---

این پژوهش، یک مطالعه کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی دو سوکور، است که به منظور ‏بررسی تأثیر پماد نیتروگلیسرین بر دیسمنوره اولیه در دانشجویان ساکن در خوابگاههای ‏منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1378 با هدف تعیین تأثیر پماد نیتروگلیسرین بر ‏شدت درد دیسمنوره اولیه و همچنین تعیین عوارض جانبی حاصل از آن انجام شد . واحدهای پژوهش، شامل 112 نفر دانشجوی مبتلا به دیسمنوره اولیه درجه دو و سه بود که ‏بطور تصادفی به دو گروه کنترل (56 نفر) و تجربه (56 نفر) تقسیم شدند . شدت درد و عوارض ‏در یک نوبت قبل ، و پنج نوبت بعد از مصرف پماد (15 و 30 دقیقه و 1 و 2 و 4 ساعت) ارزیابی ‏گردید ، آنگاه از طریق مقایسه دو گروه از نظر شدت درد و عوارض ، تأثیر دارو و دارونما مقایسه ‏گردید . از طرفی با مقایسه شدت درد در نوبتهای مختلف اندازه گیری در گروه تجربه ، روند ‏شدت درد و روند اثر تسکین دارو تعیین گردید. شدت درد بر اساس مقیاس مقایسه ای بصری ‏و عوارض بوسیله مقیاسهای رتبه ای کلامی سنجیده می شد .نتایج نشان داد که در دقیقه 30 و ساعات 1 و 2 و 4 بعد از مصرف ، شدت درد در گروه تجربه ‏بطور معنی داری کمتر از گروه کنترل بود (در همه موارد 00/0≥‏P‏) همچنین اثر تسکینی پماد ، ‏در فاصله 15 الی 30 دقیقه بعد از مصرف پماد ، آغاز شده و 2 ساعت پس از مصرف به اوج ‏خود رسیده و سپس کاهش یافته ولیکن این اثر تا ساعت چهارم همچنان ادامه یافت . بر اساس یافته های پژوهش 5 میلی گرم پماد نیتروگلیسرین 1% در 2/89 % موارد قادر به ‏تسکین درد دیسمنوره اولیه بوده ولی با عوارضی نظیر سر درد (48% در گروه تجربه در مقابل ‏‏1/8% درگروه کنترل00/0≥‏P‏) ، سرگیجه ( 4/21% درگروه تجربه در مقابل 8/1% در گروه ‏کنترل، 00/0≥‏P‏) ، بر افروختگی (7/35% در گروه تجربه در مقابل 8/1% در گروه ‏کنترل،00/0≥‏P‏) ، اریتما (8/10% در گروه تجربه در مقابل 0% در گروه کنترل،05/0≥‏P‏) و افت ‏معنی دار فشارخون سیستولیک و دیاستولیک (05/0≥‏P‏) و افزایش معنی دار نبض (05/0≥‏P‏) ‏همراه است .

---

این پژوهش، یک کارآزمایی بالینی دوسوکور است که به منظور ارزشیابی ایمنی و اثربخشی ‏پماد نیتروگلیسرین، در تزریقات وریدی در بیماران مراجعه کننده به بخش اورژانس بیمارستان ‏بقیه ا... الاعظم شهر تهران، انجام شده است. واحدهای پژوهش، شامل 70 بیمار با حدود ‏سنی 69-20 سال واجد شرایط تعیین شده در پژوهش بودند. واحدها به روش نمونه‌گیری در ‏دسترس انتخاب، و سپس به طور تصادفی، در دو گروه 35 نفره شاهد و تجربه، قرار گرفتند. ‏برای نیمی از واحدهای پژوهش، پماد نیتروگلیسرین 2% و برای نیمی دیگر، پماد دارونما روی ‏محل تزریق جهت کانولاسیون وریدی در نواحی پشت دست، مچ دست و جلوساعد به روش ‏مشابه استعمال گردید. ابزارگردآوری اطلاعات، برگه مشاهده بود. قسمت اول برگه مشاهده، ‏مربوط به خصوصیت فردی و قسمت دوم، شامل چک لیست اثر بخشی پماد و قسمت سوم ‏شامل چک لیست ایمنی پماد، بود. یافته‌ها نشان داد که متوسط قطر ورید، در گروه تجربه، به میزان قابل توجهی، افزایش یافت و ‏از 4 میلیمتر به 6/6 میلیمتر رسید. نتیجه آزمون تی استیودنت نشان می‌دهد که اختلاف ‏معنی‌داری بین متوسط قطر ورید قبل و بعد از استعمال پماد در گروه تجربه و بعد از استعمال ‏پماد، در گروه شاهد و تجربه وجود دارد (001/0 >‏P‏). همچنین درجه دشواری وارد شدن به ‏ورید بعد از استعمال پماد در گروه شاهد بیش از دو برابر آن برای گروه تجربه بود (گروه شاهد ‏‏31/2 و گروه تجربه 17/1). نتیجه آزمون تی استیودنت، اختلاف معنی‌داری بین درجه دشواری ‏وارد شدن به ورید بعد از استعمال پماد، در دو گروه شاهد و تجربه را نشان می‌دهد (001/0 ‏‏>‏P‏). همچنین نتیجه آزمون دقیق فیشر، اختلاف معنی‌داری بین وضعیت ورید از نظر قابل ‏مشاهده بودن قبل و بعد از استعمال پماد در گروه تجربه، و بعد از استعمال پماد، در گروه ‏شاهد و تجربه را نشان می‌دهد (2/0 >‏P‏). نتایج آزمون تی استیودنت نشان داد که 15 دقیقه، 30 دقیقه و 45 دقیقه و یک ساعت و دو ‏ساعت بعد از استعمال پماد هیچ یک از گروهها به مرحله شروع هیپوتانسیون و تاکی کاردی ‏نرسیدند. در گروههای شاهد و تجربه به ترتیب 2 و 4 ساعت بعد از استعمال پماد، سردرد ‏خفیف را گزارش نمودند. که آزمون تی استیودنت اختلاف معنی داری را در دو گروه از نظر بروز ‏سردرد نشان نداد. در دو نفر از گروه شاهد، و سه نفر از گروه تجربه، اریتما در محل استعمال ‏پماد، بروز کرد که با آزمون دقیق فیشر، اختلاف معنی‌داری بین بروز اریتما در دو گروه، ‏مشاهده نشد. در نهایت نتایج نشان می‌دهد که استعمال پماد موضعی نیتروگلیسرین، جهت ‏انبساط وریدهای محیطی و دسترسی آسانتر به آنها و کانولاسیون وریدی روش مفید و ‏بی‌ضرر می‌باشد.