زمینه و هدف: در ارتباط با توجه، چهار مرحلۀ اساسی تشریح خواهد‏ شد که عبارتند از حافظۀ فعال، مسیر بالا به پایین، انتخاب رقابتی، و فیلترینگ خودکار پایین به بالا برای تحریکات برجسته. هر‏یک از این مراحل، نقشی اساسی در فرآیند توجه ایفا می‏کنند. سه مرحلۀ ابتدایی در کنترل ارادی انسان هستند و در کنار یکدیگر، چرخه‏ای برگشتی را ایجاد می‏کنند. در این مقاله مروری، سعی شده‏است تا با تکیه بر آخرین و پیشرفته‏ترین تحقیقات مرتبط با توجه به‏ویژه توجه شنوایی، نظریه‏ها، سازوکارها، و مراکز دخیل در دستگاه عصبی، به‏تفصیل مطرح شود.

روش‏بررسی: در این مطالعه، به بررسی متون و مقالات مختلفی که از سال 1953 تا 2012 پیرامون توجه شنوایی چاپ شده‏است، پرداخته شد. برای این منظور، از بانک‏های اطلاعاتی PubMed ، Scopus ، ProQuest ، Iran Medex ، و Google scholar استفاده شد. برای جستجو در این بانک‏ها، از واژه auditory attention و واژگان کلیدی مرتبط با آن استفاده شد.

نتیجه‏گیری: می‏توان گفت که توجه شنوایی به‏واسطۀ چهار مؤلفۀ اصلی خود نقش بسیار مهمی در روند پردازش شنوایی داشته و می‏تواند تغییردهندۀ روند مذکور در سطوح متعددی از تجزیه و تحلیل حسی نظیر حلزون، ساقۀ مغز، و قشر شنوایی باشد.

زمینه و هدف: یکی از مشکلات دانش ‎ آموزان نارساخوان ضعف آنها در پردازش شنیداری، دیداری و حافظۀ فعال آواشناختی و دیداری‏ـ‏فضایی است. از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامۀ تمرین رایانه‏ای شناختی بر عملکرد حافظۀ فعال دانش‏آموزان نارساخوان بود.

روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مداخله‏ای و تجربی با دو گروه ناهمسان همراه پیش‏آزمون‏ـ‏پس‏آزمون با ‏گروه شاهد بود. نمونه‏گیری در دسترس شامل 25 دانش‏آموز نارساخوان دبستانی 12-7 سال که به‏صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری مورد، دریافت‏کنندۀ 30 جلسه تمرین‏های ناوابسته به زبان برنامۀ مداخلۀ BrainWare Safari و 10 نفری شاهد قرار گرفتند. مجموعه آزمون‏های حافظۀ فعال کودکان و آزمون خواندن و نارساخوانی (نما) برای هر دو گروه در پیش‏آزمون‏ـ‏پس‏آزمون اجرا شد. روش تحلیل کواریانس چندمتغیری، تک‏متغیری و بررسی اندازۀ اثر در تحلیل داده‏ها مورد استفاده قرار گرفت.

یافته‏ها: نتایج بیانگر تفاوت گروه‏ها در حافظۀ فعال دیداری‏ـ‏فضایی بود(p<0/001). همچنین تفاوت گروه‏ها در دو خرده‏آزمون یادآوری مستقیم مکعب‏ها و یادآوری معکوس مکعب‏ها معنی‏دار بود(p<0/01) و در حافظۀ مازها این تفاوت معنی‏دار نبود(p>0/01). نتایج آزمون خواندن و نارساخوانی نشان داد که تفاوت معنی‏داری در هیچ یک از خرده‏آزمون‏ها وجود ندارد(p>0/05)، اما نتایج بررسی اندازۀ اثر آنها بیانگر تأثیرات مداخله در شش مورد از خرده‏آزمون‏ها بود.

نتیجه‏گیری: برنامۀ تمرین رایانه ‎ ای شناختی BrainWare Safari، موجب بهبودی عملکرد حافظۀ فعال دیداری‏ـ‏فضایی دانش‏آموزان نارساخوان می‏شود و همچنین این برنامه بر برخی ویژگی‏های عملکرد خواندن تأثیر می‏گذارد.

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی مشکلاتی در ذخیرۀ واجی دارند. عملکرد ذخیرۀ واجی که بخش واج‏شناختی حافظۀ فعال را تشکیل می‏دهد، نمود دقیق توالی گفتار است ، بنابراین ارزیابی حافظۀ فعال واج‏شناختی در کودکان فوق حائز اهمیت است. آزمون تکرار ناکلمه یکی از روش‏های ارزیابی حافظۀ فعال واج‏شناختی است. هدف از این پژوهش، ساخت آزمون تکرار ناکلمه و تعیین روایی و پایایی آن برای بررسی ظرفیت حافظۀ فعال واج‏شناختی در کودکان فارسی زبان بود.

روش بررسی: در این پژوهش مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای، ۴۰ ناکلمه براساس معیارهای ساخت ناکلمه با نظر زبان‏شناس ساخته شد و در ۵۳ پسر و ۴۷ دختر در محدودۀ سنی ۷ تا ۱۰ سال اجرا شد. به‏منظور تعیین روایی محتوا، ناکلمه‏های ساخته شده توسط صاحب ‎ نظران مورد بررسی و اظهار نظر قرار گرفت. برای بررسی روایی سازه همبستگی نتایج آزمون تکرار ناکلمه با دو آزمون یادآوری مستقیم اعداد و یادآوری وارونه اعداد سنجیده شد. همچنین به‏منظور بررسی پایایی، این آزمون دوبار و با فاصلۀ زمانی اجرا شد.

یافته‏ها: مقدار روایی محتوایی در این پژوهش ۵/۹۵ با انحراف معیار ۲ به‏دست آمد. بین نتایج آزمون تکرار ناکلمه و آزمون یادآوری مستقیم اعداد و یادآوری وارونۀ اعداد ضریب همبستگی به‏ترتیب ۷۶/۰ و ۷۵/۰ بود . بین اجراهای متوالی آزمون تکرار ناکلمه، ضریب همبستگی ۸/۰ مشاهده شد(p=۰/۰۰۱).

نتیجه‏گیری: نتایج نشان می ‎ دهد که آزمون تکرار ناکلمۀ ساخته شده می‏تواند برای شناسایی اختلالات واجی در کودکان ۷ تا ۱۰ سال فارسی‏زبان مورد استفاده قرار گیرد.