---

بروز کمبود شنوایی و ناشنوایی در کودکان اثرات شدیدی را بر توسعه مهارت‏های زبانی و کلامی کودک خواهد داشت، که با اقدامات به موقع می‏توان این اثرات را کاهش داد. در درجۀ اول، جهت استفادۀ مفید از توانایی شنیداری باقی مانده، از سمعک‏های موجود استفاده می‏شود. در رابطه با کودکانی که باقی مانده شنوایی ندارند ویا این باقی مانده آنقدر ناچیز است که حتی با استفاده از پر قدرت‏ترین سمعک‏ها هم نمی‏توان کمکی به آن‏ها کرد، با استفاده از کاشت الکترود در حلزون (Cochlear Implant) توانایی شنیداری جهت این دسته از کودکان فراهم می‏گردد. کاشت الکترود در حلزون نتیجۀ بررسی‏ها و تحقیقات فراوان مراکز متعدد طی دو دهۀ اخیر است، اگرچه تلاش به‏منظور ایجاد شنوایی توسط تحریک الکتریکی سیستم شنیداری تاریخچه‏ای بس طولانی دارد. در حال حاضر، کاربرد کاشت حلزون در کودکان از تحقیقات صرف خارج شده و جنبۀ بالینی وسیعی پیدا کرده است به‏طوری که در حدود 1000 کودک در سراسر جهان انواع کاشت حلزون را که شامل تک کاناله وچند کاناله می‏شود، دریافت می‏کنند. البته در ابتدا کاربرد کاشت‏های حلزون به‏دلیل عوارض ناشناخته و طولانی مدت تحریک الکتریکی و قراردادن الکترودها در حلزون سؤال برانگیز بود، ولی اثرات منفی که بروز سریع ناشنوایی در سنین پایین بر توسعۀ درک گفتار، تولید آن و توانش زبانی دارد، ضرورت استفاده از کاشت حلزون را کاملاً ایجاب می‏کند. در بخثی که پیش رو خواهید داشت، در مورد تیم کاشت حلزون، معیار انتخاب بیمار، ارزیابی‏های پیش عمل جراحی و در نهایت برنامه‏ریزی یا فیتینگ این وسیله در کودکان مطلبی ارائه می‏گردد.

 

---

توصیف دقیق ویژگی ها غیر زبانی (اطلاعات خانوادگی، تحصیلی، بهداشتی، ...) و مهارت های زبانی آسیب دیدگان شنوایی، دست اندرکاران آموزش و توان بخشی این افراد را در محدود یا برطرف کردن کاستی ها و ناتوانی های ایشان یاری می رساند. در تحقیق حاضر 75 دانش آموز کم شنوای دبستان های ناشنوایان تهران، با میانگین افت شنوایی 55 تا 70 دسی بل در گوش بهتر، مورد مطالعه قرار گرفتند. طیف سنی این افراد 8 تا 16 سال و میانگین سن ایشان 11.04 بود. 27 متغیر غیر زبانی از طریق تکمیل پرسشنامه و 32 متغیر دستور زبانی از راه گردآوری نمونه گفتار خودانگیخته آزمودنی ها، بررسی شد. میانگین طول گفته در این افراد 2.763 واژه برآورد شد. از مجموع گفته های آزمودنی ها، 29% از آنها گفته درست بود. همچنین تنها 16.3% از فعل های آنها صحیح صرف شده بود. از شایع ترین اشکالات سطح جمله و فعل، حذف نابجای عناصر دستوری، اشکال فعل از نظر زمان و عدم مطابقت فعل و فاعل بود. در این تحقیق بین برخی متغیرهای غیر زبانی مانند: پایه تحصیلی، سابقه تحصیل در مدرسه عادی و میزان کاربرد سمعک و تعداد گفته های درست آزمودنی ها رابطه معناداری بدست آمده است

---

بررسی حاضر با هدف ساخت و ارزشیابی فهرست های 25 واژه ای تک هجایی متوازن واجی همراه پاسخ بسته جهت آزمون بازشناسی گفتار کودکان 4 تا 6 ساله فارسی زبان در دو مرحله انجام شده است. مرحله نخست ساخت آزمون و مرحله دوم ارزشیابی آن است. در مرحله اول جهت طراحی آزمون معیارهای واتسن (1957) مد نظر قرار گرفت و چهار فهرست 25 واژه ای از واژه های تک هجایی ساخته شد. این فهرست ها از نظر واجی متوازن و دارای پاسخ سه گزینه ای به شکل تصویر بودند و در یکی از استودیوهای سیمای جمهوری اسلامی ایران روی نوار مغناطیسی ضبط شدند. در مرحله ارزشیابی، آزمون روی 33 کودک طبیعی که به طور تصادفی از مهد کودک های شهر تهران انتخاب شده بودند، اجرا گردید. براساس نتایج بدست آمده، آزمون ساخته شده در این مطالعه پایا و از نظر توازن واجی و همسانی فهرست ها به لحاظ دشواری معنای واژه ها معتبر است. اعتبار این آزمون از نظر آشنا بودن واژه ها به دلیل رعایت توازن واجی، عدم دسترسی به گنجینه واژه های حقیقی کودکان 4 تا 6 ساله، لزوم تصویر پذیری واژه ها و وجود دو واژه تصویر پذیر مشابه دیگر در واژگان این کودکان اندکی کاهش نشان می دهد. برای رفع این مشکل از شیوه نشان دادن تصاویر به کودک پیش از شروع آزمون استفاده می شود.

---

بعضی از محققین لکنت را اختلال در الگوی زمان بندی عناصر آوایی می دانند. تغییرات زمانی در هر مهارت حرکتی گفتار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. توالی حرکات تولیدی در گفتار طبیعی بزرگسالان تحت کنترل ظریفی قرارداشته و معمولا دارای فواصل زمانی بسیار کوتاهی رد حد کمتر از 10 ثانیه است. در افراد مبتلا به لکنت ویژگی های زمانی گفتار نظیر آستانه واکی (VOT یا فاصله زمانی بین رهش اندام های تولیدی و شروع ارتعاش تار آواها) تحت کنترل ظریف نیست و موجب گفتار ناروان می شود. در این تحقیق تحلیلی-توصیفی مقطعی VOTs افراد لکنتی (30 مرد و 7 زن) در هجاهای اول و سوم 18 کلمه که با همخوان ها بی واک /PTK/ و واکدار /bdg/ شروع می شد، اندازه گیری شدند. آزمون های آماری مورد استفاده عبارت بودند از: آزمون تی مستقل و زوج، آزمون ضریب همبستگی، آزمون اندازه گیری های مکرر و آزمون مقایسه ها چند گانه. نتایج این پژوهش عبارتست از: لکنتی ها دارای VOT طولانی تری نسبت به غیر لکنتی ها هستند که نشانه عدم هماهنگی بین سیستم های تنفسی، آوایی و تولیدی آنها است. لکنتی ها VOT طولانی تری در هجای اول نسبت به هجای سوم دارند یعنی در هجای اول بیش از سایر هجاها دچار مشکل می شوند. VOT نامناسب شدید یک عامل فیزیولوژیک اولیه در بروز لکنت در کودکان باشد چرا که ارتباط معنی داری بین VOT و طول مدت ابتلا به لکنت وجود نداشت. در افراد طبیعی میزان VOT از همخوان های لبی به لثوی و کامی بدون توجه به جایگاه بلکه تحت تاثیر میزان فشار اندام های تولیدی افزایش می یابد. در افراد طبیعی میزان VOT همخوان های مورد مطالعه تحت تاثیر واکه های مجاور از /a/ به /O/ و /u/ با توجه به میزان افراشتگی زبان افزایش می یابد.

---

این پژوهش به دلیل اهمیت مساله زبان و ارتباط آن با ضایعات مختلف مغزی خصوصا، ضایعات نیمکره چپ مغز که می تواند موجب پدید آمدن اختلال گفتاری متناسب با عمق و وسعت ضایعه گردد از اهمیت فراوانی برخوردار است. مطالعات بالینی و تجربی مختلفی نشان داده که اسامی و افعال می توانند به طور مستقل در نتیجه ضایعات مغزی مختلف دچار از هم گسیختگی شوند. اختلال شایع در نام بردن فعالیت ها (تولید افعال) معمولا در بیماران زبان پریش ناروان همراه با ضایعات لوب پیشانی گزارش شده است. در صورتی که اختلال انتخابی، در نام بردن اشیاء (تولید اسامی) معمولا در بیماران آنومیک که در آنها ضایعه، لوب گیجگاهی و نواحی خلفی را آسیب رسانده مشاهده شده است. این پژوهش از نوع بنیادی است و به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. داده های این پژوهش از طریق ارزیابی علائم آفازی هر بیمار با آزمون فارسی آفازی (پارادی، نیلی پور، پری بخت 1989) و تجزیه و تحلیل گفتار پیوسته وی پس از آزمون حاصل شده است. جامعه مورد مطالعه بیماران زبان پریش فارسی زبان در مراکز گفتار درمانی شهر تهران بودند. نمونه گیری به شیوه کاملا انتخابی و بیماران دارای ضایعات نیمکره چپ قشر مخ که در اثر CVA (منحصرا ضایعه عروقی) دچار زبان پریشی شده اند و دارای ویژگی های همگن می باشند. افراد بزرگسال، باسواد، راست دست، فارسی زبان، بدون ریسک فاکتورهایی مانند نیکوتین، الکل، نقرس، دیابت، مواد مخدر و هر گونه بیماری افسردگی از نوع درون زا ... بودند. تعداد بیماران 20 نفر و سن آنها بین 33 تا 76 سال است. یافته های توصیفی و تحلیلی بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد بین توانایی بکارگیری اسم و ضایعه نیمکره چپ مغز ارتباط معناداری وجود دارد، بین توانایی بکارگیری فعل و ضایعه نیمکره چپ مغز نیز ارتباط معناداری وجود دارد. با وجود محدودیت این پژوهش و عدم امکان تعمیم آن، در مورد اهمیت این مسئله و وجود آسیب پذیری اسم و فعل و جایگاه آسیب مغزی نمی توان به سادگی گذشت

---

در پژوهش طولی حاضر، 20 کودک ناشنوا و 20 کودک شنوا در مقاطع سنی 22 ماهگی و 2 سالگی در طول بازی آزاد با مادرانشان مورد مشاهده قرار گرفتند. کودکان ناشنوا در مقایسه با کودکان شنوا دارای تأخیر شدیدی در زبان بودند به‏طوری که ناشنوایان 3 ساله کمتر از کودکان شنوای 22 ماهه از زبان (گفتار یا اشاره) استفاده می‏کردند. مهم‏ترین کانال ارتباطی کودکان ناشنوا صداسازی غیرزبانی بود و استفاده از اشاره از سن 22 ماهگی به سمت 3 سالگی افزایش می‏یافت. با وجود اینکه مادران کودکان ناشنوا نسبت به مادران کودکان شنوا از ارتباط بینایی بیشتری استفاده می‏کردند اما بیشترین ارتباط آنها از طریق گفتار بود، علاوه بر این کودکان ناشنوا توجه زیادی از طریق بینایی برای دریافت ارتباط مادرانشان نشان نمی‏دادند، بنابراین کودکان ناشنوا نسبت به افراد شنوا ارتباط بسیار کمتری داشتند.

---

زمینه و هدف: به‏کارگیری کام ‏نگاری در فرآیند ارزیابی و درمان نیازمند آشنایی با الگوهای طبیعی تماس زبان به کام می‏باشد. عوامل مختلفی می‏توانند بر الگوی تماس همخوان‏ها تأثیر بگذارند که یکی از آنها واکداری می‏باشد. هدف این تحقیق تعیین مقادیر شاخص‏های فضایی تولید همخوان‏های انسدادی‏ـ‏لثوی و سایشی‏ـ‏لثوی فارسی و بررسی رفتار زبان در مقابل تغییر در مختصه واکداری می‏باشد.
روش بررسی: در این پژوهش توصیفی‏ـ‏تحلیلی با استفاده از سیستم کام‏نگاری Reading ـ نسخه 1/1، تماس‏های زبانی کامی 4 فرد بزرگسال فارسی زبان حین ده بار تکرار هجای CVCV (C=/s, z,t,d/, V=/a/) مورد مطالعه قرار گرفتند. الگوهای تماس از لحاظ شاخص تعداد کل الکترودهای تماس یافته و سایر شاخص‏های فضایی بررسی شد و بین جفت‏های واکدار و بی‏واک همخوان‏ها مقایسه شد.
یافته‏ها: در این مطالعه مقادیر شاخص‏های فضایی همخوان‏های مورد مطالعه به‏دست آمد. همچنین مشخص شد اختلاف معنی‏داری از لحاظ شاخص تعداد نقاط تماس سایر شاخص‏ها بین جفت‏های واکدار و بی‏واک همخوان‏های مورد بررسی وجود ندارد.
نتیجه‏گیری: نتایج این بررسی با نتایج مطالعات مشابه در زبان‏های دیگر منطبق می‏باشد. تغییر در مختصه واکداری تغییر چندانی در شاخص‏های فضایی مربوط به الگوی تماس زبان به کام ایجاد نمی‏کند. با این همه به‏نظر می‏رسد رأس زبان در مقایسه با دیگر بخش‏های زبان نسبت به تغییرات واکداری یا تغییر در فشار داخل دهانی حساس‏تر می‏باشد.

---

زمینه و هدف: آسیب‏ شنوایی تمام جنبه‏های زندگی فرد به‏ویژه مهارت‏های ارتباطی و زبانی را متأثر می‏کند. وقوع کاهش شنوایی به­صورت مادرزادی یا در سال‏های آغازین زندگی، بر توانایی یادگیری کودک از طریق شنیدن تأثیر خواهد گذاشت. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی‏های زبانی کودکان کم‏شنوای پیش‏دبستانی و مقایسه آن با کودکان شنوای همسال از نظر آموزشی بود.
روش بررسی: در این پژوهش که به شکل مقطعی و توصیفی تحلیلی انجام شد، 38 کودک کم‏شنوای شدید و عمیق که قادر به برقراری ارتباط شفاهی بودند و 28 کودک شنوا با همان بافت اجتماعی و فرهنگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به 24 متغیر غیرزبانی از جمله سن، جنس، سن ورود به مرکز پیش‏دبستانی، استفاده تک‏گوشی یا دوگوشی از سمعک و غیره از طریق پرسش‏نامه، و 15 متغیر زبانی از قبیل تعداد گفته، جمله درست، گفته درست و غیره از طریق آزمون هنجاریابی شده TOLD-P-3 و 3 پرسش مکمل برای کودکان کم‏شنوا و شنوا جمع‏آوری و سپس با یکدیگر مقایسه شدند.
یافته‏ها: اختلاف قابل توجهی بین میانگین طول گفته، میانگین طول گفته درست، تعداد جمله‏های خوش‏ساخت در دو گروه مشاهده گردید(p<0/000). اما بین میانگین تعداد و جمله‏های بدساخت تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد(p>0/05).
نتیجه‏گیری: این مطالعه ضعف شدید مهارت‏های زبانی را در کودکان کم‏شنوای پیش‏دبستانی نشان می‏دهد.

---

زمینه و هدف: بی‏دستوری، پدیده‏ای عصب‏زبان‏شناختی است که به‏تازگی از زوایای ادراکی و تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. تمرکز پژوهش حاضر بر نقایص دستوری در زبان‏پریشی‏های بروکای بی‏دستور افراد فارسی‏زبان است و هدف از آن، بررسی میزان کاربرد صحیح زمان‏های مختلف افعال فارسی در این گروه از بیماران می‏باشد.
روش بررسی: هشت بیمار مبتلا به زبان‏پریشی بی‏دستور، با میانگین سنی 57 سال، در این پژوهش توصیفی‏ـ‏تحلیلی شرکت داشتند. بیماران براساس آزمون زبان‏پریشی فارسی، گزارش تصویربرداری و معیارهای ورود و خروج مطالعه انتخاب شدند. هفت بیمار تک‏زبانۀ فارسی بودند و یک بیمار دوزبانه بود که تسلط کامل بر زبان فارسی داشت. همۀ بیماران ضایعه در نیم‏کرۀ چپ داشتند و حداقل یک سال از زمان شروع ضایعۀ آنها سپری شده بود. آزمون زمان افعال فارسی، در دو بخش تکمیل جملۀ نوشته شده و تصویری، روی بیماران اجرا شد.
یافته‏ها: بین زمان‏های مختلف گذشته، یعنی ساده، نقلی، استمراری و بعید، اختلاف معنی‏داری نبود(p>0/05)، اما مقایسۀ میانگین‏ها نشان داد که گذشتۀ ساده، استمراری، نقلی و بعید، به‏ترتیب دارای کمترین آسیب هستند. بین میانگین پاسخ‏های بیماران به زمان گذشتۀ افعال، در مقایسه با زمان حال، تفاوت معنی‏دار هست. در مورد زمان‏های مختلف افعال نیز از کمترین آسیب به بیشترین، زمان‏های حال، آینده و گذشته می‏باشند(p=0/02).
نتیجه‏گیری: در زبان فارسی نیز، مانند زبان‏های دیگر، زمان افعال در بیماران زبان‏پریش بروکای بی‏دستور دستخوش آسیب می‏شود. آنان در زمان گذشته نسبت به حال و آینده اشکال بیشتری دارند.

---

زمینه و هدف: برای ردیابی اختلالات رشد درک شنیداری‏ـ‏کلامی، شناخت هنجارهای رشد درک کلامی ضروری است. بنابراین در تحقیق حاضر رشد درک شنیداری واژگان در کودکان فارسی زبان تهران بررسی شد.
روش بررسی: در این تحقیق مقطعی توصیفی‏ـ‏تحلیلی، ابتدا درک کلامی 4 کودک بهنجار 2 تا 5 ساله مشاهده شد و مجموعه‏ای از واژگان درک شده به‏دست آمد که به اسم، فعل و صفت طبقه‏بندی شد. سپس آزمایه درک شنیداری‏ـ‏کلامی در دو بخش مصداق‏ًهای عینی و مقولۀ معنایی واژه‏ها تهیه گردید. آزمایه روی 30 نفر از کودکان بهنجار 2 تا 5 سال در مهدکودک‏هایی از مناطق جنوب، شمال و مرکز تهران، که به‏ًصورت تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا شد. میانگین پاسخ‏های صحیح آزمودنی‏ها محاسبه و تحلیل آماری گردید.
یافته‏ها: بین رشد درک شنیداری‏ـ‏کلامی و افزایش سن، همبستگی مثبت و بالایی وجود داشت(p=0/001، 804/0r=). درک مصداق‏های عینی و مقوله معنایی کودکان 3-2 ساله نسبت به دو گروه 4-3 و 5-4 ساله پایین‏تر بود که این تفاوت، معنی‏دار محسوب می‏شد(p<0/05). مقایسۀ مقوله‏های اسم، صفت و فعل در گروه‏های سنی تفاوت معنی‏دار نشان نداد(p>0/05)، اما بین درک مصداق‏های عینی و مقولۀ معنایی کلمات در تمام گروه‏ها تفاوت معنی‏دار دیده شد(p<0/05).
نتیجه‏گیری: در گروه‏های مختلف سنی کودکان طبیعی 2 تا 5 سال، تفاوت آشکاری بین رشد درک اسامی، صفات و افعال دیده نمی‏شود. رشد درک مقوله‏های معنایی کندتر از رشد درک مصداق‏های عینی کلمات است.

---

زمینه و هدف: یکی از راه‏های کسب اطلاعات پرسش است. برخی از پرسش‏ها با استفاده از واژه‏های پرسشی چه/چی، کی، کجا، چرا، چقدر، چطور و غیره انجام می‏شود. کودکان انگلیسی‏زبان واژه‏های پرسشی را به‏ترتیب فرا می‏گیرند، به‏طوری که معمولاً کودکان با واژۀ چه/چی استفاده از پرسش‏واژه‏ها را آغاز می‏کنند. آیا کودکان فارسی‏زبان در فراگیری و به‏کارگیری پرسش‏واژه‏ها ترتیبی را طی می­کنند؟
مورد: این مطالعه روی دو کودک بهنجار فارسی‏زبان، یک دختر و یک پسر، که تقریباً به‏طور منظم به مهدکودک دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران سپرده می‏شدند، انجام شد. نمونۀ گفتار آزاد این کودکان هر ماه به‏مدت 120 دقیقه از 12 تا 36 ماهگی به­طریق ضبط ویدئویی جمع‏آوری شد و واژه‏های پرسشی از نمونه‏های گفتار واج‏نویسی‏شدۀ هر دو کودک استخراج گردید. هر دو کودک قبل از بیان اولین واژۀ پرسشی، با بیان/m/ یا hum// همراه با آهنگ خیزان سؤال کردن را آغاز نمودند. واژه‏های /چی/ و /کو/ اولین پرسش­واژه‏های مورد استفادۀ هر دو کودک بود. تنوع پرسش‏واژه‏ها در گفتار دختر بیشتر بود. تا 36 ماهگی پرسش دربارۀ زمان با استفاده از پرسش‏واژۀ /کِی/ (/key/) در نمونه گفتار هر دو کودک مورد پژوهش ظاهر نشد.
نتیجه‏گیری: این کودکان فارسی‏زبان نیز طی توالی مشابه کودکان انگلیسی‏زبان از پرسش‏واژه‏ها در گفتار خود استفاده می‏کردند.

---

زمینه و هدف: صوت انسان در طول زندگی دستخوش تغییراتی می­شود که در مردان و زنان متفاوت است. برخی از پژوهش­ها علاوه بر بررسی تغییرات ناشی از سن و جنس، به بررسی تغییرات صوت در زبان­ها و نژادهای مختلف نیز پرداخته­اند. این پژوهش با هدف آگاهی از تغییرات بسامد پایۀ صوت در افراد 9 تا 50 سالۀ فارسی­زبان اجرا شده است تا تفاوت احتمالی آن با سایر پژوهش­ها مشخص شود.
روش بررسی: در این پژوهش مقطعی صدای 320 نفر در محیط ساکت عادی جمع­آوری شد. میانگین بسامد پایه در واکه­ها و شمارش اعداد با استفاده از برنامۀ تجزیه و تحلیل هم­زمان نرم­افزار دکتر اسپیچ محاسبه شد. داده­ها با آنالیز واریانس دوطرفه تحلیل شدند و نیمرخ تغییرات رسم شد.
یافته­ها: نیمرخ تغییرات بسامد پایه در زنان و مردان متفاوت بود. میانگین بسامد تا 13 سالگی در هر دو جنس تقریباً برابر بود و صدای نمونه­ها زیر بود (میانگین بیش از 200 هرتز). پس از 13 سالگی افت مشخص بسامد پایه در مردان، به­ویژه در واکه­ها، دیده شد که از لحاظ آماری معنی­دار بود(p<0/001). نیمرخ تغییرات بسامد پایه در واکه­ها و شمارش اعداد یکسان بود. در هر دو جنس بین 20 تا 40 سالگی بسامد پایه ثبات نسبی داشت.
نتیجه­گیری: تفاوت تغییرات بسامد پایه در زنان و مردان ناشی از تفاوت در ابعاد حنجره و سایر تفاوت­های جسمی شناخته شده است. تغییر چشمگیر بسامد پایه بین دو جنس پس از 13 سالگی متأثر از بلوغ در مردان است. ثبات نسبی بسامد پایه در 20 تا 40 سالگی احتمالاً نشانۀ شرایط نسبتاً با ثبات بدن در این دوره است.

---

زمینه و هدف: آگاهی از قافیه معیار مهمی برای مهارت‌های پردازش گفتار، خواندن و نوشتن است. با توجه به این­که در ایران آزمون مناسبی برای ارزیابی مهارت شنیداری در کودکان 5 تا 6 سال وجود ندارد، هدف اصلی این پژوهش ساخت و ارزشیابی تکالیف آگاهی از قافیه در کودکان 5 تا 6 ساله بود.
روش بررسی: یکصد کودک بهنجار 5 تا 6 ساله مهدکودک‌های شهر تهران مشتمل بر 50 دختر و 50 پسر به­طور تصادفی انتخاب شدند. ابزار بررسی شامل تکالیف آگاهی از قافیه، یعنی شناسایی قافیه و بیان کلمۀ هم‌قافیه بود. بررسی روایی و پایایی با روش شاخص روایی محتوایی، تکرارپذیری نسبی و مطلق انجام شد. ضریب همبستگی تکالیف با روش همبستگی پیرسون و مقایسۀ میانگین نمرات کودکان در هر دو بخش با روش سطوح سادگی مشخص شد. مقایسۀ میانگین نمرۀ دختران و پسران با روش t مستقل انجام گرفت.
یافته‌ها: تکالیف طراحی شده برای گروه سنی 5 تا 6 سال مناسب بود و دو بخش، روایی و پایایی مطلوبی داشتند. توانایی کودکان در بخش بیان کلمۀ هم‌قافیه بیشتر از بخش شناسایی قافیه بود. ضریب همبستگی یا ارتباط هریک از بخش‌ها با کل مهارت آگاهی از قافیه معنی­دار بود(p<0/05). مهارت کودکان دختر و پسر در کل تکالیف تفاوت معنی­داری با یکدیگر نداشت(p>0/05).
نتیجه‌گیری: تکالیف طراحی شده برای ارزیابی مهارت آگاهی از قافیه مناسب می‌باشند و دارای روایی محتوایی و پایایی مطلوبی هستند و رابطۀ معنی­داری با کل مهارت آگاهی از قافیه دارند و بر یکدیگر تأثیر می­گذارند. مهارت­های دو گروه دختر و پسر در این تکالیف مشابه می‏باشد.

---

زمینه و هدف: مطالعۀ زبان و شناسایی دقیق و سریع اختلالات و درمان آن از اولویت بالایی برای متخصصان برخوردار است. یکی از روش‏های بررسی سریع ساختار زبانی، روش تکرار جمله است که جهت اجرا و تجزیه و تحلیل، سریع‏تر از دیگر روش‏ها است. هدف از این پژوهش ساخت آزمون تکرار جمله برای اندازه‏گیری ساختار دستور زبان کودکان 5/2 تا 4 ساله و تعیین روایی و پایایی آن بود.
روش بررسی: در چند مرحله، با کمک آسیب‏شناس گفتار و زبان و زبان‏شناس، جملاتی مخصوص کودکان 5/2 تا 4 ساله تهیه شد. با نظرسنجی از 10 نفر از استادان، روایی محتوایی جملات بررسی شد. از بین این جملات 41 جمله که دارای روایی بالای 80 درصد بودند به‏عنوان جملات آزمون انتخاب شد. سپس تصاویر مناسب با جملات تهیه گردید و دوباره نظرسنجی انجام شد. 72 کودک (دختر و پسر) در سه گروه سنی شامل 5/2 تا 3، 3 تا 5/3، 5/3 تا 4 سال، در این آزمون شرکت کردند. پایایی به‏روش آزمون‏ـ‏بازآزمون به فاصله 2 هفته برای همان 72 کودک اجرا شد.
یافته‏ها: شاخص روایی محتوایی جملات نهایی آزمون 80 درصد به‏دست آمد. میزان تکرارپذیری نسبی کل آزمون 95/0 و خطای معیار اندازه‏گیری آزمون برابر با 45/7 به‏دست آمد. همچنین تفاوت بین میانگین‏های امتیاز کسب شده از جملات آزمون بین گروه‏های سنی مورد مطالعه معنی‏دار بود(p=0/014 ,p<0/001 ,p<0/001).
نتیجه‏گیری: آزمون تکرار جمله روشی سریع برای اندازه‏گیری ساختار دستور زبان کودکان 5/2 تا 4 ساله فارسی‏زبان می‏باشد. همچنین آزمون از لحاظ محتوایی، روا بوده و پایایی بسیار بالایی دارد.

---

زمینه: سندرم تریچرکولینز یک عارضه جمجمه‏ای‏ـ‏صورتی مادرزادی با ناهنجاری‏های متعدد و پیچیده است. بخش‏های درگیر در این سندرم شامل فک فوقانی و تحتانی، چشم‏ها، گوش خارجی و میانی، و نرمکام است و کم‏شنوایی انتقالی دوطرفه ناشی از بدشکلی‏های گوش میانی و خارجی، رایج است. ویژگی‏های ‏این سندرم، خطرات ویژه‏ای را برای رشد ارتباطی کودکان مبتلا به همراه دارد. در مطالعه حاضر، ویژگی‏های زبانی و گفتاری یک کودک فارسی‏زبان مبتلا به این سندرم ارائه می‏گردد.
مورد: بیمار، دختری هشت ساله مبتلا به سندرم تریچرکولینز همراه با افت شنوایی انتقالی متوسط دوطرفه ناشی از آترزی مجرای خارجی گوش بود. طی ارزیابی‏های گفتار و زبان، پرخیشومی متوسط، خطاهای جبرانی تولید، و نقایص صرفی‏ـ‏نحوی متعدد در گفتار او مشاهده شد. تولید 13 واج، حداقل در یک موقعیت دچار اختلال بود. همچنین کودک در گفتار خود از 22 نوع فرآیند واجی استفاده می‏نمود که بسیاری از آنها در زمره فرآیندهای طبیعی قرار نداشتند و برخی نیز فرآیندهایی بودند که در کودکان هنجار فارسی‏زبان تا قبل از سه سالگی از بین می‏روند.
نتیجه‏گیری: افت شنوایی متوسط، اختلال نرمکامی‏ـ‏حلقی، نقایص فکی‏ـ‏دندانی، نقص توجه/بیش‏فعالی، و همچنین عوامل محیطی منجر به اختلالات شدید زبانی و گفتاری شده بود و بر عملکرد تحصیلی کودک نیز مؤثر بود. پرخیشومی متوسط، خطاهای جبرانی متعدد و کاربرد بیش ازحد و غیرطبیعی فرآیندهای واجی که قابلیت وضوح گفتار کودک را تحت تأثیر قرار داده بود، یافته‏هایی هستند که در منابع مختلف به‏عنوان ویژگی‏های گفتاری و زبانی رایج مرتبط با سندرم تریچرکولینز مطرح نشده‏اند.

---

زمینه و هدف: ساختار سازه‏ای و فضای واکه‏ای مهم‏ترین ویژگی‏های فیزیکی آواهای گفتاری هستند. پژوهش حاضر با هدف تعیین ساختار سازه‏ای و فضای واکه‏ای 6 واکۀ زبان فارسی انجام شد.
روش بررسی: پژوهش توصیفی‏ـ‏تحلیلی حاضر به‏صورت مقطعی روی 60 نفر (30 مرد، 30 زن) از دانشجویان فارسی‏زبان دانشگاه علوم پزشکی تهران در محدودۀ سنی 18 تا 24 سال انجام شد. فرکانس اولین، دومین و سومین سازۀ واکه‏های زبان فارسی و فضای واکه‏ای توسط نرم‏افزار real analyzer ضبط و تحلیل شد. میزان F₀ در دو جنس با استفاده از آزمون‏های Leven و t مستقل مقایسه شد.
یافته‏ها: کمترین میزان F₀ در مردان و زنان مربوط به واکه‏های /æ/ و /a/ (135 هرتز در مردان و 230 هرتز در زنان) و بیشترین آن مربوط به واکۀ /i/ (146 هرتز در مردان و زنان 239 هرتز در زنان) بود. میانگین فرکانس پایۀ زنان به‏طور معنی‏دار بیشتر از مردان بود(p<0/001). بیشترین و کمترین مقدار F₁ در مردان و زنان مربوط به واکه‏های /æ/ و /i/ است. بیشترین و کمترین مقدار F₂ در هر دو جنس به‏ترتیب مربوط به واکه‏های /i/ و /u/ است. بیشترین و کمترین میزان F₃ مربوط به واکه‏های /u/ و /i/ است.
نتیجه‏گیری: واکه‏های /æ/ و /a/ دارای کمترین فرکانس، /i/ دارای بالاترین فرکانس، /æ/ بازترین، /i/ بسته‏ترین، /i/ پیشین‏ترین و گسترده‏ترین و /u/ پسین‏ترین و گردترین واکه‏ها هستند.

---

زمینه و هدف: واژه‏ها به‏عنوان ابزارهایی نمادین برای برقراری ارتباط به‏کار می‏روند. کودکان در مسیر رشد و تکامل زبان، ابتدا اسامی را فرا می‏گیرند و در این دوره؛ بسامد کاربرد اسامی بیش از سایر انواع کلمات است. با توجه به اهمیت اسامی در روند رشد زبان، این پژوهش با هدف جمع‏آوری بخشی از داده‏های هنجاری برای دو آزمون تصویری درک و بیان اسامی و بررسی توانایی درک و بیان اسامیِ کودکان بهنجار انجام گرفت.
روش بررسی: در ایـن پژوهش مقطعی 110 کودک هنجار 5/2 تا 4 ساله (56 پسر و 54 دختر) در چهار گروه سنی از مهدکودک‏های شهر اراک انتخاب شدند. در این بررسی، دو آزمون تصویری درک و بیان اسامی مورد استفاده قرار گرفت.
یافته‏ها: میانگین امتیازهای درک و بیان اسامی در بین تمام گروه‏ها، به غیر از گروه‏های 3 و 5/3 ساله، با یکدیگر تفاوت معنی‏داری داشتند(p<0/05). در مقایسه میانگین امتیازهای درک و بیان اسامی در دو جنس تفاوت معنی‏داری دیده نشد. همچنین همبستگی مستقیم و معنی‏داری بین امتیازات درک و بیان اسامی (r=0/896 و p<0/001) وجود داشت.
نتیجه‏گیری: توانایی‏های درک و بیان اسامی در 4 گروه سنی مورد مطالعه با یکدیگر تفاوت دارد و دو آزمون تصویری درک اسامی و بیان اسامی می‏تواند این تفاوت را نشان دهد. همچنین، با وجود رشد سریع توانایی درک، توانایی بیانی و درکی به موازات هم رشد می‏کنند و توانایی دختران و پسران در این زمینه یکسان است.

---

زمینه و هدف: آسیب ویژۀ زبانی یکی از شایع‏ترین اختلالات زبانی دوران رشد کودکان است که در مطالعات زبان فارسی کمتر به آن پرداخته شده است. هدف این پژوهش بررسی تفاوت برخی ویژگی‏های صرفی‏ـ‏‏نحوی گفتار و دیگر مهارت‏های زبانی کودکان فارسی زبان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی با کودکان هنجار هم سن بود. علاوه بر آن، قابلیت کاربرد نسخۀ فارسی آزمون رشد زبان‏ـ‏3 به‏عنوان ابزاری برای شناسایی کودکان فارسی زبان مبتلا به این اختلال مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: در این مطالعۀ مقطعی، نتایج حاصل از آزمون رشد زبان‏ـ‏3 و تحلیل نمونه‏های گفتاری توصیفی 13 کودک 5 تا 7 ساله مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی با 13 کودک هنجار مورد مقایسه قرار گرفتند.
یافته‏ها: یافته‏ها نشان می‏دهد که بین امتیازهای گروه مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی و گروه شاهد در تمامی جنبه‏های زبانی مورد بررسی آزمون رشد زبان‏ـ3 تفاوت معنی‏داری وجود داشت(p<0/001)؛ کودکان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی میانگین طول گفتۀ پایین‏تری داشتند(p<0/001) و نسبت به همتایان سنی خود، به میزان کمتر از واژگان دستوری گفتار استفاده می‏کردند(p=0/002).
نتیجه‏گیری: همانند کودکان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی در دیگر زبان‏ها، تمامی عملکردهای زبانی کودکان فارسی زبان مبتلا به این اختلال، پایین‏تر از عملکرد مورد انتظار برای سن آنها است. به‏علاوه، به نظر می‏رسد که بتوان از نسخۀ فارسی آزمون رشد زبان‏ـ3، برای شناسایی کودکان مبتلا به آسیب ویژۀ زبانی در زبان فارسی به نحوی که قابل مقایسه با کودکان مبتلا در دیگر زبان‏ها باشند استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: نوای گفتار از مؤلفه‏های مهم برقراری ارتباط است که شامل: آهنگ، دیرش، زیروبمی، بلندی، تکیه، وزن و غیره است. آهنگ عبارت است از تغییراتی که در زیروبمی صدا در گفتار پیوسته در سطح جمله رخ می‏دهد. دیرش به‏مدت زمان ادای یک صوت اطلاق می‏گردد. هدف این پژوهش بررسی مؤلفه‏هایی از نوا شامل دیرش و منحنی آهنگ در جملات پرسشی بزرگسالان بهنجار فارسی زبان بود، تا با تکیه بر جنبه‏های آزمایشگاهی ویژگی‏های این بعد از گفتار مشخص شود.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مقطعی بود. آزمودنی‏ها شامل 134 زن و مرد 18 تا 30 سالۀ بهنجار فارسی‏زبان بودند. دو جملۀ پرسشی مورد بررسی قرار گرفت. یک جمله دارای کلمۀ پرسشی و دیگری بدون کلمۀ پرسشی بود. نمونه‏های صوتی با استفاده از برنامۀDr.speech  نرم‏افزار real analysis تجزیه و تحلیل شده و داده‏ها با آنالیز واریانس یک‏طرفه مورد بررسی قرار گرفتند و منحنی آهنگ جمله‏ًها رسم شد.
یافته‏ها: دیرش زنان و مردان در جمله‏ها تفاوت معنی‏داری داشت(p≤0/001). دیرش جملۀ پرسشی با کلمۀ پرسشی بیش از جملۀ پرسشی بدون کلمۀ پرسشی بود(p≤0/001). منحنی آهنگ در گروه زنان و مردان الگوی مشابهی داشت.
نتیجه‏گیری: زنان و مردان برای ایجاد تغییر در نوای گفتار از تغییر دیرش استفاده می‏کنند. به‏طور کلی دیرش در زنان بیش از مردان بود. در پرسش با کلمۀ پرسشی بخش اعظم دیرش مربوط به کلمۀ پرسشی است. منحنی آهنگ در پرسش با کلمۀ پرسشی دامنۀ بیشتری داشت. زنان نسبت به مردان برای انتقال حالت پرسشی در گفتار تغییرات بیشتری در فرکانس پایه نشان می‏دادند.

---

زمینه و هدف: مدت‏ها مربیان به‏دنبال روشی بودند که بتواند گفتار را برای افراد کم‏شنوا قابل رؤیت کند. در دهه‏های اخیر روش‏های چندی ابداع شد که مهم‏ترین آن گفتار نشانه‏ای است که حدود 50 سال پیش توسط کورنت در سال 1967 ابداع شد. هدف مقالۀ حاضر، بررسی نتایج پژوهش‏های انجام شده پیرامون گفتار نشانه‏ای و اثربخشی آن بر مهارت‏های زبانی کودکان کم‏شنوا بود.
روش بررسی: در این مقاله، پژوهش‏هایی که به بررسی گفتار نشانه‏ای و تأثیر آن بر جنبه‏های مختلف گفتار و خواندن و نوشتن کودکان کم‏شنوا پرداخته بودند، مرور شدند. این مطالعات با کلید واژه cued speech از بانک‏های اطلاعاتی Proquest،  Medlineو Scopus و نیز پایان‏نامه‏ها و کتاب‏های معتبر از سال 1972 تا 2011 استخراج شده‏اند.
نتیجه‏گیری: گفتار نشانه‏ای از جمله روش‏های شفاهی است که همه صداها را قابل دیدن و قابل دسترس می‏کند. این روش ادراک گفتار را بسیار ساده می‏سازد؛ همچنین مهارت‏های لب‏خوانی و توانایی استفاده از باقی‏مانده شنوایی را در کودکان کم‏شنوا بهبود می‏بخشد. گفتار نشانه‏ای توانایی برقراری ارتباط و درک و تمایز گفتار را از سنین کودکی افزایش می‏دهد و گفتار و توانایی بهره‏گیری از کاشت حلزون را بهبود می‏بخشد. هدف اصلی از ابداع گفتار نشانه‏ای ارتقاء سطح خواندن و نوشتن کودکان کم‏شنوا بوده است که در این حیطه به نظر کاملاً موفق می‏رسد.