فصلنامه

---

زمینه و هدف: آلکیل بنزن سولفانات خطی(LAS)به طور عمده در ترکیبات دترجنت ها به کار می رود. استفاده دترجنت ها در مصارف خانگی و صنعتی سبب ورود این ترکیبات به سیستم جمع آوری و تصفیه خانه های فاضلاب می شود. اندازه گیری   LAS در تصفیه خانه های فاضلاب اهمیت ویژه ای دارد. روش معمول اندازه گیری آن روش استاندارد متد است که علاوه بر وقت گیر بودن، نیاز به مصرف بالایی از کلروفرم دارد. در سال 2006 ، E Jourdo روش ساده شده ای را برای اندازه گیری LAS پیشنهاد کرد. در مطالعه حاضر این روش با روش استاندارد متد از نظر اقتصادی مقایسه گردیده است.
روش بررسی: در این مطالعه هزینه های سرمایه گذاری اولیه، پرسنل، مواد مصرفی و وسایل غیر مصرفی در دو روش محاسبه گردیده و در نهایت مقدار ارزش خالص هزینه ها (NPV) برای هر کدام به دست آمده است. نرخ بهره 15% در نظر گرفته شده است.
یافته ها: نتایج نشان داد که میزان سرمایه گذاری اولیه، هزینه سالیانه پرسنل و مواد مصرفی در روش استاندارد متد به ترتیب برابر با 13351981، 499968 و 1710981 ریال و در روش ساده شده برابر با 12048202، 83328 و 58202 ریال است. میزان NPV  در روش استاندارد متد و ساده شده به ترتیب برابر با 30360309 و 14681848 ریال است.
نتیجه گیری: روش ساده شده اقتصادی تر بوده و توصیه می گردد در اندازه گیری های روتین LAS در تصفیه خانه های فاضلاب از این روش استفاده گردد.

---

زمینه و هدف: ریزگرد آثار نامطلوبی بر سلامت افراد جامعه بر جا می­‌گذارد. با توجه به افزایش غلظت ریزگرد در سال ‌های اخیر در استان کرمانشاه، هدف این مطالعه سنجش ضریب حساسیت بین غلظت ریزگرد و میزان بستری و مرگ و میر بیماران قلبی و تنفسی است.
 روش بررسی: در این مطالعه توصیفی ضریب حساسیت میزان بستری و مرگ و میر بیماران قلبی و تنفسی نسبت به تغییرات غلظت ریزگرد مورد بررسی قرار گرفته است. دوره زمانی تحقیق شش ماهه اول سال ‌های 1389 و 1390 بوده است. داده‌ های مربوط به میزان ریزگرد از سازمان حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه به دست آمده است. موارد بستری و مرگ و میر بیماران قلبی و تنفسی از سه بیمارستان دولتی امام علی، امام رضا و امام خمینی شهر کرمانشاه اخذ شد.
 یافته‌ ها: با افزایش 1% آلودگی هوای ناشی از پدیده ریزگرد، حدود 5/0% بستری بیماران تنفسی، حدود 1% بستری بیماران قلبی و حدود 3/0% مرگ بیماران قلبی افزایش خواهد یافت. اثر پدیده ریزگرد بر مرگ بیماران تنفسی باعلامت مثبت ولی از نظر آماری بی‌معنی تشخیص داده می­‌شود.
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که متغیرهای بستری در اثر بیماری‌های تنفسی و قلبی دارای حساسیت بالایی نسبت به ریزگرد هستند. این حساسیت از سال 1389 تا 1390 افزایش داشته است. همچنین این حساسیت برای مردان بزرگتر از زنان بوده است. حداقل در نیمه اول سال 1390 به ازای هر 100% افزایش در میزان غلظت ریزگرد، 29% مرگ و میر قلبی افزایش داشته است.

---

زمینه و هدف: پول ابزاری است که به طور معمول در محیط ها و همچنین بین افراد مختلف مبادله می­ گردد که می­ تواند منبعی از آلودگی میکروبی و شیمیایی باشد، که با انتقال این عوامل باعث ایجاد بیماری­ های خطرناک شود. هدف این پژوهش تعیین میزان و نوع آلودگی باکتریایی سکه و اسکناس­ های جمع­آوری شده در شهر کرمانشاه است.

روش­ بررسی: در این پژوهش 160 قطعه اسکناس و 96 عدد سکه به روش تصادفی از مشاغل و نقاط مختلف شهر انتخاب و بر روی آنها آزمایش شمارش بار کلی میکروبی انجام گردید. باکتری­ های موجود با روش­ های استاندارد جداسازی و شناسایی گردیدند.

یافته­ ها: میانگین بار کلی میکروبی در اسکناس ­های 1000، 2000، 5000، 10000 و 20000 ریالی به ترتیب 147/6،  147/8،  148/5، 96/3 و 87/9 و در سکه­ های 500، 1000 و 2000 ریالی به ترتیب 104/66، 77/66 و  (Cfu/cm²) 96/56 بود. بارکلی میکروبی در اسکناس­ ها بیشتر از سکه ­ها بود (P<0/05). بیشترین آلودگی در اسکناس­ ها مربوط به باکتری اشریشیاکلی با 21/8 درصد و کمترین میزان آلودگی مربوط به گونه های پسودوموناس و انتروباکتر با 3/1 درصد بود. همچنین بیشترین میزان آلودگی در سکه­ ها مربوط به اشریشیاکلی با 15 درصد و کمترین میزان مربوط به گونه­ های کلبسیلا با 2 درصد بود. در طی این پژوهش مشخص شد که اسکناس ­های جمع ­آوری شده از قصابی­ ها و سکه­ های جمع­آوری شده از اغذیه فروشی ­ها دارای بیشترین میزان آلودگی با E.coli   بودند.

نتیجه ­گیری: با توجه به پاتوژن بودن مهم­ترین میکروارگانیسم­ های جدا شده (اشریشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس) از نمونه‌های مورد بررسی و توانایی این باکتری­ ها در ایجاد عفونت­ های روده­ ای و مسمومیت­ های غذایی، جلوگیری از آلودگی متقاطع پول و غذا ضروری است. 

---

زمینه و هدف: وجود منابع مهم آلاینده‌های انتشاری و نقطه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی در سطح زمین و نفوذ این آلاینده‌ها به آبخوان موجب کاهش کیفیت آب زیرزمینی می‌شود. ارزیابی آسیب‌پذیری روشی کم ‌هزینه در شناسایی نواحی مستعد به آلودگی است که در مدیریت منابع آب نقش اساسی دارد. دشت­ ماهیدشت یکی از دشت‌های مهم استان کرمانشاه بوده و نقش بسزایی در تولید محصولات کشاورزی دارد. با برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی این دشت و بروز خشکسالی‌های اخیر، و ارجح بودن نیاز شرب منطقه اراضی کشاورزی با خطر کمبود آب مواجه است. لذا برای تصمیمات بهتر در زمینه مدیریت صحیح مصرف آب و کنترل آلودگی، این محدوده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.

روش بررسی: آسیب‌پذیری، بعنوان حساسیت کیفیت آب‌های زیرزمینی به بار آلودگی اعمال ‌شده تعریف می‌شود و توسط خصوصیات ذاتی آبخوان تعیین می‌گردد. در این تحقیق با استفاده از مدل دراستیک (DRASTIC) و GIS به بررسی آسیب‌پذیری ذاتی آبخوان دشت ماهیدشت نسبت به آلودگی پرداخته ‌شده است. در روش دراستیک از هفت پارامتر شامل عمق تا سطح ایستابی، تغذیه خالص، مواد تشکیل‌دهنده آبخوان، نوع خاک، توپوگرافی، مواد تشکیل‌دهنده منطقه غیراشباع و هدایت هیدرولیکی برای پهنه‌بندی آسیب‌پذیری آبخوان استفاده ‌شده که به‌صورت هفت لایه اطلاعاتی توسط نرم‌افزار 10Arc GIS تهیه گردیده است. آمار و اطلاعات اخذ شده محدوده مورد مطالعه شامل لوگ حفاری چاه‌ها، 44 عدد پیزومتر، آزمایش‌های پمپاژ و سه ایستگاه باران‌سنجی بوده است. این لایه‌ها در نرم‌افزار 10ArcGIS تهیه، رتبه دهی، وزن دهی و در نهایت تلفیق گردید.

یافته‌ها: با تلفیق لایه‌ها و در نظر گرفتن رتبه و وزن آنها نتایج اخذ شده نشان داد که دامنه شاخص دراستیک برای کل محدوده دشت معادل 34 تا 120 واحد بدست آمد. بر این اساس و با توجه به استانداردهای ذکر شده برای شاخص دراستیک، آبخوان در گروه آسیب‌پذیری بدون ریسک تا ریسک کم قرار گرفت.

نتیجه‌گیری: خروجی مدل دراستیک اعمال شده در منطقه مورد مطالعه، آسیب پذیری ذاتی آبخوان را نشان می­دهد و می­تواند بعنوان ابزار اولیه در توسعه و مدیریت منابع آب در آینده نیز به کار رود. در ضمن این مدل قادر به تولید اطلاعاتی از جنس میزان و نوع آلاینده نیست. لذا در تحقیقات آتی پیشنهاد می‌گردد با توجه به کم شدن میزان بارندگی و پایین آمدن تراز آب زیرزمینی، و احتمال شور شدن آب زیرزمینی پهنه‌بندی از لحاظ شوری مورد بررسی قرار گیرد، همچنین برای معتبر کردن نتیجه مدل­ عمومی دراستیک، پساب‌های آبیاری و فاضلاب خانگی و صنعتی و میزان تغذیه آب زیرزمینی از آنها در نظر گرفته شود.

---

---

---