فصلنامه

---

زمینه و هدف: حضور مواد رنگ‌زای شیمیایی در منابع آبی علاوه بر آلودگی آنها، با توقف تولید اکسیژن و جلوگیری از نفوذ نور خورشید موجب مرگ موجودات زنده و وارد آمدن صدمات جدی به محیط زیست می‌گردد. در این مطالعه کارایی فرایند الکترولیز در رنگ زدایی فنل فتالئین و فنل رد از محیط آبی مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: برای انجام آزمایشات از یک راکتور الکتروشیمیایی با حجم مفیدL 1 که به 2 الکترود گرافیت مجهز شده بود، استفاده گردید. این مطالعه در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد و نمونه های پساب از انحلال دو رنگ فنل فتالئین و فنل رد در آب آشامیدنی تهیه گردید. سپس تاثیر پارامترهای عملیاتی مانند ولتاژ، فاصله بین الکترودها، غلظت نمک NaCl بر حذف کامل رنگ از نقطه نظر زمان ماند مناسب با استفاده از آنالیز واریانس فاکتوریال تعیین شد.
یافته‌‌ها: نتایج نشان داد که بهترین شرایط عملیاتی جهت حذف کامل رنگ برای فنل فتالئین ولتاژ V 48، زمان ماند min 9، فاصله بین الکترود cm 5 و غلظت نمک g/L  5/1 و برای فنل رد ولتاژ  V 48، زمان ماند min 8، فاصله بین الکترودcm  5  و غلظت نمک g/L 2 است، در این شرایط راندمان حذف COD برای فنل فتالئین و فنل رد به ترتیب 85% و 80 % به دست آمد.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که فرایند الکترولیز روش موثری جهت حذف رنگ‌های محلول نظیر فنل رد و فنل فتالئین از پساب است و در مدت زمان کوتاهی قادر است رنگ را با راندمان بالایی حذف نماید.

---

زمینه و هدف: افزایش جمعیت شهری و صنعتی شدن باعث افزایش نرخ تولید پسماند ­شهری و به تبع آن افزایش نگرانی­ ها در مورد پایداری محیط زیست شده است، اخیرا روش ارزیابی چرخه زندگی به عنوان ابزاری سودمند جهت حل این مشکل ارائه شده است. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه اثرات زیست محیطی سه زیرسامانه­ پردازش و دفع پسماند شهر تهران از قبیل هضم بی ­هوازی، پسماندسوز ایزوله و دفن سنتی است.

روش بررسی: در این مطالعه، ابتدا خصوصیات فیزیکی پسماندهای تولیدی و مصرف نهاده ­ها در محدوده مورد مطالعه از طریق میانگین روزانه بین مهر ماه 1393 تا آبان 1394 تعیین و سپس مراحل مختلف روش ارزیابی چرخه زندگی (LCA) در ارتباط با هر کدام از زیرسامانه­ ها پیگیری شد. نهایتا نتایج در نرم افزار SimaPro بر اساس روش CML Baseline 2000 ارائه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: نتایج نشان داد در یک سامانه یکپارچه مدیریت پسماند شهری هر چقدر نرخ تفکیک و بازیافت افزایش یابد، میزان نشر آلاینده ­های زیست محیطی نیز به طور قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد، به طوری‌که پتانسیل گرمایش جهانی، اسیدی شدن، اختناق دریاچه­ ای و تقلیل مواد غیرآلی به عنوان مهم­ترین بخش­ های اثر به ازای تن پسماند ورودی روزانه در زیرسامانه هضم بی­ هوازی به ترتیب برابر با kg CO₂ eq  125935-، kg SO₂ eq 449-، kg PO₄^3- eq 1690- و kg Sb eq 0/43- و در زیرسامانه پسماند­سوز به ترتیب برابر با  264872 kg CO₂ eq -، kg SO₂ eq 974-، 3471kg PO₄^3- eq- و kg Sb eq 0/76- بدست آمد در حالی که در زیرسامانه لندفیل شاخص­ های مذکور به ترتیب برابر با kg CO₂ eq  74478، kg SO₂ eq 362، kg PO₄^3- eq 118 و  kg Sb eq 0/13 برآورد گردید.

نتیجه ­گیری: با توجه به فرایند­های تشکیل­ دهنده­ هر کدام از زیرسامانه ­ها و نتایج حاصل از ارزیابی نشر آلاینده­ ها در زیرسامانه­ های مورد مطالعه می­ توان نتیجه گرفت در یک سامانه یکپارچه مدیریت پسماند، زیرسامانه­ های مولد انرژی از قبیل هضم بی­ هوازی و پسماندسوزی باید در اولویت اول و زیرسامانه­ های سنتی مانند لندفیل در اولویت آخر قرار گیرد.

---

---

---

زمینه و هدف: حضور ترکیبات فعال دارویی (به‌ویژه آنتی ­بیوتیک ­ها) در طبیعت که از آنها به‌عنوان آلاینده­ های نوظهور یاد می ­شود، برای سلامت جامعه انسانی و محیط­ زیست بسیار خطرناک است. پساب تصفیه ­خانه ­های فاضلاب مهمترین منبع ورود این ترکیبات به طبیعت هستند. متأسفانه پساب فاضلاب شهری بندرعباس تقریبا با حجم L/s 500-700 به محیط زیست دریایی خلیج فارس تخلیه می ­شود که می­ تواند یک منبع بالقوه ورود آلودگی ترکیبات دارویی به این اکوسیستم باشد.
روش بررسی: در پژوهش حاضر، نمونه ­های پساب فاضلاب شهری بندرعباس در دو ایستگاه خور گورسوزان و سورو در طول 3 مرحله نمونه­ برداری بین ماه ­های دی تا اسفند 1399 تهیه شد و میزان آلودگی بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین موجود در آنها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ها: آنالیز داده ­ها نشان داد که متوسط (± حدود اطمینان 95 درصد) غلظت بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین در ایستگاه ­های سورو و خور گورسوزان به تفکیک μg/L 1/53 ± 16 و μg/L 5/86± 19 بود که از نظر آماری تفاوت معنی­ داری با هم نداشتند (0/05< p). همچنین برآورد شد که به‌طور کلی در پساب خروجی فاضلاب شهر بندرعباس بین μg/L 23/50 – 13/2  بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین وجود دارد (0/05 = α). با احتساب تخلیه حجم بالای پساب فاضلاب بندرعباس به خلیج فارس (L/s 500-700) و همچنین داده­ های به‌دست آمده از این تحقیق، نتایج مدل شبیه­­ سازی نشان داد که روزانه L 10⁴ × 5184 فاضلاب شهری بندرعباس به اکوسیستم دریایی خلیج فارس تخلیه می­ شود که این حجم حاوی g 10³×1/02– 10³×0/877 بقایای فعال آنتی­ بیوتیک اریترومایسین است (0/05 = α).

---

---

---