فصلنامه

---

زمینه و هدف: سمیت زیاد، سرطان زایی و جهش زایی از جمله مشکلاتی است که مواد رنگزای راکتیو برای پستان داران و موجودات آبزی ایجاد می کنند. از جمله روش های متداول برای حذف مواد رنگزا می توان به روش ­های فیزیکی و شیمیایی نظیر جذب، انعقاد، ته نشینی، فیلتراسیون و... اشاره نمود. به دلیل محدودیت ها و مشکلات این روش ها، تصفیه زیستی که روشی اقتصادی و موثر برای پالایش و آلودگی زدایی از فاضلاب های آلوده به مواد رنگزاست ترجیح داده می شود، در این تحقیق توانایی حذف ماده رنگزایRB-B از محیط آبی توسط مخلوط باکتریایی در شرایط آنوکسیک مورد بررسی قرار گرفت. 
روش بررسی: مخلوط باکتریایی از لجن فعال صنعت نساجی در محیط کشت لوریا براث حاوی ماده رنگزای RB-B به عنوان منبع کربن، غنی سازی شد. سپس با استفاده از مخلوط باکتریایی حاصل، تجزیه زیستی در فاضلاب سنتتیک در چهار راکتور ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. میزان کاهش رنگ نمونه ها توسط اسپکتروفتومتر UV-vis و هم چنین میزان رشد جمعیت میکروبی بر اساس آزمایش MPN تعیین شد.
یافته ها: راندمان رنگزدایی توسط مخلوط باکتریایی در غلظت های 50 و 250 میلیگرم برلیتر در زمان های به ترتیب  72 و 144 ساعت (3 و 6 روز) بیش از 99 درصد و  برای غلظت 500 میلی گرم برلیتر 1/98 درصد در طول زمان 240 ساعت (10 روز) به دست آمد. نرخ کاهش ماده رنگزا برای غلظت ­های 50، 250 و500 میلی گرم برلیتر پس از حذف کامل به ترتیب به حدود 69/0 ،74/1 و 00/2 میلی گرم برلیتر درساعت رسید. 
نتیجه گیری: نتایج نشان داد، باکتری های آلکالی ژنز دنیتروفیکانس و آلکالی ژنز زایلواکسیدانس جدا شده از لجن فعال توانایی خوبی در حذف ماده رنگزای RB-B داشته و میزان حذف توسط این باکتری ها به غلظت اولیه رنگ بستگی دارد و با افزایش غلظت اولیه نرخ حذف ماده رنگزا افزایش می یابد.

---

زمینه و هدف: رسوبگذاری و خورندگی عوامل مخرب کیفیت آب آشامیدنی و تجهیزات لوله‌کشی محسوب می‌شوند. در این مطالعه تمایل به خورندگی یا رسوبگذاری آب زیر‌زمینی، آب مخازن ذخیره و شبکه‌های توزیع مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از شاخص‌های کیفی و شاخص کمی پتانسیل ترسیب کربنات کلسیم و تحلیل آماری شاخص‌ها به منظور بررسی وضعیت آب، انجام شد.

 روش بررسی: نتایج آنالیز آب‌های زیر‌زمینی، آب مخازن ذخیره و شبکه توزیع آب روستایی شهرستان‌های استان کردستان مورد تحلیل قرار گرفت. مقدار شاخص‌های خورندگی لانژلیر (LI)، رایزنار (RI)، پوکوریوس (PSI) و لارسون- اسکولد (LS) و پتانسیل ترسیب کربنات کلسیم (CCPP) تعیین گردید. آستانه خورندگی یا رسوبگذاری بر مبنای شاخص CCPP تعیین و مقایسه میانگین شاخص‌ها با مقادیر آستانه با استفاده از independent t-test انجام شد. آنالیز واریانس یکطرفه به منظور بررسی اختلاف بین مقدار شاخص‌ها در منابع استفاده شد.

یافته‌ها: محدوده تعادل آب بر مبنای لانژلیر، رایزنار و پوکوریوس به ترتیب 0/05-0/1-، 9-7 و 8/5-7/1 تعیین شد. مقدار  CCPP در آب‌های زیر‌زمینی، مخازن و شبکه به ترتیب برابر با 1/29±9/27، 1/25±9/13، 1/23±11/25 تعیین گردید و مقادیر شاخص‌های لانژلیر، رایزنار و پوکوریوس در هر سه منبع، نزدیک به وضعیت رسوبگذار بود. با این‌حال به لحاظ آماری وضعیت تعادل معنی‌دار شد. براساس مقادیر شاخص لارسون-اسکولد در مورد منابع آب مورد مطالعه، آنیون‌های سولفات و کلرور نقشی در رسوبگذاری ندارند.

نتیجه‌گیری: بررسی همزمان شاخص‌های کیفی در کنار شاخص CCPP اطلاعات دقیق‌تری از وضعیت خورندگی و رسوبگذاری آب فراهم می‌نماید. توصیه می‌شود مقدار شاخص‌های کیفی همواره در کنار شاخص CCPP  بررسی شوند.