---

زمینه و هدف : پژوهش حاضر آمایه انتقال (Set Shifting) را که از جمله مهمترین کارکردهای اجرایی در انجام تکالیف یادگیری و کنش های هوشی هستند، در کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا بررسی می کند. با توجه به اینکه این قابلیت ذهنی در تکالیف یادگیری و همچنین امور روزمره نقش کلیدی را ایفا می کند، ارزیابی این عنصر در جلسات توانبخشی و مدنظر قرار دادن آن در اهداف درمانی می تواند کمک شایانی در امر توانبخشی به خصوص کاردرمانی کودکان اتیسم باشد.

روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی مقطعی، 30 کودک 6 تا 12 سال در دو گروه 15 نفره شامل کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا با میانگین سنی 86/7 (انحراف استاندارد38/1) سال و گروه کودکان طبیعی با میانگین سنی 8  (انحراف استاندارد 68/1) سال بر اساس نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب و مقایسه شدند. برای به دست آوردن داده ها از آزمون عصبی روان شناختی  CANTAB (Cambridge neuropsychological test automated battery) و آزمون هوش وکسلر کودکان استفاده شد. داده­ها نیز با آزمون t مستقل تحلیل شدند.   

یافته­ ها: کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا در آمایه انتقال، با گروه کودکان طبیعی تفاوت معناداری در مراحل انتهایی داشتند. مقایسه ی میانگین 2 حوزه: تعداد دفعات تلاش و تعداد خطاها نشان داد که تفاوت معناداری بین دو گروه در مرحله 8 و 9 که انتقال به بعد خارجی است وجود دارد(05/0>p).  

نتیجه گیری: با توجه به یافته های فوق به نظر می رسد که کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا در توانایی فراشناختی آمایه انتقال در مقایسه با کودکان طبیعی هم سن خود در غالب حوزه­ها  به صورت معناداری ضعیف ترند. این نتیجه­گیری علیرغم ضعیف­تر بودن قابل ملاحظه این کودکان در بسیاری از توانایی­های فراشناختی دیگر همچون طرحریزی و مهارغالب در مقایسه با کودکان هم سن خود می­باشد.  

---

زمینه و هدف: بسیاری از مشکلات کلیدی کودکان اوتیستیک مرتبط با اختلال عملکرد اجرایی است. این اختلال معمولا به علت گسستگی‌های ساختاری و عملکردی بین نواحی مختلف مغزی ایجاد می‌شود. لذا نوروفیدبک می تواند به عنوان یک روش درمانی جدید از طریق اصلاح امواج مغزی، به بهبود عملکرد کودکان کمک ‌کند، اما تغییرات در سطح رفتار معمولا بازتاب تغییرات طولانی مدت در سطح مغز است. هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان افزایش تاثیر کلی درمان و بروز تاثیرات در سطح رفتاری با اضافه کردن مداخلات کاردرمانی شناختی به تمرینات نوروفیدبک است.
روش بررسی: این پژوهش درچهارچوب یک مورد پژوهی کمی(A-B-A-B+C-A) طی 41 جلسه روی 2 کودک طیف اوتیسم اجرا شد. آزمودنی‌ها 20 جلسه مداخله نوروفیدبک به تنهایی (B) و سپس به دنبال آن 12جلسه نوروفیدبک به همراه کاردرمانی(B+C) دریافت کردند. برای جمع‌آوری اطلاعات در سطح عملکرد اجرایی از دو آزمون ویسکانسین و برج لندن و در سطح امواج مغزی از الکتروآنسفالوگراف استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس نتایج به دست آمده، اندازه‌ی اثر درمان نوروفیدبک در عملکرد اجرایی برای هر دو آزمودنی‌ بالا بود. با اضافه شدن کاردرمانی نیزسرعت انتقال توجه به عنوان یکی از آیتم های عملکرد اجرایی افزایش یافت و اثر افزایشی نوروفیدبک در زمینه برنامه ریزی نیز حفظ شد.
نتیجه‌گیری: نتایج بیان می‌کند که نوروفیدبک موجب بهبود عملکرد اجرایی کودکان اوتیستیک می‌شود و اضافه کردن کاردرمانی سبب نمایان‌تر شدن اثرات نوروفیدبک می‌شود. اما برای رسیدن به تغییرات مشخص‌تری در زمینه‌ی رفتار بعد از کاردرمانی به جلسات طولانی‌تری نیاز است

---

 زمینه و هدف: اختلال خواندن جز اختلالات عصبی-رشدی با نقایصی در مهارت های شناختی و حرکتی است. بر اساس مطالعات موجود، ساختار مغز این کودکان سالم اما عملکرد مغز آنها به صورت غیر طبیعی می‌باشد. لذا، نوروفیدبک به عنوان یک روش درمانی جدید، از طریق تنظیم ناهنجاری‌های موجود در نوار مغزی این کودکان می‌تواند به بهبود عملکرد مغز آنها کمک کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر پروتکل تعادلی نوروفیدبک (کاهش فرکانس 7-4 هرتز و تقویت فرکانس 18-15 هرتز در O1 و O2 )روی نوار مغزی و عملکرد تعادلی این کودکان است.

روش بررسی: این پژوهش در چهارچوب یک طرح تک ‌آزمودنی طی 20 جلسه روی 4 کودک (1 دختر و 3 پسر) 12-8 ساله با اختلال خواندن اجرا شد و تعداد جلسات درمانی در این مطالعه 12 جلسه (30 دقیقه ای) بود. برای جمع‌ آوری اطلاعات طی فاز خط پایه و درمان برای ارزیابی عملکرد تعادلی از خرده‌ آزمون 2 آزمون برونینکز اوزرتسکی و برای ارزیابی امواج مغزی از الکتروانسفالوگراف استفاده شد. همچنین بعد از قطع درمان 4 جلسه پیگیری نیز صورت گرفت.

یافته‌‌ها: بر اساس نتایج بدست آمده، اندازه‌ی اثر درمان در عملکرد تعادلی برای تمام آزمودنی‌ها بالا (8/0 .

 نتیجه‌گیری: نتایج بیان می‌کند که پروتکل تعادلی نوروفیدبک موجب بهبود عملکرد تعادلی کودکان مبتلا به اختلال خواندن می‌شود اما برای رسیدن به تغییرات عمده در زمینه امواج مغزی  احتمالا به تعداد جلسات بیشتر نیاز است.

---

زمینه و هدف: کودکان با اختلالات طیف اُتیسم برخی مشکلات در زمینه­ ی مهارت­های ارتباطی- اجتماعی و بازی داشته، الگوهای رفتاری کلیشه­ای و علائق محدود دارند که در زندگی روزمره­ی آنها معضلاتی را ایجاد می­کنند. تکنیک فلورتایم Floor time) ) مداخله­ای بر مبنای بازی است که باعث تقویت مهارت های هیجانی، ارتباطی، تجسمی و بازی می­شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر روش فلورتایم بر کودکان با اختلالات طیف اُتیسم در زمینه های نامبرده بوده است.

روش بررسی: در این مطالعه­ی شبه تجربی، 20 کودک با اختلالات طیف اُتیسم، در محدوده­ی سنی 4- 5/2 سال به صورت غیر احتمالی و در دسترس انتخاب شدند. 10 نمونه به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شده و 10 نمونه در گروه آزمون مداخله­ی فلورتایم دریافت کردند. دو گروه به فاصله­ی شش ماه از طریق مقیاس ارزیابی هیجانی کارکردی (Functional Emotional Assessment Scale: FEAS) از نظر کارکردهای هیجانی پیش آزمون و پس آزمون شدند و نتایج با استفاده از آزمون­های آماری t مستقل و t زوج تحلیل شد.

یافته­ها: بررسی نمرات FEAS در گروه آزمون ، حاکی از اختلاف معنادار دو گروه در کارکردهای هیجانی، بین قبل و بعد از مداخله می­باشد (17./. = P ) در حالیکه اختلاف پیش آزمون و پس آزمون کارکردهای هیجانی در گروه کنترل معنادار نبود. همچنین اختلاف نمرات پیش آزمون و پس آزمون بین گروه­ها در این زمینه تفاوت معنادار با41./. = P را نشان داد.

نتیجه­گیری: یافته­ها حاکی از این است که روش فلورتایم بر بهبود کارکردهای هیجانی نظیر مهارت­های ارتباطی، عاطفی و بازی در کودکان با اختلالات طیف اُتیسم مؤثر بوده است.

کلید واژه­ها: اختلالات طیف اُتیسم، بازی، فلورتایم

---

زمینه و هدف: مطالعه حاضر به بررسی ارتباط بین مشکلات رفتاری و وضعیت حسی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی پرداخته است.

 

روش بررسی : در این پژوهش توصیفی تحلیلی ،24 کودک مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی و 24 کودک طبیعی همسان شده شرکت کردند . پس از تکمیل پرسشنامه دموگرافیک و اخذ رضایت، از والدین کودکان در هر دو گروه خواسته شد که پرسشنامه وضعیت حسی Sensory profile :SP) ) و سیاهه رفتاری کودکان آخنباخ ( Children behavior Check list :CBCL ) را تکمیل کنند.

 

یافته ها: تحلیل داده­ها با استفاده از نرم افزار 16 Spss انجام شد . از آزمون کلوموگروف اسمیرونف برای بررسی میزان انطباق توزیع هرکدام از متغیرها با توزیع نرمال و از آزمون تی برای مقایسه متغیرها (نمرات CBCL و SP ) در 2 گروه استفاده شد. نتایج آزمون t مستقل نشان می دهد که تفاوت بین میانگین های دو گروه در متغیرهای حس طلبی، واکنش عاطفی، تون و تحمل عضلانی پایین، بی توجهی و حواسپرتی، ضعف ثبت حسی، حرکات ظریف / درک معناردار شده است. مقدار t های محاسبه شده از مقدار t بحرانی (96/1) و احتمال خطای (حدود اطمینان5 درصد) کمتر بوده است. اما در متغیرهای حساسیت حس دهانی، حساسیت حسی و بی تحرکی تفاوت بین میانگین های دو گروه معنادارنیست.

همبستگی در بین متغییر های پرسشنامه سیاهه رفتاری کودکان و وضعیت حسی در متغییر حس طلبی و تهییج پذیری و متغیر تون و تحمل عضلانی، متغیر بی توجهی و حواسپرتی، حرکات ظریف و درک ، ضعف ثبت حسی با برخی متغییر های سیاهه رفتاری کودکان همبستگی معنا دار وجود داشته است.

 

نتیجه گیری : نتایج مطالعه حاضر پیشنهاد میکند که با افزایش امشکلات در پرسشنامه وضعیت حسی مشکلات رفتاری در سیاهه رفتاری کودکان افزایش می‏یابد.

 

کلید واژه­ها : پردازش حسی، اختلال نقص توجه و بیشفعالی، مشکلات رفتاری