محمد آبادی، عباسعلی زمانی، عبدالحسین پری زنگنه، یونس خسروی، حمید بدیعی،
دوره 10، شماره 3 - ( 9-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی جیوه در اکوسیستم های دریایی یک تهدید بزرگ برای سلامت انسان در کشورهای توسعه یافته همانند ایران است. از جمله راه های ورود جیوه به بدن انسان مصرف ماهی و غذاهای دریایی است. پس از ورود جیوه به بدن انسان، جیوه به متیل جیوه تغییر می یابد و سبب اختلال هایی همچون اختلال های عصبی، نقص در باروری، نارسایی کلیه، بی‌ثباتی روانی، التهاب لثه، تشنج و تنش می شود. هدف پژوهش حاضر اندازه‌گیری غلظت جیوه در اکوسیستم آبی دریای خزر (آب و ماهی) است تا بتوان نتیجه این مطالعه را در حفاظت از سلامت انسان و کاهش آسیب های ناشی از جیوه به‌کار گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه به منظور ارزیابی غلظت جیوه در آب، از 36 ایستگاه و از چهار گونه ماهی صید شده از سواحل جنوبی دریای خزر 33 نمونه بافت کبد و 33 نمونه بافت خوراکی جمع آوری شد. در سنجش غلظت جیوه در نمونه های آب و ماهی از دستگاه ولتامتر پلارواگراف و جذب اتمی کوره گرافیتی استفاده شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت جیوه در نمونه های آب μg/L 1/697، در بافت خوراکی ماهی 68/636 و در بافت کبد μg/g.dw 125/606 است. نتایج حاصل از فاکتور تجمع زیستی نشان میدهد غلظت جیوه از آب به ماهی در دامنه 14-80 برابر قرار دارد و غلظتهای بیشینه از جیوه در نمونههای آب و ماهی در سواحل غربی دریای خزر مشاهده شده است.
نتیجه گیری: بیش از 58 درصد ایستگاههای نمونهبرداری شده از آب دریای خزر بر طبق استانداردهای US.EPA و SPPA به عنصر جیوه آلوده هستند و میانگین غلظت جیوه در نمونههای ماهی کمتر از استانداردهای WHO و EPAاست.
