زمینه و هدف: بهداشت دهان از مهم ­ ترین اجزای سلامت عمومی افراد می ­ باشد. شناخت وضعیت موجود در طراحی مداخلات بهداشت دهان و دندان ضروری می­باشد. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل موثر­ بر رفتار مسواک­زدن دانش­آموزان پایه پنجم و ششم ابتدایی می­باشد.

  روش بررسی : در این مطالعه توصیفی - تحلیلی، 370 نفر از دانش­آموزان پایه پنجم و ششم ابتدایی شهر بوشهر در زمستان 1391 به­روش نمونه­گیری خوشه­ای طبقه­بندی شده انتخاب شدند. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخت مربوط­به سنجش سازه­های الگوی اعتقاد بهداشتی و رفتار بهداشت دهان و دندان بود. داده­های مطالعه با استفاده از آمار توصیفی و آزمون­های کای اسکوئر، تحلیل همبستگی و مدل تعمیم­یافته خطی لگ پواسون در نرم­افزار آماری SPSS ویرایش 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته‌ها: در این مطالعه بر­اساس گزارش والدین، 7/95 % دانش­آموزان، روزانه حداقل یک­بار مسواک می­زدند. میانگین و انحراف­معیار تعداد دفعات مسواک­زدن در طی هفته 58/3 ± 63/8 بود. از بین سازه­های مدل، تنها بین موانع درک­شده (13/0- r= ، 01/0 P< ) و خودکارآمدی (10/0 r= ، 04/0 P= ) با رفتار مسواک­زدن همبستگی معنی­داری مشاهده شد ولی تنها موانع درک­شده پیش­گویی­کننده رفتار مسواک­زدن بود .

  نتیجه‌گیری : بر­­اساس نتایج مطالعه، آموزش در مدارس، برای کاهش موانع مختلف درک­شده، در ارتقای رفتار مسواک­زدن ضروری است .

  زمینه و هدف : اگرچه خودآزمایی پستان به عنوان روشی برای غربالگری سرطان پستان چندان توصیه نمی شود، اما آموزش و اجرای آن راهی برای ارتقای سلامت بوده است، زیرا که آگاهی و نگرش لازم جهت اجرای روش‌های غربالگری مناسب از جمله ماموگرافی و معاینه بالینی پستان را مهیا می نماید. هدف مطالعه حاضر تعیین عوامل پیشگویی‌کننده خودآزمایی پستان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی و محور کنترل سلامت در زنان 20تا 50 سال می باشد .

  روش بررسی : در این مطالعه مقطعی تعداد 400 زن به روش نمونه‌گیری در دسترس از مراکز بهداشتی- درمانی منتخب شهر بوشهر در سال 1391 انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده ها از 4 پرسشنامه­ Champion ، محورکنترل سلامت، پرسشنامه ویژگی‌های فردی و سنجش عملکرد استفاده شد. تحلیل داده­ها در نرم‌افزار SPSS و با استفاده از آزمون‌های آماری تی مستقل، کای دو، تحلیل رگرسیون لجستیک و خطی صورت گرفت.

  یافته ها : نتایج نشان داد که تنها 9/10% از زنان به طور منظم اقدام به انجام خودآزمایی می‌نمایند. سازه خودکارآمدی درک شده پیشگویی‌کننده قوی بود (863/1= Exp(B) ) که به صورت مستقیم با رفتار خودآزمایی پستان در ارتباط بود. متغیر آگاهی به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر رفتار خودآزمایی تاثیر می‌گذاشت و محور کنترل سلامت پیشگویی‌کننده رفتار خودآزمایی پستان نبود.

  نتیجه گیری : با توجه به نتایج مطالعه توصیه می‌شود جهت ارتقای رفتار خودآزمایی پستان، افزایش خودکارآمدی به ویژه برای زنان جوان مد نظر قرار گرفته و آگاهی در مورد سرطان نیز افزایش داده شود.

زمینه و هدف: آزمایش پاپ‌اسمیر روش غربالگری مؤثری جهت تشخیص زودرس سرطان دهانه رحم است. این مطالعه­ با هدف تعیین تأثیر آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر باور و عملکرد زنان در زمینه انجام پاپ‌اسمیر انجام گرفته است.

روش بررسی: در این مطالعه نیمه تجربی 100 نفر از زنان تحت پوشش مراکز بهداشتی- درمانی شهر بوشهر در سال 94-1393 شرکت کردند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه‌های اطلاعات جمعیت‌شناختی، سؤالات آگاهی و سازه­های الگوی اعتقاد بهداشتی در زمینه پاپ‌اسمیر بود. برنامه آموزشی طی دو جلسه به صورت گروهی اجرا شد. انجام پاپ‌اسمیر در دو گروه سه ماه بعد از مداخله بررسی شد. بعد از جمع‌آوری اطلاعات، داده‌ها با استفاده از آمارهای توصیفی و آزمون‌های آنالیز واریانس داده‌های تکراری، تی‌مستقل و کای‌دو در نرم‌افزار SPSS v.20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: قبل از مطالعه دو گروه از نظر کلیه متغیرها و سازه‌ها تفاوت معناداری نداشتند. بعد از مداخله بین دو گروه از نظر آگاهی (001/0p<)، شدت (015/0=p) و موانع درک شده (001/0p<) تفاوت معنادار مشاهده شد. سه ماه پس از مداخله در گروه آموزش 42 نفر (7/85%) و در گروه شاهد 4 نفر (2/8%) آزمایش پاپ‌اسمیر را انجام داده بودند (001/0p<).

نتیجه‌گیری: طراحی و اجرای برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی می­تواند علاوه بر ارتقای آگاهی و کاهش موانع درک شده، موجب افزایش عملکرد زنان در خصوص انجام تست پاپ‌اسمیر شود.

زمینه و هدف: کاهش مصرف قلیان از مؤثرترین روش­های کاهش بیمارهای مزمن و همچنین برخی سرطان­ها می­باشد. هدف از این مطالعه تعیین تأثیر آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی توسط رابطان بهداشتی بر میزان مصرف قلیان در زنان بوده است.

روش بررسی: مطالعه نیمه تجربی حاضر در مورد 127 نفر (63 نفر گروه مداخله و 64 نفر گروه شاهد) از زنان مصرف‌کننده قلیان شهر بوشهر در سال 1393 انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه­های ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، سازه­های الگوی اعتقاد بهداشتی در مورد مصرف قلیان، سؤالات آگاهی در مورد عوارض قلیان و رفتار بود. گروه مداخله دو جلسه آموزش براساس سازه­های الگوی اعتقاد بهداشتی توسط رابطان بهداشتی دریافت کردند. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون‌های آماری کای‌دو، من‌ویتنی، تی‌مستقل، آنالیز واریانس داده‌های تکراری و فریدمن در نرم‌افزار SPSS v.18 تحلیل شد.

یافته‌ها: قبل از آموزش دو گروه از نظر ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و همچنین وضعیت آگاهی و کلیه سازه­ها یکسان بوده و تفاوت معناداری نداشتند (05/0<p). پس از آموزش میانگین سازه‌های الگوی اعتقاد بهداشتی و آگاهی گروه مداخله، به طور معناداری نسبت به گروه شاهد بیشتر و وابستگی به نیکوتین در آنها کمتر شده است (001/0>p). در پایان 3 ماه برخلاف گروه شاهد، تعداد دفعات مصرف قلیان در گروه مداخله کاهش معناداری داشته است.

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاکی از آن است که آموزش توسط رابطان بهداشتی، البته در غالب الگوهای تغییر رفتار می­تواند در تغییر باور و کاهش مصرف قلیان در زنان مؤثر باشد.