مقدمه: استئوپروز شایع‌ترین بیماری متابولیک استخوان است که با کاهش توده استخوانی و افزایش شکنندگی آن همراه می‌باشد. هدف از مطالعه حاضر مقایسه شیوع استئوپروز و دیسکوردنس تراکم استخوانی ستون فقرات با فمور در مردان بالای 50 سال و زنان یائسه در فاز1و3 آیموس‌و بررسی برخی از فاکتورهای دخیل می‌باشد.
روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-تحلیلی است که براساس اطلاعات مطالعات فاز 3 آیموس در شهرهای اراک و سنندج و فاز 1 آیموس در شهرهای تهران، مشهد، تبریز، شیراز و بوشهر انجام شده است. تعداد مردان بالای 50 سال و زنان یائسه به‌ترتیب در فاز 1 آیموس 868 و 685 نفر و در فاز 3 آیموس 295و397 نفر بودند که به‌صورت خوشه‌ای و تصادفی انتخاب شده‌اند. دانسیتومتری در ناحیه ستون فقرات و ران انجام گرفته است.
یافته‌ها: شیوع استئوپروز واستئوپنی در فاز 3 آیموس در مردان بالاتر از50 سال به‌ترتیب 32 و50 درصد بیشتر از فاز 1 آیموس 28 و3/ 49درصد بود که‌البته تفاوت آماری معناداری نداشت. در زنان یائسه در فاز 3 آیموس شیوع استئوپروز و استئوپنی در مقایسه با فاز1تفاوتی نداشت. شیوع دیسکوردنس تراکم استخوانی ستون فقرات با فمور نیز در مردان بالاتر از50 سال و زنان یائسه در فاز3 و1 تفاوتی نشان نداد در آنالیز رگرسیون لوجستیک (Logistic Regression)در هر دو گروه نمایه توده بدنی بالا و انجام ورزش در برابر استئوپنی و استئوپروز اثر محافظتی داشتند.
نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد شیوع استئوپروز در گروه مردان با شیب بیشتری در حال افزایش‌است. تغییر شیوه زندگی و در راس آن فعالیت بدنی و تغذیه می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان داشته باشد و با توجه به شیوع دیسکوردنس ستون فقرات و فمور کماکان سنجش تراکم استخوان در دو سایت مختلف ضروری به‌نظر می‌رسد.
