فصلنامه

زمینه و هدف: هیدروکربن­ های آروماتیک چندحلقه ­ای گروهی از آلاینده ­های آلی هستند که عمدتا در طی احتراق ناقص تولید می­ شوند. هدف اصلی این مطالعه شناسایی منابع اصلی انتشار PAHs در هوای شهر تهران و تعیین سهم این منابع در میزان انتشار این ترکیبات در هوای شهر تهران است.

روش بررسی: فیلترهای حاوی ذرات از 10 ایستگاه سنجش آلودگی هوای متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران جمع­ آوری شد و برای آنالیز به آزمایشگاه منتقل شد. به منظور اعتبارسنجی داده­ های بدست آمده با روش استخراج فیلترهای شرکت کنترل کیفیت هوا، نمونه­ برداری همزمان با استفاده از یک پمپ نمونه­ بردار SKC مجهز به هد نمونه­ برداری با ورودی انتخابی PM₁₀ صورت پذیرفت. جهت شناسایی منابع انتشار و تعیین سهم آنها، نسبت‌های تشخیصی و آنالیز مولفه ­های اصلی (PCA) مورد استفاده قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین نسبت‌های فنانترن به مجموع فنانترن بعلاوه آنتراسن، بنزو[a] آنتراسن به مجموع بنزو [a] آنتراسن بعلاوه کرایسن، فلورآنتن به مجموع فلورآنتن بعلاوه پایرن و نسبت‌های IcP/(IcP+BghiP) در نمونه­ ها به ترتیب 0/79، 0/52، 0/43 و 0/38 بوده است. این نسبت‌ها نشان می‌دهند که احتراق، خصوصا سوخت‌های فسیلی و وسایل نقلیه موتوری، منبع اصلی انتشار PAHs در تهران بوده است. همچنین نتایج آنالیز PCA نشان داد که 49، 29 و 22 درصد از انتشار PAHs در هوای شهر تهران به ترتیب منتسب به خودروهای بنزینی، خودروهای گازوئیلی و سایر منابع بودند.

نتیجه‌گیری: براساس نتایج این مطالعه، احتراق ـ خصوصا سوخت‌های فسیلی و وسایل نقلیه موتوری ـ منبع اصلی انتشار PAHs در تهران بوده است.