فصلنامه

زمینه و هدف: دیابت نوع دو از بیماری های مزمن است که با توجه به سبک زندگی ناسالم در عصر حاضر شیوع بالاو صعودی دارد. با توجه به انیکه مراقبت ارائه شده با استاندارد های مراقبت بیماران مبتلا به دیابت فاصله زیادی دارد، شکاف فوق هزینه های زیادی به سیستم سلامت کشور تحمیل کرده است. به منظور از بین بردن این شکاف مطالعه ای با هدف اندازه گیری کیفیت فنی در مراقبت های ارائه شده به بیماران مبتلا به دیابت نوع دو طراحی و اجرا گردید.

مواد و روشها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بوده که با شرکت 180نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع دو و به صورت در دسترس از میان بیماران دارای پرونده ی پزشکی صورت گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه 3 قسمتی شامل وضعیت بیمار، اطلاعات دموگرافیک، سوالات کیفیت فنی بود که روایی و پایایی آن تایید شده بود. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از نرم افزار     SPSS نسخه 13 استفاده شد.

نتایج:در مطالعه حاضر کیفیت فنی کل با امتیاز 9/2 نسبت به عدد ملاک 5 پایین بود. مؤلفه های اصلی کنترل بیماری دیابت(HbA1c ، فشارخون، چربی خون با دانسیته پایین) طبق راهنمای کشوری مراقبت از بیماران دیابتی در ایران از استاندارد قابل قبولی برخوردار بوده و به خوبی کنترل شده اند.

نتیجه گیری: با توجه به شکاف موجود بین استاندارد های از پیش تعریف شده و مراقبت های دریافت شده توسط بیماران فرصت مناسبی برای بهبود کیفیت خدمات مهیا می باشد. 

زمینه و هدف:با توجه به اهمیت بهداشت دست در پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی  و نتایج تحقیقات که بیانگر  انجام بهداشت دست در سطح پایینی می باشد . این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر انجام بهداشت دست درکارکنان پرستاری و مامایی بیمارستان آتیه همدان با استفاده از مدل رفتار برنامه ریزی شده انجام شد.

مواد و روش ها  : این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بود که کلیه کارکنان پرستاری و مامایی بیمارستان آتیه به صورت سرشماری انتخاب وازنظرانجام بهداشت دست موردمشاهده قرار گرفتند  و پرسشنامه مدل رفتار برنامه ریزی شده راتکمیل نمودند .در تجزیه و تحلیل داده ها از روش های اماری توصیفی و استنباطی استفاده شد.

نتایج: از 154  نفر کارکنان تحت مطالعه 31نفر (1/21%)بهداشت دست را بالاتر ار حد متوسط و 123 نفر (9/79%) کمتر از حد متوسط انجام می دادند . بهداشت دست  پس از تماس با محیط بیمار (3/12%)وقبل از اقدام آسپتیک (13%)در کمترین میزان بود.میزان آگاهی (84%)و نگرش(4/90%)کارکنان به انجام  بهداشت دست بالا بود ولیکن میزان کنترل درک شده کارکنان (35/53%)در سطح پایینی قرار داشت وبین کنترل درک شده و انجام بهداشت دست و نیز بین هنجارهای ذهنی و انجام بهداشت دست رابطه معنی دار وجود داشت(05/ 0> p).

نتیجه گیری:داشتن آگاهی و نگرش کارکنان در انجام بهداشت دست به تنهایی کافی نمی باشد .در کنار آموزش کارکنان  ،آموزش  مسئولین  بیمارستان  ، پزشکان و  ایجاد بستر مناسب و رفع موانع برای عملی شدن رفتار بهداشت دست لازم می باشد.

زمینه و هدف: کمبود یا سازماندهی نامناسب منابع مالی از چالش های ارایه خدمت بوده و کسورات درآمدهای اختصاصی مراکز مراقبت های سلامت یکی از مسائل قابل توجه در حوزه مدیریت منابع مالی می باشد. از این رو، این مطالعه باهدف تعیین علل کسورات درآمدهای اختصاصی مراکز بهداشتی و درمانی و راهکارهای کاهش آن انجام شد.

مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی بوده و با رویکرد پدیدارشناسی در سال 1393 در استان آذربایجان شرقی انجام شد. روش جمع آوری داده ها، بحث گروهی متمرکز و مصاحبه نیمه ساختاریافتهبود که براساس راهنمای از قبل طراحی شده انجام شدند و تا اشباع داده ها ادامه یافتند. برای انتخاب شرکت کنندگان از روش نمونه گیری مبتنی بر هدف استفاده شد. داده ها براساس روش تحلیل محتوایی مورد تحلیل قرار گرفت.

نتایج:براساس تجارب و نظرات شرکت کنندگان در مطالعه، شش تم برای علل کسورات و راهکارهای کاهش آن استخراج گردید و این تم ها شامل علل و راهکارهای مربوط به کسورات سرانه ای، کسورات بیمه ای، کسورات مرتبط با ارسال مستندات، کسورات ناشی از  ثبت، کسورات ناشی از تخفیفات و کسورات ناشی از عدم واریز کامل درآمدهای نقدی به حساب دانشگاه بود. به طور کلی 18 علت برای کسورات و 23 راهکار برای کاهش آن ها  شناسایی گردید.  

نتیجه گیری:علل کسورات درمراکز بهداشتی درمانی باکل مراحل تبدیل خدمت به درآمد و الزامات بیمه ای مرتبط هستند و راهکارها و مداخلات شناسایی شده نیز به این حیطه ها تمرکز دارند.

زمینه و هدف: اگر چه نقش معنویت در ادبیات کارآفرینی اجتماعی مورد تائید قرار گرفته است، اما در کمتر پژوهشی به صورت تجربی رابطه هوش معنوی و نیات خیرین بخش بهداشت و درمان بررسی شده است. در این راستا، هدف این مقاله ارائه و سنجش تجربی یک مدل نظری مبنی بر رابطه معنویات با محوریت هوش معنوی بر نیات خیرین بیمارستان‌ساز بود.

مواد و روشها: این مطالعه از نوع توصیفی بود و داده‌های آن از 164 خیر بیمارستان‌ساز گردآوری و با استفاده از روش تحلیل مسیر آزمون شد. برای سنجش هوش معنوی، از ارزیابی 360 درجه استفاده شد.

نتایج: نتایج تحقیق بیانگر این بود که هوش معنوی و سایر متغیرهای مدل، قدرت تبیین 41 درصد از تغییرات نیات خیرین بیمارستان‌ساز را دارا بود (41/۰(R²= که در مطالعات رفتاری، بسیار قابل توجه می باشد. همچنین این موضوع که داشتن فلسفه اجتماعی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، نقش میانجی در رابطه هوش معنوی و نیات خیرین بیمارستان‌ساز دارد نیز مورد پشتیبانی کامل قرار گرفت.

نتیجه گیری: با فرصتهایی که برای سرمایه گذاری‌های سودآور اقتصادی فراهم است، خیرین بیمارستان‌ساز باید از سطوح بالایی از هوش معنوی برخوردار باشند تا انگیزه کافی برای ارزش‌آفرینی اجتماعی به دست آورند. در این راستا، به سیاستگذاران نظام سلامت نیز پیشنهاد می‌شود برای افزایش فعالیتهای خیرخواهانه، بر شکوفایی و ارتقای سطح هوش معنوی در بخش بهداشت‌و‌درمان تمرکز کنند.

زمینه و هدف : بالا بودن کیفیت خدمات مراقبت‌های بهداشتی و درمانی منجر به جامعه‌ سالم می شود. هدف از این تحقیق سنجش کیفیت خدمات در بخش مراقبت‌های بهداشتی بر اساس رویکرد کیفیت خدمات سروکوال در بیمارستان‌های دولتی بود.

مواد و روش‌ها: این تحقیق توصیفی پیمایشی و از لحاظ هدف کاربردی در اواخر سال 1393 تا 1394 بر روی پنج بیمارستان دولتی شهر رشت انجام گرفت. در این تحقیق از رویکرد ترکیبی فرآیند تحلیل شبکه‌ای برای اولویت‌بندی عوامل موثر کیفیت خدمات مراقبت های بهداشتی و تاپسیس فازی برای اولویت‌بندی بیمارستان‌ها استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه فرآیند تحلیل شبکه ای و تاپسیس بود.

نتایج: یافته های تحقیق  مبتنی بر شش معیار اصلی و 19 زیر معیار نشان می دهد که  بیمارستان 4 با ضریب نزدیکی 714/0 در رتبه اول قرار گرفت و بیمارستان 3 با ضریب نزدیکی 243/0 رتبه آخر را کسب کردند که نشان از عملکرد بهتر بیمارستان 4 در ارائه خدمات است در بین معیارها قابلیت اطمینان با وزن 205/0 و  پاسخگویی با وزن199/0 به ترتیب در جایگاه اول و دوم قرار گرفتند که نشان از اهمیت آنها در این تحقیق  می‌باشد.

نتیجه‌گیری: این تحقیق یک رویکرد ترکیبی فرآیند تحلیل شبکه ای و تاپسیس فازی را به منظور بهبود ارزیابی عملکرد بیمارستان ها پیشنهاد کرد که نتایج حاکی از آن است که بیمارستان ها با توجه به نقاط ضعف خود می توانند خدمات بهتری را برای بیماران فراهم کنند در نتیجه رضایت بیماران افزایش می‌یابد و منجر به افزایش وفاداری بیماران به بیمارستان ها می شود.

زمینه وهدف : باتوجه به اهمیت رعایت احتیاطات استاندارد در پیشگیری از  آسیب های ناشی از  نیدل استیک و سلامت کارکنان درمانی ، این  مطالعه باهدف تعیین میزان تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی دربهبود تبعیت از احتیاطات استاندارد در نیدل استیک درکارکنان بالینی حرفه ای  دو بیمارستان "شهدای یافت آباد " و "غیاثی" انجام شد .

مواد و روش ها : این پژوهش ، یک مطالعه مداخله ای دوگروهی بود. جامعه مورد مطالعه تعداد90 نفراز کارکنان بالینی حرفه ای  بیمارستان شهدای یافت آباد  به عنوان گروه مداخله و 90 نفر از بیمارستان غیاثی به عنوان گروه مقایسه به صورت تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه سه قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک، سوالات سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و سوالات عملکرد را تکمیل نمودند. در تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد.

نتایج: قبل از مداخله بین دوگروه از نظر متغیرهای دموگرافیک ، سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و عملکرد تفاوتی نداشت. بعد از مداخله، سازه های شدت درک شده ، حساسیت درک شده ، موانع درک شده ، خود کارآمدی و عملکرد درگروه مداخله از نظر آماری تغییر معنا دار نشان داد ( 05/0p<) که بیانگر تاثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بود.

نتیجه گیری: آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتی ، می تواند با افزایش سطح آگاهی ، دانش ، ایجاد توانمندی و خودکارآمدی در کارکنان بالینی پاسخگوی نیاز افراد باشد تا احتیاطات استاندارد را رعایت کنند

زمینه و هدف:  اورژانس پیش بیمارستانی به عنوان نخستین خط مراقبت و درمان در برخورد با بیماران اورژانس خارج بیمارستانی، از اهمیت قابل توجهی در سیستم مراقبت بهداشتی درمانی برخوردار است. برنامه­ریزی در خصوص یافتن نقاط ضعف و قوت و بهبود کیفیت اورژانس پیش بیمارستانی از طریق بررسی مشکلات این بخش­ها امری مهم و ارزشمند تلقی می­شود. مطالعه حاضر با هدف "تبیین چالش های پایگاه های شهری اورژانس 115 مشهد" انجام شد.

مواد و روش ها: با رویکرد کیفی چهارده نفر از پرسنل پایگاه­های اورژانس پیش بیمارستانی شهر مشهد به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف، مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته  قرار گرفتند. داده­ها با استفاده از روش تحلیل محتوای مرسوم گرینهیم و لاندمن(2004)  و  با نرم افزار ATLAS.ti   مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.

نتایج: با تجزیه و تحلیل داده­ها، سه درون مایه ی اصلی " چالش های مربوط به منابع انسانی" (ویژگی­های فردی نیروی انسانی، نا رضایتی کارکنان) ،"چالش­های سازمانی"(چالشهای ساختاری، کمبود نجهیزات و کمبود نیروی انسانی) و" چالش­های اجتماعی فرهنگی"( چالشهای محیطی- اجتماعی و چالشهای فرهنگی) استخراج شد.

نتیجه گیری: نارضایتی پرسنل، چالشهای ساختاری، کمبود تجهیزات، کمبود نیروی انسانی و چالشهای اجتماعی – فرهنگی از مهمترین چالش­های سیستم اورژانس پیش بیمارستانی بود. استقلال سازمانی، ایجاد ردیف سازمانی، اصلاح قوانین و مقررات اداری در ارتباط با محدوده خدمات قابل ارائه توسط پرسنل فوریت­ها، توجه به امکانات رفاهی و همکاری و مشارکت سایر سازمان­ها نظیر صدا و سیما و راهنمایی و رانندگی در جهت ارتقاء خدمات اورژانس پیش بیمارستانی در سطح جامعه می‌تواند در کاهش چالش‌های موجود در بخشهای اورژانس بیمارستانی موثر باشد

مقدمه و هدف: دسترسی عادلانه و مناسب همه شهروندان به خدمات عمومی شهری از جمله اصول اولیه در برنامه‌ریزی شهری می‌باشد که با پیدایش رویکردهای عدالت محور در دهه‌های اخیر اهمیتی مضاعف یافته است.در این میان دسترسی به کاربری‌های درمانی به‌عنوان یکی از خدمات عمومی حیاتی از حساسیت بیشتری برخوردار است. این پژوهش باهدف شناسایی مناطق برخوردار و غیر برخوردار شهر تبریز از کاربری‌های درمانی و بهداشتی و ارزیابی توزیع آنها انجام پذیرفت.
مواد و روش ها:  برای انجام تحلیل‌های دسترسی نیز از نرم‌افزار  ARC GIS به‌ویژه ابزارNetwork Analysis  و شاخص ویلیامسون و آنتروپی بهره‌گیری شد. هم چنین با در نظر گرفتن سرانه¬های مربوطه نیاز جمعیتی شهر تبریز و کمبودهای آن مشخص گردید.
نتایج: یافته ها بیانگر این است که 76% جمعیت شهر تبریز از دسترسی مطلوبی به کاربری های درمانی برخوردارند. در مقابل، در تحلیل دسترسی به بیمارستان ها 36% جمعیت شهر از دسترسی مطلوب برخوردارند و 64% دسترسی نامطلوبی دارند. در واحد تحلیل مناطق شهری، بر اساس تحلیل مربوط به شاخص ویلیامسون، مقدار این شاخص برای شهر تبریز 67/0 بود که نشان از عدم تعادل در توزیع کاربری بهداشتی -درمانی در شهر تبریز می باشد.
نتیجه گیری: در مجموع منطقه 2 متعادلترین توزیع از امکانات بهداشتی- درمانی را دارد و منطقه 9 از توزیع نامتعادل امکانات بهداشتی – درمانی رنج می برد. پیشنهاد می شود در راستای کاستن از نابرابری ها در برخورداری از امکانات بهداشتی درمانی، ارزیابی مناسبی نسبت به فضاهای موجود و برنامه ریزی های آتی، حسب آستانه، ظرفیت و دسترسی صورت پذیرد.که این مهم می تواند در تحقق سیاست برخورداری عادلانه از خدمات بهداشتی درمانی موثر باشد.

زمینه و هدف: فرهنگ سازمانی یکی از مهمترین پیش­بینی کننده­های اثربخشی سازمان است و به عنوان مزیت رقابتی، عاملی اساسی در موفقیت سازمان می‌باشد. در دنیای متحول کنونی ارزیابی مستمر وضعیت فرهنگ سازمانی یک امر ضروری قلمداد می‌شود، لذا هدف مطالعه حاضر شناسایی و سنجش فرهنگ سازمانی وزارت بهداشت در حوزه ستادی بود.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به صورت توصیفی - تحلیلی در سال 1397 در ستاد مرکزی وزارت بهداشت انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان وزارت بهداشت(2200 نفر)  بود که 327 نفر با فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ محقق ساخته‌ای بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرارگرفت (آلفای کرونباخ: 5/86 درصد). برای تحلیل داده‌ها از نرم­افزار SPSS  نسخه 24و آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید.
نتایج: میانگین نمره کلی فرهنگ سازمانی70/0±30/3 از 5 محاسبه شد که بالاتر از میانگین نظری بود. همچنین در بعد مشارکت‌گرایی برحسب نوع استخدام و در ابعاد مشارکت‌گرایی، پاسخگویی به مراجع بالادستی و همچنین نمره‌ کلی فرهنگ سازمانی برحسب معاونت اختلاف آماری معنادار وجود داشت. بین ابعاد فرهنگ سازمانی نیز رابطه آماری معنادار مستقیم وجود داشت.
نتیجه‌گیری: مطابق نتایج پژوهش، فرهنگ سازمانی قوی منجر به بهبود عملکرد در سازمان و همسوسازی افراد و فعالیت‌ها خواهد شد. لذا مدیران منابع انسانی باید با توجه به اختصاصی بودن فرهنگ هر سازمان و نقش قابل توجه آن در موفقیت برنامه‌ها و استراتژی‌های تغییر، در راستای بهبود ارتباطات درون و برون سازمانی، ارتقاء کار تیمی و افزایش پاسخگویی اقدامات مناسبی انجام دهند.