---

عقب افتادگی رشد جنین بدین معنی است که وزن زمان تولد نوزادان زیر منحنی 10 درصد رشد جنینی باشد. این عارضه علت اصلی مرگ و میر و ابتلاء دوره نوزادی است، بطوری که خطر مرگ نوزادان مبتلا 8 برابر بیشتر از نوزادان سالم است و میزان مرگ و میر پی ناتال نیز 5/1 تا 2 برابر افزایش می یابد و علاوه بر این عوارض دراز مدت آن که عبارت است از ضریب هوشی پائین، اختلالات رفتاری و یادگیری و عقب ماندگی ذهنی شدید، بهمراه حاملگی با تاخیر رشد داخل رحمی گزارش شده است.با وجودی که تاخیر رشد داخل رحمی 7-4 درصد کل حاملگیها را در کشورهای توسعه یافته تشکیل می دهد، ولی 80-50 درصد این موارد تا زمان زایمان تشخیص داده نمی شود، بنابراین تشخیص زودرس آن با توجه به میزان مرگ و میر و عوارض طولانی مدت آن کاملاً ضروری است.با توجه به این نکته که افزایش وزن ناکافی مادر طی حاملگی و یا توقف افزایش وزن بعد از هفته 28 حاملگی و یا وزن مادر کمتر از 50 کیلوگرم از علل بوجود آورنده عقب افتادگی رشد جنین است. اندازه گیری وزن مادر بطور روتین در هر ویزیت حاملگی مفید خواهد بود، چرا که با دقت در اینمورد می توان در مراحل اولیه عقب افتادگی رشد را تشخیص داده و با تغذیه مناسب مادر، استراحت کافی، درمان بیماریها، از پیشرفت آن جلوگیری نمود و حتی در مواردی به درمان آن پرداخت.

---

مقدمه:کم‌خونی از شیوع بالایی در بین زنان باردار برخوردار است و می‌تواند عوارض زیادی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.
مواد و روش کار: تعداد 302 نفر از زنان باردار مراجعه‌کننده به درمانگاه پری‌ناتال بیمارستان میرزا کوچک خان به صورت شاهد و مورد با توجه به میزان هموگلوبین (Hb) در دو گروه کم‌خون و سالم تحت مطالعه قرار گرفتند. Hb<11g/dl در سه ماهه اول و سوم و Hb<10/5g/dl در سه ماهه دوم تحت عنوان کم‌خونی طبقه‌بندی شد. افراد مبتلا به کم‌خونی درمان شدند و پیامد حاملگی از قبیل وزن تولد، زایمان زودرس، اختلال رشد جنین و مرده‌زایی و سقط در این دو گروه با هم مقایسه گردید.
یافته‌ها: شیوع کم‌خونی به طور کلی 6/8% بوده است. شیوع کم‌خونی در سه ماهه اول، دوم و سوم به ترتیب 3/10% و5/3% و7/12% بوده است. فراوانی کم‌خونی با افزایش سن مادر، افزایش تعداد حاملگی و زایمان قبلی افزایش داشت و در زنانی که آهن تکمیلی دریافت کرده بودند، کاهش یافت. پیامد حاملگی در افراد کم‌خون درمان شده و افراد سالم (غیر کم‌خون) با هم تفاوتی نداشت. اختلال رشد در گروه مبتلا به کم‌خونی درمان شده بیشتر از گروه شاهد بود (01/0=p) ولی این عارضه محدود به افرادی بود که در بررسی سه ماهه سوم کم‌خونی داشتند.
نتیجه‌گیری: کم‌خونی در بین زنان باردار از شیوع قابل توجهی برخوردار است. با توجه به این که کم‌خونی فقر آهن شایع‌ترین علت آن می‌باشد با تجویز آهن تکمیلی می‌توان از شیوع آن کاست و از عواقب آن که متوجه مادر و جنین می‌باشد، جلوگیری کرد. در نهایت افرادی که درمان کم‌خونی آنها در مراحل اولیه حاملگی شروع شود با خانم‌های سالم از نظر عوارض حاملگی تفاوتی نشان نمی‌دهند که این یافته تأکیدی بر اهمیت درمان این گروه از بیماران است.

 

 

---

زمینه و هدف: فعالیت‌های ورزشی جزء جدایی‌ناپذیری از بهداشت تن و روان می‌باشد. بنابراین توجه به ورزش زنان به عنوان بخش عمده‌ای از پیکر جامعه با در نظر گرفتن شرایط و نیازهای فیزیولوژیکی آنان ضروری است. تغییرات و سازگاری‌های فیزیولوژیک بدن زنان در طی بارداری با برخی از سازگاری‌های ورزشی مشابه می‌باشد. بنابراین ورزش ممکن است بر پیامدهای بارداری از جمله رشد جنینی مؤثر باشد. با توجه به اهمیت رشد جنین، پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر یک دوره برنامه تمرینی هوازی ویژه بر رشد جنین زنان باردار انجام گرفت.
روش بررسی: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی در مورد زنان باردار 24 تا 32 هفته انجام گرفته است. در گروه آزمون 18 و در گروه شاهد 21 نفر بررسی شدند. نمونه‌ها با تخصیص تصادفی بر اساس جدول اعداد تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. معیارهای ورود، زنان حامله تک قلوی کیسه آب سالم و معیارهای خروج شامل موارد منبع ورزش در حاملگی بود. پروتکل تمرینی شامل گرم کردن، تمرینات کششی، انعطاف‌پذیری و به دنبال آن پیاده‌روی مداوم هوازی به مدت حداقل 30 تا 45 دقیقه، 3 روز در هفته برای مدت 8 هفته بود. تجزیه و تحلیل نتایج با آمار توصیفی، کای‌دو، t-test‌، کالموگراف اسمیرنف و آزمون اندازه‌گیری مکرر انجام یافت. سطح معناداری 05/0p< در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: مقایسه وزن جنین در مراحل مختلف و وزن پس از تولد با وزن اولیه نشان داد که در گروه آزمون، افزایش وزن نسبت به گروه شاهد 37/1% بیشتر بوده، اما اختلاف معنادار نبوده است. همچنین میانگین دور سر و قد نوزادان نیز در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد بیشتر بوده (به ترتیب 21/0 سانتی­متر و 09/0 سانتی­متر) اما اختلافات معنادار نبوده است (05/0p>).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده چون هیچ کاهشی در رشد جنین متعاقب انجام فعالیت‌های ورزشی ایجاد نشده و از طرفی، میزان وزن‌گیری جنین و همچنین قد و دور سر پس از تولد در گروه آزمون بیشتر از گروه شاهد بوده ولی در عین حال تفاوت معناداری نداشته است، لذا می‌توان چنین اظهار کرد که برنامه تمرین هوازی تأثیر نامطلوب بر رشد جنین نداشته و حتی ممکن است سودمند هم باشد.