فصلنامه

---

زمینه و هدف: تکنیک ‌های مختلفی برای استفاده بهینه از گاز تولیدی در دفنگاه زباله مورد مطالعه قرار گرفته است. اما برای استفاده از هر یک از این تکنیک‌­ ها  و همچنین تضمین کارایی سیستم های استحصال انرژی، باید درصد متان موجود در بیوگاز سنجش و پیش بینی شود. در این مطالعه برای پیش بینی درصد متان موجود در گاز دفنگاه زباله در مقیاس آزمایشگاهی، از شبکه عصبی استفاده شده است.
روش بررسی: در این مطالعه راکتورهای شبیه ساز مرکز دفن زباله، در دو سیستم متفاوت عمل می کنند، جهت تخمین درصد متان موجود در گاز مرکز دفن به وسیله شبکه عصبی مصنوعی، از مشخصات فاضلاب این راکتورها به عنوان داده های ورودی استفاده شده است. سیستم یک(C₁)، در این سیستم، فاضلاب پس از تولید بر روی زباله تازه بازگردانده می شود. سیستم دو(C₂)، در این سیستم، فاضلاب پس از خروج از زباله تازه  برروی راکتور حاوی زباله خوب تجزیه شده تخلیه و سپس بر روی زباله تازه بازگردانده می شود
یافته ها: شبکه عصبی دارای کارایی بالایی در پیش بینی درصد متان موجود در بیوگاز است، به طوری که مقدار ضریب همبستگی در شبکه عصبی بهینه، برای داده های آموزش و تست، به ترتیب برابر 999/0 و 997/0 می باشد و ضریب انحراف معیار به ترتیب برابر 098/1 و 387/2 می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به کارایی بالای شبکه عصبی در پیش بینی درصد متان موجود در بیوگاز، می توان از این مدل جهت طراحی بهینه سیستم های جمع آوری و تصفیه گاز مراکز دفن زباله، و همچنین برای حصول اطمینان از نتایج پایش و کاهش هزینه پایش استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: مکان یابی جایگاه ‌های مناسب دفن پسماند از اقدامات مهم در فرایند مدیریت جامع پسماندهای جامد شهری است. در فرایند مکان ‌یابی می بایست معیارهای مختلفی مورد ملاحظه قرار گیرد، بنابراین کاربرد روش هایی که قادر به تامین معیارهای مورد نظر باشند، ضروری است. بدین منظور در بررسی حاضر ابزار GIS و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد استفاده قرار گرفته است.
روش بررسی: در این راستا نخست از هر یک از فاکتورهای موثر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی نقشه سازی به عمل آمد ودر مرحله بعد هر یک از لایه های تهیه شده رتبه بندی گردید، به صورتی که رتبه های پایین بیانگر عدم تناسب و یا تناسب کمتر و رتبه ‌های بالا بیانگر تناسب بیشتر بودند.
یافته‌ها: ادغام نقشه های رتبه بندی شده با لحاظ وزن های به دست آمده در فرایند AHP، محدوده مورد مطالعه را به پهنه هایی در غالب نامناسب، مناسب و بسیار مناسب تفکیک نموده است.
نتیجه‌گیری: پهنه های دارای قابلیت بسیار مناسب می تواند در اولویت اول تصمیم گیری قرار گرفته و در صورت لزوم مکان های مناسب نیز می تواند در توسعه آتی در دستور کار قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: پخش گرد و غبار مهم ترین آلودگی کارخانجات سیمان محسوب می شود. در این تحقیق چگونگی پخش ذرات گرد و غبار از دودکش کارخانه سیمان کرمان با استفاده از مدلسازی دینامیک سیالات محاسباتی (CFD) مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: یک مدلسازی سه بعدی CFD برای پیش بینی چگونگی پخش گرد و غبار خروجی از دودکش کارخانه در سه بعد انجام شد. بدین منظور محدوده ای به ابعاد  m400 × m800 × m8000 بعنوان دامنه محاسباتی در نظر گرفته شد. این دامنه به 936871 حجم کنترلی شش وجهی تقسیم شد. برای جریان دو فازی از مدل دو فازی مخلوط و برای  آشفتگی از مدل شبیه سازی گردابه بزرگ (LES) استفاده شد.
یافته ها: توزیع غلظت گرد و غبار در تمام نقاط دامنه محاسبه شد. مقادیر پیش بینی شده غلظت با مقادیر اندازه گیری شده در مطالعات قبلی مورد مقایسه قرار گرفت و تطابق خوبی مشاهده شد. همچنین پروفایل پیش بینی شده غلظت گرد و غبار در مقاطع مختلف مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. 
نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که دینامیک سیالات محاسباتی ابزاری بسیار مفید و توانمند برای مدلسازی پخش ذرات گرد و غبار در هوا می باشد. با اینکه نتایج بسیار امیدوار کننده ای حاصل شد، بدست آوردن نتایج دقیق تر تحقیقات بیشتری را بر روی خصوصیات فاز پراکنده، تنظیم پارامتر های آشفتگی و نیز اثرات لایه مرزی طلب می کند.

---

زمینه و هدف: به علت وجود پسماندهای جامد شهری تفکیک نشده در دفنگاه زباله، شیرابه دفنگاه زباله، ترکیبات سمی و فلزات سنگین زیادی دارد. بنابراین کنترل و تصفیه این نوع شیرابه ضروری است. جهت طراحی سیستم جمع آوری و تصفیه شیرابه مراکز دفن زباله، برآورد حجم و مشخصات کیفی شیرابه مورد نیاز است. به منظور برآورد حجم شیرابه تولیدی در مراکز دفن زباله از مدل ارزیابی هیدرولوژی مراکز دفن (Hydrologic Evaluation of Landfill Performance) که به اختصار HELP نامیده می شود، استفاده می گردد. برنامه HELP یک مدل هیدرولوژیک دو بعدی است که برای بررسی بیلان آب در دفنگاه زباله، سیستم های پوشش و سایر لایه های موجود در دفنگاه زباله استفاده می شود. در این مقاله برای تخمین میزان شیرابه تولیدی در دفنگاه زباله شهرستان سمنان پس از پایان عمر بهره برداری از دفنگاه زباله، از نرم افزار HELP استفاده شده است. 
روش بررسی: مدل HELP از اطلاعات هواشناسی، مشخصات خاک و پارامترهای طراحی، جهت تخمین میزان شیرابه تولیدی در دفنگاه زباله استفاده می کند. داده های هواسنجی مورد نیاز از ایستگاه سینوپتیک شهر سمنان و مشخصات خاک از آزمایش های مکانیک خاک صورت گرفته در منطقه به دست آمده است. هم چنین پارامترهای طراحی براساس طراحی صورت گرفته در دفنگاه زباله شهرستان سمنان است. این دفنگاه زباله برای پذیرش زباله شهرستان سمنان در 25 سال آینده طراحی شده است.
یافته ها: نتایج مطالعه نشان می دهد که بارندگی بیشترین تاثیر را در افزایش تولید شیرابه و تبخیر و تعرق بیشترین تاثیر را در کاهش تولید شیرابه در دفنگاه زباله سمنان دارد. در دفنگاه زباله سمنان 82% از بارش سالانه به علت تبخیر و تعرق به دفنگاه زباله وارد نمی شود. با توجه به خروجی مدل HELP ، در دفنگاه زباله سمنان میانگین ارتفاع شیرابه بر روی لایه مانع 3 میلی متر و حداکثر ارتفاع شیرابه بر روی این لایه 36 میلی متر است.
نتیجه گیری: دفنگاه زباله سمنان تحت شرایط حداقل استاندارد طراحی شده و علت ارتفاع کم شیرابه تولیدی، شرایط هواسنجی منطقه است. میزان بارندگی در منطقه احداث دفنگاه زباله کم و تبخیر و تعرق بالاست. علت تبخیر و تعرق بالا در منطقه دما و میزان تابش زیاد در محل احداث دفنگاه زباله سمنان است. تبخیر و تعرق بالا و ایجاد رواناب سطحی در سرپوش دفنگاه زباله سبب می شود، تنها حدود 2/14% از کل بارش در تشکیل شیرابه شرکت می کند.