زمینه و هدف: افزایش جمعیت و در نتیجه افزایش روزافزون نیازهای بشری منجر به گسترش روزبه‌روز صنایع شده و مدیریت نادرست بخش‌های صنعتی منجر به آلودگی هر چه بیشتر اراضی و در نتیجه آسیب‌های جبران‌ناپذیر به طبیعت و موجودات زنده می‌گردد. لذا بررسی نقش مراکز صنعتی در آلودگی خاک یکی از مهم‌ترین اقدامات در زمینه کنترل آلودگی‌ها است.
روش بررسی: مجتمع صنعتی فولاد مبارکه نیز از این امر مستثنا نبوده، بدین منظور اراضی اطراف مجتمع فولاد مبارکه اصفهان انتخاب و در یک شبکه منظم km 2 در یک بافر km 10 اقدام به نمونه‌برداری از خاک سطحی گردید. تعداد 49 نمونه از نقاط مختلف برداشت شد. پارامترهای خاک از جمله بافت، اسیدیته و شوری اندازه‌گیری شد و همچنین میزان فلزات سنگین سرب و کادمیوم نیز با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله اندازه‌گیری گردید.
یافته‌ها: آنالیز دادهها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و با استفاده از تکنیک‌های زمین‌آماری نشان داد که دادهها نرمال هستند و با توجه به میزان RMS (Root mean square) کمتر مدل کروی مدلی مناسب برای بررسی تغییرات مکانی سرب و کادمیوم است. بیشترین و کمترین میزان غلظت سرب به ترتیب mg/kg 50/88و mg/kg 26/71و برای کادمیوم نیز mg/kg 6 و mg/kg 1/26 بوده است. نتایج همچنین گویای آن است که بین غلظت عناصر مذکور و ویژگی‌های خاک ارتباط معنی‌داری وجود ندارد (0/05p>)؛ اما بین غلظت دو عنصر با یکدیگر ارتباط معنی‌داری دیده شد (0/001p<) همچنین نتایج تحقیق حاضر نشان‌دهنده آن است که جهت باد غالب نقش مهمی در پراکنش سرب و کادمیوم در منطقه مورد مطالعه داشته است.
نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده نقش مجتمع صنعتی در آلودگی محیط را نشان می‌دهد. چرا که کانون اصلی سرب در شرق و جنوب غربی کارخانه فولاد مبارکه و برای کادمیوم نیز در شرق و غرب کارخانه بوده است. لذا انجام اقدامات مدیریتی و پایش دقیق‌تر جهت حفاظت از محیط‌زیست در صنعت مذکور الزامی است.
