مقدمه: دیابت یک اختلال متابولیک است که در اثر تولید ناکافی انسولین یا نیود گیرنده‌های انسولین ایجاد می‌گردد. این بیماری در حال حاضر عامل مهمی در ناتوانی و بستری شدن بیماران بوده و فشار مالی قابل توجه‌ای را به جامعه تحمیل میکند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر عصاره هیدروالکلی کاکوتی کوهی بر تعداد سلولهای فعال بتای پانکراس در موشهای سوری دیابتی شده توسط استرپتوزوتوسین می‌باشد.
روش‌ها: در این مطالعه از 36 سر موش سوری نر استفاده گردید که هر6 سر در 6 گروه کنترل، کنترل دیابتی و گروه‌های تجربی با دوز 150،100،200 و300 قرار داده شدند. استرپتوزوتوسین بهروش درونصفاقی با دوز mg/kg 55 تزریق گردید. به‌منظور تعیین تعداد سلولهای فعال بتای پانکراس، پس از گذشت 18 روز از دریافت عصاره، حیوانات توسط دی‌اتیل‌اتر، بیهوش و پانکراس آنها خارج شد و پس از فیکسشدن در فرمالدئید 4 درصد، برای برشگیری آماده شدند. از نمونههای پانکراس، برشهای 2 میکرونی تهیه و تعداد سلولهای بتای فعال، با استفاده از کیت ایمونوسیتوشیمی بررسی گردید. دادهها با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه و تست Tukey از نظر آماری بررسی گردید. همه دادهها بهصورت Mean ± S.E.M. ارائه شدند. اختلاف در سطح معنیداری 05/0p< تعیین شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که تیمار عصاره هیدروالکلی در غلظتهای 100، 150، 200 و 300 میلیگرم بر کیلوگرم، موجب افزایش تعداد سلولهای بتا با فعالیت ترشحی انسولین، در مقایسه با موشهای سوری کنترل میشود.
نتیجه‌گیری: عصاره هیدروالکلی کاکوتی کوهی، در موشهای سوری دیابتی شده، با آزادسازی انسولین از سلولهای بتای پانکراس دارای خاصیت کاهش دهندگی قند خون می باشد و احتمالاً کاربرد سنتی آن تایید می‌گردد
