فصلنامه

---

زمینه و هدف:  ترکیبات فنلی در فاضلاب صنایع مختلف موجود بوده و جزء آلاینده های دارای تقدم می باشند. کاربرد برخی فرایند های متداول حذف این ترکیبات از فاضلاب های صنعتی به دلیل هزینه بالا و کارایی پایین  با محدودیت هایی مواجه می باشند. فرایند پلیمریزاسیون آنزیمی به عنوان یک روش نوین پتانسیل رقابت با      روش های متداول را دارد.این مطالعه با هدف بررسی کارایی عصاره گیاه تربچه (Raphanus Sativus) به عنوان منبع آنزیم پراکسیداز در پلیمریزاسیون و حذف فنل از فاضلاب مصنوعی در حضور پراکسید هیدروژن انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه کارایی حذف فنل از فاضلاب مصنوعی در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت منقطع بررسی شده است. مقادیر غلظت فنل و فعالیت آنزیم پراکسیداز با استفاده از اسپکتروفتومتر و از طریق روش رنگ سنجی (4- آمینو آنتی پیرین) اندازه گیری گردید . غلظت فنل در فاضلاب مصنوعی مورد آزمایش 1000 میلی گرم در لیتر و میانگین فعالیت آنزیم پراکسیداز در عصاره گیاه تربچه 107/3 (واحد بر میلی لیتر) بوده است.
یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش حجم عصاره گیاه، راندمان حذف فنل افزایش می یابد. به طوری که برای حجم عصاره 5 و 50 میلی لیتر، به ترتیب راندمان حذف 6/7 و 2/98 درصد بوده است. به علاوه با افزایش تعداد دفعات افزودن عصاره گیاه و پراکسیدهیدروژن، راندمان حذف بهبود یافته، به طوری که در افزودن یک مرحله ای و سه مرحله ای پراکسیدهیدروژن و زمان واکنش 3 ساعت، راندمان حذف فنل به ترتیب 2/84 و 1/93 درصد بوده است.
نتیجه گیری: فرایند پلیمریزاسیون آنزیمی به عنوان یک فرایند مناسب می تواند جهت حذف فنل و ترکیبات آن از فاضلاب مورد استفاده قرار گیرد. جهت دستیابی به راندمان مناسب لازم است نسبت آنزیم به فنل و نسبت پراکسید هیدروژن به فنل و تواتر افزودن عوامل شرکت کننده در واکنش در حد مناسب تنظیم گردد.

---

زمینه و هدف: رنگ ها ، مواد آلی با ساختار پیچیده ، غالبا سمی ، سرطان زا ، جهش زا ، غیر قابل تجزیه بیولوژیک ویکی از مهمترین آلاینده های فاضلاب صنایع نساجی  و رنگرزی هستند. این مطالعه با هدف کلی بررسی امکان سنجی استفاده از خاکستر استخوان به عنوان یک جاذب در حذف رنگ متیلن بلو(MB ) از فاضلاب سنتتیک انجام شد.  اهداف جزئی مطالعه شامل تعیین ایزوترم جذب ، تاثیر غلظت اولیه رنگ ، دز جاذب ، زمان تماس و pH در جذب متیلن بلو با خاکستر استخوان بود.
روش بررسی: در این مطالعه خاکستر استخوان در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از کوره الکتریکی در دمای°C800 و زمان 2 ساعت تهیه شد. خرد کردن  و دانه بندی خاکسترهای استخوان با استفاده از آسیاب برقی و الک های استاندارد ASTM با اندازه های10و 16 مش(2-18/1 میلیمتر) انجام گرفت . جهت تعیین مشخصات ساختاری خاکستر استخوان از تکنیک های پراکنش پرتوایکس(XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM ) و تعیین سطح ویژه آن از تکنیک ایزوترم BET استفاده شد. غلظت رنگ در نمونه های مختلف با استفاده از اسپکتروفتومتر  در طول موج 663 نانومتر اندازه گیری شد.
یافته ها: ساختار خاکستر استخوان تهیه شده در این مطالعه اغلب از هیدروکسی آپاتیت کلسیم تشکیل شده که میزان سطح ویژه  آن m²/gr14  است.  نتایج  مطالعات جذب نشان داد که میزان جذب/ حذف رنگ متیلن بلو با افزایش غلظت اولیه رنگ، دز جاذب و با افزایش pH (5 تا 12 ) افزایش می یابد . جذب رنگ متیلن بلو بعد از مدت 2 ساعت به تعادل رسیده و pH بهینه در جذب متیلن بلو با خاکستر استخوان بین 5/8 تا 12 است . داده های جذب ازمدل ایزوترم جذب فروندلیچ (99/0 =R²) تبعیت می کنند.
 نتیجه گیری: خاکستر استخوان به عنوان یک جاذب ارزان وبا امکان آماده سازی در شرایط مختلف می تواند به عنوان یک جاذب در تصفیه آب و فاضلاب مورد استفاده قرارگیرد.  با توجه به اینکه pH بهینه حذف رنگ با این جاذب در محدوده  12-5/8 است و اغلب فاضلاب های نساجی دارای pH قلیایی هستند. به نظر      می رسد  این جاذب می تواند در حذف رنگ از فاضلاب های نساجی مورد  استفاده قرار گیرد. 

---

زمینه و هدف : رنگ ها ، ترکیبات آلی با ساختار پیچیده هستند که به دلیل سمیت ، سرطان زایی وعدم قابلیت تجزیه بیولوژیک یکی از مهم ترین آلاینده های زیست محیطی محسوب می شوند. هدف این مطالعه بررسی امکان سنجی استفاده از پرسولفات پتاسیم در حضور نور خورشید جهت حذف رنگ راکتیو آبی 19 محیط های آبی بوده است. 
روش بررسی:  این مطالعه درمقیاس آزمایشگاهی و به صورت ناپیوسته با استفاده از راکتورهایی با حجم 200 میلی لیتر انجام گرفت.  در این تحقیق اثر pH ، غلظت پرسولفات پتاسیم، غلظت اولیه رنگ  و زمان واکنش فتوشیمیایی  بر حذف رنگ راکتیو آبی 19  بررسی شد. برای تهیه غلظت های اولیه  مختلف فاضلاب جرم های متفاوتی از پودر خشک رنگ مورد نظر  در آب شهر حل شد. راکتورها درمحدوده زمانی ساعات 11 صبح تا 14 عصر در معرض تماس نور طبیعی خورشید قرارگرفتند.  طول موج حداکثر جذب رنگ مورد نظر(_max λ) با استفاده از اسپکتروفتومتر (Unico 2100) تعیین و غلظت رنگ در نمونه های مورد آزمایش  با استفاده از منحنی استاندارد تهیه شده در طول موج 592 نانومتر و معادله بهترین خط برازش آن اندازه گیری شد.  
یافته ها: بر اساس آنالیزطیف جذبی ، _max λ رنگ مورد نظر 592 نانومتر تعیین شد. متوسط شدت پرتو ماورای بنفش ساطع شده از خورشید معادل 6/54 میکرو وات بر سانتی مربع تعیین گردید. نتایج نشان داد که پرسولفات پتاسیم به صورت مجزا با زمان تماس 3 ساعت می تواند 2/38 درصد رنگ مورد نظر را حذف نموده و با کاهش pH راندمان حذف رنگ افزایش می یابد. بر اساس این نتایج میزان راندمان حذف رنگ برای زمان تماس 3ساعت و pH 4، 6 و 8 به ترتیب 2/98  ، 5/88  و  5/78 درصد تعیین شد. بررسی اثر غلظت پرسولفات پتاسیم در حذف رنگ نیز نشان داد که با افزایش غلظت پرسولفات پتاسیم راندمان حذف افزایش یافته و میزان حذف طی زمان 3 ساعت و غلظت1 تا5 میلی مول در لیتر به ترتیب75 ، 86 ، 92، 95 و 2/98 درصد  است. واکنش حذف رنگ راکتیو آبی 19 با این فرایند یک واکنش درجه یک می باشدکه ثابت سرعت آن معادل min^-1 01/0 است.
 نتیجه گیری: با توجه به مشکلات بهره برداری فرایندهای فتوکاتالسیتی غیر همگن در جداسازی عوامل فتوکاتالیست، هزینه بهره برداری و نگهداری سیستم های فتوکاتالیستی با منبع نور مصنوعی، استفاده از فرایند فتوکاتالیستی همگن با پرسولفات پتاسیم و نور طبیعی خورشید می تواند به عنوان یک گزینه جهت حذف رنگ از فاضلابهای صنایع نساجی مورد توجه قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: پسماندهای خطرناک به دلیل دارا بودن خصوصیاتی نظیر سمیت، خورندگی، اشتعال پذیری و واکنش پذیری و یا دیگر مشخصات مشابه، اهمیت ویژه ای دارند. بسیاری از پسماندهای شیمیایی آزمایشگاهی حاوی مواد خطرناکی هستند که به دلیل داشتن توانایی بالقوه برای آلوده نمودن محیط زیست نیاز به مدیریت صحیح جمع آوری و انتقال و دفع دارند. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی مدیریت پسماندهای خطرناک آزمایشگاه های شیمی دانشگاه های دولتی تحت پوشش وزارت علوم (تهران بزرگ) طراحی و به اجرا درآمد.
روش بررسی: جامعه مورد مطالعه شامل کلیه آزمایشگاه های شیمی دانشگاه های دولتی تحت پوشش وزارت علوم ـ تهران بزرگ است. حجم نمونه طبق اصول آماری برابر 64 آزمایشگاه به دست آمد و جهت نمونه گیری از شیوه نمونه گیری طبقه ای استفاده شد. جهت جمع آوری داده از چک لیست معتبر شده استفاده گردید. جهت تحلیل داده ها از آمار توصیفی و جهت آزمون سوالات پژوهش از آمار استنباطی استفاده شد.
یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که دانشگاه صنعتی شریف با کسب میانگین رتبه 5/60 در رده خوب و دانشگاه تهران با کسب میانگین رتبه6-5/4 در رده بسیار ضعیف قرار می­ گیرند و سه دانشگاه شهید بهشتی، الزهرا و تربیت معلم با کسب میانگین امتیاز 500/28-00/20 وضعیت یکسانی را از نظر رتبه بندی دارند و در رده ضعیف قرار می گیرند.
نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد که اکثر آزمایشگاه‌ های مورد مطالعه فاقد برنامه جمع آوری بوده و تنها 5/26 درصد دارای این برنامه اند. حدود 5/12 درصد دارای روش تفکیک و نحوه ذخیره سازی مواد زایدست. وضعیت مدیریت پسماند­های خطرناک در آزمایشگاه های بررسی شده در این مطالعه در سطح مطلوب نبوده و از این نظر تنها 5/12 درصد از جامعه مورد نظر در وضعیت خوب بوده و 75 درصد در وضعیت نامطلوبند.

---

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer4 زمینه و هدف: استفاده از فاضلاب برای آبیاری محصولات کشاورزی باعث افزایش 40 الی 60 درصدی تولید برخی محصولات کشاورزی می‌شود. با این حال، این کار به به دلیل حضور بیش از حد عوامل بیماری‌زا، خطرات زیادی را برای سلامت انسان دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی امکان­‌پذیری کاربرد واکنش­‌گر فنتون و فنتون تغییر یافته با مس برای گندزدایی فاضلاب خام است.
روش بررسی: پس از انجام آزمایشات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی اولیه در آزمایشگاه، عمل گندزدایی در هر فرایند در سه فاز متفاوت انجام پذیرفت. ابتدا هریک از مواد جداگانه و در دوزهای تعیین شده به فاضلاب افزوده شدند و سپس برای تعیین اثر سینرژیستی، هر یک از کاتالیست‌های آهن و مس با پراکسیدهیدروژن ترکیب شده و عمل گندزدایی انجام گردید. از روش آزمون مستقیم کلی‌فرم مدفوعی(استاندارد متد چاپ 2005) برای کشت میکروبی استفاده شد.
یافته‌ها: حداکثر تاثیر پراکسیدهیدروژن در از بین بردن باکتری‌­های کلی­فرم مدفوعی فاضلاب برابر 66/0 لگاریتم کاهش است. واکنش‌گر فنتون و واکنش‌گر فنتون تغییر یافته با مس افزایش قابل توجهی در کاهش تعداد باکتری­‌ها نشان دادند. به طوری که  فنتون و فنتون تغییر یافته با مس 1 و 2 میلی­‌گرم در لیتر  به ترتیب سبب 73/4، 28/3 و 88/4 لگاریتم کاهش گردیدند.
نتیجه‌گیری: استفاده از پراکسیدهیدروژن به عنوان عامل گندزدا کارایی چندانی در از بین بردن باکتری­‌های کلی­‌فرم مدفوعی نشان نداد. اما ترکیب آن با یون‌­هایی مثل آهن و مس، کارایی آن در گندزدایی را بسیار افزایش داده و اثر سینرژیستی قابل توجهی در قدرت گندزدایی پراکسیدهیدروژن نشان داد. تا جایی‌که در حضور هر کدام از این کاتالیست‌ها، پراکسیدهیدروژن قادر است کلی­‌فرم­‌های مدفوعی فاضلاب را به حد استاندارد تعریف شده توسط سازمان حفاظت محیط ­زیست برساند.

---

---

زمینه و هدف: تامین سلامت و ایمنی کارکنان هر صنعت، از مهم‌ترین موضوعات قابل توجه برای پیشگیری از بروز حوادث است. این مطالعه با هدف شناسایی و ارزیابی خطر در یک صنعت باتری‌سازی به‌روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن (FMEA) و برآورد نسبت هزینه رخداد حوادث به پیشگیری انجام شد.