---

زمینه و هدف: شناسایی دقیق و سریع اختلالات زبان و درمان آن از اولویت بالایی برای درمانگران برخوردار است. یکی از روش‏های بررسی سریع ساختار زبانی، بازگویی داستان است که برای اجرا و تحلیل، سریع‏تر از دیگر روش‏ها است و سیستم امتیاز‏دهی پایایی دارد. هدف از این پژوهش ساخت و تعیین روایی و پایایی آزمون بازگویی داستان در کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان بود.
روش بررسی: ابتدا با کمک گفتاردرمانگر، زبان‏شناس و داستان‏نویس کودک، داستانی مناسب کودکان شش تا هفت ساله نوشته شد. برای بررسی روایی محتوایی داستان، از 14 متخصص، نظرسنجی شد. سپس تصاویر مناسب با داستان تهیه و به‏صورت لوح فشرده در آمد، سپس دوباره نظرسنجی صورت گرفت. پایایی به روش آزمون‏ـ‏‏بازآزمون، به فاصلۀ دو هفته روی 72 کودک در گروه سنی شش تا هفت سال شامل 36 دختر، 36 پسر اجرا شد. برای بررسی پایایی مقیاس امتیازدهی از روش پایایی بین ارزیاب استفاده شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوایی آزمون بازگویی داستان 89 درصد، میزان تکرارپذیری نسبی کل آزمون 83 درصد و خطای معیار اندازه‏گیری آن 76/2 بود. همچنین تکرار‏پذیری نسبی مقیاس امتیازدهی 93 درصد و همبستگی پیرسون برای آن 90 درصد به‏دست آمد. همبستگی امتیاز‏های دو بار انجام آزمون معنی‏دار بود(p<0/01).
نتیجه‏گیری: آزمون بازگویی داستان، روشی سریع برای ارزیابی ساختار‏های زبان کودکان شش تا هفت ساله فارسی‏زبان است. آزمون از لحاظ محتوایی و کیفی، روا بوده و پایایی بالایی دارد.

---

زمینه و هدف: کاربرد‏شناسی زبان مطالعۀ کنش‏های گفتاری و جنبه‎های اجتماعی تعاملات ارتباطی در بافت زبان است. به‏دلیل نقش مهم شنوایی در رشد مهارت‎های زبانی، کودکان کم‎شنوا در تمام سطوح زبان از جمله کاربردشناسی با مشکلاتی مواجهند. تکلیفی که به‏خوبی این تفاوت را آشکار می‎سازد بازگویی داستان است. با توجه به اهمیت این مهارت‎ها در زندگی روزمرۀ این کودکان و فقدان پژوهشی منسجم در زبان فارسی، مطالعۀ حاضر با هدف توصیف مقدماتی این توانایی‎های کودکان کم‎شنوا در قالب بازگویی داستان انجام شد.
روش بررسی: این مطالعۀ موردی توصیفی روی پنج کودک کم‏شنوای شش ساله و دو کودک شنوای هم‏سن انجام شد. مهارت‎های کاربردشناسی آنها با استفاده از آزمون بازگویی داستان در اتاقی ساکت اجرا، سپس داستان‎گویی کودک ضبط، تحلیل و امتیازدهی شد.
یافته‏ها: بین امتیاز آزمودنی با کم‎شنوایی شدید و گروه هنجار تفاوتی وجود نداشت، از طرفی بین امتیاز آزمودنی با کم‎شنوایی عمیق و کاشت حلزون در حفظ موضوع و توالی وقایع با گروه شنوا اختلاف دیده شد. امتیاز آزمودنی با کم‎شنوایی عمیق و کاربر سمعک در همۀ موارد به‏جز اطلاعات اصلی با گروه شنوا اختلاف زیادی داشت. از طرفی، همۀ آزمودنی‎ها از حروف ربط به‏طور مناسب استفاده می‎کردند.
نتیجه‎گیری: کودکان کم‎شنوا در به‏کارگیری مهارت‎های کاربردشناسی ضعیف‏تر از کودکان شنوا عمل می‎کنند. از طرفی، بین افراد کم‏شنوا نیز تفاوت وجود دارد که حاکی از تنوع این توانایی‎ها در کودکان کم‎شنوا است و این تفاوت در توانایی‎های زبانی براساس میزان کم‎شنوایی، نوع پروتز، استفادۀ مفید از باقی‏ماندۀ شنوایی، زمان و کیفیت آموزش‎های توانبخشی شنوایی و سایر عوامل، را خاطر نشان می‎سازد.