فصلنامه

زمینه و هدف: امروزه شاخص­های مرتبط با فیزیولوژی انسان در مطالعات زیست اقلیم جایگاه ویژه ­ای دارند. از جمله این شاخص ­ها، شاخص دمای معادل فیزیولوژیک (PET) است. در تحقیق حاضر روند تغییرات تنش ­های گرمایی ایران، که پایه و اساس برنامه­ ریزی­ ها به ویژه در زمینه سلامت و محیط است، در 4 ناحیه اقلیمی ایران طی نیم قرن اخیر مورد ارزیابی قرار گرفته است.

روش بررسی: داده­ های مورد نیاز جهت محاسبه تنش­ های گرمایی در مقیاس روزانه از تاریخ 1961/1/1 تا 2010/12/31 به مدت 50 سال از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. سپس شاخص PET برای هر روز محاسبه و مقادیر بالاتر از ⁰C 35 به عنوان روزهای وقوع تنش گرمایی شناسایی شد. در مرحله بعد، فراوانی روزهای همراه با تنش گرمایی برای دوره گرم سال استخراج و روند آنها با آزمون Mann-Kendall مورد بررسی قرار گرفت.

یافته­ ها: روند تغییرات فراوانی وقوع روزهای همراه با تنش گرمایی در ایستگاه­ های مشهد، اصفهان و تبریز طی فصول بهار و تابستان افزایشی بوده است. به عبارت دیگر، بیشترین میزان تغییرپذیری مثبت نسبت به میانگین بلند مدت در این شهرها رخ داده است. همچنین بیشترین فراوانی روزهای گرم متعلق به ایستگاه­ های بندرعباس و رشت بوده است که نزدیکی این ایستگاه­ ها به دریا و تبخیر بالا را می­ توان از دلایل اصلی آن به شمار آورد.

نتیجه ­گیری: دهه 1990-1980، بیشترین روزهای وقوع تنش گرمایی را به خود اختصاص داده است. روند صعودی وقوع تنش­ های گرمایی در ایستگاه­ های مورد مطالعه ضرورت توجه به مسئله تنش ­های­ گرمایی و شیوع امراض (حمله گرمایی، سنکوپ و کرامپ عضلانی) را از بعد برنامه ریزی و مدیریت بحران، بیشتر می­ کند.