زمینه و هدف: رشد چشمگیر استفاده از سورفکتانت تریتون ایکس-۱۰۰ در صنایع سبب افزایش حضور این ماده در پسابها و درنتیجه تهدیدی برای اکوسیستمهای آبی شده است. تریتون بهدلیل ساختار شیمیایی مولکولی خود از نظر زیستی تجزیهپذیر نبوده و در زنجیرهغذایی تجمع مییابد.
روش بررسی: در این تحقیق ظرفیت جذبی شش نوع زئولیت سنتزی با نام کامل و اختصاصی ZSM(۲۶), ZSM(۲۳۶), Beta(۲۰۰), Beta(۳۵) Y(USY), Y(DAY), با ساختارهای تخلخلی منظم مختلف در حذف سورفکتانت تریتون ایکس-۱۰۰ از پساب در راکتور ناپیوسته جذبی بررسی و نتایج آن با ظرفیت جذبی زئولیت طبیعی کلینوپتیلولیت مورد مقایسه قرار گرفت.
یافتهها: ظرفیت جذبی زئولیتهای مورد مطالعه برای جذب تریتون ایکس-۱۰۰ به ترتیب ZSM(۲۳۶) < ZSM(۲۶) <Beta(۳۵) <NZ <Y(USY) <Y(DAY)< Beta(۲۰۰) بهدست آمد. زئولیت Beta(۲۰۰) بیشترین ظرفیت جذبی در حدود mg/g ۵۷۵ را در مقایسه با سایر زئولیتهای مورد مطالعه نشان داد که دلیل آن داشتن حفرات منظم با قطر بزرگ، وجود کانالهای ارتباطی بین حفرات، نسبت SiO۲/Al۲O۳ بیشتر و مساحت سطح بیشتر آن نسبت به سایر زئولیتهای مورد مطالعه بوده است. ایزوترم جذب و سرعت فرایند جذب تریتون بر روی زئولیت Beta(۲۰۰) به ترتیب از مدل جذب تک لایهایی لانگمویر و مدل سینتیکی شبه درجه دوم پیروی نمود.
نتیجهگیری: مکانیزم جذب از نوع جذب بر روی سطوح داخلی زئولیت بوده و نفوذ مولکولهای درشت سورفکتانت به درون حفرات منظم زئولیت Beta(۲۰۰) عامل محدود کننده سرعت فرایند جذب شناسایی گردید. براساس یافتههای تحقیق استفاده از زئولیتهای درشت حفره مانند Beta(۲۰۰) برای تصفیه پسابهای صنعتی حاوی آلایندههای آبدوست قابل توصیه است.