---

زمینه و هدف: ارزیابی مهارت‏های پردازش شنوایی مرکزی نیازمند آزمایش‏های رفتاری مختلفی در قالب یک مجموعه آزمون است. آزمایش‏های گفتاری معدودی برای اثبات اختلال پردازش شنوایی مرکزی در کودکان فارسی زبان وجود دارد. این مطالعه با هدف طراحی و ساخت آزمایش دایکوتیک با ساختار کلمات تک‏هجایی مناسب ارزیابی پردازش شنوایی مرکزی کودکان فارسی زبان و گزارش نتایج مقدماتی آن در کودکان هنجار انجام شد.
روش بررسی: آزمایش کلمات رقابتی فارسی با استفاده از فراوان‏ترین کلمات موجود در کتاب داستان کودکان که در تحقیقات قبلی گزارش شده بود، ساخته شد. آزمایش روی 45 کودک 11-5 ساله هنجار (39 نفر راست دست و 6 نفر چپ دست) که هیچ‏گونه مشکل بارز شنوایی، گفتار، زبان و یادگیری نداشتند در سطح راحتی بلندی اجرا شد. هر دو تکلیف گوش دادن آزاد (28 نفر) و جهت‏مند (17 نفر) بررسی گردید.
یافته‏ها: نتایج نشان می‏دهد که در گوش دادن جهت‏مند، گوش پیش‏نشان شده در مقایسه با گوش مقابل به طور معنی‏داری عملکرد بهتری دارد. برتری گوش راست در حالت بازگویی/پاسخ‏دهی آزاد مشهود است. متوسط عملکرد کودکان در بازگویی/پاسخ‏دهی جهت‏مند به طور معنی‏داری بهتر از بازگویی/پاسخ‏دهی آزاد بوده و  میانگین امتیاز خام کودکان مورد آزمایش با سن افزایش می‏یابد.
نتیجه‏گیری: آزمایش کلمات رقابتی فارسی به عنوان یک آزمایش دایکوتیک می‏تواند مشخصات اصلی گوش دادن دایکوتیک و تأثیر رسش سامانه شنوایی مرکزی بر آن، در کودکان هنجار را نشان دهد.

---

زمینه و هدف: اختلال یادگیری که به گروهی ناهمگن از اختلال‏ها اشاره دارد و ممکن است با مشکل در شنیدن، خواندن، نوشتن یا توانایی ریاضی بروز یابد. این کودکان به‏خاطر مشکل ناکارایی توجه در کلاس با مشکلات تحصیلی زیادی روبه‏رو می‏گردند. این پژوهش با هدف مقایسه توجه شنیداری در این گروه از کودکان با گروه عادی انجام گرفته است.
روش بررسی: تعداد 27 دانش‏آموز پسر مبتلا به اختلال یادگیری 9-7 ساله به‏صورت غیراحتمالی ساده از بین نمونه‏های در دسترس انتخاب شدند، و 27 دانش‏آموز پسر عادی به‏عنوان گروه شاهد وارد این پژوهش شدند. جهت بررسی توجه شنیداری، انتخابی و تقسیم شده، به‏ترتیب از آزمون‏های گفتار در نویز فارسی و اعداد دایکوتیک استفاده شد.
یافته‏ها: میانگین امتیاز گفتار در نویز در مقایسه هر دو گوش گروه مبتلا به اختلال یادگیری، در سنین 7 و 8 سال، اختلاف معنی‏دار با میانگین امتیاز در گروه عادی نشان نداد(p>0/05). در مقایسه بین 9 ساله‏ها تنها در گوش راست میانگین امتیاز دانش‏آموزان عادی بیشتر بود(p=0/033). در اعداد دایکوتیک، بین میانگین امتیازها در گوش راست بین دو گروه تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p>0/05). اما در سنین 7 و 8 سال در گوش چپ میانگین امتیاز دانش‏آموزان عادی بیشتر بود(p<0/05).
نتیجه‏گیری: در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری در نسبت سیگنال به نویز مطلوب، توجه شنیداری انتخابی متأثر نمی‏شود لیکن به نظر می‏رسد توجه شنیداری تقسیم‏شده به‏دلیل عدم رشد کامل سیستم شنوایی مرکزی و یا اختلال پردازش شنیداری مرکزی متأثر می‏گردد.

---

زمینه و هدف: آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی در تشخیص نقایص آن و کشف تفاوت عملکرد حافظۀ دو نیمکره کاربرد دارد. پژوهش حاضر با هدف ساخت نسخۀ فارسی این آزمون و بررسی نتایج آن در افراد هنجار 18 تا 25 سال از دو جنس، انجام شد.
روش بررسی: نسخۀ فارسی آزمون حاضر همانند نسخۀ مرجع از 18 فهرست 10 واژه‏ای تشکیل شده است که در ارائۀ دایکوتیک، عکس واژه گوش مورد آزمون به‏طور هم‏زمان در گوش مقابل ارائه می‏شود. پس از انتخاب مواد آزمون براساس معیارهای مورد نظر و ساخت فهرست‏ها، روایی محتوای آزمون با نظرسنجی از هشت کارشناس خبره محاسبه و نظرات آنها در فهرست‏ها اعمال گردید. سپس کلمات هر فهرست به‏صورت دایکوتیک روی لوح فشرده ضبط شد. در ادامه، مطالعۀ مقطعی حاضر روی 110 فرد هنجار راست دست (55 زن و 55 مرد) در محدودۀ سنی 18 تا 25 سال با میانگین سنی 3/21 سال و انحراف معیار 7/1، اجرا و امتیازهای افراد در فرم‏های تهیه شده ثبت گردید.
یافته‏ها: بین میانگین امتیازهای افراد در 18 فهرست تهیه شده، از نظر آماری تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p=0/983). متوسط شاخص روایی محتوا در 18 فهرست آزمون معادل 96/0 درصد به‏دست آمد، و میانگین امتیازهای اجرای دایکوتیک آزمون برابر 5/6 با انحراف معیار 0/1 بود.
نتیجه‏گیری: براساس نتایج به‏دست آمده، نسخۀ فارسی آزمون حاضر از روایی محتوایی خوبی برخوردار است، و می‏تواند در تشخیص نقایص حافظه شنوایی‏ـ‏‏کلامی مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: پدیده دوزبانگی که یکی از مسائل مطرح در حیطۀ روان‏شناسی و زبان‏شناسی است می‏تواند بر پردازش گفتار نیز تأثیرگذار باشد. برای بررسی پردازش شنیداری آزمون‏های زیادی طراحی شده است. یکی از این آزمون‏ها، آزمون اعداد دایکوتیک است که توجه شنیداری تقسیم شده را بررسی می‏کند. هدف پژوهش حاضر مقایسۀ توجه شنیداری افراد دوزبانه و تک‏زبانه جوان ایرانی بود.

روش بررسی: مطالعۀ مقطعی مقایسه‏ای حاضر روی 30 دانشجو دوزبانه (آذری‏ـ‏فارسی‏زبان) با میانگین سنی 63/23 و انحراف معیار 25/3 و 30 دانشجو تک‏زبانه (فارسی‏زبان) با میانگین سنی 27/22 و انحراف معیار 02/3 در محدودۀ سنی 18 تا 30 سال از دو جنس انجام شد. آزمون اعداد دایکوتیک روی افراد راست دست برخوردار از شنوایی محیطی هنجار، انجام شد.

یافته‏ها: بین امتیازهای آزمون اعداد دایکوتیک افراد دوزبانه و تک‏زبانه تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p=0/195)، و همچنین بین امتیازهای گوش راست و گوش چپ در گروه‏های تک‏زبانه(p=0/465) و دوزبانه(p=0/054) تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد. از نظر آماری تفاوت معنی‏داری بین نمونه‏های زن و مرد در گروه تک‏زبانه‏ها مشاهده شد(p=0/031) و در این گروه میانگین امتیازها در زنان بیشتر از مردان بود.

نتیجه‏گیری: نتایج به‏دست آمده نشان داد که افراد دوزبانه و تک‏زبانه در توجه شنیداری تقسیم شده تفاوت قابل توجهی ندارند و به نظر می‏رسد فراگیری زبان دوم در سنین پایین بر این نوع توجه شنیداری، تأثیر بارزی ندارد.

---

زمینه و هدف: گوش دادن دایکوتیک به معنای ارائۀ دو محرک شنوایی متفاوت، به‏طور هم‏زمان به هر ‏یک از گوش ‎ هاست. در مطالعۀ حاضر، ضمن ساخت نسخۀ فارسی آزمون شنوایی دایکوتیک برگن، نتایج مقدماتی آن در زمینۀ توجه شنیداری و برتری طرفی زبان در بزرگسالان با شنوایی هنجار گزارش شد.

روش بررسی: نسخۀ فارسی آزمون شنوایی دایکوتیک برگن با استفاده از شش هجای با بافت هم‏خوان‏ـ‏واکه برای بررسی سه وضعیت عدم اعمال توجه، توجه به راست و توجه‏ به چپ به‏طور جداگانه، تهیه شد. سپس، این آزمون روی ۵۴ جوان راست دست با شنوایی هنجار از دو جنس با میانگین سنی ۲۴/۲۳ و انحراف معیار ۷۸/۲ سال اجرا شد.

یافته‏ها: در دو وضعیت عدم اعمال توجه و توجه به راست، فراوانی پاسخ درست در گوش راست به‏ترتیب ۳/۸۳ و ۱/۹۸ درصد، و در وضعیت توجه به چپ، فراوانی پاسخ درست در گوش چپ معادل ۶/۷۹- درصد، به میزان معنی‏داری بالاتر بود(p<۰/۰۰۰۱). شاخص برتری طرفی در وضعیت عدم اعمال توجه ۳۳/۳۱، توجه به راست ۳۰/۷۳ و توجه به چپ ۵۰/۳۷- درصد بود و بین آنها اختلاف معنی‏داری وجود داشت(p<۰/۰۰۰۱)‏.

نتیجه‏گیری: در وضعیت بدون اعمال توجه، برتری گوش راست مشاهده شد که مقدار آن به‏نحو چشمگیری از توجه انتخابی به راست و چپ، در اثر دخالت پردازش بالا به پایین قشر مغز بر پردازش پایین به بالای محرک، متأثر شد. این نتایج مقدماتی، نشان‏دهندۀ کارایی آزمون شنوایی دایکوتیک برگن در بررسی توجه شنیداری و برتری طرفی زبان است.

---

زمینه و هدف: بیماری‏های عروقی مغز یکی از شایع‏ترین اختلالات نورولوژیک است که سیستم عصبی مرکزی شنوایی را درگیر می‏کند. بررسی‏ها نشان داده‏اند که آزمون‏های رفتاری شنوایی مرکزی تحت تأثیر ضایعات ایجاد شده از سکتۀ مغزی قرار می‏گیرند. هدف از این مطالعه، مقایسۀ میزان امتیاز آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی افراد مبتلا به سکتۀ مغزی با افراد هنجار است.

روش بررسی: این مطالعۀ مقطعی روی ۲۰ فرد مبتلا به سکتۀ مغزی ۵۰ تا ۷۰ ساله و ۲۰ فرد هنجار با شرایط سنی و جنسیتی مشابه با استفاده از نسخۀ فارسی آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی در بیمارستان امام خمینی تهران انجام شد.

یافته‏ها: میانگین امتیاز آزمون حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی بین دو گروه هنجار و مبتلا تفاوت معنی‏داری نشان داد(۰۰۰۱/۰>p). در حالی که اختلاف معنی‏داری بین امتیاز دو گوش در افراد با ضایعه در نیمکرۀ چپ(۰۸۶/۰>p) دیده نشد، تفاوت امتیاز دو گوش در افراد هنجار(۰۰۰۱/۰>p) و در افراد با ضایعه در نیمکرۀ راست(۰۰۰۱/۰>p) معنی‏دار بود.

نتیجه‏گیری: آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی آزمون مناسبی در مجموعه آزمون‏های بررسی‏کنندۀ سیستم عصبی مرکزی شنوایی در بیماران مبتلا به سکتۀ مغزی است. به نظر می‏رسد این آزمون به ضایعات ناشی از سکتۀ مغزی در لوب تمپورال حساس است.

---

زمینه و هدف: حافظه یکی از جنبه‏های عملکرد شناختی است که با افزایش سن دچار کاهش و یا اختلال عملکرد می‏شود. با توجه به تأثیرات متفاوت سالمندی بر انواع مختلف حافظه و همچنین مطالعات بسیار اندک انجام شده با استفاده از روش دایکوتیک در بررسی حافظۀ شنوایی کلامی سالمندان، پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد این نوع حافظه در سالمندان با استفاده از نسخۀ فارسی آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی صورت گرفته است.

روش بررسی: در مطالعۀ مقطعی حاضر، نسخۀ فارسی آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی روی ۲۳ فرد سالمند با محدودۀ سنی ۸۰-۶۰ سال و ۳۰ بزرگسال جوان با محدودۀ سنی ۳۰-۲۰ سال با شنوایی هنجار و قرینه در دو گوش، اجرا شد و امتیازهای دو گروه با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفت.

یافته‏ها: میانگین امتیاز آزمون دایکوتیک حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی در گروه جوانان ۳۶/۶ با انحراف معیار ۳۲/۰ و در گروه سالمندان ۵۸/۴ با انحراف معیار ۷۴/۰ به‏دست آمد که از نظر آماری معنی‏دار بود(۰۰۱/۰=p). آزمون همبستگی در گروه سالمندان، بین میانگین امتیاز آزمون و سن، همبستگی منفی نشان داد(r=-۰/۳۶). بین گروه افراد سالمند و جوان، در یادآوری کلمات در هر سه جایگاه ابتدایی، میانی و انتهایی تفاوت معنی‏دار مشاهده شد (به‏ترتیب p=۰/۰۳۷  ،p=۰/۰۳۴ و p=۰/۰۴۱).

نتیجه‏گیری: براساس نتایج به‏دست آمده، عملکرد حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی دایکوتیک در سالمندان به میزان قابل توجهی کاهش نشان داد و نسخۀ فارسی آزمون حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی همانند اکثر آزمون‏های حافظۀ شنوایی‏ـ‏کلامی، اثر سالمندی را نشان داد.

---

۷زمینه و هدف: اگرچه آزمون اعداد دایکوتیک دوتایی برای بررسی سیستم پردازش شنوایی مرکزی افراد بزرگسال مناسب است اما آزمون اعداد دایکوتیک منفرد به‏دلیل سادگی برای کودکان مناسب‏تر است. این پژوهش با هدف ساخت آزمون حاضر به زبان فارسی و یافتن مقادیر هنجار مقدماتی آن در کودکان انجام شد.

روش بررسی: نسخۀ فارسی آزمون حاضر از ۳ لیست ۲۵ عددی مختلف برای ارزیابی در هریک از مراحل یادآوری آزاد، پاسخ‏دهی هدایت شده به گوش راست و پاسخ‏دهی هدایت شده به گوش چپ تشکیل شده است. اعداد هر لیست به ‎ صورت دایکوتیک روی لوح فشرده ضبط شدند. مطالعۀ مقطعی حاضر روی ۱۲۶ پسر ۷ تا ۹ سال انجام شد. پایایی آزمون با تکرار ارزیابی‏ها در ۲۹ نفر از نمونه‏ها، دو تا چهار هفته پس از انجام آزمون اولیه مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‎ها: میانگین امتیازهای گوش راست و گوش چپ به‏ترتیب از حدود ۷۹/۹۵ و ۶۹/۸۹ درصد در هفت سالگی به حدود ۵۹/۹۸ و ۲۹/۹۶ درصد در هشت سالگی افزایش یافت و میانگین میزان برتری گوش راست از حدود ۱۳/۶ درصد در هفت سالگی به حدود دو درصد در هشت سالگی کاهش یافت(p=۰/۰۰۱). تفاوت محسوسی بین امتیازهای حاصل از دو مرحلۀ یادآوری آزاد و پاسخ‏دهی هدایت شده مشاهده نشد(p>۰/۰۵). ثبات بالایی بین نتایج حاصل از آزمون اولیه و آزمون مجدد دیده شد(p>۰/۰۵).

نتیجه‏گیری: نسخۀ فارسی آزمون حاضر از پایایی مطلوبی برای ارزیابی پسران ۷ تا ۹ ساله برخوردار است و می‏تواند برای بررسی تلفیق دوگوشی در دانش‏آموزان پسری که در این محدودۀ سنی قرار می‏گیرند استفاده شود.

---

زمینه و هدف: زیرآزمون شنوایی دایکوتیک یکی از اجزای مهم مجموعه آزمون پردازش شنوایی کودکان و بزرگسالان به‌شمار می‌رود. آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی در پاسخ به ضعف حساسیت آزمون اعداد دایکوتیک دو جفتی به ناقرینگی گوشی ناهنجار در شنوایی دایکوتیک ساخته شده است. مطالعۀ حاضر با هدف ساخت نسخۀ فارسی این آزمون و ارزیابی اولیۀ آن انجام شد.

روش بررسی: با ضبط اعداد یک تا ده (به‏جز عدد دوهجایی چهار) فارسی در استودیو و تنظیم مشخصات شدتی و زمانی امواج، نسخۀ فارسی آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی مطابق با نسخۀ انگلیسی آن ساخته شد. آزمون در سطح ۵۵ دسی‌بل HL روی ۵۰ نفر (به نسبت مساوی از هر دو جنس) راست‌دست ۱۸ تا ۲۵ سال با سطح شنوایی ۱۵ دسی‌بل HL یا کمتر در فرکانس‌های ادیومتریک انجام شد.

یافته‌ها: میانگین امتیاز گوش راست، گوش چپ و برتری گوش راست در افراد مورد مطالعه به‏ترتیب ۳/۹۴ درصد با انحراف معیار ۳/۵، ۸/۸۴ درصد با انحراف معیار ۷/۷ و ۵/۹ درصد با انحراف معیار ۷ درصد به‌دست آمد. ۶۰ درصد از افراد نتیجۀ بهنجار، ۲۴ درصد ضعف یک ‎ گوشی و ۱۶ درصد ضعف دوگوشی نشان دادند.

نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد نسخۀ فارسی آزمون اعداد دایکوتیک تصادفی می‌تواند همانند آزمون اصلی خود ناقرینگی گوشی، ضعف‌های یک ‎ طرفه و دوطرفه را در شنوایی دایکوتیک نشان دهد.