زمینه و هدف: ساختار سازهای و فضای واکهای مهمترین ویژگیهای فیزیکی آواهای گفتاری هستند. پژوهش حاضر با هدف تعیین ساختار سازهای و فضای واکهای 6 واکۀ زبان فارسی انجام شد.
روش بررسی: پژوهش توصیفیـتحلیلی حاضر بهصورت مقطعی روی 60 نفر (30 مرد، 30 زن) از دانشجویان فارسیزبان دانشگاه علوم پزشکی تهران در محدودۀ سنی 18 تا 24 سال انجام شد. فرکانس اولین، دومین و سومین سازۀ واکههای زبان فارسی و فضای واکهای توسط نرمافزار real analyzer ضبط و تحلیل شد. میزان F
0 در دو جنس با استفاده از آزمونهای Leven و t مستقل مقایسه شد.
یافتهها: کمترین میزان F
0 در مردان و زنان مربوط به واکههای /æ/ و /a/ (135 هرتز در مردان و 230 هرتز در زنان) و بیشترین آن مربوط به واکۀ /i/ (146 هرتز در مردان و زنان 239 هرتز در زنان) بود. میانگین فرکانس پایۀ زنان بهطور معنیدار بیشتر از مردان بود(p<0/001). بیشترین و کمترین مقدار F
1 در مردان و زنان مربوط به واکههای /æ/ و /i/ است. بیشترین و کمترین مقدار F
2 در هر دو جنس بهترتیب مربوط به واکههای /i/ و /u/ است. بیشترین و کمترین میزان F
3 مربوط به واکههای /u/ و /i/ است.
نتیجهگیری: واکههای /æ/ و /a/ دارای کمترین فرکانس، /i/ دارای بالاترین فرکانس، /æ/ بازترین، /i/ بستهترین، /i/ پیشینترین و گستردهترین و /u/ پسینترین و گردترین واکهها هستند.