زمینه و هدف: آلودگی هوا به‌ویژه بخش ناشی از وسایل نقلیه موتوری، مشکل عمده‌ای در سراسر جهان بوده و می‌تواند سلامتی انسان‌ها را به‌خطر اندازد. این پژوهش جهت بررسی تاثیر آلودگی هوا بر ساختار آناتومیکی برگ برخی درختان مثمر باغستان های سنتی قزوین انجام شد.
روش بررسی: 72 نمونه برگی از گیاهان مناطق آلوده و شاهد در شهریور سال 1396 جمع آوری شده و پس از مخلوط کردن کامل برگ‌ها از هر نمونه، 3 عدد به شکل کاملا تصادفی انتخاب و در فیکساتور مناسب تثبیت شدند. نمونه‌ها پس از قالب‌گیری در پارافین توسط میکروتوم برش گیری و با رنگ های هماتوکسیلن و ائوزین رنگ شدند. اندازه گیری ها در سطح سلولی با میکروسکوپ نوری توسط نرم افزارImage J انجام شد. بررسی داده ها با استفاده از نرم افزار 16SPSS, تجزیه و تحلیل شده و مقایسه میانگین ها توسط آزمون دانکن انجام شد. نمودارها با استفاده از نرم افزارExcel رسم شدند.
یافته‌ها: آلودگی ضخامت کوتیکول تحتانی رگبرگ اصلی در برگ پسته و گردو را افزایش داد. ضخامت برگ و طول پارانشیم نردبانی تحت تاثیر آلودگی در برگ گردو افزایش و در برگ پسته کاهش یافت. کاهش قطر مجاری رزین در برگ درختان پسته تحت تاثیر آلودگی قابل توجه بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش تاثیرات منفی آلاینده‌های هوا بر ساختار برگ های گیاهان و همچنین مکانیسم های مقاومتی متفاوت در آنها را مشخص نمود. به هر حال متابولیسم گیاه می تواند تحت اثر آلودگی متاثر شده و نهایتا سلامتی مصرف کنندگان آنها را در معرض خطر قرار دهد.
