---

زمینه و هدف: ارزشیابی فرایندی نظام دار برای جمع آوری، تحلیل و تفسیراطلاعات به منظور بررسی میزان عملی شدن هدفها می باشد. در سیستم نظام آموزشی دانشگاهی منظور از آموزش، ایجاد تغییرات مناسب و روز افزون در حاصل این سیستم یعنی دانشجویان است و هدف از ارزشیابی، ارتقای کیفیت آموزش می باشد.

روش بررسی : در این مطالعه گروه آموزشی فیز یوتراپی دانشکده توانبخشی در دانشگاه علوم پزشکی تهران باهدف انطباق آموزش با نیازهای جامعه وارتقای کیفیت با استفاده از پرسشنامه نظرسنجی از استادان, دانشجویان و دانش آموختگان در سال ۱۳۸۳ ارزشیابی شدند. این پژوهش یک مطالعه مقطعی (Cross sectional) و از نوع سنجش توصیفی و تحلیلی (Survey descriptive & analytical) می باشد که براساس ده گام و در هشت حوزه با عوامل مورد ارزشیابی مثل مدیریت و سازماندهی، هیات علمی، فراگیران، نیروی انسانی و پشتیبانی، فضاهای آموزشی، پژوهشی، بهداشتی و درمانی، تجهیزات آموزشی، پژوهشی، آزمایشگاهی و تشخیصی، دوره‏ها، برنامه‏های آموزشی، فرایند تدریس و یادگیری و رضایت‏مندی دانش آموختگان انجام شده است.

یافته ها: میانگین کل نتایج ارزیابی درونی در گروه آموزشی فیزیوتراپی در هشت حوزه براساس الگوی  SWOTs  ۲/۷۶%  یعنی مطلوب تحلیل شده است.

نتیجه گیری: ارزشیابی آموزشی بهترین شاخصی است که میزان رسیدن به هدفها را نشان می دهد و به تحلیل کیفیت فعالیت های آموزشی می پردازد و از آن می توان به نتایج منطقی ومتعارف دست یافت.

---

زمینه و هدف : از مهمترین مشکلات موثر در یادگیری ،عدم توجه به یاددهی به شیوه بحث گروهی می باشد. به همین علت امروزه تاکید بسیاری بر روش های دانشجو محور نظیر انجام کار در گروههای کوچک می شود .با این وجود ، بدلایل متعدد  این روشها برای دانشجویان فیزیوتراپی استفاده نمی شوند  . اجرای آموزش به شیوه کار در گروههای کوچک با هدف تعیین تاثیر آن بر میزان رضایت و یادگیری دانشجویان سال دوم فیزیوتراپی در مقایسه با روش سنتی صورت گرفت.
روش بررسی : یک مطالعه تجربی بر روی ۲۹ دانشجوی سال دوم فیزیوتراپی  انجام شد . دانشجویان بطور تصادفی در دو گروه روش تدریس سخنرانی  (۱۴ نفر) و کار در گروه کوچک (۱۵ نفر) قرار گرفتند  و به مدت ۴ جلسه آموزش دیدند . از دو پرسشنامه جداگانه برای ارزیابی میزان رضایت و سطح یادگیری استفاده شد .
یافته ها: رضایتمندی کلی دانشجویان در شیوه بحث گروهی بیشتر از روش سخنرانی بود (۰۰۰۱/۰>P ). یادگیری دانشجویان بین دو شیوه تدریس  اختلاف معنی داری نداشت (P>۰,۰۵).  , استفاده از این شیوه تدریس را ۸۶.۷% دانشجویان گروههای کوچک،  در ترم های آینده نسبت به شیوه سخنرانی ترجیح دادند .
نتیجه گیری: این مطالعه نقش یاددهی در گروههای کوچک را بر افزایش میزان رضایتمندی دانشجویان فیزیوتراپی نشان داد. بدلیل افزایش رضایتمندی در گروههای کوچک ؛ علیرغم معنی دار نشدن اختلاف سطح یادگیری بین دو روش آموزشی ، فرآیند یادگیری می تواند تسهیل شود . بنابراین یاددهی به این شیوه برای آموزش دانشجویان  کارشناسی توصیه می گردد.

---

زمینه و هدف: درمان اعمال محدودیت حرکتی روش جدیدی در درمان بیماران همی­پلژی مزمن می­باشد. هدف از مطالعه حاضر تعیین تغییر کیفیت و مقدار حرکت (توسط آزمون  شاخص عملکرد حرکتی) در بیماران همی پلژیک مزمن بعد از  اعمال محدودیت درمانی تغییر یافته در مقایسه با درمانهای رایج فیزیوتراپی می­باشد.

روش بررسی: ۱۰ بیمار به طور تصادفی ساده در دوگروه درمانی (اعمال محدودیت حرکتی تغییر یافته و یا گروه درمان فیزیوتراپی رایج) قرار گرفتند. ۵ بیمار در اندام مبتلا برای ۲ ساعت در روز؛ ۳ بار در هفته به مدت ۲ ماه، تمرین درمانی دریافت کردند. این بیماران ۵ ساعت در روز هم به منظور استفاده حداکثری از اندام مبتلا در اندام سالم  اسپلینت دست - بازو می­پوشیدند (گروه اعمال محدودیت حرکتی). ۵ بیمار هم در گروه درمان­های رایج فیزیوتراپی, تمریناتی مشابه با گروه دیگر از نظر شدت و  ۲ ساعت در روز , یک روز در میان به مدت ۲ ماه دریافت کردند. قبل وپس از ۲ ماه درمان، کیفیت و مقدار حرکت بر اساس شاخص فعالیت حرکتی تعیین شد.

یافته­ ها: آزمون ویلکاکسون نشان داد که بیماران در هر دو گروه درمانی بهبودی در کیفیت و مقدار حرکات پس از درمان نشان می­دهند.  مقایسه بین دو گروه توسط آزمون من- ویتنی مشخص کرد که گروه درمانی اعمال محدویت نسبت به گروه درمان رایج فیزیوتراپی بهبودی بیشتری (۰۲/۰P=) نشان می­دهد.

نتیجه­ گیری: اگرچه درمان اعمال محدودیت حرکتی تغییر یافته نسبت به درمان های رایج در بهبود کمیت و کیفیت حرکات موثرتر است. اما درمان رایج فیزیوتراپی هم در صورتی که به شکل فعال انجام گیرد در بهبودی این پارامترها موثر می­باشد.

---

زمینه و هدف: آسیب­های ناشی از کار(Work Related Injury: WRI)می­تواند باعث مشکلاتی نظیر تغییر یا از دست دادن شغل،خستگی و فرسودگی شغلی گردد. شیوع این آسیب­ها در درمانگران آمریکا از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ از ۲/۱۰% به ۵/۱۳%  افزایش یافته است. با عضویت حداقل۳۷۰۰ فیزیوتراپیست و۹۰۰ کاردرمانگر در نظام پزشکی ایران و با توجه به گسترش حیطه­های شغلی کاردرمانی و فیزیوتراپی در کشورمان و روند رو به رشد پذیرش دانشجو در این رشته­ها و نیز تحقیقات اندک در زمینه آسیب­های ناشی از کار در درمانگران، ممکن است چالشی تحقیقاتی برای پژوهشگران پیش رو باشد. هدف کلی از این مرور نظام­مند، بررسی جامع شیوع مشکلات ناشی از کار،عوامل زمینه ساز و­ دلایل این آسیبها ومشکلات در درمانگران و در نهایت پیش­بینی مشکلات در جمعیت­های کاردرمانی و فیزیوتراپی ایران است.

روش بررسی: با اجرای مراحل ۵ گانه مرور سیستماتیک مبتنی بر شواهد و با توجه به معیارهای ورود بدست آمده ازچند مقاله مرتبط، جستجوی مقالات از طریق پایگاه­های اینترنتی،کتب مرجع ومرور پیشنهادی مقالات(Citation review) انجام شد و در ابتدا ۵۰ مقاله بدست آمد. در نهایت این مرور ۲۵ مطالعه تحقیقی در ۲ دهه­گذشته در­­ نقاط مختلف جهان را در بر­می­گیرد(۲۰۱۰ -۱۹۹۰).

نتیجه­ گیری: مشخص شد که مشکلات عضلانی از رایج­ترین انواع آسیب­های ناشی از کار است. این آسیب­ها در اکثر مراکز درمانی و بیشتر در بخش عمومی،ارتوپدی وبخش حاد دیده شد. آسیب ناحیه کمر مشهودتر بود. سن زیر۳۰ سال، تجربه کم و کار سنگین از عوامل خطرساز بودند. نحوه­ی دست­گذاری(Handling) غلط درمانگران رایج­ترین علت آسیب­ها معرفی شد. درکنار آسیب های عضلانی اسکلتی مذکور، مسائل روانی-اجتماعی شایع در این مطالعه افسردگی، عصبانیت و زدگی از کار عنوان شد. در خاتمه تلاش شد تا با درنظر گرفتن فرهنگ، مختصات و ویژگی­های شغلی درمانگران در ایران و بسط و مقایسه اطلاعات بدست آمده، ابعاد مختلف مشکلات ناشی از کار در درمانگران ایران پیش­بینی شود.

---

زمینه و هدف: یکی از پیامدهای ناشی از چاقی بروز بیماری عروق کرونری و دیابت است. یکی از راههای کاهش چاقی در بیماران عروق کرونری، انجام برنامه­های ورزشی است که احتمالاً در دراز مدت موجب کاهش چاقی و به دنبال آن بهبود سلامتی می شوند. هدف از این تحقیق، مقایسه­ی تأثیر بازتوانی قلبی مبتنی بر تمرینات ورزشی بر شاخص­های آنتروپومتریک چاقی در مردان دیابتی و غیر دیابتی مبتلا به بیماری عروق کرونری بود.

روش بررسی:۷۱ مرد داوطلب مبتلا به بیماری عروق کرونر در این تحقیق شرکت نمودند (۳۹ بیمار غیر دیابتی  و ۳۲ بیمار دیابتی). برنامه درمانی شامل۶ تا ۸ هفته تمرینات ورزشی با شدت متوسط، شامل ۴۵ دقیقه تمرینات هوازی بر روی تردمیل، دوچرخه ثابت و ارگومتر شانه بود. در هر دو گروه بیماران، شاخص­های آنتروپومتریک چاقی (شاخص توده بدن، دور کمر، دور هیپ، نسبت دور کمر به دور هیپ و نسبت دور کمر به قد) درابتدا، میانه و بعد از اتمام بازتوانی اندازه گیری شدند.

یافته­ ها: در بیماران دیابتی برنامه­ی بازتوانی قلبی موجب کاهش معنادار تمامی شاخص­های آنتروپومتریک (۰۵/۰>P) به جز دور هیپ شد. در بیماران غیر دیابتی برنامه باز توانی قلبی موجب افزایش معنادار شاخص توده بدن BMI (Body Mass Index)، دور کمر و نسبت دور کمر به قد گردید(۰۵/۰>P) اما تأثیری بر روی سایر شاخص­ها نداشت.

نتیجه ­گیری: برای کاهش شاخص­های آنتروپومتریک چاقی در برنامه باز توانی بیماران غیر دیابتی انجام تمرینات ورزشی به تنهایی کافی نیست.

---

زمینه و هدف: یکی از عوارض درمان سرطان پستان لنف ادم اندام فوقانی همان سمت است. لنف ادم ثانویه یک بیماری مزمن بوده که منجر به کاهش عملکرد عضو و از بین رفتن زیبایی می‌شود. هدف این مطالعه بررسی تأثیر تکنیک‌های فیزیوتراپی ضد احتقانی بر کاهش حجم لنف ادم بیماران مبتلا به لنف ادم ثانویه اندام فوقانی ناشی از درمان‌های سرطان پستان می‌باشد.

روش بررسی : ۳۰ نفر بیمار زن مبتلا به لنف ادم ثانویه اندام فوقانی با دامنه سنی ۷۰-۲۹ سال با معرفی متخصصین جراح عمومی و سرطان براساس معیارهای ورود و خروج در مطالعه حاضر شرکت نمودند و تحت درمان تکنیک‌های فیزیوتراپی ضد احتقانی قرار گرفتند. این تکنیک‌ها شامل تخلیه دستی لنف، بانداژ، تمرین درمانی و مراقبت‌های پوستی و ناخنی بود. بیماران به مدت ۴ هفته و ۵ روز در هفته و ۱ نوبت در روز تحت درمان قرار گرفتند. حجم و محیط اندام درگیر قبل و بعد از درمان ارزیابی شد.

یافته‌ها : به دنبال ۴ هفته درمان با استفاده از روش فیزیوتراپی ضد احتقانی فاکتورهای حجم و محیط اندام درگیر در تمام نفاط ارزیابی شده بعد از درمان کاهش معنادار از لحاظ آماری در مقایسه با قبل از درمان نشان دادند.

نتیجه گیری : نتایج مطالعه نشان داد که استفاده از فیزیوتراپی ضد احتفانی می تواند حجم لنف ادم اندام فوقانی را کاهش دهد

---

زمینه و هدف: هدف از مطالعه حاضر تعیین اثرات کوتاه مدت و بلند مدت یک پروتکل فیزیوتراپی بر روی کاهش درد ، بهبود دامنه حرکتی فعال  کمر و ناتوانی بیماران مبتلا به درد رادیکولار مزمن کمر بوده است.

روش بررسی: تعداد ۱۲ بیمار با تشخیص رادیکولوپاتی کمر در این مطالعه حضور داشتند و فیزیوتراپی شامل تحریک الکتریکی عصب در سطح حسی، گرمای سطحی و تمرینات درمانی اختصاصی برای بیماران انجام شد. شدت درد ناحیه کمر و اندام تحتانی سمت درگیر، دامنه حرکتی فعال کمر و ناتوانی به عنوان متغیرهای بررسی حاضر در نظر گرفته شدند. ارزیابی مجدد بیماران ۶ ماه پس از پایان جلسات درمانی نیز انجام شد. از آزمون آنالیز واریانس تکراری برای ارزیابی تاثیر فیزیوتراپی و از آزمون تی-زوجی برای ارزیابی دوره پیگیری استفاده شد.

یافته­ها: تفاوت معنی دار آماری در درد ناحیه کمر و اندام تحتانی سمت درگیر، دامنه حرکتی فعال فلکشن و لترال فلکشن به چپ و راست کمر و ناتوانی بعد از پایان درمان نسبت به قبل از شروع درمان مشاهده شد (۰۵/۰ P< ). هم چنین تفاوت معنی دار آماری در شدت درد ناحیه کمر و اندام تحتانی سمت درگیر، دامنه حرکتی لترال فلکشن به چپ و راست کمر و ناتوانی بین جلسه آخر  و ۶ ماه بعد از آن مشاهده نشد (۰۵/۰ P< ).

نتیجه­گیری: فیزیوتراپی به عنوان یک درمان موثر در کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی فعال کمر و ناتوانی بیماران مبتلا به درد رادیکولار  مزمن ناحیه کمر می تواند مطرح باشد. همچنین به نظر می رسد اثرات بدست آمده در صورت انجام تمرینات درمانی توسط بیماران تا ۶ ماه بعد از پایان دوره درمان می تواند ماندگار باشد.

کلید واژه­ها: فیزیوتراپی، درد رادیکولار، دامنه حرکتی، ناتوانی

---

زمینه و هدف: پارگی تاندون عضلات روتاتورکاف شایع‌ترین علل درد و ناتوانی در مفصل شانه، به خصوص در سنین میان سالی و کهن‌سالی است. فیزیوتراپی به عنوان یک روش درمانی غیر جراحی یا کانسرواتیو در این زمینه محسوب می‌شود. . هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر فیزیوتراپی در پارگی کامل تاندون سوپرااسپیناتوس بر درد و دامنه حرکتی فعال مفصل شانه بوده است.

روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی، تعداد ۱۷ بیمار (۵ مرد و ۱۲ زن) با میانگین سنی ۱۳/۷ ± ۳۵/۵۴ سال که پارگی کامل تاندون سوپرااسپیناتوس داشتند تحت ۳۰ جلسه فیزیوتراپی قرار گرفتند. برنامه درمانی فیزیوتراپی بیماران شامل مدالیتی‌های گرمایی ، اولتراسوند و تحریکات الکتریکی و برنامه تمرین‌درمانی شامل سه جزء تمرینات کششی، تقویتی و استقامتی بودند. بیماران در جلسه اول ، جلسه بیستم و پایان جلسه سی‌ام از نظر درد و دامنه حرکتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. متغیر درد با آزمون دیداری درد و متغیر دامنه حرکتی توسط گونیامتر ارزیابی شدند.

یافته‌ها: آزمون پارامتریک تحلیل واریانس یک‌طرفه درون آزمودنی‌ها و آزمون غیرپارامتریک فریدمن، بین فیزیوتراپی و کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی شانه بیماران، ارتباط معنا داری (۰۱/۰>P) را نشان دادند.

نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که فیزیوتراپی در افراد مبتلا به پارگی سوپرااسپیناتوس که کاندید جراحی هستند، ممکن است منجر به تسکین درد و بهبود دامنه حرکتی شانه بیماران شود و از ضرورت انجام جراحی بکاهد. با این حال مطالعات با پیگیری‌های طولانی‌تر جهت ارزیابی این روش درمانی توصیه می‌شود.

کلید واژه­ها: پارگی تاندون سوپرااسپیناتوس، فیزیوتراپی، درد، دامنه حرکتی، آزمون دیداری درد، گونیامتر