فصلنامه

---

زمینه و هدف: سد آیدغموش برروی رودخانه آیدغموش در 19کیلومتری جنوب غربی شهرستان میانه ساخته شده است. این سد چند منظوره با اهداف متعددی چون کنترل سیلاب های بهاری، تامین آب شرب برای روستاهای حومه سد و آبیاری اراضی کشاورزی منطقه احداث شده است. آلاینده­‌های مختلفی که احتمالا به رودخانه ورودی به سد، تخلیه می‌ شوند در نهایت به دریاچه پشت سد وارد می‌ شوند بنابراین این مطالعه با هدف بررسی کیفیت آب دریاچه پشت سد انجام شده است.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، پارامترهای کیفی خاص مطالعات میدانی، شامل اکسیژن محلول، دمای آب، اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی و شیمیایی، محتمل ترین تعداد کلیفرم، کلیفرم‌های مدفوعی، کدورت، کل جامدات محلول، کل جامدات، pH، هدایت ویژه آب و دیگر پارامترهای کیفی در 8 ایستگاه مختلف طی فصول بهار و تابستان 1389 اندازه‌گیری شدند. ایستگاه‌های نمونه‌­برداری براساس اهمیت انتخاب شدند. شاخص کیفیت آب با استفاده از سیستم محاسبه شاخص بنیاد ملی بهداشت(NSF) محاسبه گردید.
یافته‌ها: بیشترین شاخص کیفیت آب با مقدار89/84 برای ایستگاه A3 در تیرماه و کمترین مقدار برای ایستگاهA2 در اردیبهشت ماه به دست آمد. کاهش مقدار شاخص به دلیل افت مقدار اکسیژن محلول در آب دریاچه پشت سد بوده است. براساس طبقه‌بندی شاخص NSFWQI، بیشتر نمونه‌ های اندازه  گیری شده دارای کیفیت خوب بودند. مقایسه پارامترهای کیفی اندازه ‌گیری شده براساس ماه و ایستگاه‌های نمونه‌برداری با استفاده از آزمون‌های آنالیز واریانس و t-student، برای برخی پارامترها ارتباط معنی‌داری نشان داد (05/0>P) محاسبه بیلان مواد مغذی نشان می ‌دهد غلظت نیترات، نیتریت، فسفات و آمونیاک در ورودی بیشتر از خروجی سد است.
نتیجه گیری: شاخص محاسبه شده نشان داد کیفیت آب خوب است. بر اساس نتایج شاخصNSFWQI، کیفیت آب دریاچه پشت سد آیدغموش برای استفاده‌های مختلف مناسب می ‌باشد.

---

زمینه و هدف: موضوع دفع و یا استفاده مجدد از تایرهای فرسوده خودرو به موضوع مهمی در سراسر دنیا تبدیل شده است. تایرهای فرسوده نه تنها فضای زیادی از محل دفن زباله را اشغال می ‌کنند بلکه عامل بروز آتش سوزی بوده و مکانی مناسب را برای رشد و تکثیر ناقلین بیماری‌‌ها نیز فراهم می‌کنند. این تحقیق با هدف کلی تولید کربن فعال از تایرهای فرسوده به روش ترمو شیمیایی و ارزیابی کارایی آن با رنگ اسیدی سیاه 1 به عنوان آلاینده انجام شده  است.
روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه تجربی بوده که کربن فعال با استفاده از تایرهای فرسوده خودروهای سواری و به روش ترمو شیمیایی تولیدگردیده است. مشخصات ساختاری کربن فعال فرآوری شده با استفاده از تکنیک میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) مجهز به طیف‌سنجی پراش انرژی و سطح ویژه آن نیز با به کارگیری تکنیک BET و BJH تعیین گردید. جهت تعیین کارایی کربن فعال تولیدی در حذف رنگ، از رنگ اسیدی سیاه 1 به عنوان شاخص آلودگی استفاده گردید.
یافته ها: نتایج نشان می ‌دهد که ساختار کربن فعال تولید شده اغلب از کربن(276/83%)بوده و سطح ویژه آن با روش‌ های BET و BJH به‌ترتیب  m²/gr 226/44 و 747/35 و متوسط قطر منافذ آن نیز52 نانومتر می‌باشد. نتایج حاصل نشان می‌دهد که کارایی حذف، با افزایش غلظت اولیه رنگ و pH کاهش و با افزایش مقدار اولیه جاذب و زمان تماس افزایش یافته است.
نتیجه ‌گیری: تولید کربن فعال از تایرهای فرسوده می ‌تواند دارای منافع اقتصادی و زیست محیطی بوده و به عنوان یک روش جهت بازیافت تایرهای فرسوده مطرح و محصول تولیدی می ‌تواند به عنوان یک جاذب مناسب برای استفاده در تصفیه فاضلاب ـ ها مورد استفاده قرار گیرد.

---

MicrosoftInternetExplorer4 مقدمه و هدف: به موازات توسعه سریع زندگی بشری، کنترل اثرات مضر میکروارگانیسم‌­ها امری غیرقابل اجتناب است. هدف از این مطالعه بررسی کارایی ضد باکتریایی نانوذرات اکسید روی در مقابل سویه‌­های میکروبی بوده است.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت تجربی و با استفاده از باکتری‌های گرم منفی وگرم مثبت انجام شد. ویژگی‌های نانوذره با استفاده از XRD، میکروسکوپ الکترونی روبشی و انتقالی تعیین شد. حساسیت باکتری‌ها نسبت به نانوذرات با استفاده از روش انتشار دیسک و حداقل غلظت ممانعت‌کننده رشد تعیین گردید. مطالعات زمان مرگ با تعداد اولیه باکتری‌ها معادل CFU/mL 10⁸ انجام شد. pH نقطه صفر بار الکتریکی (pH_ZPC) نانوذرات با استفاده از روش تعادل به دست آمد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار16 SPSS  مدیریت شده و با استفاده از آزمون‌های آماری پیرسون، ANOVA و آزمون t تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنی­‌داری در تمامی آزمون­‌ها 05/0 در نظر گرفته شد.
یافته­‌ها: بررسی ویژگی نانوذرات با XRD،  SEM و TEM نشان داد که اندازه ذرات در محدوده نانو قرار دارد و هیچ‌گونه ناخالصی در کریستال نانو ذرات وجود ندارد. قطر نانو ذرات اکسید روی 20nm به دست آمد. مقدار pH_ZPC برای ZnO 51/7 به دست آمد. قطر هاله عدم رشد باکتری پسودوموناس آیروژینوزوا در تماس با ZnO بزرگتر از بقیه سویه­‌ها بود. جمعیت پسودوموناس آیروژینوزوا در غلظت 2xMIC در مدت زمانmin  150 در حضور ZnO به صفر رسیده است. تعداد باکتری‌های زنده مانده، با زمان، غلظت نانو ذرات و سویه باکتری در مطالعات زمان مرگ دارای اختلاف معنی­‌داری بوده است (001/0>P).
نتیجه­‌گیری: این مطالعه نشان داد که نانوذره اکسید روی اثر ضد باکتریایی داشته و می‌تواند به عنوان گزینه مناسبی برای حذف باکتری‌های گرم مثبت و منفی به ویژه باکتری‌های عامل عفونت­‌های بیمارستانی استفاده گردد.

---

زمینه و هدف: آلکیل فنل پلی اتوکسیلات‌ها و مشتقات آنها از طریق دفع فاضلاب‌ها وارد محیط‌زیست شده و به علت خصوصیات ماندگاری در محیط زیست و سمیت و دارا بودن پتانسیل مختل‌کنندگی سیستم غدد درون ریز موجب نگرانی هستند. این مطالعه با هدف اندازه‌گیری نونیل فنل و نونیل فنل پلی اتوکسیلات‌ها در رسوبات رود کارون در دشت خوزستان انجام گردید. روش بررسی: در این مطالعه نمونه‌برداری رسوبات رود کارون در دو فصل تر و خشک در ده ایستگاه هیدرومتری طبق روش‌های استاندارد انجام گردید. نمونه‌های رسوب طبق روش استاندارد استخراج فاز جامد، آماده‌سازی و غلظت ترکیبات مورد مطالعه با دستگاه HPLC-FLD سنجش گردید. یافته‌ها: طبق نتایج این مطالعه غلظت نونیل فنل و نونیل فنل پلی اتوکسیلات‌ها در رسوبات رود کارون به ترتیب 2/43-0/21 و &mug/g 0/91-0/18 بود. نتایج این مطالعه نشان داد که غلظت نونیل فنل در رسوبات رود کارون بیش از دیگر مشتقات آلکیل فنل اتوکسیلات است. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه بیانگر تجمع آلاینده‌های مختل‌کننده سیستم غدد درون ریز در رسوبات رودخانه کارون بود. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که بین غلظت این ترکیبات در ایستگاه‌های بالادست و پایین دست کلان شهر اهواز اختلاف معنی‌دار وجود دارد (0/05> pvalue).