقه اختلالات دهلیزی انجام شد. امواج p13 و n10 با استفاده از محرک تن‏برست 500 هرتز راه هوایی در سطح شدت 95 دسی‏بل nHL و با استفاده از گوشی داخلی ثبت و مقایسه شدند.
یافته‏ها: موج p13 در همۀ افراد مورد مطالعه ثبت شد، ولی در دو مورد موج n10 ثبت نشد. دامنۀ مطلق و زمان نهفتگی به‏ترتیب 77/140 میکروولت و 56/15 میلی‏ثانیه برای پتانسیل گردنی و 18/3 میکروولت و 32/9 میلی‏ثانیه برای پتانسیل چشمی به‏دست آمد. تفاوت معنی‏داری در دامنۀ دو پتانسیل مشاهده شد.(p=0/000)
نتیجه‏گیری: در مطالعۀ حاضر شاخصه‏های این دو آزمون نشان داد که دامنه و درصد وقوع پاسخ در پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی چشمی کمتر از پتانسیل دهلیزی گردنی بود. از آنجایی این دو پاسخ احتمالأ از دو بخش متفاوت عصب دهلیزی منشأ می‏گیرند، می‏توان به‏عنوان دو آزمون مکمل در نظر گرفت و به‏عنوان ابزاری برای ارزیابی اختلالات دهلیزی استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: شناسایی دقیق و سریع اختلالات زبان و درمان آن از اولویت بالایی برای درمانگران برخوردار است. یکی از روش‏های بررسی سریع ساختار زبانی، بازگویی داستان است که برای اجرا و تحلیل، سریع‏تر از دیگر روش‏ها است و سیستم امتیاز‏دهی پایایی دارد. هدف از این پژوهش ساخت و تعیین روایی و پایایی آزمون بازگویی داستان در کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: ابتدا با کمک گفتاردرمانگر، زبان‏شناس و داستان‏نویس کودک، داستانی مناسب کودکان شش تا هفت ساله نوشته شد. برای بررسی روایی محتوایی داستان، از 14 متخصص، نظرسنجی شد. سپس تصاویر مناسب با داستان تهیه و به‏صورت لوح فشرده در آمد، سپس دوباره نظرسنجی صورت گرفت. پایایی به روش آزمون‏ـ‏‏بازآزمون، به فاصلۀ دو هفته روی 72 کودک در گروه سنی شش تا هفت سال شامل 36 دختر، 36 پسر اجرا شد. برای بررسی پایایی مقیاس امتیازدهی از روش پایایی بین ارزیاب استفاده شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوایی آزمون بازگویی داستان 89 درصد، میزان تکرارپذیری نسبی کل آزمون 83 درصد و خطای معیار اندازه‏گیری آن 76/2 بود. همچنین تکرار‏پذیری نسبی مقیاس امتیازدهی 93 درصد و همبستگی پیرسون برای آن 90 درصد به‏دست آمد. همبستگی امتیاز‏های دو بار انجام آزمون معنی‏دار بود(p<0/01).
نتیجه‏گیری: آزمون بازگویی داستان، روشی سریع برای ارزیابی ساختار‏های زبان کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان است. آزمون از لحاظ محتوایی و کیفی، روا بوده و پایایی بالایی دارد.

---

زمینه و هدف: مطالعات نشان داده‏اند اکثر کودکان قبل از چهار سالگی توانایی درک و بیان سؤألات پرسش‌واژه‌ای مانند /what/، /where/ و /who/ را کسب می‌کنند. یک پژوهش موردی در زبان فارسی، این نتایج را تأیید می‌کند. هدف این مطالعه بررسی توانایی درک و بیان سؤالات پرسش‌واژه‌ای در کودکان 6-4 ساله بود.
روش بررسی: در پژوهش حاضر 72 کودک 6-4 سالۀ فارسی‏زبان به‏طور تصادفی انتخاب شدند. پرسش‌واژه‌ها شامل /či/، /koja/، /ki/، /čera/ و /key/ بود. دو تصویر برای درک و چهار تصویر برای بیان استفاده شد. در قسمت درک، آزمودنی‏ها باید به سؤالاتی در مورد تصاویر پاسخ می‌دادند و در قسمت بیان پس از ارائۀ جملات انگیزشی توسط عروسک سخنگو باید سؤال می‌پرسیدند. برای بررسی نتایج این پژوهش از آمار توصیفی و t مستقل استفاده شد.
یافته‏ها: در قسمت درک، آزمودنی‏ها در همۀ پرسش‌واژه‌ها میانگین دو با انحراف معیار صفر به‏دست آوردند، به‏جز کودکان 5-4 ساله که برای پرسش‌واژه /key/ میانگین 89/1 با انحراف معیار 32/0 را کسب کردند. در قسمت بیان بالاترین میانگین 52/3 با انحراف معیار 84/0 برای پرسش‌واژه ‌/ki/ بود؛ بین آزمودنی‏های 6-5 ساله و 5-4 ساله در پرسش‌واژه‌های /key/ با p<0/001، /ki/ با p=0/012، /koja/ با p=0/003 و /či/ با p=0/005 اختلاف معنی‏داری مشاهده شد. بیشترین خطاها نیز در کاربرد پرسش‌واژه ‌/key/ بود.
نتیجه‏گیری: آزمودنی‏های این مطالعه توانایی درک و بیان پرسش‌واژه‌ها را داشتند. درک پرسش‌واژه‌های /koja/či/key/čera/ki/ برای کودکان 6-4 ساله ساده است و می‌توانند از این واژه‌ها در جملات پرسشی استفاده کنند، اما خطاهای کاربردی نیز در بیان آنها وجود داشت.

---

زمینه و هدف: پدیده دوزبانگی که یکی از مسائل مطرح در حیطۀ روان‏شناسی و زبان‏شناسی است می‏تواند بر پردازش گفتار نیز تأثیرگذار باشد. برای بررسی پردازش شنیداری آزمون‏های زیادی طراحی شده است. یکی از این آزمون‏ها، آزمون اعداد دایکوتیک است که توجه شنیداری تقسیم شده را بررسی می‏کند. هدف پژوهش حاضر مقایسۀ توجه شنیداری افراد دوزبانه و تک‏زبانه جوان ایرانی بود.

روش بررسی: مطالعۀ مقطعی مقایسه‏ای حاضر روی 30 دانشجو دوزبانه (آذری‏ـ‏فارسی‏زبان) با میانگین سنی 63/23 و انحراف معیار 25/3 و 30 دانشجو تک‏زبانه (فارسی‏زبان) با میانگین سنی 27/22 و انحراف معیار 02/3 در محدودۀ سنی 18 تا 30 سال از دو جنس انجام شد. آزمون اعداد دایکوتیک روی افراد راست دست برخوردار از شنوایی محیطی هنجار، انجام شد.

یافته‏ها: بین امتیازهای آزمون اعداد دایکوتیک افراد دوزبانه و تک‏زبانه تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p=0/195)، و همچنین بین امتیازهای گوش راست و گوش چپ در گروه‏های تک‏زبانه(p=0/465) و دوزبانه(p=0/054) تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد. از نظر آماری تفاوت معنی‏داری بین نمونه‏های زن و مرد در گروه تک‏زبانه‏ها مشاهده شد(p=0/031) و در این گروه میانگین امتیازها در زنان بیشتر از مردان بود.

نتیجه‏گیری: نتایج به‏دست آمده نشان داد که افراد دوزبانه و تک‏زبانه در توجه شنیداری تقسیم شده تفاوت قابل توجهی ندارند و به نظر می‏رسد فراگیری زبان دوم در سنین پایین بر این نوع توجه شنیداری، تأثیر بارزی ندارد.

---

زمینه و هدف: آزمون گفتار با فشردگی زمانی از رایج‏ترین آزمون‏های مرکزی تک‏گوشی است که حدت زمانی را بررسی می‏کند. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی اثر نسبت فشردگی و جنسیت بر نتایج آزمون گفتار با فشردگی زمانی در افراد جوان با شنوایی هنجار انجام شد.

روش‏بررسی: نسخۀ فارسی آزمون گفتار با فشردگی زمانی با شش فهرست کلمات تک‏هجایی 25 تایی در سه نسبت فشردگی صفر، 40 و 60 درصد تهیه شد. افراد نمونه شامل 36 فرد جوان 18 تا 30 سال از دو جنس با شنوایی هنجار در دو گوش بود. آزمون در سه نسبت فشردگی ذکر شده در سطح راحت شنوایی به‏صورت تک‏گوشی در دو گوش انجام شد و امتیازهای دو گوش و دو جنس و سه نسبت فشردگی با یکدیگر مقایسه شد.

یافته‏ها: بین امتیاز بازشناسی واژه‏ها در سه نسبت فشردگی صفر، 40 و 60 درصد تفاوت معنی‏داری وجود داشت(p<0/0001)‏. بررسی تفاوت امتیاز بازشناسی واژه در دو گوش، تنها در نسبت فشردگی 60 درصد، اختلاف معن ی‏ داری را نشان داد(p=0/039). بین دو جنس در نسبت‏های مختلف فشردگی، اختلاف معنی‏داری وجود نداشت.

نتیجه‏گیری: با افزایش نسبت فشردگی و سرعت ارائۀ کلمات، امتیاز بازشناسی واژه‏ها کاهش می‏یابد. از آزمون گفتار با فشردگی زمانی می‏توان در کنار سایر آزمون‏های شنوایی‏شناسی به‏عنوان یک مجموعه آزمون برای بررسی حدت زمانی و سرعت پردازش اطلاعات گفتاری استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: بیماران دچار دیابت نوع Ι به‏طور شایع از سرگیجه، احساس شناور‏بودن، وزوز، ضعف و عرق‏کردن شکایت دارند. مطالعۀ حاضر با هدف مقایسۀ پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی در افراد مبتلا به دیابت نوع Ι و افراد هنجار انجام شده است.

روش بررسی: این مطالعه روی ‏24‏ فرد مبتلا به دیابت نوع Ι و ‏24‏ فرد داوطلب هنجار در محدودۀ سنی 40-15 سال صورت گرفت. پتانسیل عضلانی برانگیختۀ دهلیزی گردنی با ارائۀ محرک تن‏برست ‏500‏ هرتز با شدت 95 دسی‏بل nHL به ثبت رسید. برای مقایسۀ نتایج بین دو گروه از آزمون ‏ t ‏ مستقل و بررسی اثر هموگلوبین گلیکه‏شده بر پارامترهای پتانسیل‏های عضلانی برانگیختۀ دهلیزی گردنی از آنالیز همبستگی استفاده شد.

یافته‏ها: میانگین زمان نهفتگی p13 و زمان نهفتگی n23 در مبتلایان به دیابت نوع Ι بیشتر از افراد هنجار به‏دست آمد که این تفاوت از لحاظ آماری معنی‏دار بود . برای زمان نهفتگی p13 ، در گوش راست p=0/013 و در گوش چپ p=0/01 و برای زمان نهفتگی n23 ، در گوش راست p<0/001 و در گوش چپ p=0/005 به ‏دست آمد. تفاوتی بین میانگین دامنۀ مطلق و نسبت عدم تقارن و درصد وقوع پتانسیل‏ها در دو گروه مشاهده نشد. هموگلوبین گلیکه‏شده نیز بر هیچ‏یک از پارامترهای پاسخ در مبتلایان تأثیرگذار نبود(p>0/05).

نتیجه‏‏گیری: با توجه به مشاهدۀ زمان نهفتگی تأخیر‏یافته در پاسخ بیماران دیابتی نوع Ι، احتمال ضایعه در ورای لابیرنت به‏ویژه در نوار دهلیزی‏ـ‏نخاعی ساقۀ مغز وجود دارد. با ‏این وجود، به علت محدود بودن تعداد نمونه‏های مورد بررسی، نیاز به تحقیقات گسترده‏تری در این مورد است.

---

زمینه و هدف: آزمون امتیاز بازشناسی واژه‏ها یکی از مهم‏ترین آزمون‏ها در مجموعه آزمایش‏ها شنوایی است. تاکنون مطالعه‏ای برای احراز روایی و پایایی فهرست‏های کلمات تک‏هجایی مصلح انجام نگرفته است. از این رو در این مطالعه برآنیم که فهرست‏های تک‏هجایی مصلح را در بزرگسالان مبتلا به کم‏شنوایی ناشی از نویز مورد ارزشیابی قرار دهیم.

روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی‏ـ‏تحلیلی از نوع ارزشیابی و جمعیت مورد مطالعه شامل 30 فرد در محدودۀ سنی ۴۰-۱۸ سال بودند. کلیۀ افراد دچار کم‏شنوایی حلزونی شیب‏دار فرکانس‏های بالا ناشی از نویز بودند. روایی ساختاری از طریق مقایسه فهرست‏های مصلح با فهرست NU-6 و پایایی به روش آزمون‏ـ‏بازآزمون به فاصله دو هفته برای افراد به‏دست آمد.

یافته‏ها: در افراد با کم‏شنوایی حلزونی میانگین امتیازهای فهرست‏های دو، چهار، پنج و نه برحسب درصد واژه‏ای به‏ترتیب، ۰۱/۹۴ درصد با انحراف معیار ۹۵/۳، ۴۰/۹۰ درصد با انحراف معیار ۹۰/۴، ۰۸/۸۹ درصد با انحراف معیار ۴۳/۴ و ۱۰/۹۴ درصد با انحراف معیار ۱۱/۴ بود. پایایی براساس مقدار آلفای کرونباخ در هر چهار فهرست بالاتر از ۹۴ درصد به‏دست آمد. ضریب همبستگی یا ارتباط در افراد با کم‏شنوایی حلزونی نشان داد امتیازهای بازشناسی گفتار متناسب با میانگین تن خالص کاهش یافته است(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: فهرست‏ها از نظر ساختاری دارای روایی قابل قبول هستند. براساس امتیازدهی واجی و واژه‏ای هر چهار فهرست از پایایی مناسبی برخوردار بودند.

---

زمینه و هدف: دیابت شیرین یک بیماری متابولیک پیش‏رونده است. وجود تناقض بین نتایج بررسی ارتباط بین آسیب‏ شنوایی و بیماری دیابت حاکی ‏از واکنش پیچیدۀ بیماری بر مسیر شنوایی است. در این مطالعه ویژگی شنوایی مبتلایان به دیابت شیرین نوع II با استفاده ازآزمون‏های رفتاری و الکتروفیزیولوژیک مورد بررسی قرار گرفت.

روش بررسی: در این مطالعۀ مقطعی ۳۰ فرد مبتلا ‏به دیابت شیرین نوع II در محدودۀ سنی ۴۵-۴۰ سال با میانگین سنی ۷/۴۳ و انحراف معیار ۳/۱ و ۳۰ فرد سالم همتا با میانگین سنی ۵/۴۱ و انحراف معیار ۵/۱ سال با آزمون‏های پاسخ شنوایی ساقۀ مغز و ادیومتری تن‏ خالص ارزیابی و نتایج در دو گروه مقایسه شد.

یافته‏ها: آستانۀ شنوایی افراد دیابتی در محدودۀ هنجار به‏دست‏آمد. اما بین گروه دیابتی و هنجار، تفاوت آماری معنی‏داری در زمان نهفتگی مطلق امواج III، I و V و نیز زمان نهفتگی بین قله‏ای امواج III-V ،III-I  و I-V مشاهده شد(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: افزایش زمان نهفتگی امواج پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز نشان‏دهندۀ کاهش سرعت انتقال عصب شنوایی در بیماران دیابتی است و از ‏آنجا که این ناهنجاری می‏تواند قبل از بروز کم‏شنوایی رخ دهد، استفاده از پاسخ‏های شنوایی ساقۀ مغز می‏تواند به ‎ عنوان یکی از ابزارهای بررسی تأثیر دیابت بر سیستم عصبی شنوایی قبل از بروز کم‏شنوایی، سودمند باشد.

---

زمینه و هدف: با توجه به نقش و جایگاه مهم والدین کودکان کم‏شنوا در روش شنوایی‏ـکلامی و با توجه به این که امروزه این روش در کشورهای توسعه یافته، از موفق ‎ ترین روش ‎ های آموزش مهارت‏های شنوایی محسوب می ‎ شود، در مطالعۀ حاضر، نسخۀ فارسی پرسش‏نامۀ نیازهای والدین در روش شنوایی‏ـ‏کلامی ساخته شد و روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفت.

روش بررسی: پس از ترجمۀ نسخۀ انگلیسی پرسش‏نامۀ بررسی نیازهای والدین کودکان کم ‎ شنوا در روش شنوایی‏ـ‏کلامی طبق پروتکل ترجمه و معادل‏سازی ارزیابی بین ‎ المللی کیفیت زندگی، نسخۀ فارسی آن برای محاسبۀ روایی محتوا در اختیار هفت کارشناس خبره قرار گرفت و نظرات آنان در پرسش‏نامه اعمال شد. در نهایت پرسش‏نامه توسط ۵۱ والد کودک کم ‎ شنوا که از روش شنوایی‏ـ‏کلامی استفاده می ‎ کردند تکمیل شد و نتایج مورد تحلیل آماری قرار گرفت.

یافته‏ها: متوسط شاخص روایی محتوا در ۳۲ آیتم پرسش‏نامه معادل ۸۷/۰ درصد و ضریب آلفای درونی کرونباخ کلی پرسش‏نامۀ حاضر در مرحلۀ آزمون معادل ۸۶/۰ و در مرحلۀ آزمون مجدد معادل ۹۹/۰ به‎دست آمد.

نتیجه‏گیری: براساس نتایج به‎دست آمده، نسخۀ فارسی پرسش‏نامۀ حاضر از روایی محتوایی و پایایی خوبی برخوردار است و می ‎ تواند در مراکز درمانی برای بررسی نیازهای والدین کودکان کم ‎ شنوا مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: در روند ارزیابی میزان خیشومی‏شدگی گفتار بیماران، آگاهی از اطلاعات خیشومی‏شدگی هنجار در گفتار افراد بهنجار حائز اهمیت است. هدف این مطالعه بررسی میزان خیشومی‏شدگی در گفتار کودکان بهنجار ۵/۶-۵/۳ ساله فارسی‏زبان و تأثیر سن بر آن ‏بود.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای میزان خیشومی‏شدگی در گفتار ۱۱۲ کودک شامل ۵۷ دختر و ۵۵ پسر، ۵/۶-۵/۳ ساله مورد بررسی قرار گرفت. پس از غربالگری شنوایی و ارزیابی گفتار کودکان، آزمودنی‏هایی که واحد شرایط بودند، وارد مطالعه شدند. نمونۀ گفتار با اجرای آزمون تقلید و تکرار جمله (۱۴ جمله دارای هم‏خوان دهانی و ۳ جمله دارای هم‏خوان خیشومی) جمع‏آوری و اندازۀ خیشومی‏شدگی به‏وسیلۀ دستگاه نیزال‏ویو محاسبه شد. سپس داده‏ها با استفاده از آزمون‏های آماری اسپیرمن، t و فریدمن مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.

یافته‏ها: براساس یافته‏های پژوهش میانگین خیشومی‏شدگی در جملات خیشومی ۲۵/۴۶ درصد، جملات سایشی ۶۷/۴۳ درصد، انسدادی‏ـ‏سایشی‏ها ۴۱/۴۳ درصد و در جملات انسدادی ۲۱/۴۲ درصد بود. میزان خیشومی‏شدگی گفتار در دختران بیشتر ولی تفاوت معنی‏داری با پسران نداشت ولی در جملات انسدادی(۰/۰۳۷=p) سایشی(۰۳۶/۰=p) و خیشومی(۰۳۲/۰=p) در گروه‏های سنی مختلف تفاوت معنی‏داری داشت و با افزایش سن، مقادیر افزایش داشته‏اند.

نتیجه‏گیری: یافته‏های حاصل از این پژوهش اطلاعات مفیدی را در خصوص میزان خیشومی‏شدگی گفتار در کودکان طبیعی ۵/۶-۵/۳ ساله فارسی‏زبان فراهم کرده است. به‏علاوه نشان می‏دهد که میانگین میزان خیشومی‏شدگی می‏تواند در جملات دارای شیوۀ تولید یکسان متفاوت باشد و تحت تأثیر وجود یا عدم هم‏خوان‏های خیشومی و حتی سن قرار داشته باشد.

---

زمینه و هدف: ارزیابی شنیداری‏ـ‏ادراکی یک روش اصلی در شناسایی اختلال صوت و سنجش میزان پیشرفت درمان است. با این وجود، مطالعات داخلی معدودی به موضوع ارزیابی شنیداری‏ـ‏ادراکی صوت پرداخته‌اند. هدف مطالعۀ حاضر تدوین، بررسی روایی نسخۀ فارسی نیمرخ ارزیابی توافقی شنیداری‏ـ‏ادراکی صو ت (اتشا) و پایایی ارزیاب‌ها با استفاده از این نیمرخ بود.

روش بررسی: روایی محتوایی کیفی نیمرخ با استفاده از آرای ۹ آسیب‌شناس گفتار و زبان متخصص در زمینۀ صوت و اختلالات آن و یک زبان‌شناس از طریق پرسش‏نامه به‌دست آمد. برای بررسی پایایی، نمونه‏های صوتی ۴۰ بزرگسال ۲۰ تا ۴۵ ساله دچار اختلال صوت با منشأ عصب‌زاد و اختلال عملکردی با و بدون ضایعه فیزیکی در حنجره و ۱۰ بزرگسال با همان محدودۀ سنی دارای صوت بهنجار ضبط شد. نمونه‏های صوتی حاوی کشش واکه و خواندن شش جمله نیمرخ اتشا بود. پایایی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی ارزیاب‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شد.

یافته‏ها: نتایج حاصل از روایی محتوایی کیفی منجر به تدوین یک نیمرخ توافقی برای ارزیابی شنیداری ادراکی صوت شد. ثبات درونی نیمرخ براساس ضریب آلفای کرونباخ ۹۵/۰ بود. زمانی‏که نمره‌دهی نیمرخ دوبار توسط یک نفر انجام شد، ضریب همبستگی پیرسون بین ۸۶/۰ برای شدت کلی اختلال تا ۴۲/۰ برای زیروبمی بود(p<۰/۰۵). هنگامی‏که ارزیابی‌کنندگان دو فرد متفاوت بودند، ضریب همبستگی پیرسون بین ۸۵/۰ برای شدت کلی اختلال تا ۳۲/۰ برای زیروبمی بود(p<۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: اتشا یک نیمرخ روا و پایا برای ارزیابی شنیداری‏ـ‏ادراکی صوت در بزرگسالان در زبان فارسی است.

---

زمینه و هدف: طی رشد گفتار، کاهش خوشه یکی از فرآیندهای واجی معمول در گفتار کودکان است. کودکان توانایی تولید برخی از خوشه‏ها را از دو سالگی شروع می‏کنند اما توانایی در تولید انواع خوشه‏ها تا نه سالگی ادامه می‏یابد. هدف این مطالعه بررسی توانایی کودکان فارسی‏زبان در تولید خوشه در کلمات تک‏هجایی با ساختار CVCC است.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی‏ـ‏مقایسه ای ، ۲۰۰ کودک طبیعی سه تا شش ساله فارسی‏زبان از مهدهای کودک شهر تهران برای تولید ۱۹ خوشۀ حاوی هم‏خوان‏های سایشی، سایشی‏ـ‏انسدادی، انسدادی، روان و خیشومی در ۳۸ کلمه تک‏هجایی با ساختار CVCC مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخص روایی محتوایی کلمات بالاتر از ۸۰/۰ و ضریب آلفای کرونباخ برای دو نیمه ۹۱/۰ بود.

یافته‏ها: بیش از ۷۵ درصد از کودکان سه ساله توانایی تولید خوشه‏های /rs/ ،/xm/ ،/xl/ و /bz/ را داشتند. متغیر سن با متغیر امتیاز تولید درست کلمات همبستگی مثبت داشت(p=۰/۰۰۱) و با متغیر تعداد کلمات دارای فرایند کاهش خوشه همبستگی منفی داشت(p=۰/۰۰۱).

نتیجه‏گیری: کودکان طبیعی سه ساله فارسی‏زبان در تولید کلمات دارای خوشۀ دو هم‏خوانی، ممکن است فرآیند کاهش خوشه به‏کار ببرند اما این فرایند با افزایش سن کاهش می‏یابد به‏طوری که اغلب کودکان شش ساله توانایی تولید خوشه‏های دو هم‏خوان را دارا هستند. جایگاه تولید هم‏خوان‏ها، بیش از شیوۀ تولید آنها در تولید درست خوشۀ دو هم‏خوانی نقش دارد.

---

زمینه و هدف: رشد آگاهی واج‏شناختی در برخی کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار با مشکل همراه است، از این رو هدف این مطالعه بررسی ارتباط آگاهی واج‏شناختی و فرآیندهای واجی در کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار بود.

روش بررسی: این مطالعۀ مقطعی روی ۲۱ کودک پنج سالۀ مبتلا به اختلال صدای گفتار انجام شد. کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار از کلینیک‏های دانشگاه علوم پزشکی تهران به روش نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند. مهارت‏های زبانی، تولیدی، عملکرد حرکتی‏ـ‏دهانی و آگاهی واج‏شناختی این کودکان به‏ترتیب با استفاده از آزمون رشد زبان‏ـ۳، آزمون تشخیصی آوایی و واجی برای کودکان سه تا شش سالۀ فارسی‏زبان و آگاهی واج ‎ شناختی ارزیابی شد. داده‏ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن مورد تحلیل قرارگرفتند.

یافته‏ها: ضریب همبستگی فرآیندهای واجی غیرطبیعی با خرده‏آزمون‏های تجانس(p=۰/۰۰۵)، قافیه(p=۰/۰۰۹)، ترکیب(p=۰/۰۰۶)، شناسایی واج آغازین یکسان(p=۰/۰۰۷) و شناسایی واج پایانی یکسان(p=۰/۰۰۷) معنی‏دار بود. همچنین ارتباط معنی‏داری بین همبستگی فرآیندهای واجی غیرطبیعی در سطح واج با خرده‏آزمون‏های تجانس(p=۰/۰۰۱)، قافیه(p=۰/۰۰۸)، ترکیب(p=۰/۰۲۹)، شناسایی واج آغازین یکسان(p=۰/۰۰۷) و شناسایی واج پایانی یکسان(p=۰/۰۰۳) وجود داشت. سطح معنی‏داری کمتر از ۰۵/۰ در نظر گرفته شده است.

نتیجه‏گیری: بین مهارت‏های آگاهی واج‏شناختی کودکان مبتلا به اختلال صدای گفتار با فرآیندهای واجی ارتباط وجود دارد به‏ویژه در کودکانی که از فرآیندهای واجی غیرطبیعی در سطح واج در گفتار خود بیشتر استفاده می‏کنند.