زمینه و هدف: آلایندههای منتشرشده از صنایع در صورت ورود به زنجیر غذایی میتواند سلامت انسان را با مخاطره جدی مواجه کرده و از اینرو پایش محیطی آنها ضروری بهنظر میرسد. لذا، این پژوهش با هدف ارزیابی قابلیت پایش زیستی فلزات سنگین (آهن، سرب و کادمیوم) توسط برگ درختان کنار و کهور مستقر در حاشیه یک مجتمع فولاد در سال 1395 انجام یافت.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی پس از تعیین ایستگاههای نمونهبرداری، 90 نمونه از برگ درختان کنار و کهور و همچنین 90 نمونه از خاک موجود در پای درختان برداشت شد. پس از آمادهسازی و هضم نمونهها در آزمایشگاه، محتوی فلزات سنگین در آنها توسط دستگاه جذب اتمی خوانده شد و سپس ضریب تجمع زیستی (Bioconcentration Factor) فلزات محاسبه شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از نرمافزار آماری SPSS انجام یافت.
یافته ها: بیشینه میانگین غلظت عناصر (mg/kg) در برگهای شسته نشده گونههای کنار و کهور برای آهن بهترتیب 202/3±2180/3و 315/1±2237/9، برای سرب بهترتیب 9/6±76/6 و 4/5±114/3 و برای کادمیوم بهترتیب 16/8±69/2 و 6/8±107/2 بود. از طرفی مقادیر BCF در همه ایستگاهها و برای همه عناصر، بزرگتر از 1 بود.
نتیجه گیری: با استناد به مقادیر محاسبه شدهBCF عناصر میتوان اذعان کرد که گونههای کنار و کهور از قابلیت تجمع و انباشت فلزات سنگین برخوردار بوده و میتوان از آنها در مناطق آلوده صنعتی و شهری بهعنوان گونه بیش اندوز (Hyperaccumulator) در برداشت و استخراج گیاهی (Phytoextraction) بهره برد.