---

هدف: بررسی وضعیت شنوایی دانش آموزان نابینای آموزشگاه های نابینایان پسران شهر تهران.
مواد و روش ها: این پژوهش سنجشی توصیفی بر روی 320 دانش آموز نابینا در سال تحصیلی 80-1379 که تحت پوشش سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی قرار داشتند صورت گرفت.
یافته ها: 20.94 درصد از دانش آموزان مورد بررسی دچار افت شنوایی در یک گوش (7.19 درصد) یا هر دو گوش (13.75 درصد) بودند به عبارتی میزان افت دو طرفه بیشتر از یکطرفه بود، این اختلاف از نظر آماری نیز معنی دار بدست آمد (P=0.007). علاوه بر این، 5.94 درصد از دانش آموزان دارای سرومن متراکم (بدون افت شنوایی) بودند. در بررسی انواع کم شنوایی در 640 گوش مورد مطالعه، 15.16 درصد کم شنوایی حسی-عصبی، 1.56 درصد کم شنوایی انتقالی و 0.62 درصد کم شنوایی آمیخته مشاهده گردید. نکته قابل توجه این بود که فراوانی کم شنوایی حسی-عصبی در این افراد حدود 10 برابر کم شنوایی انتقالی بود. کم شنوایی عمدتا در حد ملایم و متوسط بود و شکل ادیوگرام نیز بیشتر از نوع نزولی (HTL) بود. با توجه به معاینات و ارزیابی های صورت گرفته، 8.13 درصد از دانش آموزان مورد بررسی، نیازمند اقدامات درمانی، 15.31 درصد نیازمند خدمات توانبخشی و 3.44 درصد نیز نیازمند اقدامات توام درمانی و توانبخشی بودند. درصد آگاهی والدین، مربیان و خود دانش آموزان مبتلا به مساله کم شنوایی به ترتیب 20.9، 22.39 و 26.87 درصد بود. نسبت فامیلی والدین با کم شنوایی حسی-عصبی ارتباط معنی داری دارد.
بحث: اختلالات شنوایی در دانش آموزان نابینا نسبت به دانش آموزان بینا شیوع بیشتری دارد و غالبا از نوع حسی-عصبی است. از این رو شناسایی آنها از طریق غربال گری بویژه در فرکانهای بالا و پیگیری های درمانی و توانبخشی آنها حایز اهمیت می باشد.

---

هدف: این پژوهش با هدف بررسی میزان استاندارد دیادوکوکاینتیک در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی در سه منطقه 3، 8، 19 شهر تهران انجام شده است.
مواد و روش ها: جامعه مورد مطالعه در این تحقیق دآنش آموزان مقطع ابتدایی سه منطقه آموزشی 3و8و19 بودند که از میان آنها 1997 دانش آموز (980 نفر دختر و 1017 نفر پسر ) به طور تصادفی انتخاب گردیدند. دانش آموزان باید در مدت 5 ثانیه هجا های /pa/ ، /ta/ ، /ka/ و /pa ta ka/ را به صورت سریع تولیدمی نمودند و همچنین باید تعداد ثابت هجا های مشخص را جهت تعیین زمان اجرای آن به صورت سریع تولید نمایدکه در این مطالعه دانش آموزان باید 15 دفعه هر یک از هجا های فوق را تولید می کردند تا زمان آنها ثبت گردد.
یافته ها: میانگین تعداد و زمان تکرار هجا ها بر حسب سن اختلاف معنی داری یافتند. تفاوت میانگین های برخی هجاها بر حسب جنس معنی دار بود.
نتیجه گیری: با افزایش سن توانایی میانگین تعداد تکرار هجا ها افزایش می یابد و میانگین زمان تکرار هجا ها کاهش می یابد. به طور کلی به نظر می رسد میانگین زمان تکرار در پسران کمتر از دختران باشد.

---

زمینه و هدف: سرعت گفتار شاخص مهمی در ارزیابی و درمان اختلالات ناروانی گفتار مانند لکنت، شتابان گویی، آپراکسی، دیزآرتری است از این رو پژوهش حاضر به منظور هنجاریابی سرعت گفتار و سرعت خواندن در دانش آموزان دختر کلاس دوم و پنجم ابتدایی شهر تهران و مقایسه آنها انجام شده است.
روش بررسی: این پژوهش روی 200 دانش آموز دختر در شهر تهران انجام شد. 100 نفر از پایه دوم و 100 نفر از پایه پنجم انتخاب شدند. فارسی زبان بودن، نداشتن اختلالات گفتار و زبان، اختلالات عصب شناختی و اختلالات رفتاری، از جمله شرایط انتخاب آزمودنی ها بود. متن مربوط به خواندن از کتاب فارسی آنها انتخاب شده بود. نمونه گفتاری نیز از طریق تعریف داستان بدست آمد و سپس نمونه های ضبط شده از لحاظ تعداد واژه و هجا شمارش شدند. معیار شمارش واژه ها تعداد تکواژهای آزاد بود و کلمات مرکبی که شامل دو تکواژ آزاد بودند به عنوان دو کلمه شمارش شدند. میان اندازهایی که ناکلمه بودند شمارش نشده اند ولی میان اندازهای کلمه ای و کلمات تکرار شده، مورد شمارش قرار گرفته اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های t مستقل و t زوجی استفاده شده است.
یافته ها: در پایه دوم میانگین سرعت گفتار آزاد 189.8 هجا در دقیقه (99.1 کلمه در دقیقه 3.1 هجا در ثانیه) و میانگین سرعت خواندن 189.4 هجا در دقیقه (94.9 کلمه در دقیقه، 3.1 هجا در ثانیه) بوده است در حالیکه در پایه پنجم میانگین سرعت گفتار آزاد 210.2 هجا در دقیقه (109.5 کلمه در دقیقه، 3.4 هجا در ثانیه) و سرعت خواندن 223.9 هجا در دقیقه (119.0 کلمه در دقیقه، 3.7 هجا در ثانیه) بوده است.
نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد سرعت خواندن در پایه پنجم به طور معنی داری از سرعت گفتار آزاد بیشتر است ولی در پایه دوم بین این دو متغیر تفاوت معنی داری وجود ندارد. سرعت گفتار و سرعت خواندن در دانش آموزان پایه پنجم به طور معنی داری بیشتر از دانش آموزان پایه دوم است.

---

زمینه و هدف: تجهیزات حفاظت شنوایی به میزان گسترده‏ای جهت حفاظت کارکنان در برابر نویز محیط کار مورد استفاده قرار می‏گیرند. بدیهی است که در صورت عدم استفاده مداوم و صحیح، اثر حفاظتی این تجهیزات بسیار اندک خواهد بود. هدف از این مطالعه بررسی درک ریسک، دانش  و نگرش ایمنی کارکنان صنایع پتروشیمی کشور در مورد تجهیزات حفاظت شنوایی و برخی فاکتورهای مرتبط با آن می‏باشد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، 236 نمونۀ تصادفی از کارکنان صنایع پتروشیمی کشور که در معرض نویزی بیش از dBA 85 بودند، پرسش‏نامۀ ساختار یافته‏ای را تکمیل کردند. برخی عوامل مؤثر شامل درک ریسک، دانش و نگرش ایمنی با استفاده از محافظ‏های شنوایی مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‏ها: این مطالعه نشان داد که فقط 3/20 درصد افراد در کلیه اوقات مواجهه با نویز از تجهیزات حفاظت شنوایی استفاده می‏کردند. ارتباط بین میزان استفاده از تجهیزات حفاظت شنوایی با درک ریسک (p=0/048) و آگاهی کارکنان درمورد حفاظت شنوایی(p=0/009) و همچنین ارتباط بین نگرش کارکنان در زمینه ایمنی و درک ریسک شنوایی (p=0/046) معنی‏دار بود.
نتیجه‏گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که با حذف موانع عدم پذیرش گوشی‏های حفاظتی از سوی کارکنان و همچنین افزایش درک ریسک کارکنان در زمینه حفاظت شنوایی می‏توان میزان استفاده از تجهیزات حفاظت شنوایی را بهبود بخشید.

---

زمینه و هدف: خواندن یکی از اساسی‏ترین مهارت‏های مورد نیاز در عصر حاضر است. بدیهی است که بروز اختلال در آن می‏تواند مشکلات زیادی را برای فرد مبتلا ایجاد نماید و ارزیابی و تشخیص زودهنگام آن نقش بزرگی در درمان آن بازی می‏کند. این مطالعه با هدف طراحی و ساخت آزمون غربالگری سیاهه خواندن به منظور تشخیص سریع اختلال در خواندن در دانش آموزان مقطع ابتدایی انجام شد.
روش بررسی: بدنه اصلی آزمون در هر پایه مرکب از یک متن صدکلمه‏ای و چهار سؤال درک مطلب است که توسط کارشناس ارشد و کارشناسان آسیب‏شناسی گفتار و زبان بدقت کنترل شده است. این آزمون بر روی 200 دانش آموز دختر و پسر در تمام پایه‏های اول تا پنجم مقطع ابتدایی و مجموعاً 1000 دانش آموز که بصورت تصادفی از کلیه نواحی پنجگانه شهر اصفهان انتخاب شده بودند، معیار شد. به‏علاوه آزمون روی دو گروه نارساخوان و عادی اجرا گردید.
یافته‏ها: همبستگی نمرات دقت و سرعت خواندن با نمره کل آزمون بالا بود. اعتبار آزمون با معیار آلفای کرونباخ 77/0 بود. تفاوت میانگین نمره دو گروه مبتلا و غیرمبتلا به اختلال خواندن معنی‏دار بود(p=0/01).
نتیجه‏گیری: با توجه به نتایج فوق، این آزمون می‏تواند به‏عنوان یکی از ابزارهای مفید در تشخیص غربالی و سریع نارساخوانی دانش‏آموزان پایه‏های اول تا پنجم کاربرد داشته باشد.

---

زمینه و هدف: آگاهی واجی و سرعت نامیدن خودکار بخشی از دانش زبانی فرد هستند. نتایج تحقیقات در جوامع مختلف و زبان‏های گوناگون نشان می‏دهد که بین آگاهی واجی و سرعت نامیدن خودکار با نمره خواندن ارتباط وجود دارد. این پژوهش با هدف بررسی وجود ارتباط آگاهی واجی و سرعت نامیدن خودکار با نمره خواندن در زبان فارسی انجام شده است.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی، توصیفی‏ـ‏تحلیلی 130 دانش‏آموز پسر پایه اول ابتدایی به‏طور تصادفی انتخاب شدند. آنها از نظر بهره هوشی، بینایی و شنوایی هنجار بودند و همچنین از رشد طبیعی زبان برخوردار بودند. از این کودکان آزمون‏های آگاهی واجی، سرعت نامیدن خودکار و خواندن گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‏ها از آزمون‏های ضریب همبستگی پیرسون و مدل رگرسیون خطی استفاده شد.
یافته‏ها: ارتباط بین آگاهی واجی و سرعت نامیدن خودکار با نمره خواندن معنی‏دار است(p<0/0001). ضریب همبستگی پیرسون آگاهی واجی مستقیم و برابر 86/0 بود. ضریب همبستگی بین زمان سرعت نامیدن خودکار و نمره خواندن معکوس است، یعنی هر چه نمره خواندن بهتر بود، زمان سرعت نامیدن خودکار کمتر می‏شد که برابر 87/0ـ بود. در بررسی ارتباط هر یک از متغیرهای فوق با نمره خواندن در حضور دو متغیر دیگر نیز معنی‏دار بود(p<0/0001).
نتیجه‏گیری: این پژوهش نشان می‏دهد بین آگاهی واجی و سرعت نامیدن خودکار با خواندن در کودکان فارسی زبان همانند سایر زبان‏ها ارتباط وجود داشته و با تقویت این مهارت‏ها می‏توان بر توانایی کودک در خواندن افزود.

---

زمینه و هدف: خواندن یکی از اساسی‏ ترین مهارت‏های مورد نیاز در عصر حاضر است. بدیهی است که بروز اختلال در آن می‏تواند مشکلات زیادی را برای فرد مبتلا ایجاد کند؛ از این‏رو ارزیابی و تشخیص زودهنگام این اختلال نقش بزرگی را در درمان آن بازی می‏کند. این پژوهش با هدف تعیین میزان شیوع نارساخوانی در دانش‏آموزان پایه‏های اول تا پنجم دبستان و معرفی آزمون سیاهه خواندن برای تشخیص اختلال در دانش‏آموزان مقطع ابتدایی انجام شد.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی 200 نفر دانش‏‏آموز دختر و پسر در 5 پایه تحصیلی از دبستان‏های شهرستان اصفهان در سال تحصیلی 86-1385 به روش نمونه‏گیری تصادفی‏ـ‏چندمرحله‏ای انتخاب شده و با استفاده از آزمون سیاهه خواندن مورد بررسی قرار گرفتند. به‏منظور توصیف اطلاعات به‏دست آمده، از شاخص‏های مرکزی و پراکندگی از نرم افزار SPSS نسخۀ 13 استفاده شد.
یافته‏ها: این بررسی نشان داد که بیشترین میزان شیوع نارساخوانی در دانش‏آموزان پسر پایه اول (25%) و کمترین میزان شیوع در دانش‏آموزان دختر پایه پنجم (صفر درصد) بوده است. به‏طور کلی فراوانی نارساخوانی در 5 پایه تحصیلی 10 درصد بوده که از این میزان 66 درصد مربوط به دانش‏آموزان پسر و 34 درصد مربوط به دانش‏آموزان دختر بوده است.
نتیجه‏گیری: نارساخوانی در دانش‏آموزان پسر بیش از دانش‏آموزان دختر است و آزمون سیاهه خواندن ابزار مناسبی برای تشخیص سریع این اختلال است.

---

زمینه و هدف: حس شنوایی مهم‏ترین پایه و اساس برای اکتساب طبیعی زبان است و کم‏شنوایی یکی از عواملی است که باعث اختلال در فراگیری مهارت‏های زبانی می‏شود. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بین توانایی جمله‏نویسی و درک جملات در دانش‏آموزان مبتلا به افت شنوایی و شنوا می‏باشد.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی 30 دانش‏آموز با افت شنوایی 90-70 دسی‏بل و 30 دانش‏آموز با شنوایی هنجار، که همگی در پایه سوم دبستان تحصیل می‏کردند، مورد مطالعه قرار گرفتند. جمله‏نویسی آزمودنی‏ها از طریق توصیف تصاویر به‏صورت نوشتاری و درک جملات، از طریق خواندن متن و پاسخ به سؤالات مربوطه ارزیابی شد.
یافته‏ها: با استفاده از آزمون‏های آماری مشخص شد که ارتباط معنی‏داری بین جمله‏نویسی و درک جملات نوشته شده در دانش‏آموزان کم‏شنوا وجود دارد(p=0/001)، (8/0r=). همچنین ارتباط معنی‏داری بین این متغیرها در دانش‏آموزان شنوا وجود دارد(p=0/001)، (7/0r=).
نتیجه‏گیری: ناتوانی کودکان مبتلا به افت شنوایی در برقراری ارتباط کلامی، منحصر به اختلال در تولید و صوت نیست، بلکه مشکل اساسی آنها ناتوانی در کشف و به‏کارگیری قواعد زبانی برای انتقال اندیشۀ خود در ساختارهای زبانی مناسب و اشکال در درک معانی جمله است.

---

زمینه و هدف: دانش‏آموزان کم‏شنوا به دلیل کم‏شنوایی از حیث پرورش مهارت‏های زبانی با تأخیر مواجه می‏شوند و به همین جهت در معرض مشکلات خواندن نیز قرار می‏گیرند. به‏منظور بررسی تأثیر ارتقاء پایۀ تحصیلی بر بهبودبخشی و پیشرفت سطوح درک خواندن، دانش‏آموزان پایه‏های تحصیلی چهارم ابتدایی و سوم راهنمایی براساس آزمون بین‏المللی سواد خواندن در این تحقیق مورد مقایسه قرار گرفتند.
روش بررسی: پژوهش از نوع مقطعی و ابزار آزمون دفترچه استاندارد شده بین‏المللی PIRLS سال 2001 در نظر گرفته شد. 36 دانش‏آموز پایه چهارم ابتدایی و سوم راهنمایی با کم‏شنوایی متوسط رو به شدید و شدید از مدارس استثنایی شهرستان‏های کرج، شهریار، رباط کریم و هشتگرد در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند و در تجزیه و تحلیل داده‏ها از t مستقل استفاده شد.
یافته‏ها: در تحلیل یافته‏ها در اولین سطح، تمرکز و بازیابی صریح اطلاعات، دانش‏آموزان سوم راهنمایی به‏طور معنی‏داری بهتر از پایه چهارم ابتدایی عمل نمودند(05/0p<) ولی در سایر سطوح، استنباط مستقیم، تفسیر و تلفیق ایده‏ها، ‏بررسی و ارزیابی محتوا، اختلاف معنی‏داری مشاهده نشد(05/0p>).
نتیجه‏گیری: دانش‏آموزان کم‏شنوا علی‏رغم ارتقاء پایه تحصیلی در سطوح عمیق درک خواندن دچار ضعف بودند. در سیاست‏گذاری‏های آموزش ویژه، تداوم خدمات توانبخشی در مقاطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان و همچنین ارائه آموزش‏های خاص جهت بهبود سطوح پیچیده درک خواندن باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: آسیب شنوایی، رشد بهنجار بسیاری از توانمندی‏های تحصیلی را تحت‏الشعاع قرار می‏دهد و پیشرفت آن را با کندی رشد مواجه می‏سازد .هدف از این پژوهش بررسی تأثیر آسیب شنوایی بر مهارت ریاضیات دانش‏آموزان کم‏شنوا در مقایسه با دانش‏آموزان شنوا در پایۀ چهارم ابتدایی بود.
روش بررسی: پژوهش از نوع مقطعی و ابزار آزمون سؤالات ریاضی استاندارد شده بین‏المللی سال 2007، در نظر گرفته شد که روی 35 دانش‏آموز کم‏شنوای پایۀ چهارم ابتدایی با محدودۀ کاهش شنوایی متوسط رو به شدید تا عمیق از مدارس استثنایی شهرستان‏های ورامین، پاکدشت و شهرری و همچنین 35 دانش‏آموز شنوای همتا که به روش تصادفی ساده از مدارس هم‏جوار با مدارس استثنایی انتخاب شده بودند اجرا شد.
یافته‏ها: در تحلیل یافته‏ها، دانش‏آموزان کم‏شنوا در بعدشناختی در سه حیطه دانستن، به‏کارگیری و استدلال در مقایسه با دانش‏آموزان شنوا عملکرد ضعیف‏تری نشان دادند و تفاوت معنی‏داری مشاهده شد(p<0/05)، و بین مهارت ریاضی دانش‏آموزان درشهرستان‏های تحت آزمون در هر دو گروه شنوا و کم‏شنوا اختلاف معنی‏داری نشد.
نتیجه‏گیری: آسیب شنوایی، پیشرفت حوزۀ تحصیل از جمله یادگیری ریاضیات را تحت تأثیر قرار می‏دهد. ارائۀ روش‏های متنوع تدریس در جهت پیشرفت تفکر استنتاجی و ساختارهای شناختی ریاضیات و همچنین توسعه درک مفاهیم در حوزۀ ریاضیات در خدمات توانبخشی دانش‏آموزان کم‏شنوا شایان اهمیت است.

---

زمینه و هدف: کودکان کم‏شنوای شدید و عمیق در برقراری ارتباط با دیگران و تحصیل در مدرسه با مشکل روبه‏رو می‏شوند. در سال‏های اخیر توجه زیادی به بحث تلفیق این کودکان در مدارس عادی شده است. بنابراین دیدگاه، درک مترادف‏ها و متضادها به‏عنوان یکی از مقوله‏های معناشناسی زبان مورد بررسی قرار گرفته است.
روش بررسی: در این مطالعۀ مقطعی، 75 دانش‌آموز پایۀ پنجم ابتدایی شهر تهران در سه گروه 25 نفری عادی، کم‏شنوای تلفیقی و باغچه‏بان مورد مطالعه قرار گرفتند. در جمع‏آوری داده‏ها از آزمون نوشتاری محقق‏ساخته استفاده شد تا احتمال خطا در دریافت واژه‏ها حذف شود. آزمودنی‏ها می‏بایست مترادف یا متضاد واژۀ مورد نظر را می‏نوشتند.
یافته‌ها: در هر دو آزمون به کار رفته در این پژوهش، امتیازهای گروه عادی از گروه کم‏شنوا، و گروه کم‏شنوای تلفیقی از دانش‏آموزان مدارس باغچه‏بان بالاتر بود(p<0/05). توانایی هر سه گروه دانش‌آموز در درک واژه‏های متضاد به‏طور معنی‏داری بالاتر از درک واژه‏های مترادف بود(p=0/001). سرعت پردازش در گروه عادی از دو گروه کم‏شنوا به‏طور معنی‏داری بالاتر بود(p=0.001).
نتیجه‌گیری: به نظر می‏رسد فراگیری این دو مقولۀ معناشناختی همچون سایر مهارت‏های زبانی تحت تأثیر سلامت شنوایی است. اختلاف بین دو گروه دانش‏آموز کم‏شنوا بیانگر این موضوع است که غنی بودن محیط آموزشی از محرک‏های کلامی و تعامل با کودکان عادی بر رشد جنبۀ معناشناسی زبان در دانش‏آموزان کم‏شنوا تأثیرگذار است.

---

زمینه و هدف: ارزشیابی درونی فرایندی مهم در هر سازمانی است. یکی از سیاست‏های آموزش عالی ارزشیابی هریک از گروه‏های آموزشی است. هدف از ارزشیابی درونی گروه گفتاردرمانی سنجش میزان کیفیت در حوزه‏های آموزش، پژوهش و درمان به‏منظور ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت‏ها و تهدیدها و شناسایی راه‏های برطرف کردن ضعف‏ها و تهدیدها است.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی‏ـ‏توصیفی در 10 گام به‏منظور بررسی 10 عامل انجام شد. نمونه‏ها شامل دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، دانش‏آموختگان و مسئولان آنان، اعضاء هیأت علمی و مدیر گروه، کارشناسان و بیماران بودند. در این پژوهش از نرم‏افزار ارزیابی درونی گروه‏های آموزشی و پژوهشی مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی استفاده شد. تجزیه و تحلیل براساس میانگین میانگین‏ها انجام شد.
یافته‏ها: طیف مطلوبیت عوامل به‏ترتیب از بیشترین به کمترین عبارت بودند از: کیفیت تشخیص و درمان و نحوۀ برخورد با بیماران 15/4 از 5 و هیأت علمی 5/3 در طیف مطلوب، ساختار سازمانی و مدیریت 34/3، دانش‏آموختگان 21/3، فرایند تدریس و یادگیری 1/3، رسالت‏ها و اهداف 09/3، دوره‏های آموزشی و برنامه‏های درسی 99/2، امکانات و تجهیزات آموزشی و پژوهشی 9/2، دانشجویان 76/2 و پژوهش 67/2 در طیف نسبتاً مطلوب. گروه گفتاردرمانی در کل میانگین 17/3 (4/63%) از 5، طیف نسبتاً مطلوب را به‏دست آورد.
نتیجه‏گیری: گروه گفتاردرمانی قبل از ادغام در وضعیت نسبتاً مطلوب قرار داشت. با توجه به شرایط و امکانات موجود این وضعیت برای گروه مناسب بود.

---

زمینه و هدف: اکثر افراد مشکلات و عوامل استرس‎زایی چون بیکاری، بیماری و غیره را در زندگی تجربه می‎کنند اما اینکه افراد مختلف چگونه با این شرایط استرس‎زا مقابله می‎کنند از فردی به فرد دیگر متفاوت است. طبق پژوهش‏های صورت گرفته استفاده از راهبردهای مقابله‎ای مؤثر در کاهش استرس و تنش افراد تأثیر به‎سزایی دارد. اثربخشی روش مقابله با استرس در دانش‎آموزان کم‎شنوا هدف پژوهش حاضر بود.
روش بررسی: این پژوهش از نوع نیمه‏تجربی با طرح پیش‎آزمون‏ـ‏پس‎آزمون با گروه شاهد است. 40 دانش‎آموز کم‌شنوای در حد40 تا 120 دسی‏بل در مدارس ویژۀ شهر ساری مقاطع راهنمایی و دبیرستان، در سال تحصیلی 90-89 به روش نمونه‎گیری داوطلبانه در دسترس با گمارش تصادفی در گروه‏ها انتخاب شدند و به‏صورت تصادفی در دو گروه 20 نفره، مورد و شاهد، قرار گرفتند. ابزار اندازه‎گیری آزمون سلامت عمومی 28 سؤالی Goldberg بود. گروه مورد به‏مدت هشت جلسه دو ساعته تحت آموزش روش‏های مقابله با استرس مبتنی بر فنون شناختی‏ـ‏رفتاری قرار گرفتند. برای آنالیز داده‏ها از شاخص‏های آماری میانگین، انحراف معیار و تحلیل آنالیز واریانس دوطرفه استفاده شد.
یافته‏‏ها: بین امتیازهای پیش‏آزمون‏ـ‏پس‏آزمون در خرده‏مقیاس علائم جسمانی، اضطراب و بی‏خوابی، کارکرد اجتماعی و افسردگی تفاوت معنی‏داری دیده شد(p<0/05). به‌طوری که سلامت عمومی گروه مورد پس از خاتمۀ جلسات درمانی، بیشتر از گروه شاهد بود.
نتیجه‎گیری: راهبردهای مقابلۀ استرس مبتنی بر نظریۀ شناختی‏ـ‏رفتاری باعث افزایش سلامت عمومی افراد آسیب‏دیدۀ‏ شنوایی می‎شد بنابراین لازم است آموزش کنترل استرس به‎‏عنوان یک مداخلۀ مناسب گسترش یابد.

---

زمینه و هدف: اختلال خواندن شایع‏ترین نوع اختلال یادگیری است. یکی از عوامل اصلی که در این اختلال نقش دارد نقص درک شنیداری است که باعث مشکلات زیادی در زمینۀ تحصیل آنها می‏شود. این پژوهش به‏منظور بررسی اثربخشی آموزش درک شنیداری بر توانایی خواندن کودکان نارساخوان سوم ابتدایی انجام گرفت.

روش بررسی: سی و هشت دانش‌آموز دختر پایۀ سوم ابتدایی از مدارس خمینی‏شهر به شیوۀ نمونه‏گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب، سپس آزمون خواندن و آزمون وکسلر روی هر دو گروه اجرا شد، ۲۰ نفر از آنها که شرایط نارساخوانی داشتند از طریق گمارش تصادفی ساده به دو گروه ۱۰ نفری مداخله و شاهد تقسیم شدند. دانش‌آموزان گروه مداخله طی ۱۰ جلسه تحت آموزش درک شنیداری قرار گرفتند. اما گروه شاهد هیچ‏گونه مداخله‌ای دریافت نکردند. پس از پایان آموزش، از هر دو گروه مداخله و شاهد، آزمون خواندن گرفته شد. داده‌ها با روش آماری تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: آموزش درک شنیداری حدود ۸۱ درصد از توانایی خواندن گروه مداخله را که تحت آموزش درک شنیداری قرار گرفتند تحت تأثیر قرار داد(۰۰۰۱/۰>p)؛ به‏طوری که به‏جز خرده‏آزمون دو جزء کردن کلمات پیچیده، دیگر خرده‏آزمون‏ها معنی‏دار شد.

نتیجه‏گیری: یافته‏ها، فرضیۀ تأثیر آموزش درک شنیداری بر خواندن دانش‏آموزان را تأیید کرد. بنابراین، به نظر می‏رسد نارساخوانان نیازمند برنامۀ مداخله‌ای آموزش درک شنیداری برای رفع مشکلات خواندن هستند.

---

زمینه و هدف: مداخلات کلامی در گفتاردرمانی کمتر بررسی شده‏اند. این پژوهش با هدف بررسی کارایی مداخله مبتنی بر کلام بر کم‏توانایی‏های زبانی دانش‏آموزان دارای هوش مرزی انجام شد.

روش بررسی: در یک بررسی آزمایشی، ۳۳ دانش‏آموز دارای هوش مرزی شامل ۱۷ دانش‏آموز برای گروه مداخله و ۱۶ دانش‏آموز برای گروه مقایسه، از نمونه‏های در دسترس انتخاب شدند. مداخله شامل ۱۴ جلسه 45 دقیقه‏ای بود که بر ساختار و محتوای کلامی تمرکز داشت. روایت شخصی یکسان (رفتن به مسافرت) پیش و پس از مداخله به‏دست آمد.

یافته‏ها: میانگین امتیازهای سن، تحصیلات و هوش بین دو گروه از نظر آماری تفاوتی نداشت. مداخله باعث افزایش میانگین جملات مرکب(۰۳۸/۰=p)، انواع پیوندهای انسجامی(p=۰/۰۰۳)، اطلاعات مرتبط(p=۰/۰۰۸) و کاهش جملات غیردستوری(p=۰/۰۳۱) در روایت شخصی دانش‏آموزان گروه مداخله شد.

نتیجه‏گیری: یافته‏های پژوهش نشان می‏دهد که شرکت در برنامۀ مداخله اثر معنی‏داری از نظر بالینی بر توانایی شرکت‏کنندگان در مداخله برای تولید روایت شخصی دارد.

---

زمینه و هدف: شواهدی وجود دارد که مشکلات شنوایی اثرات منفی بر ویژگی‏های روان‏شناختی فرد دارد و این افراد بیش از همسالان شنوای خود در معرض مشکلات سلامتی روانی هستند. هدف از پژوهش حاضر، مقایسۀ مهارت اجتماعی، رضایت از زندگی و منبع کنترل درونی و بیرونی دانش ‎ آموزان کم‏شنوا با همتایان شنوای آنها بود.

روش بررسی: پنجاه دانش‏آموز راهنمایی و دبیرستانی کم‏شنوا که با استفاده از روش نمونه‏گیری تصادفی چندمرحله‏ای انتخاب شده بودند و همچنین پنجاه دانش‏آموز عادی که با آنها همتا شده بودند در این پژوهش شرکت داشتند و مقیاس‏های ارزیابی مهارت‏های اجتماعی Matson برای جوانان، مقیاس چندبعدی رضایت از زندگی دانش‏آموزان و مقیاس چندبعدی منبع کنترل Levenson را تکمیل کردند.

یافته‏ها: نتایج تحلیل واریانس نشان داد که در مهارت اجتماعی، رضایت از زندگی و منبع کنترل بین دانش ‎ آموزان عادی و دانش ‎ آموزان کم‏شنوا تفاوت وجود دارد (p=۰/۰۰۲).

نتیجه‏گیری: مهارت اجتماعی و رضایت از زندگی دانش ‎ آموزان عادی بالاتر از دانش ‎ آموزان کم‏شنوا است و دانش ‎ آموزان عادی نسبت به دانش ‎ آموزان کم‏شنوا از منبع کنترل درونی‏تری استفاده می‏کنند. آموزش والدین و مسئولان مدارس در زمینه شکل‏گیری منبع کنترل و چگونگی پرورش یک منبع کنترل درونی‏تر در دانش ‎ آموزان کم‏شنوا از جمله پیشنهادهای پژوهش حاضر محسوب می‏شود.

---

زمینه و هدف: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی انواع اختلالات زبانی را تجربه می‏کنند که در روایت‏هایشان هم دیده می‏شود. این پژوهش با هدف بررسی ویژگی‏های زبان‏شناختی روایت‏‏های تصویری دانش‏آموزان دارای هوش مرزی انجام گرفت.

روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی‏ـ‏مقایسه‏ای، ۳۰ دانش‏آموز دارای هوش مرزی و ۲۵ دانش‏آموز عادی شش تا سیزده ساله از جمعیت چهار مدرسه به‏طور تصادفی انتخاب شدند. کلام روایی با توصیف تصاویر یک کتاب داستانی انگیخته شد.

یافته‏ها: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی نسبت به دانش‏آموزان عادی در تولید جملات مرکب(p<۰/۰۰۱) و جملات پیچیده(p<۰/۰۰۱) ضعیف‏تر بودند و ضمناً جملات غیردستوری بیشتری(p=۰/۰۰۷) تولید کردند. این دانش‏آموزان اطلاعات‏ مرتبط(p<۰/۰۰۱) کمتر، ولی اطلاعات نامرتبط(p=۰/۰۳۳) بیشتری تولید کردند. انواع پیوندهای انسجامی(p=۰/۰۱۰) و پیوند «هم»(p=۰/۰۲۲) این دانش‏آموزان کمتر بود.

نتیجه‏گیری: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی آسیب زبانی بیشتری در توصیف داستان نشان دادند.

---

زمینه و هدف: دانش‏آموزان کم‏شنوا نسبت به دانش‏آموزان عادی در رسیدن به نظریۀ ذهن دچار تأخیر دارند. یکی از عوامل تآثیرگذار در رشد توانایی نظریۀ ذهن تعامل والد‏ـ‏کودک است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ هوش هیجانی مادر بر توانایی دانش‏آموزان کم‏شنوا در توانایی نظریۀ ذهن بود.

روش بررسی: د ر این مطالعه که به روش همبستگی انجام شد، ۴۰ دانش‌آموز کم ‎ شنوای عمیق با محدودۀ سنی ۱۴-۸ سال انتخاب شدند. روش گردآوری داده ‎ ها از طریق انجام آزمون روی دانش ‎ آموزان با استفاده از تکالیف باور غلط و پرسش‎نامۀ هوش هیجانی بود. پرسش ‎ نامۀ هوش هیجانی توسط مادران تکمیل شد. برای تحلیل داده ‎ ها از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.

یافته‎ها: یافته‏های این پژوهش نشان داد که بین نمرۀ کلی تکالیف باور غلط دانش‏آموزان کم‏شنوا و نمرات مادران آنان در هوش هیجانی و مؤلفه‏های آن همبستگی معنی‏داری وجود ندارد(p>۰/۰۱). نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نیز نشان داد که نمرات مادران در هوش هیجانی و مؤلفه ‎ های آن قادر به پیش ‎ بینی نمرات دانش ‎ آموزان در تکالیف باور غلط نیست(p>۰/۰۱).

نتیجه‏گیری: بنابراین می‏توان نتیجه گرفت که بین هوش هیجانی مادران دانش‏آموزان کم‏شنوا و توانایی نظریۀ ذهن فرزندانشان رابطۀ معنی‏داری از نظر آماری وجود ندارد و هوش هیجانی مادران نمی‏تواند نمرات دانش‏آموزان را در تکالیف باور غلط پیش‏بینی کند.

---

زمینه و هدف: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی مهارت‏های روایی و درکی متفاوتی دارند. این پژوهش به مقایسۀ ناروانی‏ها و درک داستان در دانش‏آموزان مرزی و دانش‏آموزان عادی و بررسی رابطۀ بین این متغیرها ‏پرداخته است.

روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی ۳۰ دانش‏آموز دارای هوش مرزی با ۲۵ دانش‏آموز عادی مقایسه شدند. جامعۀ آماری دانش‏آموزان ۶ تا ۱۳ ساله شهر تهران بود. نمونه‏گیری تصادفی طبقه‏ای از مدارس منطقه سه برای انتخاب افراد به ‎ کار رفت. برای ارزیابی دانش‏آموزان از روایت تصویری، آزمون درک داستان پژوهشگرساخته، و برای تحلیل داده‏ها آزمون من‏ویتنی ‎ یو، آنالیز کوواریانس و آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد.

یافته‏ها: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی ناروانی کلمه‏ای(p=۰/۰۰۵) و ناروانی عبارتی(p=۰/۰۱) بیشتری نسبت به دانش‏آموزان عادی تولید کردند. ضمناً آنها در درک داستان(p<۰/۰۰۲) ضعیف‏تر عمل کردند. بین ناروانی عبارتی و درک داستان(r=-۰/۲۱) رابطۀ معنی‏داری وجود داشت.

نتیجه‏گیری: دانش‏آموزان دارای هوش مرزی در روایت‏گری ناروانی‏های بیشتری را نشان می‏دهند و در درک داستان نیز ضعیف‏تر هستند. رابطۀ منفی بین درک داستان و ناروانی‏ها وجود دارد.

---

زمینه و هدف: نقص شنوایی در افراد ناشنوا و کم‏شنوا علاوه بر مهارت‏های ارتباطی، بسیاری از توانایی‏های شناختی آنها از جمله حافظه را تحت تأثیر قرار می ‎ دهد. از این رو هدف پژوهش حاضر، مقایسۀ حافظۀ کاری‏ـ‎دیداری در دانش‏آموزان ناشنوا، کم‏شنوا با همتایان عادی بود.

روش بررسی: در پژوهش حاضر که از نوع علّی‏ـ‏مقایسه‏ای بود، با استفاده از آزمون Andre Rey ،۶۰ دانش‏آموز آسیب‏دیدۀ شنوایی (۳۰ ناشنوا و ۳۰ کم‏شنوا) با ۳۰ دانش‏آموز عادی به‏عنوان گروه بهنجار که براساس جنس، هوش، پایۀ تحصیلی و وضعیت اجتماعی‏ـ‏اقتصادی همتا شده بودند، مورد مقایسه قرار گرفتند.

یافته‏ها: یافته‏ها نشان داد، بین گروه عادی با دو گروه ناشنوا و کم‏شنوا تفاوت معنی‏دار وجود دارد(p<۰/۰۵)، که میانگین گروه عادی از دو گروه دیگر بیشتر بود. اما تفاوت بین دو گروه آسیب‏دیده معنی‏دار نبود(p>۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: نتایح نشان داد که کارکرد دانش‏آموزان ناشنوا و کم‏شنوا در تکلیف حافظۀ کاری‏ـ‏دیداری نسبت به همتایان عادی خود، ضعیف‏تر است اما دو گروه ناشنوا و کم‏شنوا عملکرد یکسانی داشتند. بنابراین با شناسایی و درک بهتر عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت این توانایی شناختی، می‏توان با ارائه راه‏کارهای جدید آموزشی، بسیاری از عقب‏افتادگی ‎ های این گروه از افراد، در زمینه‏های مختلف شناختی را بهبود بخشید.