---

زمینه و هدف: از آنجا که علت شناسی لکنت نخستین و اساسی ترین قدم در راه درمان این اختلال محسوب می شود و نیز به علت تحقیقات اندک انجام گرفته در راستای تعیین  ارتباط لکنت با ساختارهای زبانشناختی در زبان فارسی ،  مطالعه حاضر با هدف مقایسه ی نوع کلمات ناروان در زبان فارسی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به لکنت تلاشی است در راستای پاسخگویی به برخی از ابهامات بی شماری که هنوز پیرامون لکنت وجود دارد.
روش بررسی: جامعه­ی مورد بررسی در این تحقیق 50 فرد مبتلا به لکنت مراجعه کننده به مراکز درمانی و آموزشی خصوصی و دولتی شهر کرج در قالب 5 گروه سنی 10 نفره 6-3 ساله، 9-7 ساله، 12-10 ساله، 16-13 ساله و 17 سال به بالا می باشد. کوچکترین فرد این جامعه 3 سال و بزرگترین فرد 32 سال سن داشت و 42 نفر از این افراد مذکر بودند. ابتلای این افراد به لکنت توسط 2 آسیب شناس گفتار و زبان تأیید گردید و از هر فرد دست کم 5 دقیقه گفتار خودانگیخته ضبط گردید. بافت‏های مختلفی که کلمات عملکردی و معنایی در کنار هم قرار می گرفتند مانند کلمه عملکردی-معنایی و کلمه عملکردی ـ عملکردی ـ برنامه معنایی تعیین گردید و درصد ناروانی‏های موجود در آنها بر حسب نوع کلمات مشخص شد. سپس این داده ها توسط آزمون‏های کروسکال والیس و من‏ویتنی مورد بررسی قرار گرفتند.  
یافته‏ها : نتایج نشان می­دهند که نوع کلمات لکنت شده در بافت کلمه‏ی عملکردی-عملکردی-معنایی در کودکان زیر 13 سال اغلب کلمه عملکردی اول است، در حالیکه با افزایش سن از میزان ناروانی روی کلمه عملکردی اول کاسته می شود و لکنت روی کلمه معنایی و دومین کلمه عملکردی افزایش می یابد. نوع کلمات با لکنت بیان شده در بافت کلمه عملکردی-معنایی نیز در کودکان زیر 13 سال غالباً کلمات عملکردی است، در حالیکه با افزایش سن از میزان لکنت روی این کلمات کاسته شده و بر ناروانی روی کلمات معنایی افزوده می‏شود.  یافته ها همچنین حاکی از وجود اختلاف معنی دار  بین گروه سنی پنجم و سایر گروه­های سنی در درصد لکنت روی کلمه عملکردی دوم در بافت کلمه عملکردی-عملکردی-معنایی است. همچنین نوع کلمه با لکنت بیان شده در بافت کلمه عملکردی ـ معنایی  در هر دو گروه کلمات عملکردی و معنایی تفاوت معنی داری را بین گروه سنی اول با سایر گروهها نشان می‏دهد.
نتیجه‏گیری: می­توان چنین نتیجه گرفت که افراد فارسی زبان مبتلا به لکنت، درگروههای سنی مختلف، الگوهای ناروانی متفاوتی را نشان می‏دهند کودکان مبتلا به لکنت غالباً روی کلمات عملکردی دچار ناروانی هستند و با افزایش سن تغییری در ناروانی­ها در جهت افزایش لکنت روی کلمات معنایی پدید می آید. از آنجا که بروز همزمان لکنت هم روی کلمه عملکردی و هم معنایی در بافت­های کلمه عملکردی ـ معنایی و کلمه عملکردی ـ عملکردی ـ معنایی در همه گروه­های سنی نادر است ، این مورد تأییدی است بر این نظر که ناروانی روی کلمه‏ی عملکردی در کودکان مبتلا به لکنت به منظور کسب زمان کافی جهت تکمیل برنامه ریزی زبانی کلمه معنایی متعاقب آن صورت می گیرد. این یافته ها بر اساس فرضیه EXPLAN به دست آمده است وبا مدل EXPLANکه این یافته ها را توجیه می کند، با نتایج بدست آمده در زبان انگلیسی ، اسپانیایی و آلمانی همسویی دارد.

---

زمینه و هدف: برای تشریح مکانیسم عملکرد حافظه کوتاه مدت کلامی تاکنون مطالعات بسیاری صورت گرفته است. استفاده از راهبردها و تکنیک‏هایی که فرد زودتر و راحت‏تر به این خزانه دسترسی پیدا کند در علم گفتاردرمانی حائز اهمیت است. راهنما فرآیندی است جهت افزایش دسترسی به نوع خاصی از اطلاعات موجود در حافظه فرد، بواسطه ارائه محرک‏هایی که آن اطلاعات را فعال می‏کند. بنابراین راهنماها، لغاتی هستند که باعث تسهیل بازنمایی لغت هدف می‏شوند. پژوهش حاضر به مقایسه انواع راهنماهای معنایی و واجی در حافظه کوتاه مدت کلامی فرد می‏پردازد.
روش بررسی: نمونه مورد بررسی در پژوهش حاضر، شامل 64 نفر از دانشجویان پسر 18 تا 25 ساله از دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده‏اند. از آنجا که بعضی ازعوامل می‏توانند اثر تخریبی بر سرعت واکنش فرد داشته باشند از این رو دقت زیادی در بررسی مواردی نظیر دوزبانگی، لکنت و مشکل تولید انجام گرفت. ابتدا از افراد حائز شرایط آزمون تمایز شنوایی وپمن گرفته شد و افراد دارای اشکال در تمایز شنوایی از روند تحقیق حذف شدند. آزمون مورد نظر از طریق نسخه دوم نرم افزار برنامه‏نویسی شده DMDX به افراد ارائه گردید و زمان واکنش ثبت گردید.
یافته‏ها: یافته‏های حاصل از این بررسی حاکی از آن بود که افراد در تکالیف معنایی سریع‏تر از سایر تکالیف به لغات دسترسی پیدا کردند و بعد از آن به راهنماهای هم‏قافیه سریع‏تر پاسخ دادند. در مقایسه میانگین زمان واکنش، تکالیف معنایی و هم‏قافیه تفاوت معنی‏داری را نشان دادند اما در دو متغیر نامرتبط و تجانس تفاوت معنی‏داری مشاهده نگردید.
نتیجه‏گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر بیانگر این بود که سطح معنایی از همه سطوح سریع‏تر بازیابی می‏شود و بلافاصله به دنبال آن سطح واجی فرد شروع به فعالیت می‏نماید. سطح تجانس دیرتر از سایر سطوح بازیابی می‏گردد و نتایج این قسمت از بررسی با نتایج بعضی از تحقیقات دیگر که به بررسی زمان واکنش در تکالیف واجی پرداخته‏اند، همسویی دارد.

---

زمینه و هدف: بیماران آفازی روان و آلزایمر در جنبه‏های درک و نامیدن دچار اشکال می‏باشند. این تشابه در منطقه آسیب دو گروه بیمار فوق نیز وجود دارد، به طوری که در هر دو گروه مزبور، آسیب در لوب گیجگاهی و آهیانه دیده می‏شود. باتوجه به یکسان بودن منطقه آسیب و تشابه اختلال ارتباطی آنان، در این پژوهش تأثیر ارائه راهنمایی معنایی و آوایی در تسهیل فرآیند نامیدن بررسی می‏شود.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی توصیفی ـ تحلیلی روی 14 بیمار انجام شد. هفت بیمار آفازی روان با میانگین سنی 4/48 و هفت بیمار آلزایمر با میانگین سنی 71/69 سال و میانگین ارزیابی مختصر وضعیت شناختی بیمار مساوی 16 با استفاده از آزمون نامیدن فارسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیماران آفازی از مراکز و بیمارستان‏های دانشگاه علوم پزشکی تهران و بیماران آلزایمر از انجمن آلزایمر ایران و بیمارستان روزبه انتخاب شدند.
یافته‏ها: در بیماران آفازی روان، میانگین پاسخ‏های صحیح به راهنمایی معنایی 71/2 و به راهنمایی آوایی 29/12 بود که با p=0/01 بین دو نوع راهنمایی اختلاف معنی‏داری وجود داشت اما در بیماران آلزایمر بین میانگین پاسخ‏های صحیح به راهنمایی معـــنایی 29/8 و راهنمایی آوایـــی 43/3 با p>0/05 اختلاف معنی‏دار بدست نیامد. همچنین مهمترین یافته این پژوهش، تفاوت معنی‏دار بین راهنمایی آوایی و معنایی در دو گروه بیماران بود.
نتیجه‏گیری: بیماران مورد مطالعه از هر دو راهنمایی در فرآیند نامیدن سود می‏برند، به این صورت که پاسخ‏های صحیح در بیماران آفازی روان با ارائه راهنمایی آوایی افزایش می‏یابد ولی در گروه آلزایمر راهنمایی معنایی نقش اصلی را در تسهیل واژه‏یابی به عهده دارد.

---

زمینه و هدف: برای ردیابی اختلالات رشد درک شنیداری‏ـ‏کلامی، شناخت هنجارهای رشد درک کلامی ضروری است. بنابراین در تحقیق حاضر رشد درک شنیداری واژگان در کودکان فارسی زبان تهران بررسی شد.
روش بررسی: در این تحقیق مقطعی توصیفی‏ـ‏تحلیلی، ابتدا درک کلامی 4 کودک بهنجار 2 تا 5 ساله مشاهده شد و مجموعه‏ای از واژگان درک شده به‏دست آمد که به اسم، فعل و صفت طبقه‏بندی شد. سپس آزمایه درک شنیداری‏ـ‏کلامی در دو بخش مصداق‏ًهای عینی و مقولۀ معنایی واژه‏ها تهیه گردید. آزمایه روی 30 نفر از کودکان بهنجار 2 تا 5 سال در مهدکودک‏هایی از مناطق جنوب، شمال و مرکز تهران، که به‏ًصورت تصادفی انتخاب شده بودند، اجرا شد. میانگین پاسخ‏های صحیح آزمودنی‏ها محاسبه و تحلیل آماری گردید.
یافته‏ها: بین رشد درک شنیداری‏ـ‏کلامی و افزایش سن، همبستگی مثبت و بالایی وجود داشت(p=0/001، 804/0r=). درک مصداق‏های عینی و مقوله معنایی کودکان 3-2 ساله نسبت به دو گروه 4-3 و 5-4 ساله پایین‏تر بود که این تفاوت، معنی‏دار محسوب می‏شد(p<0/05). مقایسۀ مقوله‏های اسم، صفت و فعل در گروه‏های سنی تفاوت معنی‏دار نشان نداد(p>0/05)، اما بین درک مصداق‏های عینی و مقولۀ معنایی کلمات در تمام گروه‏ها تفاوت معنی‏دار دیده شد(p<0/05).
نتیجه‏گیری: در گروه‏های مختلف سنی کودکان طبیعی 2 تا 5 سال، تفاوت آشکاری بین رشد درک اسامی، صفات و افعال دیده نمی‏شود. رشد درک مقوله‏های معنایی کندتر از رشد درک مصداق‏های عینی کلمات است.

---

زمینه و هدف: نقص در توانایی تولید محتوا ی زبان و مشکلات حافظۀ بلندمدت و کارکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به پارکینسون در مطالعات مختلفی گزارش شده است. شناسایی این اختلالات در برنامه‏ریزی برای مداخلات اولیه مؤثر است . این پژوهش با هدف بررسی س اخت خوشه و تعداد انتقال در این گروه از بیماران انجام شد.

روش بررسی: در این پژوهش ۳۰ بیمار مبتلا به پارکینسون و ۳۰ فرد سالم که از نظر سن، جنس و میزان تحصیلات با هم مطابق بودند مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین ساخت خوشه و تعداد انتقال با استفاده از روش Troyer در بین دو گروه مقایسه شد. داده‏های به‏دست آمده با استفاده از آزمون آماری غیرپارامتری من‏ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‏ها: مقایسۀ بین میانگین ساخت خوشه در بیماران مبتلا به پارکینسون و افراد سالم تفاوت معنی‏داری را نشان داد(p=۰/۰۰۵). همچنین بین میانگین تعداد انتقال‏ها در بین دو گروه تفاوت معنی‏داری مشاهده شد(p=۰/۰۰۸). در هر دو گروه مورد مطالعه، سن ارتباط معنی‏دار و معکوسی با عملکردهای ساخت خوشه و انتقال داشت(p<۰/۰۰۱).

نتیجه‏گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که فرایند انتقال از یک زیرمجموعۀ معنایی یا واجی به یک زیرمجموعۀ معنایی یا واجی دیگر و نیز ساخت خوشه در بیماران مبتلا به پارکینسون آسیب می‏بیند.