مجله

مقدمه: بیماری دیابت شایع‌ترین بیماری ناشی از اختلالات متابولیسمی و شایع‌ترین بیماری آندوکرین است. توسعه رفتارهای مثبت بهداشتی جهت پیشگیری در افراد در معرض خطر اهمیت فوق العاده‌ای دارد. هدف از مطالعه حاضر تعیین وضعیت رفتارهای پیشگیری کننده دیابت نوع ۲ در افراد در معرض خطر شهر اردکان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی بود.
روش‌ها: این مطالعه مقطعی در میان ۱۱۱ ﻧﻔـﺮ‫ﻣﺮد و زن ﺑﺎﻻی ۳۰ ﺳﺎل و در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻮع ۲ ﺷﻬﺮ اردکان ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮی، ﺗﻮﺳﻂ چهار ﻣﺮﻛـﺰ ‫ﺑﻬﺪاشتی و درﻣﺎنی شناسایی و به روش تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد ۶۸ سوالی مبتنی بر سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی شامل: ۶ سوال دموگرافیک، ۱۱ سوال آگاهی (محدوده نمره ۱۱-۰)، ۸ گویه حساسیت درک شده (محدوده نمره ۳۲-۸)، ۴ گویه شدت درک شده (محدوده نمره ۱۶-۴)، ۷ گویه منافع درک شده (محدوده نمره ۲۸-۷)، ۱۱ گویه موانع درک شده (محدوده نمره ۴۴-۱۱)، ۱۲ گویه خودکارآمدی (محدوده نمره ۴۸-۱۲)، ۳ سوال راهنما برای عمل (محدوده نمره ۳-۰) و ۶ سوال رفتارهای پیشگیری کننده (محدوده نمره ۱۸-۰) بود که به روش خودگزارش‌دهی تکمیل گردیدند. دادهﻫﺎ ﺑـﺎ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮم‌اﻓﺰار آﻣﺎری ‪ SPSSویرایش ۱۸ و آزمون‌های آماری تی تست مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون خطی در سطح معناداری ۰۵/۰ ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮفتند.
یافته‌ها: میانگین سن شرکت کنندگان در این مطالعه ۵۴/۴±۷۷/۳۸ سال، ۱/۴۴ درصد ﻣﺮد و ۹/۵۵ درصد زن، ۷/۹۳ درصد متاهل، ۳/۶ درصد مجرد و تنها ۹/۱۸ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. میانگین نمره آگاهی ۲۱/۲±۲۵/۶، حساسیت ۵۹/۲±۲۷/۲۵، شدت ۹۵/۱±۳۱/۱۲، منافع ۸۲/۲±۵۷/۲۳، موانع ۷۸/۴±۳۸/۲۳، خودکارآمدی ۱۱/۶±۰۳/۳۸، راهنما برای عمل ۰۸/۴±۱۶/۲ و رفتارهای پیشگیری کننده ۸۵/۰±۸۶/۸ بود. افراد متأهل نسبت به مجردها از منافع درک شده (۰۰۸/۰P=) و خودکارآمدی (۰۳۸/۰P=) بالاتری برخوردار بودند. در قسمت رفتارهای پیشگیری کننده بیشترین و کم‌ترین نمره کسب شده به ترتیب مربوط به رفتار پیروی از رژیم غذایی سالم (۴۱/۱±۲۶/۲) و اندازه گیری ماهانه فشار خون (۵/۰±۴۸/۰) بود. همبستگی معکوس و معناداری میان درک موانع و میزان خود کارآمدی (۰۰۱/۰P<، ^**۳۴۹/۰-r=)، راهنما برای عمل (۰۰۱/۰p<، ^**۴۱۲/۰-r=) و رفتارهای پیشگیری کننده (۰۰۱/۰p<، ^**۳۷۲/۰-r=) وجود داشت. همچنین آزمون رگرسیون نشان داد منافع درک شده، موانع درک شده و خودکارآمدی هرکدام به ترتیب ۲۲، ۲۵ و ۲۱ درصد از واریانس رفتار را پیشگویی کردند.
ﻧﺘﻴﺠﻪ‌ﮔﻴﺮی: میانگین نمره کسب شده از سازه‌های مختلف مدل نشان داد که شرکت کنندگان از نظر آگاهی و اعتقادات در خصوص رفتارهای پیشگیری کننده در سطح متوسطی قرار داشتند که در نتیجه آن انجام رفتارهای پیشگیری کننده نیز در حد متوسطی قرار داشت. به نظر می‌رسد با تاکید بر آموزش مبتنی بر سازه‌های مدل بتوان میزان انجام رفتارهای پیشگیری کننده را ارتقاء داد.

Normal ۰ false false false

Normal ۰ false false false MicrosoftInternetExplorer۴ مقدمه: دیابت شایع‌ترین بیماری ناشی از اختلالات متابولیسم در جهان است. با اصلاح مرحله پره دیابت می‌توان شانس ابتلا به دیابت نوع ۲ را در افراد پره دیابتی تا ۶۰% کاهش داد. مدل مراحل تغییر به عنوان یکی از روش‌های شناسایی تغییر در رژیم غذایی شناخته شده است. با توجه به مطالب مذکور نویسندگان بر آن شدند تا بررسی سازه‌های مدل فرانظری بر تغذیه افراد پره دیابتیک روستاهای شهر یزد بپردازند.
روش‌ها: این پژوهش از دسته پژوهش‌های توصیفی- تحلیلی است. روش نمونه‌گیری به صورت خوشه‌ای انجام گرفت. جهت جمع‌آوری داده‌ها استفاده از پرسشنامه‌ای که شامل دو بخش (۱۲ سوال مربوط به مشخصات دموگرافیک و ۶۷ سوال مربوط به سازه‌های اصلی مدل مراحل تغییر) بود استفاده شد. جهت تعیین روایی ابزار مورد استفاده، از پانل خبرگان و جهت بررسی پایایی مقیاس‌های مورد استفاده از آزمون آلفا کرونباخ استفاده گردید و مشخص شد که ابزارها از روایی وپایایی (۹۵/۰ تا ۹۷/۰) قابل قبول برخوردار بودند. در این پژوهش داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش ۱۴ مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند و مقادیر ۰۵/۰P< معنی‌دار در نظر گرفته شدند.
نتایج: در این مطالعه ۴۰ مرد (۳/۳۰ درصد) و ۹۰ زن (۷/۶۹ درصد) با مبانگین سنی ۷۴/۱۳±۳۲/۴۶ شرکت نمودند. بر طبق نتایج این بررسی ۵/۲۶ درصد افراد در مرحله پیش تفکر، ۸/۲۵ درصد در مرحله تفکر، ۱/۳۱ درصد در مرحله آمادگی قرار داشتند. یعنی بیشتر افراد در مراحل پیش از عمل قرار داشتند. همچنین نتایج آزمون آنالیز واریانس بین سازه‌های مدل فرانظری با مراحل تغییر ارتباط معنی‌داری نشان داد به طوری که با پیشرفت افراد در طول مراحل تغییر از مرحله پیش تفکر تا مرحله نگهداری بر میزان خودکارآمدی، فرایندهای تغییر و موازنه تصمیم‌گیری افزوده شد.
نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت تغذیه در افراد پره دیابتیک پیشنهاد می‌شود تا برنامه‌های مداخلاتی مناسب با این گروه تدوین گردد و همچنین مراحل تغییر رژیم غذایی در سایر گروه‌های درمانی نیز تعیین شود. زیرا نتایج به دست آمده از آن می‌تواند اطلاعات زمینه‌ای را جهت برنامه‌های آموزشی گروه‌های درمانی و در زمینه ارتقای رفتارهای تغذیه‌ای فراهم کند و از این طریق به پیشگیری از بیماری‌های مختلف مرتبط با تغذیه ناسالم و ایجاد سلامت و تندرستی هرچه بیشتر در جامعه کمک کند.