فصلنامه

---

زمینه و هدف: مطالعات انجام شده نشان داده است که آب آلوده به آرسنیک می تواند انواع متفاوتی از مشکلات سلامتی را در افراد مصرف کننده ایجاد نماید. سازمان جهانی بهداشت مقدار L/µg 10 آرسنیک را به عنوان رهنمود ارائه نموده است. با توجه به برخی گزارشات در خصوص حضور آرسنیک در یکی از روستاهای شهرستان هشترود و عوارض بهداشتی مربوطه و با در نظر گرفتن اینکه تعیین این ماده در زمره پایش های روتین سازمانهای مسئول کنترل کیفی آب نیست لذا در مطالعه حاضر کلیه منابع آب شرب در شهرستان هشترود آذربایجان شرقی از نظر مقدار آرسنیک مورد آنالیز قرار گرفت.
روش بررسی: کلیه شهرها و روستاهای دارای سکنه (200 روستا) شهرستان هشترود با مراجعه حضوری از نظر نحوه تامین آب شرب و وضعیت بهسازی بررسی شد و پس از تهیه نمونه آب، مقدار آرسنیک آن با استفاده از کیت سنجش آرسنیک شرکت هک تعیین مقدار گردید. بر ای اطمینان از نتایج کیت، 20 نمونه آب حاوی غلظتهای مختلف آرسنیک با روش ICP نیز تعیین مقدار شد و با نتایج کیت مقایسه گردید.
یافته ها: آرسنیک در آب شرب 50 روستا وجود داشت که در 9 روستا مقدار آن بالاتر از استاندارد ایران یعنی L/µg 50 بود. در مجموع 11087 نفر یعنی 96/21 % از جمعیت روستائی شهرستان هشترود در زمان تحقیق در معرض مواجهه با غلظتهای مختلف آرسنیک در آب شرب بودند. همبستگی بین نتایج کیت و  ICP معنی دار بود (9715/0 =R²).
نتیجه گیری: منطقه مورد مطالعه یک منطقه آلوده به آرسنیک با منبع ژئوژنیک بوده و لازم است آب روستاهایی که بالاتر از استاندارد ملی است در اسرع وقت توسط منبع سالم جایگزین شود. کنترل حداقل سالیانه غلظت آرسنیک در آب شرب کلیه روستاها بویژه روستاهای آلوده لازم است در دستور کار سازمان های مسئول از جمله شبکه بهداشت و درمان و شرکت آب و فاضلاب روستایی قرار گیرد. کیت مورد استفاده در تحقیق حاضر برای این منظور قابل توصیه می باشد.

---

زمینه و هدف: فسفر همانند نیتروژن ماده غذایی میکروسکوپی و ماکروسکوپی است و می تواند در پدیده اتروفیکاسیون آب های سطحی نقش داشته باشد. فسفر از فاضلاب های شهری و صنعتی وارد محیط های آبی می گردد و عامل اصلی محدود کننده رشد جلبک ها می باشد که می تواند مشکلات زیادی  رابرای منابع آبی به وجود آورد.
روش بررسی: این مطالعه از نوع تجربی- کاربردی  می باشد که در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت بسته(بچ) انجام گرفته است. نانو زئولیت Y‌و نانو زئولیت Y‌ اصلاح شده(Surfactant  Modified Zeolite) SMZ  با سورفکتانت هگزا دسیل تری متیل آمونیوم- برماید در مجاورت با غلظت های مختلفی از محلول فسفر قرار گرفتند سپس متغیر های آزمایش شامل: pH (4،7،12) و زمان ماند (30، 60، 90، 120، 150، 180 دقیقه) ، غلظت زئولیت(2/0، 4/0، 6/0، 8/0، 1 گرم) و غلظت اولیه فسفات (5، 10، 15 میلی گرم بر لیتر) مورد بررسی قرار گرفتند. غلظت فسفات با استفاده از روش استاندارد مولیبدات آمونیوم و کلرید قلع و با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری درطول موج 680 نانو متر قرائت گردید.
یافته ها:نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که با افزایش زمان ماند، کاهش pH، افزایش غلظت زئولیت و کاهش غلظت اولیه فسفات کارآیی حذف افزایش می یابد و داده های به دست آمده در این تحقیق از ایزوترم های جذب لانگمیر و فرولندلیخ به خوبی تبعیت می کنند(997/0( R² > و (996/0.( R² > همچنین داده های به دست آمده در این تحقیق نشان می دهند، جذب فسفر از مدل سنتیکی درجه اول به خوبی تبعیت می کنند (963/0(R²>.
نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهند که کارآیی نانو زئولیت Y‌ اصلاح شده نسبت به نانو زئولیت Y در شرایط ثابت، بیشتر می باشد.  با نتایج به دست آمده در این تحقیق می توان نانو زئولیتY  را بعنوان جاذبی مناسب با کارآیی بالا جهت حذف فسفر از منابع آب آلوده به فسفر معرفی نمود.

---

زمینه و هدف: عدم توجه به مدیریت و کنترل پسماندهای بیمارستانی در مراحل مختلف تولید، ذخیره سازی، جمع آوری، حمل و نقل و دفع نهایی در حال حاضر مشکلات عدیده ای را ایجاد نموده است. به طوری که پیامد آن، محیط زیست و سلامتی انسان را در معرض خطر جدی قرار داده است. این تحقیق از نوع مطالعات توصیفی ـ  مقطعی و مشاهده ای است که در سال 1388 در بیمارستان های ولی عصر، امیر کبیر، طالقانی، امیرالمومنین و امام خمینی شهر اراک انجام شده است. در این پژوهش وضعیت موجود جمع آوری، نگه داری، حمل و نقل و دفع نهایی پسماندهای بیمارستانی شهر اراک و اریه الگوی مناسب دفع  مورد توجه قرار گرفته است.
روش بررسی: وزن پسماندها در دو فصل متوالی مورد تفکیک، توزین و ثبت قرار گرفت. به منظور آگاهی از نحوه مدیریت پسماند پزشکی در بیمارستان ها ی مورد مطالعه از پرسش نامه مورد تایید سازمان جهانی بهداشت استفاده گردید و نیز با مراجعه به بیمارستان ها، سوال از مدیران و کارشناسان بهداشت شاغل دربیمارستان ها، پاسخ ها ثبت گردید.
یافته ها: مطالعات انجام شده در5 بیمارستان نشان داد که متوسط سرانه در بیمارستان های مورد مطالعه 9/2 کیلوگرم در شبانه روز به ازای هر تخت فعال و 6/4 کیلوگرم به ازای هر بیمار بستری شده به دست آمد که شامل60 درصد پسماند شبه خانگی، 39 درصد پسماند عفونی،34/0درصد  پسماند نوک تیز و برنده ، 28/0 درصد پسماند پاتولوژیک و38/0 درصد  پسماند دارویی و شیمیایی است.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق، به منظور کاهش آلودگی در این بیمارستان ها مدیریت بایستی فعالیت هایی را در مورد پسماندهای پزشکی در محل تولید و متمرکز در محدوده بیمارستان ها انجام دهد. کارکنان شاغل در امر جمع آوری و حمل و نقل پسماندها بایستی کلیه اقدامات حفاظت شخصی را رعایت نمایند.  البته مدیریت پسماندهای پزشکی بدون همکاری و تشریک مساعی گروه های مختلف حرف پزشکی نمی تواند در این امرموفقیت کسب نماید.

---

زمینه و هدف: همگام با پیشرفت تکنولوژی تماس با فرکانس های مختلف میدان های الکترومغناطیسی(EMF)  به نحو چشمگیری در حال افزایش است. درحالی که مزایای فراوان استفاده از امواج میکروویو در زندگی روزمره غیرقابل چشم پوشی است، ولی در طی سال های  اخیر اثرات مضری که ناشی از تماس با میدان های الکتریکی و مغناطیسی  این  امواج که از آنتن های BTS  منتشر می شود، گزارش شده است. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت انتشار امواج میکروویو در اطراف آنتن های BTS  شهر تهران است.
روش بررسی: در این مطالعه با توجه به  موقعیت مکانی  آنتن های BTS در سطح شهر، چگالی توان امواج الکترومغناطیسی در اطرف 63 آنتن در دو میدان نزدیک و دور در  فواصل مختلف اندازه گیری شد. اندازه گیری ها با استفاده از روش استاندارد IEEE Std C 1/95 توسط دستگاه 4333-Hi انجام شد. تجزیه وتحلیل داده ها توسط  نرم افزار 16 spss و با استفاده از آزمون های آماری آنالیز واریانس یک طرفه، کولموگروف ـ اسمیرنوف، بونفرونی و کروسکال والیس انجام گرفت.
یافته ها: نتایج این مطالعه نشان می دهد که در میدان نزدیک با افزایش فاصله از پای آنتن میانگین چگالی توان امواج الکترومغناطیس افزایش می&thinspیابد. به طوری که از پای دکل تا10 متر افزایش میانگین چگالی توان امواج بطئی و از فاصله10 تا15 متر کاملا محسوس  است. ولی در میدان دور با افزایش فاصله از 20 متر، میانگین چگالی توان امواج الکترومغناطیس کاهش می یابد و از فاصله 100 متر به بعد شیب نمودار تقریبا خطی شده، میزان چگالی توان به حد زمینه رسیده به گونه ای که با افزایش فاصله کاهش محسوسی مشاهده نمی شود.
نتیجه گیری : تمام اندازه گیری های چگالی توان امواج الکترومغناطیس ناشی از BTS ها در حدود06/0 مقادیر توصیه شده مجازاستاندارد محیطی و 000003/0 درصد استاندارد شغلی است که نتایج به نتایج دیگر تحقیقات نیز نزدیک است.

---

زمینه و هدف: صدای ناشی از عبور و مرور موتورسیکلت ها سهم بسزایی در آلودگی صوتی  شهرهای بزرگ دارد که این امر می تواند به دلیل فقدان قوانین و استاندارد های ملی کنترل تراز نشر صوتی موتورسیکلت های تولید داخل و نیز وارداتی باشد. این مطالعه از طریق ارزیابی آلودگی صوتی موتورسیکلت ها اقدام به ارایه حدود مجاز با قابلیت کاربرد در مراحل مختلف عمر موتورسیکلت نموده است.
روش بررسی: ابتدا استانداردهای صدای موتورسیکلت در کشور های مختلف بررسی و با نتایج حاصل از اندازه گیری تراز صدای 622 دستگاه موتورسیکلت در سه گروه مختلف مقایسه گردید. میزان نمونه در هر گروه تابعی از میزان تولید سالیانه آن گروه در کشور بود. سپس با استفاده از آزمون های آماری حدودی را که بتواند در مرحله اول 90 درصد موتورسیکلت های ساخت داخل را در برگیرد به عنوان استاندارد صدای موتورسیکلت های تولید داخل  پیشنهاد گردید.
یافته ها: این حد مجاز برای موتورسیکلت های گروه 1، 2، 3 به ترتیب 84 ، 86 و 87 (dB (A در مرحله TA (تایید نوع) محاسبه گردید. برای مرحله COP (تطابق با تولید) مطابق فرمول خاصی افزایش می یابد ودر نهایت نیز یک فلوچارت به عنوان روش استاندارد اندازه‌گیری صدای موتورسیکلت ها در مراحل TAوCOP پیشنهاد گردید.
نتیجه گیری: تراز نشر صوتی موتورسیکلت های ساخت داخل به طور متوسط حدود dB 9 از حدود مجاز اروپایی بیشتر می باشد و اگر حدود مجاز اروپایی را جهت موتورسیکلت های ساخت داخل اعمال کنیم حدود 90 درصد موتورسیکلت ها از چرخه تولید خارج خواهند شد که در عمل این امر غیرقابل اجرا خواهد بود.

---

MicrosoftInternetExplorer4 زمینه و هدف: فاضلاب کشتارگاه شامل مقادیر متنوع و بالایی از مواد آلی (از جمله پروتیین‌ها، خون، چربی و تکه‌های گوشت) است. به منظور تولید یک پساب مناسب جهت تخلیه به محیط، روش‌های شیمیایی و الکتروشیمیایی به خصوص در مقیاس آزمایشگاهی برای حذف ترکیبات آلی از پساب کشتارگاه به کار گرفته شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تصفیه فاضلاب کشتارگاه دام، به وسیله فرایند ترکیبی انعقاد شیمیایی و انعقاد الکتریکی برای رسیدن به استانداردهای مورد نیاز انجام پذیرفت.
روش بررسی: در بررسی حاضر ابتدا فاضلاب تهیه شده از کشتارگاه دام پس از آنالیز اولیه، با استفاده از منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید در دوزهای  mg/L 100-25  در دستگاه جارتست مورد آزمایش انعقاد شیمیایی قرار گرفت و در ادامه غلظت آلاینده‌های فاضلاب (BOD₅، COD، TKN، TSS و کلیفرم‌های مدفوعی) اندازه‌گیری شد. سپس پساب حاصل به مرحله انعقاد الکتریکی منتقل شد و راندمان حذف پارامترهای ذکر شده در گستره پتانسیل الکتریکیV 40 - 10 طی مدت زمانmin 60 مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که کارایی فرایند انعقاد شیمیایی با استفاده از منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید (PAC)، با افزایش دوز تزریقی (mg/L 25- 100) افزایش می‌یابد به نحوی‌که حداکثر راندمان حذف در طی فرایند انعقاد شیمیایی برای پارامترهای B‏OD₅,COD, TSS, TKN در دوز  mg/L 100و به ترتیب معادل 58/39% و 9/59% ،52/58%, 78/44% حاصل شد. همچنین نتایج حاصل نشان داد که با افزایش پتانسیل الکتریکی و زمان واکنش نیز راندمان به صورت خطی افزایش می‌یابد به نحوی که حداکثر راندمان حذف در دوزmg/L 100 منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید، در اختلاف پتانسیلV 40 و زمان واکنش 60min برای پارامترهای B‏OD₅ ,COD, TSS, TKN  به ترتیب معادل 97/93% و 55/82%،25/99%, 18/99% حاصل شد.
نتیجه‌گیری: در مجموع چنین استنباط می‌شود که فرایند ترکیبی انعقاد شیمیایی ـ انعقاد الکتریکی از کارایی بالایی در حذف آلاینده‌های موجود در فاضلاب کشتارگاه برخوردار است و استفاده از این تکنیک ترکیبی می‌تواند پسابی منطبق بر استانداردهای تخلیه تولید نماید.

---

زمینه و هدف: رودخانه‌ها مهم‌ترین منابع تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعت به شمار مـی‌آینـد و به‌علـت اینکه از بسترها و مناطق مختلفی می‌گذرند و در ارتباط مستقیم با محیط پیرامون خود هـستند نوسـانات کیفـی زیادی دارند. از این‌رو بررسی و تخمین تغییرات پارامترهای کیفی آب در طول یک رودخانه بایستی مـورد توجـه قرار گیرد. در این تحقیق از یک مدل تلفیقی موجکی و شبکه عصبی مصنوعی، جهت تخمین برخی از پارامترهای کیفی آب (کل جامدات محلول، هدایت الکتریکی و نسبت جذبی سدیم) رودخانه‌های جاجرود تهران و قره‌سو کرمانشاه طی یک دوره آماری 24 ساله استفاده شده است. روش بررسی: در تحقیق حاضر، با استفاده از توان بالای موجک در شناسایی سیگنال‌ها و جداسازی سیگنال‌های خطا در ترکیب با شبکه عصبی برای تخمین پارامترهای کیفی آب رودخانه‌های مذکور مدل شبکه عصبی موجکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با مدل شبکه عصبی مصنوعی مقایسه گردید. ارزیابی این دو مدل توسط معیارهای آماری ضریب همبستگی (r)، ضریب کارایی نش- ساتکلیف (NS)، ریشه مربع میانگین خطا (RMSE) و میانگین قدر مطلق خطا (MAE) انجام پذیرفت. یافته‌ها: نتایج برآمده از تحقیق نشان داد که مدل بهینه شبکه عصبی موجکی با ضریب همبستگی بالای 9/0 قابلیت بالایی در تخمین پارامتر SAR در ایستگاه‌های مورد مطالعه دارد. همچنین در مورد پارامترهای EC و TDS دقت بالا و میزان خطای پایین مدل توسعه یافته عصبی موجک نسبت به مدل شبکه عصبی مصنوعی مشهود بود. نتیجه‌گیری: با توجه به کارایی بالای شبکه عصبی موجکی در پیش‌بینی پارامترهای کیفی آب رودخانه‌ها می‌توان از این مدل جهت اتخاذ تصمیمات مدیریتی و همچنین برای حصول اطمینان از نتایج پایش و کاهش هزینه پایش استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: هیدروکربن‌های چند حلقه ای آروماتیک به عنوان آلاینده های اصلی موجود در هوای شهرها دارای اثر جهش زایی بوده و تغییرات فصلی بر میزان مواجهه با این ترکیبات موثر است. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان مواجهه شغلی شاغلین کیوسک‌ های روزنامه فروشی با هیدروکربن‌های چند حلقه ای آروماتیک موجود در هوای شهر تهران در دو فصل گرم و سرد سال و مقایسه میزان مواجهه در هر دو فصل طراحی و اجرا گردید. روش بررسی: ارزیابی مواجهه شغلی با هیدروکربن‌ های چند حلقه ای آروماتیک از طریق نمونه برداری فردی توسط روش 5515 موسسه ملی ایمنی و سلامت حرفه ای با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز اسپکتروفتومتر جرمی انجام گردید. جهت ارزیابی تاثیر تغییرات فصلی بر میزان مواجهه آزمون Mann-Whitney test بکار گرفته شد. یافته ها: مواجهه شاغلین کیوسک‌ های روزنامه فروشی واقع در منطقه جنوب تهران با ترکیب سرطان‌زای بنزو آلفا پیرن در فصل تابستان با میانگین µg/m³ 0/010 ±0/148 و در فصل پاییز با میانگین µg/m³ 0/041 ±0/417 بیش از مواجهه شاغلین کیوسک‌های روزنامه فروشی در سایر موقعیت های جغرافیایی مورد بررسی بود. میزان مواجهه شاغلین با هیدروکربن‌های چند حلقه ای آروماتیک در فصل سرد بطور معنی داری (0/001>p) بالاتر از میزان مواجهه آنان در فصل گرم بود. نتیجهگیری: میزان مواجهه شاغلین کیوسک‌ های روزنامه فروشی در فصل پاییز دو تا سه برابر بیش از میانگین مواجهه روزانه در فصل تابستان بود. شاغلین کیوسک‌ های روزنامه فروشی واقع در منطقه جنوب تهران مواجهه بیشتری با هیدروکربن‌ های چند حلقه ای آروماتیک داشتند.

---

---